De gouden peer - Nyenrode Business Universiteit

Nyenrode Corporate Governance Instituut
Biased
Door: prof. dr. Mijntje Lückerath-Rovers
NCGI, nieuwsbrief juni 2013
We weten allemaal dat we in bepaalde situaties beïnvloed worden door wat er om ons heen
gebeurt, wat anderen zeggen, hoe ze het zeggen en dat we bepaalde, soms ook onbewuste,
vooroordelen hebben. Cognitieve bias, vooringenomenheid, is de tendens om systematisch af te
wijken van rationele redenering. Gedragseconomen laten ons keer op keer zien dat waar we
denken rationeel te zijn, onze besluiten dit vaak toch niet zijn. Naast wetenschappelijke artikelen,
is het vooral McKinsey, en dan in het bijzonder de auteurs Dan Lovallo en Olivier Sibony, die
een grote bijdrage levert aan het voorkomen van bias in de boardroom door ons op toegankelijke
wijze te informeren over de vormen die bias kan aannemen, maar daarbij ook hulpmiddelen
aanreikt om bias te voorkomen.
Dan Lovallo, die behalve als professor aan de universiteit van Sydney ook als adviseur aan
McKinsey verbonden is, en Olivier Sibony van McKinsey Brussel onderzochten hoe bias in de
boardroom te voorkomen is. Ze bieden niet alleen informatie over de vormen die bias kan
aannemen, maar reiken ook hulpmiddelen aan om beslissingen op basis van vooringenomenheid
te voorkomen.
Veelvoorkomende biases zijn door Lovallo en Sibony in vijf typologieën ingedeeld. Allereerst de
actiegerichte bias , waardoor we te snel actie ondernemen zonder eerst grondig na te denken.
Bijvoorbeeld doordat we te optimistisch of te zelfverzekerd zijn of de concurrentie negeren. Ten
tweede de aandachtsbias , waardoor we eerder geneigd zijn een voorkeur te hebben voor onze
eigen interesses of belangen. Dat kan voorkomen doordat we een emotionele binding met een
afdeling of merk hebben en daar meer gewicht aan hechten. Als derde noemen zij de
herkenningsbias , waarbij we denken zaken of procedures te herkennen, zelfs als er geen
gelijkenis is. Hierdoor geven we bijvoorbeeld meer gewicht aan zaken die deze herkenning
bevestigen dan aan bewijs waaruit blijkt dat dit niet zo is. De vierde typologie is de
stabiliteitsbias , waarbij we geneigd zijn stil te blijven staan en niet te handelen als er onzekerheid
is. Bijvoorbeeld omdat we een mogelijk verlies zwaarder wegen dan mogelijke winst, of doordat
we te lang vasthouden aan al gemaakte kosten bij keuzes die gaan over de toekomst. Tenslotte is
er de sociale bias, waardoor we eerder geneigd zijn de harmonie te bewaren dan het conflict te
zoeken. Hierdoor ontstaat bijvoorbeeld groepsdenken of zonnebloemmanagement, wat wil zeggen dat
een groep geneigd is de visie van hun leider te volgen. Naast de indeling van bias geven Lovallo
en Sibony gelukkig ook een aantal handige hulpmiddelen om bias in de boardroom te
voorkomen. Die hulpmiddelen zijn vrij simpel. Maar open deuren of niet, het is ook een bias om
meteen te zeggen: ‘Ja, dat weet ik allemaal wel.’
Deze typologie en meer informatie is te downloaden via:
http://www.mckinsey.com/insights/strategy/the_case_for_behavioral_strategy
Deze column is eerder gepubliceerd in Management Scope: M. Lückerath-Rovers (2013), Biased,
Management Scope, mei 2013
Artikelen en columns gepubliceerd op de website en in de nieuwsbrief van het NCGI weerspiegelen niet per definitie een algemene visie van
het NCGI maar worden door auteurs op persoonlijke titel geschreven. Wenst u te reageren dan kan dat naar [email protected]
Website: www.nyenrode.nl/ncgi Contact: [email protected]
1