NL NL - IPEX

EUROPESE
COMMISSIE
HOGE VERTEGENWOORDIGER
VAN DE UNIE VOOR
BUITENLANDSE ZAKEN
EN VEILIGHEIDSBELEID
Brussel, 24.4.2015
JOIN(2015) 13 final
GEZAMENLIJK VERSLAG AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
Speciale administratieve regio Macau: jaarverslag 2014
NL
NL
GEZAMENLIJK VERSLAG AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
Speciale administratieve regio Macau: jaarverslag 2014
SAMENVATTING
Sinds de overdracht van Macau aan continentaal China 15 jaar geleden hebben de Europese
Unie en haar lidstaten de politieke en economische ontwikkelingen in de speciale
administratieve regio Macau binnen het kader van het beginsel “één land, twee systemen” op
de voet gevolgd. Om te voldoen aan haar verplichting van 1999 ten aanzien van het Europees
Parlement publiceert de Commissie jaarlijks een verslag over de ontwikkelingen in Macau.
De Europese Unie houdt vast aan haar "één China"-beleid en respecteert de toepassing van het
beginsel "één land, twee systemen" in Macau.
In 2014 werd de 15e verjaardag van de overdracht van Macau door Portugal aan de
Volksrepubliek China gevierd. Bij die gelegenheid bracht de Chinese president Xi Jinping een
officieel bezoek aan Macau om de installatie van de nieuwe regering bij te wonen.
De EU is van oordeel dat het beginsel "één land, twee systemen" ondanks de uitdagingen in
2014 goed bleef functioneren, hetgeen voordelen opleverde voor de SAR Macau, geheel
China en de internationale gemeenschap. Chief Executive Chui Sai On werd herkozen voor
een tweede ambtstermijn. De verkiezingscampagne vond plaats in overeenstemming met de
bepalingen van de basiswet, waarbij gestemd wordt door de leden van het verkiezingscomité.
Net zoals bij de verkiezingen van de Chief Executive in 2009 en 2004 was er slechts één
kandidaat. Hoewel de basiswet van Macau niet voorziet in de invoering van algemeen
kiesrecht voor de verkiezing van de Chief Executive, zwelt het publieke debat over deze
kwestie aan, en wordt de vraag gesteld of de autoriteiten regelingen moeten treffen om de
betrokkenheid van de bevolking bij de verkiezing te bevorderen en ervoor te zorgen dat er
meerdere kandidaten zijn voor de functie.
De fundamentele rechten en vrijheden van de burgers van Macau werden ook in 2014
gerespecteerd. Er werden positieve stappen gezet op het gebied van de verbetering van de
positie van arbeidsmigranten, en de bestrijding van huiselijk geweld en de mensenhandel. In
de media van Macau kwam nog steeds een breed spectrum van opvattingen aan bod. De
vrijheid van de media wordt echter in gevaar gebracht door zelfcensuur, een strikt
personeelsbeleid en andere belemmeringen, zoals de ontzegging van toegang tot
persconferenties. De academische vrijheid werd aangetast door het besluit om de contracten
van twee hoogleraren met uitgesproken politieke standpunten niet te verlengen.
De markteconomie van Macau heeft ook in 2014 efficiënt gefunctioneerd, maar de
economische groei heeft geleden onder een sterke daling van de gokwinsten, waarop de SAR
te veel vertrouwde. Een van de hoofdprioriteiten is de verbetering van het leven van de
gewone burgers, die worden geconfronteerd met toenemende kosten voor levensonderhoud en
huisvesting. De economische samenwerking en de integratie met continentaal China, in het
bijzonder met de provincie Guangdong, verloopt vlot, en biedt een oplossing voor het tekort
aan land en werkkrachten in Macau. In dit verband was de verhuizing van de universiteit van
2
Macau naar het eiland Hengqin een mijlpaal: Hengqin ligt op het grondgebied van
continentaal China, maar de universiteit valt onder de jurisdictie van Macau. De regering van
Macau en het gerecht moeten moderner en efficiënter functioneren, onder meer door een beter
beheer van de personele middelen.
De betrekkingen tussen de EU en Macau ontwikkelden zich positief; de handelsrelaties
breidden snel uit en de samenwerking in het kader van het economisch, onderwijs- en
milieubeleid nam toe. De prioriteiten voor 2015 zijn samenwerking op het gebied van
economische diversificatie, juridische aangelegenheden en economische regelgeving.
Politieke ontwikkelingen
In 2014 liep de eerste vijfjarige ambtstermijn van Chui Sai On, de Chief Executive van de
speciale administratieve regio Macau, af, en werd hij opnieuw voor deze functie verkozen. De
plechtigheid vond plaats op 20 december en werd door de Chinese president Xi Jinping
bijgewoond.
