Het ‘onwaarneembare’ waarnemen: neutrino-onderzoek op Nikhef Daan van Eijk Open Dag Nikhef 3 oktober 2015 Het ‘onwaarneembare waarnemen’ EXPERIMENT Het standaardmodel Of: het standaardmodel Het standaardmodel Eén familie eigenlijk genoeg? Protonen, neutronen, atomen! Proton Neutron Waterstofatoom Laatste familielid: het neutrino • • Pauli (1930): “Ik heb iets vreselijks gedaan: ik heb een deeltje verzonnen dat niet gedetecteerd kan worden.” ‘Spookdeeltjes’ Neutrinobronnen Neutrino’s detecteren Licht Zeewater Aardkorst Neutrino Muon Interactie! Nikhefs neutrino-detector: KM3NeT Neutrino-onderzoek met KM3NeT 1) Neutrino’s beter begrijpen 2) Sterrenkijken met neutrino’s De Melkweg met het blote oog De Melkweg met gamma-straling De Melkweg met infraroodstraling De Melkweg met radiostraling De Melkweg met neutrino’s Samenvatting Nikhef onderzoekt niet alleen deeltjes met versnellers (CERN), maar ook deeltjes uit het heelal: astrodeeltjesfysica Neutrino’s zijn daar een voorbeeld van Neutrino’s zijn ideaaI voor het begrijpen van astrofysische processen: Ze gaan (bijna) overal dwars doorheen Ze trekken zich (bijna) nergens wat van aan: er werken nauwelijks krachten op Ze zijn dus hetzelfde als toen ze vertrokken! Ook over neutrino’s zelf valt nog heel veel te leren Het standaardmodel zoals we dat nu kennen kan niet kloppen, er moet Nieuwe Fysica zijn! Extra: ontrollen van de lijnen: zie https://www.youtube.com/watch?v=7HKHW0hLxt4