Voorbeeld van een PES-diagnose - Factor-E

> Werkmodel: PES
Er zijn drie onderdelen in de PES-structuur om een probleem dat de gezondheid verstoort in
kaart te brengen.
 Het probleem (P)
 De etiologie (E)
 De symptomen (S).
Gezamenlijk wordt dit de PES-structuur genoemd.
Probleem
Hiermee wordt bedoeld het beknopt en zo exact mogelijk beschrijven van de gevolgen van een
gezondheidsprobleem voor de cliënt, zijn naasten en omgeving.
Bijvoorbeeld angst, pijn, verdriet, verstoorde slaap, kennistekort of verminderde mobiliteit. Dit
wordt bij voorkeur gedaan volgens een gangbaar classificatiesysteem. Een classificatiesysteem
wil zeggen dat de gegevens worden ondergebracht in een bepaalde ordening op grond van
bepaalde kenmerken.
Etiologie
Hiermee wordt bedoeld: de factoren die het probleem veroorzaken of bijdragen aan het ontstaan
ervan. De onderverdeling van etiologische factoren:
 Pathologische of fysiologische factoren: de ziekte of stoornis van de cliënt, bijvoorbeeld
dementie of diabetes of een syndroom in combinatie met multicomplexe problematiek.
 Factoren in relatie tot de behandeling: het onderzoek en/of de behandeling die de cliënt
ondergaat, bijvoorbeeld gebruik van antidepressiva/gedrag regulerende middelen of antiepileptica.
 Situationele factoren: de samenhang tussen de persoon en de omgeving van de cliënt,
bijvoorbeeld wonen op een gesloten groep of waar persoonlijke vrijheidsbeperkingen aan de
orde zijn.
 Factoren in samenhang met de ontwikkeling: de persoonlijke ontwikkeling van de cliënt. Dus
een vertraagde ontwikkeling of disharmonie.
Symptomatologie
Hiermee worden de kenmerken van de diagnose bedoeld.
Deze kenmerken zijn te verdelen in ‘signs’ en ‘symptoms’. Met signs (tekenen) worden de
objectieve verschijnselen bedoeld, zoals lichaamstemperatuur en bewustzijn. Met symptoms
(symptomen) worden de subjectieve verschijnselen bedoeld, zoals pijnklachten of ongerustheid.
Voorbeeld van een PES-diagnose
Voorbeeld van een diagnose bij een cliënt vanwege verergering van zijn schizofrenie,
geformuleerd volgens de PES-structuur:
P: Slapeloosheid.
E: Angst voor de toekomst door de diagnose schizofrenie, geen lichamelijke activiteit overdag,
geagiteerd door onrust op de afdeling.
S: Zegt niet in slaap te kunnen komen, ligt ’s nachts veel wakker, doet alleen wat hazenslaapjes,
voelt zich duf en niet uitgerust, valt overdag steeds in slaap, is lusteloos.