Wat een toestanden! - verdieping

Verdiepingsboekje Nask (natuurkunde, scheikunde) - Citotrainer Nederland
Wat een toestanden! - verdieping
Sublimeren en rijpen
Op de internetpagina http://leestrainer.nl/nask/stoffen/toestanden/overzicht.htm heb je
al kennis gemaakt met 4 faseovergangen. Er bestaan er echter nóg twee.
De stof jodium ken je misschien nog van de prikken die je van de dokter kreeg. Dat was
vloeibaar jodium. Jodium bestaat ook in vaste vorm en kan bij verhitting direct overgaan
in gas. Dus zonder eerst te smelten! Kijk maar naar het filmpje op
http://bijleszaanstad.nl/nask/sublimeren.htm .
De overgang van vast naar gas noemen we sublimeren (met een eenvoudiger woord:
vervluchtigen). Kijk maar in figuur 7.
Figuur 7: 6 faseovergangen
Opdracht 1
Hoe heet de overgang van gas naar vast?
Kijk in jullie vriesvak. Zie je veel of weinig rijp?
Kristallen
Bij het woord kristal denk je al snel aan glas. Bij nask (natuurkunde/scheikunde)
bedoelen we dat de moleculen van een stof in een regelmatig patroon liggen: zie figuur
8.
Figuur 8: kristal
Pagina 11
Verdiepingsboekje Nask (natuurkunde, scheikunde) - Citotrainer Nederland
Kristallen kunnen ontstaan door het rijpen van een gas of door het stollen van een
vloeistof.
Opdracht 2
Doe de proef op http://www.expeditionchemistry.nl/62/bling-bling . In plaats van
bakpoeder (gistpoeder) kun je ook schoonmaaksoda gebruiken.
Natuurkundige en scheikundige reacties.
Bij opdracht 2 heb je eerst bakpoeder opgelost in water. Later verdampte het water uit
het touwtje en kwam de bakpoeder weer terug in vaste vorm. Zo’n reactie, waarbij geen
nieuwe stoffen ontstaan, is een fysiologische reactie. Eenvoudiger gezegd: een
natuurkundige reactie.
Als je bijvoorbeeld een stuk papier verbrandt, ontstaat er rook en er blijft wat as over.
Zo’n reactie waarbij nieuwe stoffen ontstaan, heet een chemische reactie of een
scheikundige reactie.
Opdracht 3
Bekijk het filmpje op http://bijleszaanstad.nl/nask/filmpjes/scheikundigereactie.htm .
Hoe wordt de nieuwe stof genoemd, die na een chemische reactie ontstaat?
Pagina 12