Deze herverkiezing verliep volgens de in de basiswet vastgelegde verkiezingsprocedure, die
voorziet in een benoemingsprocedure binnen een 400 leden tellende kiescommissie, waarin
hoofdzakelijk regeringsgezinde personen en politici zetelen, gevolgd door een stemming in
dezelfde commissie. Als enige kandidaat werd de zetelende Chui Sai On herkozen met
95,96 %, of 380 van de 396 uitgebrachte stemmen. Ook bij zijn verkiezing in 2009 was er
geen tegenkandidaat, net zoals bij de verkiezing van zijn voorganger in 2004. Op dit moment
voorziet de kieswet van Macau niet in de mogelijkheid van een benoemingsprocedure met
meerdere kandidaten. Om dat te bewerkstelligen zouden de autoriteiten van de SAR Macau
kunnen overwegen een aantal regelingen van het kiessysteem te wijzigen.
Het verkiezingsproces bracht een debat over de invoering van het algemeen kiesrecht in
Macau op gang. In reactie daarop heeft Chui Sai On tijdens zijn verkiezingscampagne
verklaard dat hij bereid is de Chinese centrale regering in kennis te stellen van de standpunten
van de inwoners van Macau wat betreft democratie. Volgens pro-democratische groeperingen
heeft hij evenwel geen enkele poging gedaan om een stappenplan in de richting van volledige
democratie in zijn verkiezingsprogramma op te nemen.
Drie actiegroepen hielden een onofficiële enquête over de verkiezing van de Chief Executive
van 30 augustus; 95% van de 8 688 respondenten waren voorstander van algemeen kiesrecht
voor de verkiezingen van 2019. De regering van de SAR Macau en het verbindingsbureau van
de centrale Chinese regering achtten het referendum onwettig. De autoriteiten lieten de
organisatoren niet toe gebruik te maken van openbare plaatsen om de enquête bekendheid te
geven en het Hooggerechtshof weigerde om uitspraak te doen over het beroep dat tegen dit
besluit van de autoriteiten werd ingesteld. Sommige juridische deskundigen waren van
mening dat de deelname aan en de bekendmaking van het onofficieel referendum onder de
vrijheid van meningsuiting vielen, en dus gewaarborgd waren door de basiswet. Op een
plenaire zitting van de wetgevende vergadering van 18 november werd een voorstel van prodemocratische leden om een debat over de invoering van algemeen kiesrecht in Macau te
houden, verworpen.
3
In tegenstelling tot Hongkong voorzien de basiswet en de andere wetgevingsbesluiten van
Macau niet in de mogelijkheid van algemeen stemrecht. Toch heeft het VN-Comité inzake
burgerrechten en politieke rechten de regering van de SAR Macau in maart 2013 verzocht een
plan voor te leggen voor de overgang naar algemeen en gelijk stemrecht. In reactie hierop
herhaalde de regering haar voorbehoud ten aanzien van artikel 25 van het Internationaal
Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. Toch zouden de autoriteiten nog moeten
overwegen op welke wijze de betrokkenheid van de bevolking bij de verkiezing van de Chief
Executive kan worden verhoogd, de legitimiteit van en de publieke steun voor het ambt kan
worden versterkt en goed bestuur kan worden bevorderd.
Beleidstrategieën
Chief Executive Chui Sai On maakte in zijn beleidstoespraak van 11 november, de laatste van
zijn eerste ambtstermijn, de balans op van de werkzaamheden van de regering in 2014 en
presenteerde de geplande beleidsstrategieën en begroting voor 2015. Terugblikkend op de
voorbije vijf jaar merkte hij op dat de regering maatregelen voor de lange termijn had
vastgesteld op vijf gebieden die het dagelijkse leven van de burgers sterk beïnvloeden, nl.
sociale zekerheid, gezondheidszorg, onderwijs, huisvesting en talentontwikkeling. De
uitgaven voor deze vijf gebieden, alsmede voor de openbare veiligheid en economische
diensten, waren jaarlijks gestegen, van 53,9% van de begroting in 2010 tot 67,6% in 2013.
Hoewel kwesties betreffende het levensonderhoud altijd een belangrijk punt in het
regeringsbeleid zijn geweest, kregen zij opnieuw een dringend karakter na een ongekende
demonstratie in mei waaraan naar schatting 20 000 mensen hebben deelgenomen. De reden
voor het protest was een wetsontwerp dat voorzag in pensioenregelingen voor hoge
ambtenaren en immuniteit tegen strafrechtelijke vervolging met betrekking tot tijdens de
ambtstermijn gepleegde feiten. Tijdens de demonstratie kwamen ook problemen aan bod
zoals de stijgende kosten van het levensonderhoud, gezondheidszorg, huisvesting, openbaar
vervoer en vervuiling. Na de demonstratie verklaarde de Chief Executive dat de regering meer
moet openstaan voor de maatschappij en het overleg met de burgers moet intensiveren.
