werkloosheid AANBOD ARBEID IS GROTER DAN DE VRAAG NAAR ARBEID Overheid geregistreerde werklozen Personen die : • geen werk hebben en • ingeschreven staan bij CWI en • > 15jr < 64jr zijn en • 20 uur of meer in loondienst willen werken en • direct beschikbaar zijn om aan het werk te gaan. Werkloze beroepsbevolking = hoger dan het aantal geregistreerde werklozen volgens de criteria van de overheid = inclusief niet geregistreerden Huisvrouwen, minder willen werken enz. Verborgen werkloosheid komt niet in de cijfers tot uitdrukking niet geregistreerden wel werk maar meer willen werken wel willen nwerken maar niet ingeschreven zijn AOW-ers Oorzaken werkloosheid Conjuncturele werkloosheid Structurele werkloosheid seizoenswerkloosheid frictie werkloosheid Conjuncturele werkloosheid conjunctuur =golfbeweging in economie minder vraag naar produkten vaak van tijdelijke aard Lage conjunctuur >> crisis > veel ontslagen> bedrijven sluiten conjunctuur HOOG CRISIS BAISSE HOOG CONJUNCTUUR: RECESSIE HAUSSE VEEL WERKGELEGENHEID LAAG STRUCTURELE WERKLOOSHEID ONVOLDOENDE ARBEIDSPLAATSEN VOOR WERKZOEKENDEN WEL BANEN MAAR ONVOLDOENDE GOED GEKWALIFICEERDE MENSEN OORZAKEN ONVOLDOENDE ARBEIDSPLAATSEN ARBEIDSBESPARENDE INVESTERINGEN CONCURRERENDE LAGE LONEN LANDEN MARKTVERZADIGING SEIZOEN WERKLOOSHEID TOERISME LANDBOUW FRICTIE WERKLOOSHEID ARBEIDSPLAATS / VACATURE PROCEDURE WERKELIJKE INVULLING OPNAME SCHOOLVERLATERS IN ARBEIDSPROCES NA ONTSLAG NIET DIRECT EEN NIEUWE BAAN ARBEIDS SYSTEEM WERKGEVERS WERKNEMERS STAKINGEN / DEMONSTRATIES NEDERLAND OVERLEG ECONOMIE POLDERMODEL WERKGEVERS - WERKNEMERS SOCIALE PARTNERS OVERLEG OVER ARBEIDSVOORWAARDEN EN ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN GROTE MATE VAN HARMONIE POLDERMODEL LOONMATIGING IN RUIL VOOR WERKGELEGENHEID VERBETERING CONCURRENTIEPOSITIE BEDRIJFSLEVEN NIEUWE ARBEIDSPLAATSEN OVERHEID: LASTEN VERLICHTING TOENAME KOOPKRACHT GROEI ECONOMIE ECONOMISCHE MODELLEN 17E EEUW : MERCANTILISME = EXPORT LEVERT OP IMPORT KOST GELD VEEL OVERHEIDSBEMOEIENIS REACTIE DAAROP : VRIJE ECONOMIE. Laisser fair – laisser passer Adam Smith basis (kapitalistische)vrije economie klassieke school. o o o o mens streeft eigen belang na mens handelt als homo-economicus wet van vraag en aanbod vrije markt economie / economisch liberalisme Schaduw kant vrije economie eind 19e eeuw>> tekort aan kapitaal overschot arbeid Grote verschillen tussen rijk en arm ARMOEDE KARL MARX TEGENSTANDER VRIJE ECONOMIE DAS KAPITAL (BOEK) BESCHRIJVING VAN DE SOCIALISTISCHE MAATSCHAPPIJVORM PROLETARIËRS VERENIGEN ZICH OM DE STRIJD AAN TE GAAN MET DE BOURGEOISIE NIEUWE MAATSCHAPPIJ ZONDER VERSCHILLEN : BASIS VOOR COMMUNISME EN SOCIALISME CENTRAAL GELEIDE ECONOMIE > OVERHEID VRIJE MARKT ECONOMIE MARKTMECHANISME ALS SPIL KLANT IS KONING WEING OVERHEIDS BEMOEIENIS VRIJHEID PRODUCTIE EN CONSUMPTIE VOOR- EN NADELEN VRIJE MARKT ECONOMIE VOORDELEN NADELEN INVLOED OP DE PRIJSONTWIKKELING ONGELIJKHEID INKOMENS CONSUMPTIE VRIJHEID VRAAG BEPAALT ARBEIDSPLAATSEN INZET MIDDELEN DAAR WAAR NODIG WEINIG AANBOD > HOGE PRIJS EVENWICHT VRAAG BEPAALT PRODUCTIE CENTRAAL GELEIDE ECONOMIE CENTRALE PLANNING PLANNING VANUIT CENTRAAL PLAN BUREAU VANUIT DE OVERHEID AFSTEMMING PRODUCTIE VIA PLANMECHANISME ECONOMISCHE BESLISSINGEN DOOR DE OVERHEID VOOR EN NADELEN CENTRAAL GELEIDE ECONOMIE VOORDEEL NADEEL • INKOMENS VERSCHILLEN KLEIN • DOOR PLANNING WEINIG WERKLOOSHEID • MAKKELIJKE STURING DOOR OVERHEID OM DOEL TE BEREIKEN • STAR EN BUREAUCRATISCH • WEINIG AANDACHT VOOR KWALITEIT • PLANNING IS DOEL OP ZICH • VERHOUDING PRESTATIE <> LOON NIET ALTIJD EVENREDIG GEORIËNTEERDE MARKT ECONOMIE MENGVORM TUSSEN VRIJE EN GELEIDE ECONOMIE. NEDERLAND EEN GEORIËNTEERDE MARKT ECONOMIE; • OVERHEID IS ZELF PRODUCENT STEEDS MEER PRIVATISERING : O.A. OPENBAAR VERVOER •OVERHEID GRIJPT IN IN MARKTMECHANISME MIN/MAX PRIJZEN • OVERHEID GRIJPT IN VANWEGE EXTERNE EFFECTEN milieu> autoindustrie