EUROPESE COMMISSIE HOGE VERTEGENWOORDIGER VAN DE UNIE VOOR BUITENLANDSE ZAKEN EN VEILIGHEIDSBELEID Brussel, 25.4.2016 JOIN(2016) 9 final GEZAMENLIJK VERSLAG AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD SPECIALE ADMINISTRATIEVE REGIO MACAU: JAARVERSLAG 2015 NL NL GEZAMENLIJK VERSLAG AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD SPECIALE ADMINISTRATIEVE REGIO MACAU: JAARVERSLAG 2015 Samenvatting Sinds de overdracht van Macau aan de Volksrepubliek China in 1999 hebben de Europese Unie en haar lidstaten de politieke en economische ontwikkelingen in de speciale administratieve regio (SAR) Macau binnen het kader van het beginsel "één land, twee systemen" op de voet gevolgd. De Europese Unie onderschrijft een één-China-politiek en ondersteunt het "één land, twee systemen"-beginsel en de uitvoering ervan. Dit jaarverslag over de ontwikkelingen in Macau wordt gepubliceerd volgens de afspraak met het Europees Parlement. In 2015 bleef het "één land, twee systemen"-beginsel goed functioneren, hetgeen voordelen opleverde voor de SAR Macau, China als geheel en de internationale gemeenschap. 2015 was het eerste volledige jaar van de ambtstermijn van de nieuwe regering van Macau, met Chui Sai On als regeringsleider. De installatie van de regering verliep vlot en met inachtneming van de basiswet. De regeringsleider kondigde aan dat de regering bijzondere nadruk zou leggen op de communicatie met de bevolking van Macau. De regeringsleider werd in 2014 verkozen en was toen de enige kandidaat bij de verkiezingen. Voor de derde keer op rij was er slechts één kandidaat voor de verkiezing van de regeringsleider. De basiswet en andere wetgeving in Macau voorzien niet in de mogelijkheid van algemene verkiezingen, maar de EU spoort de autoriteiten in Macau aan na te gaan hoe de publieke betrokkenheid bij de verkiezing van de regeringsleider kan worden vergroot, wat zou bijdragen tot goed bestuur en het ambt meer legitimiteit zou geven. De grondrechten en fundamentele vrijheden van de burgers werden ook in 2015 gerespecteerd. Er werden positieve stappen gezet op het gebied van de verbetering van de lonen van laag-betaalde werknemers, en de bestrijding van huiselijk geweld en de mensenhandel. In de media in Macau kwam nog steeds een breed spectrum van opvattingen aan bod, ondanks enige ongerustheid over de toegenomen zelfcensuur. De markteconomie van Macau heeft ook in 2015 efficiënt gefunctioneerd, maar de economische groei heeft geleden onder een sterke daling van de winsten uit kansspelen, waarop de SAR te veel vertrouwde. Een van de hoofdprioriteiten is de verbetering van het leven van de gewone burgers, die worden geconfronteerd met toenemende kosten voor levensonderhoud en huisvesting. De economische samenwerking en de integratie met continentaal China, in het bijzonder met de provincie Guangdong, verloopt snel en biedt een oplossing voor het tekort aan grond en arbeidskrachten in Macau. De regering van Macau moet moderner en efficiënter werken; hiertoe zijn bestuurlijke hervormingen aangekondigd. 2 De betrekkingen tussen de EU en Macau bleven positief evolueren dankzij toenemende samenwerking en solide handelsrelaties. Ondanks de scherpe krimp van de economie in Macau nam de handel tussen de EU en Macau in 2015 aanzienlijk toe, dankzij een toename van de uitvoer van machines en transportmaterieel. De prioriteiten voor 2016 zijn samenwerking inzake economische diversificatie, de strijd tegen mensenhandel, juridische zaken, regelgevende aangelegenheden en onderzoek en innovatie. Politieke ontwikkelingen 2015 was het eerste volledige jaar voor de nieuwe regering van de SAR Macau, die op 20 december 2014 werd geïnstalleerd tijdens een ceremonie die werd geleid door president Xi Jinping. Dit viel samen met de vijftiende verjaardag van de SAR. De nieuwe regering wordt opnieuw geleid door Chui Sai On, alle andere regeringsleden zijn nieuw. Voor de derde opeenvolgende keer werd de regeringsleider verkozen zonder tegenkandidaat. De basiswet en andere wetgeving