CGT als hulpmiddel in de verpleegkundige praktijk

Hans Jacobs
Patrick Voskuilen
14 april 2008


Kennismaking met cognitieve
gedragstherapie als behandelvorm /
psychotherapie
Kennismaking met G schema als manier om
gedrag van cliënten te begrijpen en je
interventies op af te stemmen.

Cognitieve gedragstherapie is een samensmelting van twee
vormen van psychotherapie: cognitieve therapie en
gedragstherapie. Cognitieve therapie gaat vooral uit van de
invloed van wat u denkt op wat u voelt. Gedragstherapie richt
zich met name op het verband tussen wat u doet en wat u
voelt. Cognitieve gedragstherapie brengt die twee
invalshoeken samen en pakt de gedragspatronen én de
negatieve gedachten die de problemen in stand houden aan.

Gebeurtenis – wat zie je door een camera
Gedachten – wat ging door je hoofd
Gevoel / gewaarwording - 5 B’s
Gedrag – wat deed je
Gevolg – wat was het gevolg van je gedrag

5B’s: Boos, Bedroefd, Beschaamd, Blij, Bang





Stel: Je zit in gesprek met een patiënt die je
net vertelt dat ze een concreet plan heeft zich
van het leven te beroven. Je collega stormt
binnen en zegt dat hij acuut naar huis moet
omdat zijn vrouw op de spoedeisende hulp is
beland na een auto ongeluk.
Gedachte
Gevoel
Gevolg
Gedrag



Neiging verpleegkundige zich te richten op
gedrag
G schema maakt context gedrag duidelijk en
inzichtelijk
Cliënten bewust maken dat eigen denken en
eigen gedrag van invloed zijn op ziek zijn.





Cognitieve gedragstherapie legt het accent op samenwerken
en actieve deelname
Cognitieve gedragstherapie is probleem- en doelgericht
Cognitieve gedragstherapie legt in eerste instantie de nadruk
op het heden
Cognitieve gedragstherapie geeft inzicht hoe gedrag van de
patiënt mogelijk tot stand komt. De verpleegkundige kan
gedrag hierdoor beter begrijpen
Cognitieve gedragstherapie zorgt voor inzicht in gedrag
ervoor dat verpleegkundigen zich minder laten leiden door
(tegen)overdrachtssituaties




Steeds meer bewijs (onderzoek) naar
werkzaamheid naast of in plaats van
biologische behandeling, zowel in cure als
care.
Richtlijnontwikkeling: in bijna alle
richtlijnen cgt als meest geïndiceerde vorm
van psychotherapie
Probleem gebrek aan cgt psychologen
Opkomst gedragstherapeutisch
medewerkers
GM





Hbo - opgeleid
Basiscursus: 48 uur
Supervisie: 40 uur
Werkzaam zijn onder
verantwoordelijkheid/
supervisie van GT
Herregistratie na 5 jaar
Ter vergelijking: GT
•
•
•
•
•
•
•
Academisch opgeleid
Basiscursus: 100 uur
Vervolgcursussen: 100 uur
Supervisie: 75/100 uur
Leertherapie: 50/25 uur
N=1 studie
Herregistratie na 5 jaar

Wat zou je interventie zijn ?
Gedachte
Ik krijg een
hartaanval
Ik ga tegen de
vlakte
Gevolg
Inactiviteit
Afname van angst
Vermijden
toekomstige en
vergelijkbare
situaties
Gevoel
Angst,
hartkloppingen
duizeligheid
Gedrag
Niet gaan

Wat zijn nu mogelijke
interventies?

Wat zou je interventie zijn ?
Gedachte
Anderen vinden
mij gek / niet de
moeite waard
/dat ik me aanstel
Gevolg
Eenzaamheid
Geen bevestiging
of ontkrachting
van gedachten
Gevoel
Verdriet
Angstig
Gespannen/nerveus
Gedrag
Anderen uit de weg gaan
Sociale contacten mijden

Wat zijn nu mogelijke interventies?

Wat zou je interventie zijn ?
Gedachte
Ik wordt vast
weer niet goed in
het restaurant
Gevolg
Karel merkt dat het
angstige, onrustige gevoel
afneemt. Hij bekrachtigd zo
zijn vermijding.
Dus dit vermijdingsgedrag zal toenemen.
Gevoel
Angst
Warm
Benauwd
Versnelde hartslag
Gedrag
Afbellen met een
smoes

Wat zijn nu mogelijke
interventies?

Wat zou je interventie zijn ?
Gedachte
Ik ben saai, niet de
moeite waard
Gevolg
Eenzaamheid
Durft geen contact
aan te gaan.
Gevoel
Verdrietig, pijn.
Angstig
Gedrag
Contacten uit de
weg gaan.
Vaak ‘nee’ zeggen.

Wat zijn nu mogelijke
interventies?
Vragen ????