Op 20 december heeft president Xi Jinping een toespraak gehouden ter gelegenheid van de
15e verjaardag van de terugkeer van Macao naar China en de installatie van de nieuwe
regering van de SAR Macau. Hij verklaarde dat Macau de afgelopen 15 jaar, met de steun van
de centrale regering, het beginsel "één land, twee systemen" met succes had toegepast. Hij
wees op de noodzaak om de economische en sociale ontwikkeling van Macau te versterken en
naar nog meer vooruitgang te streven. President Xi formuleerde vier prioriteiten voor de
nieuwe regering: de verbetering van de wet- en regelgeving van Macau, diversificatie van de
economie met het oog op de duurzaamheid ervan, problemen oplossen in verband met de
levensstandaard van de bevolking, vermindering van de sociale ongelijkheid, en voorlichting
van de jongeren, zodat zij het "één land, twee systemen"-beginsel zouden begrijpen.
De economische samenwerking en integratie met continentaal China, in het bijzonder met de
provincie Guangdong, werd voortgezet op basis van de kaderovereenkomst voor
samenwerking tussen de regio’s. De regering van Macau werkte niet alleen mee aan de
ontwikkeling van en bouwprojecten op het eiland Hengqin en in Nansha in de provincie
4
Guangdong, maar was ook betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe districten Zhongshan
en Cuiheng. Guangdong, Hongkong en Macau organiseerden gezamenlijk het tiende forum
voor regionale samenwerking en ontwikkeling dat de gehele Parelrivierdelta bestrijkt.
Een belangrijke ontwikkeling was de verhuizing van de universiteit van Macau naar een
nieuwe campus op het eiland Hengqin, Zhuhai, provincie Guangdong in september. Hoewel
Hengqin tot het vasteland behoort, valt de universitaire campus onder de jurisdictie en het
bestuur van de SAR Macau. De rector van de universiteit, Wei Zhao, omschreef deze
verhuizing als een succesvolle toepassing van het "één land, twee systemen"-beginsel.
Wat het externe beleid betreft, hield de regering zich bezig met de bevordering van de rol van
Macau als dienstverleningsplatform voor handel en economische samenwerking tussen China
en de Portugeestalige landen. Zij organiseerde twee ministeriële bijeenkomsten, ondersteunde
de werkzaamheden van het Chinees-Portugese Fonds voor samenwerking en ontwikkeling, en
bevorderde de rol van Macau als een brug voor handel en investeringen tussen China en de
Portugeestalige landen. In september trad de regering op als gastheer voor de achtste
ministeriële bijeenkomst over toerisme in het kader van de APEC (economische
samenwerking Azië-Stille Oceaan), waarbij een fonds voor de ontwikkeling van de culturele
en creatieve sectoren werd opgericht.
Gelijke kansen, rechten en vrijheden
Tijdens een vergadering van het VN-Comité voor economische, sociale en culturele rechten
(UNESCR) op 8 mei 2014 verklaarde Macau dat er sinds de vorige evaluatie aanzienlijke
vooruitgang was geboekt. Om tegemoet te komen aan de behoeften van het groeiend aantal
arbeidsmigranten in Macau (waarvan er bijna 80 000 - d.w.z. 60% - van het vasteland
afkomstig zijn), ondertekenden de regering van Macau en de Chinese centrale regering een
gezamenlijk protocol inzake pensioenen en andere voorzieningen, dat onder meer voorziet in
steun voor arbeidsmigranten bij hun aankomst, om de integratie in lokale gemeenschappen te
bevorderen. Daarnaast voorziet de wet inzake de tewerkstelling van buitenlandse werknemers
in aanvullende arbeidsrechten.
De maatregelen ter verbetering van de sociale omstandigheden omvatten de invoering van een
basisstelsel voor sociale bescherming, de bouw van sociale huisvesting, de vergoeding van
medische kosten, gratis onderwijs gedurende 15 jaar en subsidies om studenten aan te
moedigen hun opleiding voort te zetten. Tevens heeft Macau de aanbevelingen van het VNComité uitgevoerd wat betreft mensenrechten, onderwijs en de bewustmaking van de
bevolking, ambtenaren en rechtshandhavingsambtenaren van kwesties inzake de bescherming
van de mensenrechten.
