GEZAMENLIJK VERSLAG AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN

EUROPESE
COMMISSIE
HOGE VERTEGENWOORDIGER
VAN DE UNIE VOOR
BUITENLANDSE ZAKEN
EN VEILIGHEIDSBELEID
Brussel, 26.4.2017
JOIN(2017) 15 final
GEZAMENLIJK VERSLAG AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
Speciale administratieve regio Macau: Jaarverslag 2016
NL
NL
GEZAMENLIJK VERSLAG AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
Speciale administratieve regio Macau: Jaarverslag 2016
Samenvatting
Sinds de overdracht van Macau aan de Volksrepubliek China in 1999 hebben de Europese
Unie (EU) en haar lidstaten de politieke en economische ontwikkelingen in de speciale
administratieve regio (SAR) Macau binnen het kader van het beginsel "één land, twee
systemen" op de voet gevolgd. De EU onderschrijft een één-China-politiek en ondersteunt het
"één land, twee systemen"-beginsel en de uitvoering ervan.
Dit jaarverslag over de ontwikkelingen in Macau wordt gepubliceerd volgens de afspraak met
het Europees Parlement.
In 2016 bleef het "één land, twee systemen"-beginsel goed functioneren, hetgeen voordelen
opleverde voor de SAR Macau, China als geheel en de internationale gemeenschap.
De regeringsleider werd in 2014 verkozen en was toen de enige kandidaat bij de verkiezingen.
Voor de derde keer op rij was er slechts één kandidaat voor de verkiezing van de
regeringsleider. De basiswet en andere wetgeving in Macau voorzien niet in de mogelijkheid
van algemene verkiezingen, maar de EU spoort de autoriteiten in Macau aan na te gaan hoe de
publieke betrokkenheid bij de verkiezing van de regeringsleider kan worden vergroot, wat zou
bijdragen tot goed bestuur en het ambt meer legitimiteit zou geven.
De grondrechten en fundamentele vrijheden van de burgers werden ook in 2016
gerespecteerd. In de media in Macau kwam nog steeds een breed spectrum van opvattingen
aan bod, ondanks enige ongerustheid over de toegenomen zelfcensuur.
De markteconomie van Macau heeft ook in 2016 efficiënt gefunctioneerd, hoewel de
economische groei heeft geleden onder een sterke daling van de winsten uit kansspelen in de
eerste twee kwartalen, waarop Macau te veel vertrouwde. De budgettaire reserves van Macau
vertonen een overschot. De groei van het bbp herstelde in het derde kwartaal en het bbp steeg
voor het eerst in twee jaar. Om minder afhankelijk te zijn van de kansspelensector lanceerde
de regering het allereerste vijfjarig ontwikkelingsplan (2016-2020).
Een van de hoofdprioriteiten is de verbetering van het leven van de gewone mensen, die
worden geconfronteerd met toenemende kosten voor levensonderhoud en huisvesting. Macau
heeft nog steeds te kampen met een acuut tekort aan arbeidskrachten. Buitenlandse
werknemers zijn echter een gevoelig onderwerp geworden, waarover geen politieke consensus
bestaat. De regering van Macau moet moderner en efficiënter werken; bestuurlijke
hervormingen zijn lopende.
De betrekkingen tussen de EU en Macau bleven positief evolueren dankzij toenemende
samenwerking en solide handelsrelaties. Door de sterke krimp van de economie in Macau,
nam de handel tussen de EU en Macau in 2016 af. De prioriteiten voor 2017 zijn onder meer
2
samenwerking inzake economische diversificatie, de strijd tegen mensenhandel, juridische
zaken, regelgevende aangelegenheden en onderzoek en innovatie.
Politieke ontwikkelingen
De regering van Macau concentreerde zich op de verbetering van de wet- en regelgeving van
Macau, de transformatie van de economie met het oog op de duurzaamheid ervan, de
verbetering van de levensstandaard van de bevolking door de vermindering van de sociale
ongelijkheid, en meer door de regering verschafte huisvesting.
De basiswet en andere wetgeving in Macau voorzien niet in de mogelijkheid van algemene
verkiezingen, maar de EU spoort de autoriteiten in Macau aan na te gaan hoe de publieke
betrokkenheid bij de verkiezing van de regeringsleider kan worden vergroot, wat zou
bijdragen tot goed bestuur en het ambt meer legitimiteit zou geven.