in Macau voorzien niet in de mogelijkheid van algemene verkiezingen, maar de EU spoort de autoriteiten in Macau aan na te gaan hoe de publieke betrokkenheid bij de verkiezing van de regeringsleider kan worden vergroot, wat zou bijdragen tot goed bestuur en het ambt meer legitimiteit zou geven. In zijn toespraak bij de installatie van de nieuwe regering stelde president Xi Jinping de nieuwe regering vier doelen: de verbetering van de wet- en regelgeving van Macau, diversificatie van de economie met het oog op de duurzaamheid ervan, problemen oplossen in verband met de levensstandaard van de bevolking en vermindering van de sociale ongelijkheid, en voorlichting aan jongeren over het "één land, twee systemen"-beginsel. De regering nam deze vier prioriteiten op in haar werkprogramma voor 2015. De regeringsleider hield zijn beleidsverklaring in november. In de context van een forse terugval van het bbp door de verzwakking van de kansspelensector in Macau werd in de beleidsverklaring sterk de nadruk gelegd op levensomstandigheden, met een stijging van verschillende subsidies, een verhoging van de bestaansminimumindex, een herziening van de arbeidswetgeving en meer door de overheid gebouwde huisvesting. Voor de ontwikkeling van infrastructuur werd gefocust op transport. In de beleidsverklaring werden wel bestuurlijke hervormingen vermeld, maar slechts een paar concrete maatregelen inzake institutionele ontwikkeling en de rechterlijke macht, en maatregelen ter bestrijding van corruptie. Er werd een aantal maatregelen genomen om de sociale omstandigheden te verbeteren. In juli keurde de wetgevende vergadering wetgeving goed waarmee een minimumloon werd ingevoerd voor lokale schoonmakers en veiligheidsagenten die worden ingehuurd door vastgoedbeheerders of die werken in residentiële gebouwen. Met de wet, die in werking trad op 1 januari 2016, wordt het minimumloon bepaald op MOP 30 per uur, MOP 240 per dag, of MOP 6240 per jaar; deze bedragen worden jaarlijks herzien. De regering verbond zich ertoe gedurende drie jaar geleidelijk een minimumloon in te voeren in alle sectoren van de economie. In 2015 werden ruim 500 mensen aangeworven om te werken bij openbare 3 ziekenhuizen en voor andere diensten binnen de gezondheidszorg; op die manier konden een aantal diensten en de openingsuren van openbare ziekenhuizen worden uitgebreid. Gelijke kansen, rechten en vrijheden. Binnen het kader van het "één land, twee systemen"-beginsel, dat is vastgelegd in de basiswet van Macau, werden de rechten en fundamentele vrijheden van het volk van Macau gerespecteerd en werd de rechtstaat geëerbiedigd. In Macau is er een hoog niveau van burgerlijke vrijheden en respect voor de mensenrechten en de fundamentele vrijheden. De regering bleef echter gekant tegen een suggestie van het VN-comité tegen foltering om een onafhankelijk mensenrechtenorgaan op te richten, omdat volgens haar deze aanbeveling niet van toepassing was op Macau als speciale administratieve regio van de Volksrepubliek China. De media bleven verscheiden en konden ongehinderd uiteenlopende visies verkondigen. De zelfcensuur neemt wel toe, met name in Chineestalige media en in berichtgeving over Chinese zaken. De internationale media werken in vrijheid. Er blijft ongerustheid over discriminatie op grond van seksuele geaardheid en genderidentiteit, met name op het gebied van werkgelegenheid, onderwijs en gezondheidszorg. In januari 2015 werd een stap voorwaarts gezet toen de wetgevende vergadering een wettekst goedkeurde waarbij huiselijk geweld als een strafbaar feit wordt beschouwd. Deze wet geldt echter niet voor relaties tussen personen van hetzelfde geslacht. Het VN-comité tegen foltering stelde dit aan de kaak en spoorde de regering ertoe aan de bescherming uit te breiden naar alle personen in een intieme relatie, ongeacht hun seksuele geaardheid. De voorstanders wezen erop dat VN-comité inzake economische, sociale en culturele rechten Macau had opgeroepen een omvattende anti-discriminatiewetgeving aan te nemen