Op 23 oktober heeft het VN-Comité inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie
van vrouwen (CEDAW) zijn aanbeveling herhaald dat Macau werk moet maken van een
onafhankelijke instelling voor de mensenrechten. Het Comité verwelkomde het wetsvoorstel
inzake de voorkoming en bestraffing van huiselijk geweld en beval aan dat huiselijk geweld
strafbaar zou worden gesteld en automatisch zou worden vervolgd. Op 13 januari 2015 werd
de wet waarbij huiselijk geweld als een strafbaar feit wordt beschouwd, door de wetgevende
vergadering goedgekeurd. In minder ernstige gevallen kan het slachtoffer evenwel zelf
5
beslissen al dan niet klacht in te dienen. Het Bureau voor juridische zaken van de regering van
de SAR Macau kondigde in november 2014 aan dat relaties tussen mensen van hetzelfde
geslacht niet onder deze wet vielen. De voorstanders herinnerden er evenwel aan dat de
UNESCR Macau had opgeroepen een omvattende anti-discriminatiewetgeving aan te nemen
voor lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders.
In de media van Macau kwam ook in 2014 een breed spectrum van opvattingen en
standpunten aan bod. Er werden echter meer gevallen van zelfcensuur gerapporteerd. In maart
verscheen een serie van anonieme open brieven waarin details over zelfcensuur werden
bekendgemaakt. Naar verluidt werd bepaalde journalisten de toegang tot persconferenties
geweigerd en leken aanwervingen in mediaorganisaties te worden beïnvloed door politieke
overwegingen. De Internationale Federatie van Journalisten heeft in haar jaarverslag 2014
haar bezorgdheid geuit over zelfcensuur, de verminderde politieke neutraliteit van de politie
en de politiek gemotiveerde ongelijke behandeling van journalisten.
Niet-lokale journalisten kregen geen toegang tot persconferenties met vooraanstaande
ambtenaren uit Macau en het vasteland. In augustus mochten journalisten van de
oppositiepers uit Hongkong niet deelnemen aan een persconferentie van de Chief Executive.
In december werd journalisten van dezelfde persdienst verhinderd verslag uit te brengen over
een seminar met vooraanstaande ambtenaren van de centrale overheid, terwijl andere
journalisten uit Hongkong tot het evenement werden toegelaten. Op 19 december werd aan
14 oppositiefiguren uit Hongkong en 4 journalisten van een oppositiekrant de toegang tot
Macau geweigerd, met als reden dat zij de openbare orde zouden ondermijnen.
Wat betreft de vrijheid van vergadering, werden leiders van de vakbond "Forefront of Macau
Gambling" gearresteerd wegens een klein geschil met de politie over de route van een
demonstratie; zij werden nadien vrijgelaten in afwachting van een strafrechtelijke procedure.
De academische vrijheid leek in het gedrang te komen wanneer de contracten van twee
hoogleraren, die bekend waren om hun kritische uitlatingen over de regering, niet werden
verlengd; voorts werd een derde hoogleraar gedegradeerd. Volgens andere berichten heeft de
leiding van de universiteit bepaalde academici verzocht zich te onthouden van kritische
politieke verklaringen. Voor de EU is academische vrijheid een van de hoekstenen van een
bloeiende academische sector die in staat is tegemoet te komen aan de behoeften van de
economie en de samenleving als geheel.
De regering van Macau heeft ook in 2014 aanzienlijke inspanningen geleverd voor de
bestrijding van de grensoverschrijdende criminaliteit, in het bijzonder de mensenhandel. Het
comité inzake de bestrijding van de mensenhandel, een gemeenschappelijke instantie met
vertegenwoordigers van de regering, wetshandhavingsautoriteiten, justitie en sociale zaken,
heeft zijn inspanningen voor de bestrijding van de mensenhandel en de uitvoering van
preventie- en beschermingsmaatregelen voortgezet. Er werden een aantal acties ondernomen,
waaronder de organisatie van opleidingen voor rechters, magistraten, juristen en andere
beroepsbeoefenaren. Het Bureau voor sociaal welzijn van de regering organiseerde in oktober
drie cursussen over de bescherming van slachtoffers van de mensenhandel en het Bureau voor
juridische zaken hield in december 3 seminars over de bestrijding van de mensenhandel.
6
Macau en Hong Kong hebben onderhandelingen aangevat over een verdrag inzake de
uitlevering van voortvluchtige criminelen. In het kader van dit verdrag zullen voortvluchtigen
die hun toevlucht zoeken in een speciale administratieve regio om hun straf in een andere
speciale administratieve regio te ontlopen, worden teruggestuurd. Het toekomstige verdrag zal
met terugwerkende kracht kunnen worden toegepast.
Corruptiebestrijding
In maart rapporteerde de anticorruptiecommissie van Macau (CCAC) in haar jaarverslag aan
de Chief Executive dat zij in 2013 met een zware werklast was geconfronteerd. De oorzaak
hiervan was niet een stijging van het aantal zaken, maar wel de grotere complexiteit van te
behandelen zaken. De burgers van Macau bleven van mening dat de CCAC doeltreffender
moet optreden.