Op 9 augustus werd de gewijzigde kieswet voor de wetgevende vergadering goedgekeurd,
waarin wordt getracht de campagneregels aan te scherpen. Het aantal rechtstreeks verkozen
zetels blijft gelijk. De wijzigingen waren bedoeld om de verkiezingsprocedure integer te doen
verlopen. Prodemocratische wetgevers noemden het een gemiste kans om vooruitgang te
boeken met de democratie, en riepen op tot meer substantiële hervormingen, met onder meer
een bespreking van de invoering van universeel stemrecht.
Op 16 december keurde de wetgevende vergadering wijzigingen aan de kieswet goed. Dat
waren onder andere nieuwe vereisten voor de eedaflegging door verkozenen en de
mogelijkheid voor individuen om aan kiescampagnes deel te nemen. Volgens de
staatssecretaris voor bestuurszaken, Sonia Chan, waren de wijzigingen noodzakelijk gezien de
interpretatie van de Permanente commissie van het Nationaal Volkscongres betreffende
wetgevers in Hongkong.
Op 12 augustus hechtte de wetgevende vergadering haar goedkeuring aan de ontwerpwet om
te voldoen aan een resolutie van de VN-Veiligheidsraad over terrorismebestrijding en de
proliferatie van massavernietigingswapens, waarmee activa kunnen worden bevroren.
In het voorjaar diende de regering een omstreden ontwerp in bij de wetgevende vergadering
over "interregionale justitiële bijstand in strafzaken" betreffende de uitleveringsovereenkomst
tussen Macau, continentaal China en Hongkong. In mei verwierp de wetgevende vergadering
het ontwerp van deze multilaterale afspraak en stuurde het terug naar de regering voor
herziening, wegens "technische problemen". Na een korte bezinningsperiode in juni trok de
regering het ontwerp in totdat Macau, continentaal China en Hongkong tot een consensus
komen. Zij voert dat het langer dan verwacht duurde om tot een akkoord te komen, gezien de
verschillen tussen de justitiële stelsels op de verschillende grondgebieden. Het
maatschappelijk middenveld en de magistratuur drukten hun bezorgdheid uit over de
gevolgen van een mogelijke uitleveringsovereenkomst. Zij beklaagden zich er ook over dat zij
niet correct waren geraadpleegd.
3
Ongeveer gelijktijdig gaven de rechthandhavingsinstanties in Macau toe de afgelopen jaren
ten minste drie mensen, van wie twee permanente inwoners van Hongkong, te hebben
overgedragen aan de autoriteiten op het vasteland, ondanks uitspraken van rechtbanken dat
dergelijke uitleveringen niet wettig zijn. Dit leidde tot meer ongerustheid over de lopende
besprekingen inzake een uitleveringsovereenkomst. In 2015 wees het VN-comité tegen
foltering in zijn conclusies over Macau op de kwestie van de overgave van voortvluchtigen,
maar de aanpak van de autoriteiten van Macau ter zake schijnt niet te voldoen. De EU
benadrukt nogmaals dat zij veel belang hecht aan de rechtsstaat en het respect voor de
mensenrechten, en dat het noodzakelijk is om volledig te voldoen aan de internationale
wetgeving in zaken als uitleveringsovereenkomsten.
Gelijke kansen, rechten en vrijheden. Binnen het kader van het "één land, twee systemen"beginsel werden de rechten en fundamentele vrijheden van het volk van Macau gerespecteerd
en werd de rechtsstaat geëerbiedigd. In Macau is er een hoog niveau van burgerlijke vrijheden
en respect voor de mensenrechten en de fundamentele vrijheden. De regering bleef echter
gekant tegen een voorstel van het VN-comité tegen foltering om een onafhankelijk
mensenrechtenorgaan op te richten, omdat volgens haar deze aanbeveling niet van toepassing
was op Macau als speciale administratieve regio van de Volksrepubliek China.