voor lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders. Er werd vooruitgang geboekt met het stimuleren van gendergelijkheid. In mei 2015 diende het bureau voor arbeidszaken een ontwerpwijziging in op de arbeidsverhoudingenwetgeving, met o.a. het voorstel om betaald moederschapsverlof met 14 dagen te verlengen en vaderschapsverlof in te voeren. De wetsvoorstellen zijn nog niet goedgekeurd. Er is meer wetgeving nodig om gendergelijkheid te bevorderen, bijvoorbeeld op het gebied van seksuele intimidatie. De regering van Macau bleef aanzienlijke inspanningen leveren voor de bestrijding van de grensoverschrijdende criminaliteit, in het bijzonder de mensenhandel. Het comité inzake de bestrijding van de mensenhandel, een gemeenschappelijke instantie met vertegenwoordigers van de regering, wetshandhavingsautoriteiten, justitie en sociale zaken, heeft zijn inspanningen voor de bestrijding van de mensenhandel en de uitvoering van preventie- en beschermingsmaatregelen voortgezet. Die inspanningen waren onder meer de organisatie van opleidingen voor rechters, magistraten, juristen en andere betrokkenen uit de sector. In december 2015 drukte het VN-comité echter zijn bezorgdheid uit over het zeer lage aantal vervolgingen en veroordelingen voor mensenhandel terwijl er wel veel klachten werden ingediend. Zij spoorde Macau aan om het onderzoek naar en de vervolging van verdachten op 4 te drijven en ambtenaren verder op te leiden. De regering stelde bereid te zijn deze kwestie aan te pakken en wenste samen te werken met internationale partners, waaronder de EU. Macau heeft de vrijheid van vereniging en collectieve onderhandelingen niet daadwerkelijk afgedwongen. Nochtans zijn deze vastgelegd in de verdragen van de Internationale Arbeidsorganisatie. Voorgestelde private bills over vakbonden en collectieve onderhandelingen werden meermaals verworpen in de wetgevende vergadering. Het staat werknemers vrij deel te nemen aan vakbondsactiviteiten en -acties, maar zij zijn niet beschermd tegen vergeldingsacties. Artikel 70 van de wet op de arbeidsverhoudingen maakt het voor de werkgever mogelijk een werknemer zonder dringende reden te ontslaan met betaling van slechts een kleine vergoeding. Corruptiebestrijding. Op 1 januari trad een nieuwe wet tegen corruptie bij buitenlandse handel in werking, waarmee het verboden werd steekpenningen aan te bieden aan ambtenaren die buiten de SAR werken. Deze maatregel strookt met de vereisten van het VN-Verdrag tegen corruptie. In maart diende de anticorruptiecommissie van Macau haar jaarverslag voor 2014 in. Het totale aantal klachten daalde licht, maar het aantal strafrechtelijke onderzoeken daalde sterk ten opzichte van 2013. De commissie zei te zullen onderzoeken waardoor deze daling werd veroorzaakt. In het verslag wordt ook benadrukt hoe belangrijk burgerparticipatie is, aangezien 96% van de onderzoeken werd gevoerd na individuele klachten. De belangrijkste overtredingen waren misdrijven die door ambtenaren werden gepleegd, zoals valsheid in geschrifte, machtsmisbruik, fraude en verduistering. Over de verkiezing van de regeringsleider in 2014 werden geen klachten ingediend. In 2015 werkte Macau mee aan een lopend onderzoek naar twee VN-ambtenaren die ervan beschuldigd werden steekpenningen te hebben aangenomen van een projectontwikkelaar uit Macau. Economische ontwikkelingen In 2015 gleed Macau in een diepe recessie. Het netto-bbp kromp met 20,3%1 na een daling met 0,9% in 2014. De krimp was het gevolg van de dramatische achteruitgang in de kansspelensector in Macau, die zijn slechtste jaar kende sinds de liberalisering in 2002. De inkomsten daalden in 2015 met 34,3%, tot MOP 231 miljard, het laagste niveau in vijf jaar, nadat het keiharde optreden van China tegen corruptie een afschrikkend effect had op spelers die voor grof geld spelen, en een vertragende economie de kansspelenmarkt voor het grote publiek negatief beïnvloedde. Ondanks de inkomstendaling bleef Macau de grootste kansspelenmarkt ter wereld. De terugval in de inkomsten betekende wel dat Macau in verhouding tot Las Vegas - de grootste concurrent - in omvang daalde van een factor 7 in 1 Tenzij anders wordt aangegeven, zijn alle economische indicatoren over de economie in Macau afkomstig van de dienst voor bevolking en statistiek van de regering van de SAR Macau. 