Met betrekking tot de corruptie in de overheidssector bleef het aantal ontvangen rapporten en
onderzochte zaken op het niveau van 2012. Afgaande op de openbaar gemaakte zaken hebben
de belangrijkste inbreuken nog steeds betrekking op het aanvaarden van steekpenningen voor
illegale handelingen, machtsmisbruik en vervalsing van documenten. Niet-naleving van
ambtelijke plichten en slecht beheer waardoor het algemeen belang werd geschaad, deden
zich ook vrij vaak voor. Volgens het hoofd van de CCAC bleek hieruit dat de ambtenaren hun
alertheid, ethische normen en onpartijdigheid bij de wetshandhaving nog meer konden
verbeteren.
In mei heeft de uitvoerende Raad van Macau een wetsontwerp aangekondigd voor de
bestrijding van corruptie bij buitenlandse handel, waarbij het verboden werd smeergeld aan te
bieden aan ambtenaren die buiten de SAR werkzaam zijn. Hierdoor zou Macau zijn
verbintenis nakomen die het in het kader van het Verdrag van de Verenigde Naties tegen
corruptie is aangegaan.
Economische ontwikkelingen
Dankzij de liberalisering en modernisering van de kansspelensector is Macau snel opgenomen
in de categorie van 's werelds rijkste economieën1. Macau bleef 's werelds grootste
kansspelenmarkt, en dat sinds 2006. De kansspelen vormen de basis van de economie van
Macau en vertegenwoordigen 46% van het bbp van Macau2. Ongeveer een vijfde van de
beroepsbevolking van Macau is werkzaam in de kansspelensector3. De kansspelbelasting
(35% van de bruto-opbrengst van de kansspelen) vertegenwoordigt 80%4 van de
belastingontvangsten van de SAR. De kansspelensector floreert dankzij de aanhoudende
1
2
3
4
In 2013 bedroeg het bbp per hoofd van de bevolking (in nominale termen) in Macau 697 502 MOP
(91 376 USD), waarmee Macau tot de zes rijkste landen ter wereld behoort (gegevens Wereldbank).
Industriële structuur van Macau in 2013, dienst voor bevolking en statistiek van de regering van de SAR
Macau.
Volgens de cijfers van de dienst voor bevolking en statistiek van de regering van de SAR Macau waren in het
vierde kwartaal van 2014 in totaal 87 000 werknemers of 21,5% van de totale beroepsbevolking werkzaam in
de kansspelensector.
Volgens de voorlopige cijfers die zijn bekendgemaakt door het Financial Services Bureau van de regering
van de SAR Macau bedroeg de opbrengst van de directe belastingen op de kansspelen 128,9 miljard MOP, of
82,5% van de belastingontvangsten in 2014.
7
toestroom van bezoekers uit het Chinese vasteland die ongeveer twee derde van de toeristen
in Macau vertegenwoordigen.
Nadat de groei in 2013 in de dubbele cijfers liep, vertraagde de economie van Macau in 2014
als gevolg van de dalende ontvangsten bij de kansspelen. De kansspelensector beleefde zijn
slechtste jaar sinds de liberalisering in 2002. De ontvangsten uit kansspelen kelderden met
30% in december 2014. Het was de zevende achtereenvolgende maand met dalende
ontvangsten. Op jaarbasis daalden de ontvangsten slechts met 2,6% tot 351,5 miljard MOP,
dankzij de sterkere groei in de eerste maanden van het jaar. Kansspelaanbieders hadden het
moeilijk aangezien rijke, uit het Chinese vasteland afkomstige gokkers (het segment
topklanten genereert tot 70% van de ontvangsten uit kansspelen) wegbleven uit Macau als
gevolg van de corruptiebestrijdingscampagne van de centrale regering. De vertraging van de
economische groei resulteerde ook in een afnemende vraag van de gokkers die actief zijn op
de massamarkt voor kansspelen.
Als gevolg van de aanzienlijke daling van de bruto-inkomsten uit kansspelen en de geringere
bestedingen door bezoekers, is het bbp voor het volledige jaar 2014 met 0,4%5 in reële termen
gekrompen, waarbij de sterke bbp-groei in de eerste helft van het jaar is ongedaan gemaakt
door een daling in de tweede helft van 2014. De binnenlandse vraag bleef evenwel sterk. Het
particulier verbruik en de overheidsuitgaven hielden goed stand. Met de bouw van nieuwe
hotels en toeristische verblijfcomplexen bleven de particuliere investeringen fors toenemen.
Er bestaan plannen voor de bouw van zes nieuwe grootschalige toeristische
verblijfcomplexen. Als gevolg van de robuuste economische activiteit bleef de inflatoire druk
in 2014 op een relatief hoog niveau van 6%. In de voorbije drie jaar bleef het
werkloosheidspercentage voortdurend op of onder 2%. In 2014 bedroeg dit percentage 1,7%.