De media bleven verscheiden genoeg en konden ongehinderd uiteenlopende visies
verkondigen. Er is wel sprake van zelfcensuur, met name in Chineestalige media en in
berichtgeving over Chinese zaken. De internationale media werken in vrijheid. De vereniging
van journalisten van Macau verklaarde echter uitermate bezorgd te zijn dat verslaggevers
herhaaldelijk werden beledigd en geduwd toen zij verslag uitbrachten van de protesten bij
Pearl Horizon op 20 december. Volgens de vereniging vormt dergelijk gedrag een schending
van de persvrijheid en was het zorgwekkend dat een journalist van de Apple Daily, een krant
van Hongkong, die de protesten wilde verslaan, de toegang tot Macau werd ontzegd. Het is
niet de eerste keer dat journalisten en leden van politieke groepen uit Hongkong de toegang
werd ontzegd.
Er blijft ongerustheid over discriminatie op grond van seksuele geaardheid en
genderidentiteit, met name op het gebied van werkgelegenheid, onderwijs en
gezondheidszorg. Relaties tussen personen van hetzelfde geslacht moeten nog worden
opgenomen in de wet die huiselijk geweld strafbaar stelt. Het VN-comité inzake
economische, sociale en culturele rechten heeft Macau opgeroepen een omvattende antidiscriminatiewetgeving aan te nemen voor lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en
transgenders. Er is ook meer wetgeving nodig om gendergelijkheid te bevorderen,
bijvoorbeeld op het gebied van seksuele intimidatie.
De regering van Macau bleef aanzienlijke inspanningen leveren voor de bestrijding van de
grensoverschrijdende criminaliteit, in het bijzonder de mensenhandel. Het comité inzake de
bestrijding van de mensenhandel, een gemeenschappelijke instantie met vertegenwoordigers
van de regering, wetshandhavingsautoriteiten, justitie en sociale zaken, heeft zijn
inspanningen voor de bestrijding van de mensenhandel en de uitvoering van preventie- en
4
beschermingsmaatregelen voortgezet. Ondanks een groot aantal klachten blijft het aantal
vervolgingen en veroordelingen voor mensenhandel laag. De regering stelde bereid te zijn
deze kwestie aan te pakken en wenste samen te werken met internationale partners, waaronder
de EU.
Macau heeft de vrijheid van vereniging en collectieve onderhandelingen niet daadwerkelijk
afgedwongen. Nochtans zijn deze vastgelegd in de verdragen van de Internationale
Arbeidsorganisatie. Voorgestelde "private bills" over vakbonden en collectieve
onderhandelingen werden meermaals verworpen in de wetgevende vergadering. Het staat
werknemers vrij deel te nemen aan vakbondsactiviteiten en -acties, maar zij zijn niet
beschermd tegen vergeldingsacties. Artikel 70 van de wet op de arbeidsverhoudingen maakt
het voor de werkgever mogelijk een werknemer zonder dringende reden te ontslaan met
betaling van slechts een kleine vergoeding. In 2016 verwierpen wetgevers de bill over de
vakbonden voor de zevende keer, al kreeg de tekst meer stemmen dan het jaar voordien. Veel
wetgevers gaven de onderpresterende economie in Macau en de slechte timing als
voornaamste redenen om de tekst te verwerpen.
Doortastende anticorruptiemaatregelen werden nog steeds uitgevoerd, al waren er in de loop
van het jaar een aantal in het oog springende zaken. De anticorruptiecommissie bekritiseerde
de regering omdat zij de wet overtrad in een regeling over landruil met een lokale fabriek. De
commissie verklaarde de regeling nietig en riep op de site op te nemen op de lijst van te
beschermen sites.
Economische ontwikkelingen
Macaus economie kende de afgelopen jaren een aanzienlijke achteruitgang doordat de
kansspelsector getroffen werd door de vertragende Chinese economie en de
anticorruptiecampagne op het vasteland. Het bbp van Macau kelderde in 2015 netto met
20,3%1. De krimp verminderde geleidelijk in het derde kwartaal van 2016, toen de groei van
het bbp netto met 4% herstelde en voor het eerst in twee jaar een positief kwartaalresultaat
werd geboekt. Over het algemeen kromp de economie netto met 2,1% in 2016. De inkomsten
uit kansspelen herstelden in de tweede helft van 2016 na meer dan twee jaar lang te zijn
gedaald. De totale inkomsten uit kansspelen daalden met slechts 3,3% tot 230,8 miljard MOP
in 2016, een aanzienlijke verbetering na de daling met dubbele cijfers van 2015. Het toerisme
herstelde zich gestaag dankzij twee nieuwe casino-installaties, Wynn Palace en The Parisian.
