Longpunt 17-9-2015

LONGPUNT 17-9-2015
Voorheen
Astma Fonds
Snurken en het slaap apnoe
syndroom
Tamara Blonk, longarts
Jeroen Bosch Ziekenhuis
Inhoudsopgave
• Snurken
• Slaap apnoe syndroom
• Bij de huisarts
• Bij de longarts
• Bij de KNO-arts
• Behandeling van slaap apnoe
Wat is snurken?
• Trillen van de zachte delen
van de neusholte, mond en
keel
• Tijdens de slaap
ontspannen de spieren
• Soms is de oropharynx (deel
van mond-/keelholte) zo
nauw dat die bijna dichtvalt
• Bij een mondademhaling
kan de tong naar achteren
in de keel zakken
Oorzaken van snurken
• Overgewicht
• Anatomie/ erfelijkheid
• Gebruik van alcohol en
slaapmiddelen
• Slaaphouding
• Leeftijd
Weetjes over snurken
• 1:5 mannen en 1:10 vrouwen
snurkt op volwassen leeftijd
• Snurkgeluid kan toenemen tot
ongeveer 85 dB
• 15% van de snurkers heeft ook
een slaap apnoe syndroom
• Herkennen van slaap apnoe
patiënten tussen de snurkers
is belangrijk vanwege de
nadelige gevolgen op de lange
termijn
Slaap apnoe syndroom wat gebeurt er?
 Perioden van ademstilstand
tijdens de slaap of verzwakking
van de ademhaling
 Na perioden van
ademstilstand kan weer een
normale ademhaling
plaatsvinden
 De perioden van
ademhalingstilstand duren >10
seconden
Slaap apnoe syndroom –
wat gebeurt er?
• Het koolzuur loopt op en het
zuurstof gehalte daalt, het
lichaam krijgt een signaal om
wakker te worden
• De patiënt krijgt een
schrikreactie of wordt wakker,
voordat hij de diepe slaap fase
bereikt
• Overdag is hij/zij minder
uitgerust en kan zomaar in
slaap vallen
Weetjes over slaap apnoe
syndroom
• Er bestaan meerdere vormen van slaap apnoe:
• Centraal slaap apnoe syndroom (CSAS)
• Obstructief slaap apnoe syndroom (OSAS)
• Gemengd slaap apnoe syndroom
• Onbehandeld SAS geeft een verhoogd risico op:
• Hart- en vaatziekten
• Neurocognitieve achteruitgang
Veelvoorkomende klachten
• Hevig snurken, wakker
schrikken
• Abnormale slaperigheid
overdag
• Vermoeidheid
• Ochtendhoofdpijn
• Prikkelbaarheid
• Extreem transpireren
gedurende de slaap
• Spierpijn door
spierverzuring
• Vaak moeten plassen in
de nacht
• Problemen met partner
• Verhoogde kans op
depressie/ burn-out
• Verhoogde kans op
ongevallen
Wanneer langs de huisarts?
Bij de huisarts… I
Wordt een anamnese
afgenomen:
•
•
•
•
Soort slaapprobleem
Klachten overdag
Slaappatroon
Alcoholgebruik, gebruik van
medicatie
• Andere verschijnselen, bijv.
snurken, rusteloze benen,
kuitkrampen
Bij de huisarts… II
• Wordt een bloedonderzoek
gedaan
• Wordt de halsomtrek
gemeten en de stand van
de kin
• Kan worden gevraagd om
een slaapdagboek bij te
houden, waarna een
vervolgconsult plaats vindt
Voorbeeld slaapdagboek:
Bij de huisarts… III
• Bij verdenking op een OSAS
verwijst hij/zij u naar de
neuroloog, KNO-arts of
longarts
• In de regio Den Bosch kan
hij/zij ook zelf een
slaaponderzoek aanvragen
Wanneer verwijzen naar de
specialist?
Anamnese, vragenlijsten en lichamelijk onderzoek kunnen
OSAS niet uitsluiten of aantonen…
Bij de longarts… I
Wordt de mate van
slaperigheid bepaald, bij?