Ondanks de verzwakking van de kansspelensector floreerde het toerisme met
31,5 miljoen bezoekers, of een stijging met 7,5% op jaarbasis.
Macau heeft nog steeds te kampen met een acuut tekort aan arbeidskrachten en de economie
van de SAR is sterk afhankelijk van buitenlandse arbeidskrachten. Het aantal buitenlandse
werknemers nam toe met 24%. In 2014 waren er 170 346 buitenlandse arbeidskrachten
werkzaam in Macau, hetgeen neerkomt op 42% van de beroepsbevolking. Bedrijven hebben
het tekort aan adequaat gekwalificeerd personeel voor de uitbreiding van hun activiteiten aan
de kaak gesteld.
In juli vond in de wetgevende vergadering de eerste lezing plaats van een wetsontwerp voor
de invoering van een wettelijk minimumloon. De regering heeft voorgesteld dat het wettelijk
minimumloon voor veiligheidsagenten en portiers die werkzaam zijn bij vastgoedbeheerders,
wordt vastgesteld op 30 MOP per uur.
Hoewel Macau op het vlak van inkomsten per hoofd van de bevolking een van 's werelds
rijkste economieën is, is er een grote mate van ongelijkheid bij de inkomensverdeling. De
regering streeft naar een betere verdeling van de rijkdom door middel van een
subsidieregeling waarbij geldbedragen worden toegekend, die in 2008 van start is gegaan. In
5
Tenzij anders wordt aangegeven, zijn alle economische indicatoren over de economie in Macau afkomstig
van de dienst voor bevolking en statistiek van de regering van de SAR Macau.
8
2014 ontving elke permanente inwoner van Macau een bedrag van 9 000 MOP en elke nietpermanente inwoner 5 400 MOP. In november maakte Chief Executive Chui bekend dat voor
2015 dezelfde bedragen zouden worden toegekend. Voorts zou worden voorzien in extra
subsidies voor in aanmerking komende rekeninghouders van een fonds voor sociale
voorzieningen, samen met een reeks belastingvoordelen voor bedrijven en burgers. Uit een
rapport van de regering bleek dat de kloof tussen armen en rijk kleiner werd6.
De omvangrijke kansspelensector van Macau brengt voor de regio risico's met zich op het
vlak van het witwassen van geld aangezien de sector kan worden gebruikt als een kanaal voor
illegale geldstromen uit het vasteland. In 2014 hebben de autoriteiten herhaaldelijk
geprobeerd deze witwaspraktijken te bestrijden, onder meer door het toezicht te verscherpen
op de organisatoren van goktrips7. Verscheidene vertegenwoordigers van grote
goktriporganisatoren werden gearresteerd. Tevens werden er onderzoeken tegen hen
ingesteld. De regering van Macau heeft het gebruik van kaarten waarmee in casino's mobiele
betalingen tot stand kunnen komen, aan banden gelegd om het omzeilen van de
valutacontroles te beteugelen. Tijdens zijn bezoek aan Macau in december heeft president Xi
Jinping verklaard dat de door kansspelen aangewakkerde groei had geleid tot "diepgewortelde
problemen" en "ontwikkelingsrisico's". Macau diende zijn regelgeving en toezicht op de
kansspelensector te verbeteren en zijn economie te diversifiëren door een beter gebruik van
lokale middelen, in het bijzonder door samenwerking met de regio van de Parelrivierdelta. Bij
diezelfde gelegenheid heeft Li Fei, voorzitter van het Comité voor de basiswet van Macau en
adjunct-secretaris-generaal van het permanent comité van het Nationale Volkscongres erop
gewezen dat de "overheersende aanwezigheid" van de kansspelensector nadelige gevolgen
had voor zowel de SAR Macau als geheel China.
Om Macau te helpen bij de diversificatie van zijn economie door middel van
grensoverschrijdende samenwerking met de provincie Guangdong is in 2009 de nieuwe zone
Hengqin8 opgericht met goedkeuring van de Chinese staatsraad. Hierbij was het de bedoeling
nieuwe manieren van samenwerking tussen Guangdong, Hongkong en Macau te onderzoeken.
Tegen 2014 hadden in Macau gevestigde bedrijven in totaal 89 aanvragen ingediend bij de
regering van Macau om zich te kunnen vestigen in Hengqin, waarvan er 33 ter goedkeuring
aan de autoriteiten van Hengqin werden voorgelegd. Vertegenwoordigers van kleine en
middelgrote ondernemingen in Macau voerden evenwel aan dat de toetredingsdrempels voor
kmo's te hoog waren en dat een vestiging in de nieuwe zone voor hen weinig kansen bood.