Het totale aantal bezoekers nam met 0,8% toe tot 30,9 miljoen in 2016. De meeste toeristen
kwamen nog steeds uit continentaal China, goed voor twee derde van het aantal bezoekers in
de eerste elf maanden van 2016, gevolgd door Hongkong (21%), Taiwan (3,5%), Korea
(2,1%) en Japan (1%).
1
Tenzij anders wordt aangegeven, zijn alle economische indicatoren over de economie in Macau afkomstig van de dienst
voor bevolking en statistiek van de regering van de SAR Macau.
5
Om minder afhankelijk te zijn van de kansspelensector lanceerde de regering in september het
allereerste vijfjarig ontwikkelingsplan (2016-2020), waarin uitgebreide ontwikkelingsdoelen
staan om de levensomstandigheden te verbeteren en tot economische diversificatie te komen.
Het is de bedoeling Macau om te vormen naar een wereldcentrum voor toerisme en recreatie
en een platform voor commerciële en zakelijke betrekkingen tussen China en de
Portugeestalige landen te worden ("Centrum en platform"). Het plan bevat ook meer
inspanningen om tot bescheiden economische diversificatie te komen en de regionale
samenwerking te versterken, met name met de provincie Guangdong, zoals bepaald in het
dertiende vijfjarenplan van China (2016-2020).
Het vijfjarig ontwikkelingsplan bevat specifieke beleidsmaatregelen om de economische
afhankelijkheid van de kansspelen op de lange termijn te verminderen. Dat zijn onder meer:
het aftoppen van de kansspeltafels op een jaarlijkse groei van 3% voor een periode van 10 jaar
vanaf 2013; het vergroten van het aandeel niet-kansspelgerelateerde aspecten van 6,6% van de
totale inkomsten uit de kansspelsector nu naar 9% tegen 2020; het vergroten van de
arbeidsparticipatie in de sectoren van de detailhandel, het hotelbedrijf en de productiesector;
het versterken van de financiële diensten; en het opzetten van het ontwikkelingsfonds SAR
Macau (in wezen een staatsinvesteringsfonds) tegen 2019.
Het plan omvat ook een aantal initiatieven ter stimulering van creatieve industrieën,
infrastructuurontwikkeling, ontwikkeling van slimme steden en milieubescherming, en ter
versterking van gezondheidszorg, onderwijs en huisvesting. Het bevat een verwijzing naar de
"One Belt, One Road" ("Één gordel, één route" - OBOR)-strategie en de mogelijke rol van
Macau daarin, in het bijzonder op het vlak van de zeeroute en als facilitator voor de
Portugeessprekende landen. Na de herziening van de zeegrenzen in 2015 wenst Macau zijn
maritieme economie te promoten en zijn bijdrage aan OBOR zo groot mogelijk te maken.
In november hield regeringsleider Fernando Chui zijn beleidsverklaring 2017 in de
wetgevende vergadering. De regering heeft ervoor gepleit operatoren te helpen boetiek-hotels
en winkelcentra te bouwen, een actieplan uit te rollen om lokale kmo's te helpen deel te
nemen aan grootschalige tentoonstellingen en het jonge-ondernemingenstelsel uit te bouwen
en jongeren goede opleidingen te bieden.
De beleidsverklaring bevatte ook een aantal sociale voorzieningen en subsidies, met inbegrip
van de populaire uitkeringen aan inwoners van Macau voor het tiende jaar op rij.
De begrotingssituatie van Macau bleef sterk, met grote reserves. De begrotingsreserves
werden geschat op MOP 468 miljard, of 130% van het bbp. Dat is erg hoog voor een
grondgebied met minder dan een half miljoen inwoners (de buitenlandse werknemers niet
meegerekend). Macau heeft steeds een begrotingsoverschot geboekt ondanks een aanzienlijke
daling in de kansspelenbelastingen in 2015 en 2016.
Macau heeft nog steeds te kampen met een acuut tekort aan arbeidskrachten. In de voorbije
vier jaar bleef het werkloosheidspercentage voortdurend op of onder 2%. In 2016 bedroeg dit
percentage 1,9%. De economie steunt daarom in grote mate op buitenlandse arbeidskrachten.