5 2014 tot een factor 4,6 in 2015. Het toerisme viel terug, het aantal binnenkomende bezoekers daalde met 2,6% tot 30,7 miljoen in 2015. Anderzijds stegen de particuliere consumptie en de overheidsuitgaven in 2015 netto met respectievelijk 2,4% en 4,2%, waardoor de economische achteruitgang werd verzacht. De werkloosheidsgraad bleef het hele jaar onder 2%. De arbeidsmarkt bleef op die manier krap, terwijl het aantal buitenlandse werknemers steeg tot het hoge aantal van 181 646 eind 2015. De inflatiedruk zwakte enigszins af, van 6% in 2014 tot 4,6% in 2015. De totale investeringen bleven toenemen dankzij de bouw van nieuwe kansspelenresorts, hotels en infrastructuur. Drie van de zes gigantische casinohotels in aanbouw openden in 2015 de deuren. Om economische diversificatie te stimuleren en buitensporige groei in de kansspelensector in te dijken, heeft de regering besloten tot 2023 jaarlijks niet meer dan 3% nieuwe speltafels toe te laten. Over de toewijzing van nieuwe tafels werd dan ook hard onderhandeld en bemiddeld tussen de regering en de kansspelensector. In 2015 verleende de regering van Macau vergunningen voor 350 nieuwe speltafels. De zes casinoconcessies in Macau lopen af tussen 2020 en 2022. De regering zei een nieuwe openbare raadpleging te zullen houden over de hernieuwingsprocedure voor de concessies, en een diepgaande studie uit te voeren over de toekomst van de kansspelenindustrie in Macau. Kansspelaanbieders wordt met aandrang gevraagd meer niet-kansspelgerelateerde faciliteiten aan te bieden in hun geïntegreerde resorts; dit aspect zal cruciaal zijn bij de toewijzing van nieuwe speltafels en de eventuele vernieuwing van licenties. Aangezien de algemene belastingontvangsten grotendeels bestaan uit de kansspelbelasting2, zorgde de aanzienlijke daling in de kansspelensector voor een eveneens aanzienlijk daling van de belastingontvangsten in 2015. In de eerste tien maanden van 2015 daalden de totale belastingontvangsten met 29,7% tot MOP 109,8 miljard. In het licht van deze daling trof de regering van de SAR voor het eerst in jaren lichte besparingsmaatregelen om de uitgaven in te dijken. Zij stelde wel dat niet zou worden geraakt aan budgetten voor levensomstandigheden, sociale zekerheid en projecten met overheidsinvesteringen. De regering gaf de afgelopen vijf jaar (2010-2014) minder dan de helft van de belastingontvangsten uit en bouwde zo reserves op ten belope van MOP 345 miljard3 (per eind 2015) om de economische schommelingen op te vangen. Het begrotingsoverschot voor 2015 werd echter aanzienlijk verminderd en bedroeg MOP 29,3 miljard, tegenover MOP 90 miljard in de twee voorgaande jaren. In zijn beleidsverklaring voor 2016 waarschuwde regeringsleider Chui Sai On dat de inkomsten uit kansspelen zouden dalen, maar tegelijk bevestigde hij dat dit de levensomstandigheden niet zou beïnvloeden. Hij zei ook dat de verschillende subsidies voor inwoners zouden worden verhoogd en dat het beleid van uitkeringen dat in 2008 werd ingevoerd, zou worden 2 Volgens de cijfers die zijn bekendgemaakt door het Financial Services Bureau van de regering van de SAR Macau was de opbrengst van de directe belastingen op de kansspelen goed voor 82,5% van de belastingontvangsten in 2014 en 77% in 2015. 3 Bron: Monetaire autoriteit van Macau. 