Macau is beginnen nadenken over samenwerking met Zhongshan, een naburige stad van
Zhuhai, over de mogelijke verwerving of pacht van terreinen voor de industriële ontwikkeling
van Macau. Om het goederen- en personenverkeer tussen Macau en de nieuwe zone Hengqin
te bevorderen heeft de Chinese staatsraad ermee ingestemd dat de drie grensposten tussen
Macau en Zhuhai met ingang van 18 december langer open zouden zijn. De grensposten zijn
nu de klok rond open, hetgeen het pendelen vergemakkelijkt. De regeling is ook gunstig voor
6
7
8
Volgens het gezinsbudgetonderzoek dat de dienst voor bevolking en statistiek van de regering van de SAR Macau in april
2014 heeft bekendgemaakt, bedroeg de Gini-coëfficiënt van Macau in 2012/2013 0,35 op een schaal van 0 tot 1, ten
opzichte van 0,38 in 2007/2008.
Gokorganisatoren ("junkets") treden op als tussenschakel: zij brengen klanten die grote uitgaven verrichten, naar het
casino, verlenen hen krediet en innen de schulden in ruil voor een commissie.
De nieuwe zone Hengqin bevindt zich op het eiland Hengqin ten zuiden van de stad Zhuhai in de provincie Guangdong.
De zone is met een brug met Macau verbonden.
9
wie zich geen huisvesting in Macau kan veroorloven en moet zoeken naar een alternatieve
woonoplossing over de grens. Hiermee vermindert de druk op de woningsector in Macau.
De ontwikkeling van vervoersverbindingen tussen Macau, Zhuhai en Hongkong ligt goed op
schema. Naar verwachting zal de bouw van de brug die Hongkong, Zhuhai en Macau met
elkaar moet verbinden, eind 2016 voltooid zijn. Verwacht wordt dat het uitbreidingstraject
van de hogesnelheidslijn tussen Guangzhou en Zhuhai in 2015 Macau zal bereiken via een
tunnel onder de zee. Deze infrastructuurprojecten zullen resulteren in aanzienlijk kortere
reistijden tussen het Chinese vasteland, Macau en Hongkong.
In december hebben China en Macau in het kader van de partnerschapsovereenkomst voor
nauwere economische samenwerking tussen continentaal China en de SAR Macau (CEPA)
een aanvullende overeenkomst gesloten die de basis moet vormen voor een liberalisering van
de handel in diensten in de provincie Guangdong. De aanvullende overeenkomst kwam
bovenop de tien supplementen die tot nu toe in het kader van de CEPA zijn ondertekend.
Verwacht wordt dat de overeenkomst een model zal worden dat de basis moet leggen voor de
liberalisering van de handel in diensten voor geheel China in 2015. China heeft zich ertoe
verbonden dat de basis voor een liberalisering van de handel in diensten met Macau tegen het
einde van het nationale twaalfde Vijfjarenplan in 2015 tot stand zal komen.
Macau kreeg een positieve beoordeling na de fase I en fase II van de collegiale toetsingen die
in 2011 en 2013 door respectievelijk de Organisatie voor Economische Samenwerking en
Ontwikkeling (OESO) en het Mondiaal Forum inzake transparantie en uitwisseling van
inlichtingen voor belastingdoeleinden zijn uitgevoerd. Hierbij werd bevestigd dat zowel het
rechtskader als de daadwerkelijke maatregelen die worden genomen in het kader van
verzoeken voor de uitwisseling van fiscale informatie, voldoen aan de internationaal
overeengekomen normen. In 2014 heeft Macau belastingverdragen gesloten met
20 rechtsgebieden, waaronder 5 dubbelbelastingverdragen en 15 verdragen inzake de
uitwisseling van informatie betreffende belastingzaken.
Macau heeft ook positief gereageerd op de wereldwijde oproep voor maatregelen tegen
belastingontduiking. In september 2014 heeft de regering van de SAR Macau aangekondigd
dat Macau de door de OESO ontwikkelde en de G20 gepropageerde mondiale standaard voor
de automatische uitwisseling van inlichtingen over financiële rekeningen zou aannemen. De
autoriteiten hebben verklaard dat Macau zijn wetgeving zou wijzigen met het oog op de
tijdige naleving van de nieuwe standaard.
