Discriminatie in sport: herken en pak aan! Lore Vandevivere | Arne Aerts | An De Kock Internationaal Centrum Ethiek in de Sport Ondersteunt, informeert en stimuleert de Vlaamse sportsector om actief te investeren in ethische waarden en normen die belangrijk zijn bij een kwaliteitsvolle sportbeoefening. WAT Kenniscentrum voor praktijkontwikkeling en beleidsondersteuning DOOR Ter beschikking stellen van informatie en goede praktijken Wetenschappelijk onderzoek stimuleren Sportorganisaties ondersteunen Instrumenten ontwikkelen (handleiding, brochure…) Vormingsaanbod uitwerken INHOUD VORMING 1 WAT IS DISCRIMINATIE 2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS KWALITEIT PREVENTIE REACTIE 3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT 4 HOLEBI’S IN HET VOETBAL 5 DIALOOG 1 WAT IS DISCRIMINATIE Kenmerken van een mens Religie Moedertaal Onderwijs Werkervaring Inkomen Geslacht Leeftijd Seksuele geaardheid Etnische achtergrond Huidskleur Mentale en fysieke vermogens Werkstijl Communicati estijl Woonplaats Functie en rol Burgerlijke staat 1 WAT IS DISCRIMINATIE Voorbeelden Ik wil niet tegen die West-Vlaamse boeren spelen Jongens hebben geen gevoel voor ritme Ik speel niet met een zwarte Die Chinees mag niet in mijn groepje Joden kunnen niet passen Meisjes hebben geen spelinzicht Lesbiennes zijn manwijven die agressief spelen Die oude man kan het spel niet meer aan Die NVA’er komt niet in mijn sportclub Die blinde mol met zijn bril blijft beter op de bank … 1 WAT IS DISCRIMINATIE Definitie het onrechtmatig onderscheid maken het anders behandelen mensen of groepen op basis van uiteenlopende kenmerken 1 WAT IS DISCRIMINATIE Waarom erg? Omdat je als mens die kenmerken niet zelf gekozen hebt en niet kan veranderen! 1 WAT IS DISCRIMINATIE Oorzaken Onwetendheid Weinig communicatie Stereotypen Generaliseren Onverdraagzaamheid Kopieergedrag Geen respect Geen openheid, interesse Stereotypen in de sport – Media vrouwen & mannen Filmpje 50 sec – 3 min 26 sec https://www.youtube.com/watch?v=UIhybeiU92E Stereotypen in de sport – Run like a girl https://www.youtube.com/watch?v=XjJQBjWYDTs ‘Sport is een mensenrecht en moet voor iedereen mogelijk zijn, ongeacht geslacht, ras of seksuele voorkeur.’ Jacques Rogge 2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS De piramide Reactie Preventie Kwaliteit 2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS Kwaliteitsbeleid Voorbeeldfunctie Aangepaste spel en oefenvormen Goede indeling van de groep met rotatie Goede opbouw en vlot verloop van de training Aangepaste communicatie Respectvol met elkaar omgaan Reflecteren over eigen begeleiden Positief coachen Opletten voor verantwoorden van onethisch gedrag … 2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS Kwaliteitsbeleid Opletten voor verantwoorden van onethisch gedrag Sportcontext als excuus om onethisch gedrag te verantwoorden -> mechanismen van het loslaten van morele waarden (Bandura) Minimaliseren (eufemismen, dat hoort erbij) Voordelig vergelijken (in onze tijd, in die club was het zo) Verleggen verantwoordelijkheid (het is de schuld van, ik deed het voor de groep) Verspreiding van de verantwoordelijkheid (iedereen doet het) Reactie op provocatie (hij begon, ik ga me niet laten doen) 2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS Preventiebeleid Gedragscode opmaken, communiceren en doen leven in de training Bij jonge kinderen duiding geven bij mogelijke verschillen Attent zijn voor signalen van potentieel negatieve situaties Aanspreekpunt zijn voor problemen Vermijden van risicofactoren Preventief werken a.d.h.v. empowerment 2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS Preventiebeleid Preventief werken