6 voortgezet. In 2016 zouden permanente inwoners MOP 9000 krijgen en niet-permanente inwoners MOP 5400, ongeveer dezelfde bedragen als in 2015. In zijn beleidsverklaring vermeldde de regeringsleider ook een routekaart om de economie te versterken. Belangrijke initiatieven daarin waren maatregelen om de gezonde ontwikkeling van de kansspelensector te stimuleren, de ontwikkeling van het "centrum en platform"-beleid te intensiveren, een gunstig klimaat te ontwikkelen voor opkomende industrieën en lokale kleine en middelgrote ondernemingen te ondersteunen, de arbeidsrechten van de lokale inwoners te beschermen en regionale samenwerking te versterken. "Centrum en platform" heeft te maken met het omvormen van Macau naar een wereldcentrum voor toerisme en recreatie en een platform voor commerciële en zakelijke betrekkingen tussen China en de Portugeestalige landen te worden. Om de economie te diversifiëren via grensoverschrijdende samenwerking met continentaal China, hebben de regeringen van Zhuhai en Macau in april het Hengqin-proefproject voor een vrijhandelszone gelanceerd. In totaal werden 33 projecten geselecteerd voor Hengqin en registreerden 875 bedrijven in Macau hun commerciële activiteiten om actief te kunnen zijn in de vrijhandelszone. Beide partijen bekeken ook hoe in Macau ingeschreven voertuigen makkelijker toegang zouden kunnen hebben tot de vrijhandelszone. De autoriteiten in Macau spoorden kmo's en jonge ondernemers aan voor Hengqin-projecten samen te werken met continentaal China. In december kondigde de staatsraad van de Volksrepubliek China af dat de kustwateren van Macau (85 vierkante kilometer) (en een deel van Duck Channel, net als het stuk land waar het controlepunt Barrier Gate gevestigd is) onder de jurisdictie van de SAR zou vallen. Bijgevolg is het afgebakende gebied van de kustwateren van Macau drie keer zo groot als de landoppervlakte. Macau heeft nooit eerder jurisdictie over zijn kustwateren gehad. Bovendien wordt verwacht dat Macau en de bevoegde Chinese autoriteiten begin 2016 drie overeenkomsten ondertekenen voor meer samenwerking op het vlak van water, scheepvaartverkeer en het gebruik van de zee. In de overeenkomsten wordt bepaald dat voorstellen voor landaanwinningen moeten worden voorgelegd aan de staatsraad en dat op nieuwe landaanwinningen geen commerciële kansspelactiviteiten mogen plaatsvinden. De integratie van Macau met continentaal China werd gestaag voortgezet in het kader van hun bilaterale vrijhandelsovereenkomst, de partnerschapsovereenkomst voor nauwere economische samenwerking (CEPA). In november ondertekenden Macau en China een overeenkomst over handel in diensten waarbij China zich vanaf 1 juni 2016 volledig of gedeeltelijk openstelt voor de dienstenindustrie van Macau in 153 sectoren. China pleitte voor een volledige liberalisering van de handel in diensten met Macau tegen eind 2015. Macau blijft gevoelig voor witwaspraktijken aangezien de gigantische kansspelensector mogelijkheden biedt om illegale geldstromen uit het vasteland te laten wegvloeien. In de strijd hiertegen hebben Macau en China in augustus een belangrijk akkoord ondertekend over meer samenwerking en een betere uitvoering van de suggesties van de Financial Action Task Force. 7 Het nieuwe samenwerkingsakkoord is gesloten in de vorm van een memorandum van overeenstemming tussen de Monetaire autoriteit van Macau en de People’s Bank of China. Waarnemers noemen het akkoord te onduidelijk en te vaag, en hebben vragen bij de legitimiteit van het doorgeven van gevoelige persoonsgegevens door de Monetaire autoriteit aan de Chinese centrale bank. Tegelijk ondertekende de financiële inlichtingendienst van Macau (de overheidsdienst die bevoegd is voor de strijd tegen witwaspraktijken) anti-witwassamenwerkingsprotocollen met het Financial Crimes Enforcement Network van de VS, met de Russische federale dienst voor financieel toezicht en met de Financial Intelligence Unit van het Verenigd Koninkrijk. Macau ondertekende eerder al samenwerkingsprotocollen met Portugal, Hongkong, Zuid-Korea, Indonesië, de Filipijnen, Thailand, Japan, Maleisië, Singapore, de Fiji-eilanden en Australië. Macau heeft ook gereageerd op de wereldwijde oproep voor maatregelen tegen belastingontduiking. In september 2014 heeft de regering van de SAR Macau aangekondigd dat Macau de door de OESO ontwikkelde en de G20 gepropageerde mondiale standaard voor de automatische uitwisseling van