6
Ondanks de economische achteruitgang waren er ruim 180 000 buitenlandse werknemers in
2016, hetgeen neerkomt op 45% van de beroepsbevolking. Buitenlandse werknemers zijn een
gevoelig politiek onderwerp geworden. In november bevestigde de staatssecretaris voor
economie en financiën, Lionel Leong, in de wetgevende vergadering dat de regering van
Macau de arbeidskansen voor lokale inwoners zou veiligstellen en een mechanisme zou
uitrollen voor buitenlandse werknemers om de SAR Macau te verlaten. Wetgevers klaagden
over het misbruik van het stelsel voor de invoer van werkkrachten, dat leidde tot banenverlies
en stagnerende lonen voor lokale werkkrachten, en voor sommige managers tot vertragingen
in hun carrière. Bedrijven hebben herhaaldelijk geklaagd over het tekort aan geschikt
personeel voor de uitbreiding van hun activiteiten.
Het dertiende vijfjarenplan van China bevatte een specifiek hoofdstuk over Macau (samen
met Hongkong) en benadrukte de diepgaandere samenwerking tussen het vasteland en
Hongkong/Macau. China drukte zijn steun uit voor de ontwikkeling van
samenwerkingsplatforms voor Guangdong-Hongkong-Macau, en voor de belangrijke rol die
Hongkong en Macau spelen in de gehele Parelrivierdelta en bij de ontwikkeling van de Big
Bayregio Guangdong-Hongkong-Macau. In maart kondigde de staatsraad richtlijnen af ter
promotie van samenwerking met de Parelrivierdelta, waartoe 9 provinciale regio's behoren
(Fujian, Jiangxi, Hunan, Guangdong, de autonome regio Guangxi Zhuang, Hainan, Sichuan,
Guizhou en Yunnan) en de speciale administratieve regio's Hongkong en Macau (de "9+2").
De centrale regering van China ziet de regio als een hervormingspionier en een cruciale regio
voor het vasteland om samenwerkingsmogelijkheden te bestendigen met Hongkong en Macau
en om vooruitgang te boeken met de OBOR-strategie.
Het resultaat daarvan is dat Macau is blijven streven naar verdere integratie met de regio van
de Parelrivierdelta en voor zichzelf een bijzondere positie trachtte te bewerkstelligen als brug
tussen China en de Portugeestalige landen in het kader van het Forum voor economische en
commerciële samenwerking. Naast de regio van de Parelrivierdelta kwam in de
beleidsverklaring ook de grotere samenwerking aan bod met andere Chinese
provincies/gemeenten zoals Jiangsu, Beijing en Tianjin, en met de traditionele industriële
regio's in het middenwesten en noordoosten van China.
In oktober was Macau gastheer voor de vijfde ministerconferentie van het forum voor
economische en commerciële samenwerking tussen China en de Portugeestalige landen. De
Chinese premier Li Keqiang woonde het forum bij, dat bedoeld was om de Chinese
economische betrekkingen met de ontwikkelingslanden een impuls te geven en een nieuwe
koers uit te zetten voor Macau. Het bezoek van Li werd niet alleen beschouwd als duidelijke
steun aan het economische beleid van Macau, maar ook als een blijk van algehele waardering
van de SAR Macau, met inbegrip van de politieke ontwikkeling. Hij kondigde nog
19 maatregelen aan die bedoeld zijn om de economie van Macao te transformeren, waaronder:

de centrale regering van China die Macau ondersteunt bij de ontwikkeling van een
RMB clearing-centrum tussen China en de Portugeestalige landen, en helpt bij de
ontwikkeling van financiële leasing, e-handel en de uitvoer van kredietverzekeringen;
7



een Chinees-Portugees gezamenlijk fonds met hoofdzetel in Macao, voor
samenwerkingsprojecten tussen de grote e-handel en niet-bancaire betaalorganisaties
op het vasteland;
de centrale regering van China die Macau blijft ondersteunen op vlakken als Chinese
geneeskunde, ontwikkeling van slimme steden, toerisme en betrokkenheid bij de
buurstad Hengqin;
China helpt Macau ook bij het opzetten van uitwisselingscentra, tweetalige
opleidingscentra en een innovatiecentrum voor jongeren voor de uitwisseling met deze
landen.