• Lichte aandacht (bijv.
tv kijken, lezen)
• Matige aandacht (bijv.
vergaderingen)
• Veel aandacht (bijv.
autorijden)
• Epworth Sleepiness scale:
Bij de longarts… I
• Er volgt nader onderzoek
naar de aanwezigheid van
het metabool syndroom
• Nuchter bloedonderzoek
(glucose, cholesterol)
• Bloeddrukmeting
Bij de longarts… II
Wordt een slaaponderzoek (polygrafie) aangevraagd
• Er wordt bepaald wat voor ademstops te zien zijn (m.b.v.
ademhalingsflow, zuurstofsaturatie, buik-/
borstbewegingen)
• De kwaliteit van de slaap wordt beoordeeld (slaapfases,
hoeveelheid diepe slaap, dutjes overdag)
• Er wordt bepaald hoeveel stops er zijn per uur (apnoe/
hypopnoe index/ AHI)
• <5
geen OSAS
• 5-15 mild OSAS
• 15-30 matig ernstig OSAS
• >30 ernstig OSAS
Bij de longarts… III
Een polygrafie kan gewoon in
de thuissituatie plaatsvinden
• U komt ‘s avonds voor
een instructie
• U krijgt een kastje mee
naar huis
• U slaapt zoals altijd, na
alles aangesloten te
hebben
• U brengt het kastje ‘s
ochtends weer terug
naar het ziekenhuis
Bij de longarts… IV
• De polygrafie wordt uitgelezen door de afdeling klinische
neurofysiologie (KNF)
• Deze uitslag wordt besproken in een multidisciplinair
overleg (KNO-arts, neuroloog, longarts, KNF-laboranten)
Alle patiënten met verdenking
op een slaap apnoe syndroom
gaan ook naar de KNO-arts
Bij de KNO-arts… I
Wordt de anatomie
beoordeeld
• Mogelijke oorzaken van
verminderde
neuspassage:
• Scheefstand
neustussenschot
• Slijmvlieszwelling
o.b.v.
hyperreactiviteit/
allergie/ roken
• Poliepen
• Neus schelp
hypertrofie
Bij de KNO-arts… II
Wordt gekeken naar obstructie van de nasopharynx
• Vergroting neusamandelen of lokale tumoren
En de mondholte; oro-/ hypopharynx
• Lange huig
• Grote tonsillen
• Slap palatum
• Grote tong
Behandeling van OSAS… I
• Doel van de behandeling:
- Vermindering van de klachten overdag
- Verlaging van de AHI met minstens 50%
- Risicovermindering op de lange termijn
• Conservatieve therapie:
- Gewichtsreductie
- Vermindering van alcoholconsumptie
- Stoppen met roken
- Positietherapie
Behandeling van OSAS… II
• In ernstige gevallen van
overgewicht (BMI >40
kg/m2) kan bariatrische
chirurgie (maagbandje)
worden overwogen
• Er is geen aangetoonde
effectieve medicamenteuze
behandeling
• MRA heeft bij licht tot matig
OSAS de voorkeur:
mandibulair repositie
apparaat
Behandeling van OSAS… III
Chirurgische behandelingen:
• UPPP (uvulo palato
pharyngo plastiek)
• Neusoperatie alleen
heeft geen bewezen
effect op de ernst van
het OSAS
• Hyoid-thyroid pexie
Behandeling van OSAS… IV
• Behandeling met positieve
druk beademing of CPAP
(continuous positive airway
pressure)
• Indien CPAP geen optie
meer is kan uitgebreide
kaakchirurgie (bimaxillaire
osteotomie) worden
overwogen
• Laatste redmiddel is
tracheostomie (zeldzaam)
Behandeling van OSAS… V
• SnörEx®:
• - “Boil & Bite”
Take home messages
• Niet alle snurkers hebben ook een slaap apnoe syndroom
• Er zijn meer mogelijke oorzaken voor vermoeidheid dan
alleen slaap apnoe
• De huisarts kan goed bepalen of een slaaponderzoek nodig
is
• De behandeling van slaap apnoe is altijd multidisciplinair
• Slaap apnoe kan (onbehandeld) ernstige gevolgen hebben
op de kwaliteit van leven en kan op de lange termijn leiden
tot hart-/ vaatziekten
Vragen uit de zaal?
Bronvermelding
• NHG standaard slaapproblemen
• CBO richtlijn OSAS
• Vanderveken et al. Am J Respir Crit Care Med 2008