inlichtingen over financiële rekeningen zou aannemen. De autoriteiten stelden dat Macau zijn wetten zal aanpassen om tijdig te voldoen aan de nieuwe standaard. Dat betekent dat de financiële instellingen in Macau vanaf 1 januari 2017 procedures voor cliëntenonderzoek zullen moeten invoeren om informatie te verzamelen die vanaf het jaar daarna zal worden uitgewisseld. Anders dan continentaal China heeft Macau nog niet bevestigd bereid te zijn zich te houden aan het multilaterale Verdrag inzake wederzijdse administratieve bijstand in belastingzaken van de OESO en de Raad van Europa en is Macau bijgevolg nog niet toegetreden tot de bijhorende multilaterale overeenkomst tussen bevoegde autoriteiten betreffende de gezamenlijke rapportagestandaard, waarbij alle lidstaten van de EU partij zijn. Deze overeenkomst, waarvoor een vrij eenvoudige procedure van bilaterale activering geldt, biedt een geschikte rechtsgrondslag voor de daadwerkelijke tenuitvoerlegging van internationale samenwerking krachtens de standaard van de OESO voor de automatische uitwisseling van inlichtingen over financiële rekeningen tussen alle partners, zodat lange bilaterale onderhandelingen niet nodig zijn. Op het vlak van milieu lanceerde de SAR-regering in 2015 een haalbaarheidsstudie over een recyclingnetwerk. Voor de autoriteiten van de SAR is regionale samenwerking cruciaal voor een beter milieu. Macau beschikt niet over veel ruimte voor recycle-infrastructuur en moet dus eventueel een beroep doen op het vasteland voor de nodige ruimte. Wat het externe beleid betreft, hield de regering zich nog steeds bezig met de bevordering van de rol van Macau als dienstverleningsplatform voor handel en economische samenwerking tussen China en de Portugeestalige landen. Zij ondersteunde de werkzaamheden van het Chinees-Portugese Fonds voor samenwerking en ontwikkeling, en bevorderde de rol van Macau als een brug voor handel en investeringen tussen China en de Portugeestalige landen. De bilaterale betrekkingen tussen de EU en Macau 8 Ondanks de sterke krimp van de economie in Macau, nam de handel tussen de EU en Macau in 2015 aanzienlijk toe. Het totale handelsverkeer in goederen tussen de EU en Macau groeide met 39,3% en bedroeg EUR 851 miljoen. Dankzij de vrij aanzienlijke toename van de uitvoer van machines en transportmaterieel is de uitvoer van de EU naar Macau met 39,7% gestegen tot EUR 756 miljoen. Andere belangrijke exportproducten zijn onder meer luxegoederen, voeding en drank. De invoer naar de EU vanuit Macau nam met 36,5% toe tot EUR 96 miljoen in 2015. De EU boekte dus een handelsoverschot met Macau ten belope van EUR 660 miljoen. In 2015 bleef de EU na China de grootste leverancier van Macau, met 22 % van de totale invoer4. De aanhoudende vertraging van de economie van Macau in 2015 had gevolgen voor de handels- en investeringsbelangen van de EU en voor de winst van Europese ondernemingen. De EU en het Europese bedrijfsleven zijn zeer bereid de inspanningen van de regering van Macau te ondersteunen met het oog op een diversificatie van de economie van Macau, de versterking van de duurzaamheid van zijn economische ontwikkeling en de bevordering van bilaterale handel en investeringsstromen. De bilaterale betrekkingen tussen de EU en Macau bleven erg positief. De 20e bijeenkomst van het in het kader van de handels- en samenwerkingsoverkomst tussen de EU en Macau ingestelde Gezamenlijk Comité vond op 27 november 2015 plaats in Macau. Beide zijden hebben de jongste ontwikkelingen in hun betrekkingen besproken, een stand van zaken opgemaakt van de lopende bilaterale samenwerking en nieuwe samenwerkingsdomeinen besproken. Beide zijden zijn verheugd over de voortzetting van de samenwerking tussen de overheidsdiensten en het ambtenarenbureau van de SAR Macau en het directoraat-generaal Tolken van de Europese Commissie voor de opleiding van gekwalificeerde tolken voor de SAR Macau5. Tijdens de vergadering van het Gezamenlijk Comité hebben beide zijden het derde programma voor juridische