University of Groningen Aspects of neutrino astrophysics de Graaf, Tjeerd IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 1969 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): de Graaf, T. (1969). Aspects of neutrino astrophysics Groningen: s.n. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 18-07-2017 on the evolution of tl:e Samenvatting lower than the experi­ are much higl:er than of (5.72) wl:ich follows Neutrino-astrofysica n model of the universe. lS een onderdeel van de hoge-energie­ astrofysica, het interdis sultaten van de onderzoekgebied waar de re­ van elementaire deeltjes in verb and wor­ den gebracht met 1n de astrofysica. Aan de ene kant kunnen astrofysische bronnen zoekingen naar het ~n our attention was , Kocharov and ra-high-energy part i cles ,,-energy neCltrinos. Here ~r the cross-section of = following reference: ademii Nauk SSSR, Seriya van elementaire deeltjes. Zo levert de kosmische stral aanwijzingen voor het bestaan van quarks en een nieuw prodlLl<::t ieproces voor muonen. Aan de andere kant lS het voor de verklaring van een aantal astrofysische objekten (b.v. de quasars) van belang de resultaten der hoge-ener­ gie-laboratorium-fysica toe te kunnen passen. process; also a The author is grateful worden voor onder­ Ret een van neutrino's voor de astrofysica, waarover gegeven wordt in hoofdst lLl<:: I, hangt s amen met het feit dat dit deeltjes zijn die aIleen deelnemen aan zwakke wisselwerkingsprocessen (waarbij men afziet van de gravitatie­ interaktie). De werkzame doorsneden van deze processen z bijzonder klein en daarom kunnen de neutrino's tot op af­ standen in kosmische materie doordringen zonder vernietigd te , :'fovember 1969 worden. Zij kunnen in verband hiernee een essentiele rol in sterevolutie, supernova-explosies en kosmologische processen. Deze verschijnselen kunnen derhalve sterk van de eigen­ schappen der zwakke wisselwerkingen. In hoofstuk II beschouwen we een aantal theoretische ten van de zwakke wisselwerkingen. In de eerste s wordt de Universele Fermi Interaktie geintroduceerd en een behandeling gegeven van enige daaruit volgende processen, met name die welke samenhangen met de direkte wisselwerking tussen elektronen en neutrino's. Ret accent wordt gelegd op astrofysische toepass en de mogel deze direkte wisselwerking aan te tonen op 11: grond va~ de astronomische waarnemingen. terwijl verifikatie door een laboratoriumexperiment nog niet heen De werkzame doersneden voor sgevonden. mogelijke processen werden berekend in hoofdstuk III. Resultaten veor neutrino­ elektren verstroeiing en neutrino-baryon verstrooiing worden vergeleken met elkaar, met waarden en met re­ cente theoretische ideeen. Een berekening van het preces van neutrino-antineutrino-annihilatie in fotenen levert een zeer kleine werkzame doorsnede op. Tenslotte wordt een overzicht neutrino's en fotonen gegeven van andere processen zijn betrokken. Neutrinoprodukt ie In de kosmos vindt schillende wijzen. In hoofdstQ~ op vele ver­ IV geven we een overzicht va~ een aantal mogelijke produktie-mechanismen en maken we een ruwe schatt veor de neutrinodichtheid die het lS van waterstofverbranding en van processen in pre supernovae . Er kan in ef ~et a~tineutrino's van belang heelal een kosmische achtergrond van neutrino's eptreden die een energiedichtheid heen welke ~an zijn voor het kosmologische van het heelal. Wanneer de totale dichtheid een kritische waarde oversc~ijdt. wordt het model voor ~et heelal en pul­ serend in plaats van open en voertdurend uitdijend. In hoofd­ stuk V geven we een overzicht van deze kosmolegische theorie en de bepaling van een aantal waarden voor de bovengrens van de neutrinodichtheid. grond van kosmologische beschouwingen vindt men hiervoor een waarde in de buurt van de kritische dichtheid. Experimentele gegevens over het 8-verval leveren een waarde die veel groter is. Beschouwingen over de interak­ tie van ~oogenergetische protonen uit kosmische straling met een fermigas van neutrino's leiden tot een bovengrens die tussen de beide eerder gevonden waarden. 112