Hongkong en Macau begonnen midden juli gesprekken over hun partnerschapsovereenkomst
voor nauwere economische samenwerking (CEPA Hongkong-Macau) en startten de
onderhandelingen in oktober. De CEPA Hongkong-Macau betreft goederen, handel in
diensten en investeringen. Het vrije verkeer van mensen over de grenzen voor onderwijs of
om te werken, valt er echter niet onder. Na de ondertekening van de CEPA Hongkong-Macau
kunnen China, Hongkong en Macau voortbouwen op hun CEPA's om een nieuw,
gemeenschappelijk platform op te zetten voor verdere liberalisering en facilitering van handel
en investeringen in de "grotere Chinese" regio - de Big Bayregio Guangdong-HongkongMacau waarvan sprake is in het dertiende vijfjarenplan.
Macau blijft gevoelig voor witwaspraktijken aangezien de gigantische kansspelensector
mogelijkheden biedt om illegale geldstromen uit het vasteland te laten wegvloeien. Om dit
tegen te gaan heeft de casinoregulator in Macau (het inspectie- en coördinatiebureau voor de
kansspelen, ook bekend onder zijn Portugese acroniem DICJ) zijn anti-witwasregels in mei
herzien2. In "Instructie 1/2016" wordt exploitanten van casino's en organisatoren van goktrips
opgelegd zich te houden aan meer gedetailleerde anti-witwasprocedures. Met de nieuwe
regels wordt het aantal bepalingen meer dan verdubbeld. Exploitanten van casino's en
organisatoren van goktrips moeten de witwasrisico's van hun activiteiten ten minste
tweejaarlijks evalueren en "doeltreffende maatregelen" nemen om deze risico's in te dijken.
Volgens de regels moeten exploitanten van casino's en organisatoren van goktrips "transacties
identificeren en van nabij volgen" waarbij "politiek prominente personen" betrokken zijn. De
instructie verbiedt exploitanten van casino's en organisatoren van goktrips ook expliciet om
zaken te doen met personen die onder een pseudoniem of anoniem handelen. Hoewel Macau
aanzienlijke inspanningen levert om een anti-wiswaskader te ontwikkelen dat voldoet aan
internationale normen, zijn de kwetsbaarheden op het vlak van goktrips nog groot. In 2016
ondertekende de financiële inlichtingendienst van Macau memoranda van
overeenstemming/samenwerkingsovereenkomsten met Bangladesh, Canada en Israël.
In 2016 trad Macau toe tot het Inclusief kader inzake grondslaguitholling en
winstverschuiving van landen en rechtsgebieden die zich ertoe verbonden hebben samen te
2
De vorige antiwitwasinstructie dateerde van 2006. De nieuwe regels zijn beschikbaar op de officiële website van de DICJ
in het Chinees en het Portugees.
8
werken aan de tenuitvoerlegging van maatregelen om multinationale belastingontduiking te
bestrijden als onderdeel van het OESO/G20/BEPS-kader. Macau heeft zich verbonden tot:




de goedkeuring van minimumnormen over "treaty shopping";
de uitvoering van land-per-land-rapportering voor "transfer pricing";
het beperken van de voordelen van intellectuele-eigendoms- of andere preferentiële
belastingregelingen;
de volledige tenuitvoerlegging van de onderlinge overlegprocedure in zijn
belastingverdragen.
Dat zal een belangrijke factor zijn in de aanloop naar het opstellen van een EU-lijst van nietmeewerkende rechtsgebieden, die in 2017 zal worden opgesteld. Macau kreeg een positieve
beoordeling na de fase I en fase II van de collegiale toetsingen die in 2011 en 2013 door het
Mondiaal Forum inzake transparantie en uitwisseling van inlichtingen voor
belastingdoeleinden zijn uitgevoerd. Hierbij werd bevestigd dat zowel het rechtskader als de
huidige maatregelen voldoen aan de internationaal overeengekomen normen inzake de
uitwisseling van fiscale informatie. Momenteel heeft Macau belastingverdragen gesloten met
20 rechtsgebieden, waaronder 5 dubbelbelastingverdragen en 15 verdragen inzake de
uitwisseling van informatie betreffende belastingzaken.