a.d.h.v. empowerment Geef de jongeren verantwoordelijkheid Laat de groep zelf gedrag bijsturen Ga zoveel mogelijk voor een ‘No Blame’ aanpak Als er een straf moet vallen, houd die dan redelijk Creatief <=> niet vernederend 2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS Reactiebeleid Reageer op elke vorm van discriminatie hoe klein ook Gestructureerd te werk gaan bij een dilemma of conflict (oorzaken, betrokkenen, situatie, herhalend…) Kinderen/jongeren/volwassenen aanspreken Confronteren Coachen Bemiddelen Sancties Melden aan bestuur 2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS Geïntegreerde aanpak •Kwaliteitsbeleid Bestuur •Preventiebeleid •Reactiebeleid Sporters & ouders Trainer 2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS Oefening Case 1: De kinderen zijn voor een reeks van vijf opeenvolgende trainingen in gemengde groepjes verdeeld. Dit is gemakkelijk want zo verlies je niet elke week tijd met indeling. Bij enkele groepjes loop het niet goed. De laatste weken zijn de trainingen onrustig. Deze training lopen de oefeningen in het honderd. De trainer zegt tegen een meisje dat ze niets kan en dat de meisjes het telkens verpesten. Het meisje loopt al huilend weg. Case 2: Een team puberende jongens plagen elkaar graag. De laatste tijd hebben de mopjes een racistisch kantje. Een gekleurde jongen krijgt in handbal een mooie kans om een cruciaal en winnend doelpunt te scoren. Hij mist echter het doel. Een gefrustreerde medespeler zegt ‘jij stomme neger’! Waarop de ploeg van de tegenspelers ‘leve de neger’ begint te roepen. 3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT 3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT 3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT 3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT 3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT Reden Elementen Sport specifiek Personen Evenwicht Controle Tijd Situering Taak Actie Reflectie 3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT 4 HOLEBI’S IN HET VOETBAL Voetbal vs. Homofobie: 1-0 Holebi-actieplan MAAK ER GEEN SPEL VAN 10 actiepunten 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Een campagne sensibiliseert over seksuele identiteit en het creëren van een tolerante sportomgeving Een toolkit als instrument voor voetbalclubs Holebiseksualiteit wordt bespreekbaar in alle geledingen van het voetbal Football+ Foundation erkent seksuele diversiteit als element in de sociaal-maatschappelijke voorbeeldfunctie van voetbalclubs Homofobe uitspraken op en rond het voetbalterrein worden openlijk veroordeeld In het supportersoverleg wordt aandacht besteed aan discriminatie op grond van seksuele identiteit In de trainersopleiding wordt aandacht besteed aan discriminatie, en in het bijzonder aan discriminatie op basis van seksuele identiteit Voetbalstewards/begeleiders worden opgeleid hoe om te gaan met homofobe uitspraken en homofoob gedrag Homofobe incidenten op en rond het voetbalterrein worden in kaart gebracht Gelijke Kansen in Vlaanderen en de Football+ Foundation coördineren de opvolging van het actieplan Campagne: regenboogveters! Toolkit & workshop VOETBAL VS HOMOFOBIE: 1-0 Wat zijn ze? Homo, hetero, lesbisch, bi... Inhoud toolkit 1. Homofobie: wat is het? 2. Voetbal en homofobie 3. Homofobie: hoe tackel je het? - In de bestuurskamer - Op het veld - In de tribune 4. Wegwijzer Dank aan... 5 DIALOOG Met welke vormen van discriminatie heb jij te maken? (geslacht, afkomst, seksuele voorkeur, leeftijd…) Welke inspanningen doe je als trainer op kwaliteits-, preventie- en reactieniveau? Zijn er ernstige problemen? Hoe pak jij dat aan? Is er aandacht voor vanuit het clubbestuur? … BEDANKT VOOR JULLIE AANDACHT!