samenwerking tussen de SAR Macau en de EU goedgekeurd. Met dit programma wordt gestreefd naar de versterking van het rechtssysteem van de SAR Macau en een betere opleiding voor de rechtsbeoefenaars6. Beide zijden waren het erover eens dat juridische samenwerking een belangrijk aspect is van de bilaterale betrekkingen tussen Macau en de EU. Ter stimulering van de deelname van de onderzoeksinstellingen en onderzoekers van de SAR Macau aan het brede Horizon 2020-programma van de EU, kondigde Macau aan een fonds op te zetten om de kosten te dragen van de onderzoekers uit Macau die deelnemen aan het Horizon 2020-programma. Dit wordt een nieuwe fase in de samenwerking op het vlak van 4 Bron: dienst voor bevolking en statistiek van Macau. Op 5 november 2015 werd een memorandum ondertekend voor een nieuwe fase van het vijfjaren-opleidingsprogramma voor tolken. De tolkenopleiding beantwoordt aan de wederzijdse behoeften van de SAR Macau en de EU aan gekwalificeerde tolken Chinees en Portugees. 6 Het eerste en het tweede programma voor juridische samenwerking werden respectievelijk in 2007 en 2013 voltooid. 5 9 onderzoek en innovatie tussen Macau en de EU. Ten slotte drukten Macau en de EU hun voornemen uit om de samenwerking voort te zetten en knowhow uit te wisselen over de bestrijding van mensenhandel. Het academische EU-programma in Macau (EUAP), dat wordt beheerd door een consortium onder leiding van de Universiteit van Macau, heeft tal van nieuwe activiteiten georganiseerd, zoals het onthalen van bezoekende sprekers, seminars en onderzoeks- en academische uitwisselingen. Het EUAP organiseerde onder meer de eerste "EU-fotografiewedstrijd", een fototentoonstelling, de tweede editie van de EU-"kortfilmuitdaging", de "Europese filmcyclus" en een radioprogramma over de Europese Unie. Aan een uitgebreide derde editie van de populaire "model-Europese Unie"-simulatie van een vergadering van de Europese Raad nam ook de University of Saint Joseph deel. Voor de Dag van Europa organiseerde het EUAP een serie EU-week-evenementen en lanceerde het een nieuwe brochure over de betrekkingen tussen de EU en Macau. De Kamer van Koophandel Macau-EU (MECC)7 en de Europese Kamer van Koophandel in Hongkong coördineerden samen de Europese deelname aan het internationale forum en de tentoonstelling inzake milieusamenwerking in Macau (MIECF) in maart en aan de beurs voor internationale handel en investeringen (MIF) in oktober. In maart 2015 ondersteunden de EU en haar lidstaten de conferentie in Macau over de leidende rol die het bedrijfsleven kan vervullen om een einde te maken aan mensenhandel en moderne slavernij . De conferentie bracht vertegenwoordigers samen uit de regering, de kansspelensector en het maatschappelijk middenveld. Zij leidde tot bewustwording en er werd nagegaan op welke manier bedrijven kunnen bijdragen aan de strijd tegen mensenhandel en moderne slavernij. De EU zal haar relatie met de speciale administratieve regio Macau blijven uitdiepen, de betrekkingen op het vlak van economie en handel uitbreiden, de samenwerking verbeteren met bedrijven en de maatschappelijke organisaties en de mobiliteit en de uitwisseling met de bevolking van Macau stimuleren. Prioriteiten zijn onder meer samenwerking met het oog op de diversificatie van de economie van Macau, maximalisatie van de potentiële voordelen van de CEPA voor zowel de lokale bedrijven als de in Macau gevestigde Europese ondernemingen; samenwerking inzake wet- en regelgeving, onderzoek en innovatie, en voortgezette samenwerking in de strijd tegen mensenhandel. ------------ 7 De MECC is een hybride kamer van koophandel waarbij zowel individuele ondernemingen als nationale kamers van koophandel van EU-lidstaten - momenteel de Britse ondernemersorganisatie van Macau, de Franse ondernemersorganisatie van Macau, de Duitse ondernemersorganisatie van Macau, de Ierse kamer van koophandel in Macau, de Roemeense kamer van koophandel in Macau en de Portugees-Chinese kamer van koophandel en nijverheid - zijn aangesloten. 10