In december ondertekenden Macau en de Verenigde Staten een intergouvernementele
overeenkomst om financiële instellingen in Macau te helpen om te voldoen aan de Foreign
Account Tax Compliance Act (FATCA). De monetaire autoriteit van Macau stelde dat de
intergouvernementele overeenkomst de rapportagelast zou verminderen en de financiële
instellingen zou helpen te voldoen aan FATCA aangezien er uitzonderingen in worden
opgenomen voor financiële instellingen of producten met een gering risico op
belastingontduiking door VS-belastingbetalers.
De bilaterale betrekkingen tussen de EU en Macau in 2016
Als gevolg van de sterke krimp van de economie in Macau, nam de handel tussen de EU en
Macau in 2016 aanzienlijk af. De uitvoer van de EU naar Macau nam met 20,2% af tot EUR
603 miljoen, terwijl de invoer vanuit Macau met 6,5% daalde naar EUR 86 miljoen. De EU
heeft sinds 2009 een handelsoverschot met Macau geboekt, in 2016 bedroeg dat EUR 516
miljoen. De belangrijkste uitvoer uit de EU is onder meer de uitvoer van hoogwaardige
lederwaren, kleding, horloges en juwelen, voeding en drank en motorvoertuigen. In 2016 was
de EU nog steeds de grootste bron van invoer na continentaal China.
De schommelingen in de economie van Macau in 2016 hadden echter gevolgen voor de
handels- en investeringsbelangen van de EU en voor de winst van Europese ondernemingen.
De EU en het Europese bedrijfsleven zijn zeer bereid de inspanningen van de regering van
Macau te ondersteunen met het oog op een diversificatie van de economie van Macau, de
versterking van de duurzaamheid van zijn economische ontwikkeling en de bevordering van
bilaterale handel en investeringsstromen. EU-ondernemingen kunnen ook een belangrijke rol
9
spelen bij het verlenen van deskundigheid en diensten voor de vele lopende
infrastructuurprojecten en uitbreidingsplannen van particuliere investeerders.
De 21e bijeenkomst van het Gezamenlijk Comité EU-Macau vond op 5 december 2016 plaats
in Brussel. Tijdens die bijeenkomst deelde Macau de EU de publicatie mee van het vijfjarig
ontwikkelingsplan (2016-2020), dat de blauwdruk bevat voor zijn economische en sociale
ontwikkeling. De EU en Macau wisselden van gedachten over de ontwikkeling van hun
belastingbeleid. De EU was verheugd over de toezegging van Macau om de automatische
uitwisseling van informatie in 2018 uit te voeren en moedigde Macau aan de nodige stappen
te zetten om deze uitwisseling met de EU en andere partners daadwerkelijk en tijdig van start
te laten gaan, zodat het zijn belofte nakomt overeenkomstig de standaarden van de OESO. De
EU was ook verheugd over het recente besluit van Macau om toe te treden tot het Inclusief
kader inzake grondslaguitholling en winstverschuiving. Zij moedigde Macau aan de
inspanningen vol te houden om te streven naar een open, transparant en niet-discriminerend
kader voor overheidsopdrachten dat beantwoordt aan internationale normen. Beide partijen
verheugden zich over de vooruitgang met het derde programma voor juridische samenwerking
tussen Macau en de EU, dat bedoeld is om het rechtsstelsel van Macau te moderniseren en
ontwikkelen. Beide partijen benadrukten dat het EU-Macau-cofinancieringsmechanisme
onderzoekers in Macau zal stimuleren om deel te nemen aan het Horizon 2020 onderzoeks- en
innovatieprogramma van de EU. Beide partijen kwamen overeen samenwerking te zoeken
inzake milieu en groene technologieën, met name in het internationale forum en de
tentoonstelling inzake milieusamenwerking in Macau. De EU en Macau kwamen overeen dat
het voorzetten van het opleidingsprogramma conferentietolk en vertaling in het Chinees en
het Portugees zou beantwoorden aan de behoeften van de EU en Macau aan deskundige
tolken in beide talen. De EU nam ook kennis van de inspanningen van Macau om
mensenhandel te bestrijden. Beide partijen kijken uit naar de versterking van hun
samenwerking op dit gebied na de workshop over mensenhandel die in januari werd
gehouden.