De bilaterale betrekkingen tussen de EU en Macau
Het bilaterale handelsverkeer tussen de EU en Macau daalde met 11% en bedroeg
613 miljoen EUR in 2014. De uitvoer van de EU naar Macau daalde met 5,9% tot
540 miljoen EUR. Deze daling werd veroorzaakt door de afnemende invoervraag die het
gevolg was van de vertragende economie in Macau. De EU-uitvoer bestond grotendeels uit
luxegoederen, voedingsmiddelen en dranken, en auto's. In 2014 daalde de EU-invoer uit
Macau aanmerkelijk met 37% tot 72 miljoen EUR als gevolg van de voortgezette krimp van
de industriële basis van Macau. De EU boekte dus een handelsoverschot met Macau ten
belope van 468 miljoen EUR. In 2014 bleef de EU na China de grootste importeur in Macau,
10
met 24% van de totale invoer. De EU en het Europese bedrijfsleven zijn graag bereid de
inspanningen van de regering van Macau te ondersteunen met het oog op een diversifactie van
de economie van Macau, de versterking van de duurzaamheid van zijn economische
ontwikkeling en de bevordering van bilaterale handel en investeringsstromen.
De bilaterale betrekkingen tussen de EU en Macau hebben zich verder in positieve zin
ontwikkeld. De 19de bijeenkomst van het in het kader van de handels- en
samenwerkingsoverkomst tussen de EU en Macau ingestelde Gezamenlijk Comité vond op 15
juli plaats in Brussel. Op de bijeenkomst werden de positieve ontwikkelingen op het vlak van
de samenwerking in economische, handels- en onderwijsaangelegenheden geëvalueerd.
Bijzondere aandacht werd besteed aan de economische samenwerking tussen Macau en het
Chinese vasteland in het kader van de CEPA en het kader voor de Parelrivierdelta, inclusief
de nieuwe zone Hengqin. Om de economische banden te versterken, hebben de EU en Macau
afgesproken om op gezette tijden een ondernemersdialoog te organiseren tussen de EU en
Macau om de rechtstreekse uitwisselingen te bevorderen tussen de in Macau gevestigde
Europese
bedrijven
en
de
autoriteiten
en
om
bij
te
dragen
tot
middellangetermijndoelstellingen zoals economische diversificatie.
De in 2013 opgerichte Kamer van Koophandel Macau-EU (MECC)9 kreeg een groter elan
met een steeds uitgebreidere agenda van activiteiten. In samenwerking met de Europese
Kamer van Koophandel in Hongkong was de MECC belast met de coördinatie van de
Europese deelname aan zowel het internationale forum en de tentoonstelling inzake
milieusamenwerking in Macau (MIECF) in maart (met deelname van 38 Europese exposanten
uit 12 EU-lidstaten) als de beurs voor internationale handel en investeringen (MIF) die in
oktober in Macau werd georganiseerd (met deelnemers uit 11 EU-lidstaten). In de toekomst
zal de MECC een steeds grotere rol vervullen in het kader van de ondernemersdialoog tussen
de EU en Macau.
Het academisch EU-programma in Macau (EUAP) heeft talrijke nieuwe activiteiten
georganiseerd. Het EUAP wordt beheerd door een consortium dat wordt geleid door de
universiteit van Macau en zette volgende activiteiten op touw: bezoeken van gastsprekers,
seminars en de eerste door het EUAP georganiseerde internationale conferentie over de
betrekkingen tussen de EU en China, waarop twaalf universiteiten uit zeven landen aanwezig
waren. Het EUAP heeft ook zijn dienstverlening uitgebreid met de organisatie van de eerste
EU-zomercursussen voor lokale jonge studenten, de EU-kortfilmwedstrijd waarvoor negen
kortfilms over de betrekkingen tussen de EU en Macau zijn ingezonden. Het EUAP heeft ook
de tweede editie georganiseerd van de succesvolle simulatie "model EU" van een vergadering
van de Europese Raad; de winnaars namen deel aan een studiebezoek aan Brussel. Voor de
viering van de Dag van Europa organiseerde het EUAP een EU-week waarin seminars en
jongerenactiviteiten plaatsvonden.
9
De MECC is een hybride kamer van koophandel waarbij zowel nationale kamers van koophandel van EU-lidstaten
(Britse ondernemersorganisatie van Macau, Franse ondernemersorganisatie van Macau, Duitse ondernemersorganisatie
van Macau, Ierse kamer van koophandel in Macau, Roemeense kamer van koophandel in Macau en Portugees-Chinese
kamer van koophandel en nijverheid) als individuele ondernemingen zijn aangesloten.
11
De Europese Commissie heeft haar samenwerking met het Polytechnisch Instituut van Macau
voor de opleiding van Chinees-Portugese tolken en vertalers voortgezet. Hierbij wordt de rol
van Macau als platform tussen China en de Portugeestalige landen ondersteund.
De kernprioriteiten voor 2015 zijn onder meer samenwerking met het oog op de diversificatie
van de economie van Macau, maximalisatie van de potentiële voordelen van de CEPA voor
zowel de lokale bedrijven als de in Macau gevestigde Europese ondernemingen en onderzoek
naar de mogelijkheden voor convergentie van de regelgeving op gebieden zoals
mededingingsbeleid, overheidsopdrachten en intellectuele-eigendomsrechten.
12