RCT naar de effecten crisisplan op het aantal crisiscontacten en

RCT naar de effecten crisisplan op het aantal crisiscontacten en (gedwongen)
opnames.
Deze studie betreft een gerandomiseerd onderzoek naar het effect van het crisisplan met of
zonder het inschakelen van een crisiskaartconsulent op het aantal crisissen en (gedwongen)
opnames. Het onderzoek is van belang, ten eerste omdat crisissen en (gedwongen)
opnames een grote impact hebben. Ten tweede omdat de aantallen crisissen en
(gedwongen) opnames de laatste jaren toenemen. Ten derde omdat er een tekort bestaat
aan werkzame interventies om crisissen en (gedwongen) opnames te voorkomen. Tenslotte
is het onderzoek van belang omdat er twijfels zijn over de effectiviteit van de
crisishulpverlening.
De effectiviteit van de crisishulpverlening kan mogelijk worden verbeterd door het opstellen
van een crisisplan en daarbij inschakelen van een onafhankelijke consulent. Het crisisplan is
een combinatie van een plan en samenvatting ervan op een soort bankpasje. Het crisisplan
is bedoeld om signalen van dreigende crisissen tijdig te herkennen, en vervolgens te kunnen
handelen volgens de afspraken die in het crisisplan zijn vastgelegd.
Uit eerder onderzoek zijn er aanwijzingen dat met het crisisplan gedwongen opnames en
dwangbehandeling kunnen worden voorkomen. Het is de vraag op welke manier een
crisisplan het beste kan worden opgesteld.
In het voorliggende onderzoek worden twee mogelijkheden onderzocht: (1) Het crisisplan
opgesteld samen met een onafhankelijke crisiskaartconsulent en (2) het crisisplan opgesteld
samen met de behandelaar, zonder een consulent.
De achtergrond van het vergelijken van deze twee interventies is dat het mogelijk effectiever
is om het crisisplan op te stellen samen met een onafhankelijke consulent dan met de
behandelaar. Met behulp van een onafhankelijke partij is de patiënt mogelijk vrijer om te
bespreken wat hij/zij wel of niet wil tijdens een crisis. Een nadeel is dat het tijd kost en een
extra schakel betekent bij het opstellen van een crisisplan. Dit kan drempelverhogend
werken voor het opstellen van een crisisplan. In het voorliggende onderzoek willen we
daarom onderzoeken of het inschakelen van een crisiskaartconsulent het aantal crisissen en
(gedwongen) opnames positief beïnvloedt. Daarnaast willen we weten of er een verschil in
de kwaliteit van de crisisplannen bestaat tussen de groep met de consulent en de groep met
de behandelaar.
Het onderzoek heeft betrekking op patiënten met psychotische of bipolaire stoornissen die
één of meer crisiscontacten of opnames in de afgelopen twee jaar hebben gehad. Zij werden
geworven uit teams voor patiënten met ernstige psychiatrische stoornissen.
Drie groepen zijn vergeleken: groep 1: crisisplan opgesteld door de patiënt samen met een
crisiskaarconsulent; groep 2: crisisplan opgesteld door de patiënt samen met de
behandelaar, zonder consulent en groep 3: controlegroep zonder crisisplan. Er zijn twee
onderzoeksmomenten geweest, baseline en 18 maanden later. De kwaliteit van de
crisisplannen is d.m.v. een eigen ontwikkelde checklist gemeten die naar de onderdelen van
het crisisplan verwijst. Ieder onderdeel is door een onafhankelijke beoordelaar gescoord op
de mate waarin het plan concreet en compleet omschreven is.
In totaal zijn er 213 patiënten in de drie onderzoeksgroepen gerandomiseerd. 69 patiënten in
de groep met de consulent, 70 patiënten in de groep met de behandelaar en 73 patiënten in
de controlegroep.
De resultaten laten zien dat de totale score van de kwaliteit van het plan in de
consulentgroep hoger was dan in de behandelaaronderzoeksgroep. Op het onderdeel
‘gewenste en ongewenste medicatie in geval van crisis’ scoorde behandelaargroep hoger
dan de consulentgroep.
De voorlopige resultaten over het effect van het crisisplan op het aantal (gedwongen)
opnames en de opnameduur laten zien dat er 16 patiënten in de consulent groep, 14 in de
behandelaargroep en 22 patiënten in de controlegroep opgenomen zijn geweest tijdens de
18 maanden follow-up periode. Van deze opgenomen patiënten waren er 4 in de
consulentconditie, 4 in de behandelaargroep en 10 in de controlegroep gedwongen
opgenomen. Gemiddelde (mediaan) opnameduur was 33 dagen in de consulentconditie, 14
in de behandelaarconditie en 42 dagen in de controlegroep.
Deze voorlopige resultaten geven weer dat er geen significant verschil bestond in de zowel
de proporties (gedwongen) opgenomen patiënten als in de duur van de opnames. Daarin
bestond eveneens geen significant verschil tussen de consulent -en behandelaargroep.
Binnenkort worden er vervolganalyses gedaan om het effect van het crisisplan te
onderzoeken op het aantal crisiscontacten. Daarnaast wordt er gekeken welke factoren de
effecten van het crisisplan kunnen beïnvloeden en wat het (eventuele) werkingsmechanisme
is van het crisisplan.