Gezien de groter wordende rol van Europese ondernemingen in Macau hebben de EU en
Macau afgesproken dat rechtstreekse contacten tussen deze ondernemingen en de regering
van Macau verder zouden worden versterkt door een regelmatige dialoog op te zetten tussen
het Europese bedrijfsleven, vertegenwoordigd door de Kamer van Koophandel Macau-EU, en
de overheid van Macau. Europese ondernemingen kunnen dit platform gebruiken om met de
regering te communiceren over het bedrijfsleven en regelgeving. Het platform biedt de
overheid van Macau ook een forum om op zoek te gaan naar standpunten over beleid waar en
wanneer nodig. De uiteindelijke doelstelling is om bij te dragen aan de economische
diversificatie van Macau en zijn concurrentievermogen op lange termijn.
Aangezien Macau een acuut tekort heeft aan arbeidskrachten en gekwalificeerde managers,
zijn Europese ondernemingen in grote mate afhankelijk van buitenlands personeel. Het is niet
makkelijk om arbeidsvergunningen voor dat personeel te krijgen. De EU is bereid samen te
werken met de autoriteiten in Macau en met het Europese bedrijfsleven om mee na te gaan in
welke economische activiteitensectoren de situatie het meest acuut is. Gekwalificeerde
10
professionals makkelijker toegang geven tot de arbeidsmarkt in Macau zou het
concurrentievermogen een boost geven.
Als onderdeel van haar agenda voor een billijke belastingheffing op mondiaal niveau heeft de
EU haar werk voortgezet aan een gemeenschappelijke EU-lijst van niet-coöperatieve
jurisdicties. Tijdens de voorbereiding werd een "scorebord" opgesteld op basis van een
vooronderzoek van alle derde landen. Macau werd als risico gemarkeerd op het vlak van
transparantie en de preferentiële regeling vennootschapsbelasting. Het scorebord is geen
voorlopige EU-lijst en houdt geenszins een oordeel in over derde landen.
De Kamer van Koophandel Macau-EU (MECC)3 en de Europese Kamer van Koophandel in
Hongkong coördineerden samen de brede Europese deelname aan het internationale forum en
de tentoonstelling inzake milieusamenwerking in Macau (MIECF) in maart en aan de beurs
voor internationale handel en investeringen (MIF) in oktober. De rol en relevantie van de
MECC zullen naar verwachting nog toenemen als de dialoog tussen bedrijfsleven en overheid
tussen de EU en Macau is opgestart.
Het academische EU-programma in Macau (EUAP), dat wordt beheerd door een consortium
onder leiding van de Universiteit van Macau, heeft tal van nieuwe activiteiten georganiseerd,
zoals het onthalen van bezoekende sprekers, seminars en onderzoeks- en academische
uitwisselingen, een wedstrijd voor kortfilms met de EU als thema, een radioprogramma op
vaste tijdstippen in verband met de EU en een "model-EU"-wedstrijd.
De EU zal haar relatie met Macau blijven uitbreiden, de betrekkingen op het vlak van
economie en handel verruimen, de samenwerking verbeteren met bedrijven en de
maatschappelijke organisaties en de mobiliteit en de uitwisseling met de bevolking van
Macau stimuleren. Tot de prioriteiten behoren:




3
samenwerking met het oog op de diversificatie van de economie van Macau;
gebruikmaken van kansen die voortvloeien uit infrastructuurprojecten en
overheidsopdrachten;
maximalisatie van de potentiële voordelen van de partnerschapsovereenkomst voor
nauwere economische samenwerking voor zowel de lokale bedrijven als de in Macau
gevestigde Europese ondernemingen;
samenwerking inzake wet- en regelgeving, onderzoek en innovatie, en voortgezette
samenwerking in de strijd tegen mensenhandel.
De MECC is een hybride kamer van koophandel waarbij zowel individuele ondernemingen als nationale kamers van
koophandel van EU-lidstaten - momenteel de Britse ondernemersorganisatie van Macau, de Franse
ondernemersorganisatie van Macau, de Duitse ondernemersorganisatie van Macau, de Ierse kamer van koophandel in
Macau, de Roemeense kamer van koophandel in Macau en de Portugees-Chinese kamer van koophandel en nijverheid zijn aangesloten.
11