Discriminatie in sport: herken en pak aan!

Discriminatie in sport:
herken en pak aan!
Lore Vandevivere | Arne Aerts | An De Kock
Internationaal Centrum Ethiek in de Sport
Ondersteunt, informeert en stimuleert de Vlaamse sportsector om actief te investeren
in ethische waarden en normen die belangrijk zijn bij een kwaliteitsvolle
sportbeoefening.
WAT

Kenniscentrum voor praktijkontwikkeling en beleidsondersteuning
DOOR

Ter beschikking stellen van informatie en goede praktijken

Wetenschappelijk onderzoek stimuleren

Sportorganisaties ondersteunen

Instrumenten ontwikkelen (handleiding, brochure…)

Vormingsaanbod uitwerken
INHOUD VORMING

1 WAT IS DISCRIMINATIE

2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS

KWALITEIT

PREVENTIE

REACTIE

3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT

4 HOLEBI’S IN HET VOETBAL

5 DIALOOG
1 WAT IS DISCRIMINATIE
 Kenmerken van een mens
Religie
Moedertaal
Onderwijs
Werkervaring
Inkomen
Geslacht
Leeftijd
Seksuele geaardheid
Etnische achtergrond
Huidskleur
Mentale en fysieke
vermogens
Werkstijl
Communicati
estijl
Woonplaats
Functie en
rol
Burgerlijke
staat
1 WAT IS DISCRIMINATIE
 Voorbeelden

Ik wil niet tegen die West-Vlaamse boeren spelen

Jongens hebben geen gevoel voor ritme

Ik speel niet met een zwarte

Die Chinees mag niet in mijn groepje

Joden kunnen niet passen

Meisjes hebben geen spelinzicht

Lesbiennes zijn manwijven die agressief spelen

Die oude man kan het spel niet meer aan

Die NVA’er komt niet in mijn sportclub

Die blinde mol met zijn bril blijft beter op de bank

…
1 WAT IS DISCRIMINATIE
 Definitie

het onrechtmatig onderscheid maken

het anders behandelen

mensen of groepen

op basis van uiteenlopende kenmerken
1 WAT IS DISCRIMINATIE
 Waarom erg?

Omdat je als mens die kenmerken niet zelf gekozen hebt en niet kan veranderen!
1 WAT IS DISCRIMINATIE
 Oorzaken

Onwetendheid

Weinig communicatie

Stereotypen

Generaliseren

Onverdraagzaamheid

Kopieergedrag

Geen respect

Geen openheid, interesse
Stereotypen in de sport – Media vrouwen & mannen
Filmpje 50 sec – 3 min 26 sec
https://www.youtube.com/watch?v=UIhybeiU92E
Stereotypen in de sport – Run like a girl
https://www.youtube.com/watch?v=XjJQBjWYDTs
‘Sport is een mensenrecht en moet voor
iedereen mogelijk zijn, ongeacht
geslacht, ras of seksuele voorkeur.’
Jacques Rogge
2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS
 De piramide
Reactie
Preventie
Kwaliteit
2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS
 Kwaliteitsbeleid

Voorbeeldfunctie

Aangepaste spel en oefenvormen

Goede indeling van de groep met rotatie

Goede opbouw en vlot verloop van de training

Aangepaste communicatie

Respectvol met elkaar omgaan

Reflecteren over eigen begeleiden

Positief coachen

Opletten voor verantwoorden van onethisch gedrag

…
2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS
 Kwaliteitsbeleid

Opletten voor verantwoorden van onethisch gedrag
Sportcontext als excuus om onethisch gedrag te verantwoorden
-> mechanismen van het loslaten van morele waarden (Bandura)

Minimaliseren (eufemismen, dat hoort erbij)

Voordelig vergelijken (in onze tijd, in die club was het zo)

Verleggen verantwoordelijkheid (het is de schuld van, ik deed het voor de groep)

Verspreiding van de verantwoordelijkheid (iedereen doet het)

Reactie op provocatie (hij begon, ik ga me niet laten doen)
2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS
 Preventiebeleid

Gedragscode opmaken, communiceren en doen leven in de training

Bij jonge kinderen duiding geven bij mogelijke verschillen

Attent zijn voor signalen van potentieel negatieve situaties

Aanspreekpunt zijn voor problemen

Vermijden van risicofactoren

Preventief werken a.d.h.v. empowerment
2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS
 Preventiebeleid

Preventief werken a.d.h.v. empowerment

Geef de jongeren verantwoordelijkheid

Laat de groep zelf gedrag bijsturen

Ga zoveel mogelijk voor een ‘No Blame’ aanpak

Als er een straf moet vallen, houd die dan redelijk
Creatief <=> niet vernederend
2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS
 Reactiebeleid

Reageer op elke vorm van discriminatie hoe klein ook

Gestructureerd te werk gaan bij een dilemma of conflict
(oorzaken, betrokkenen, situatie, herhalend…)

Kinderen/jongeren/volwassenen aanspreken

Confronteren

Coachen

Bemiddelen

Sancties

Melden aan bestuur
2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS
 Geïntegreerde aanpak
•Kwaliteitsbeleid
Bestuur
•Preventiebeleid
•Reactiebeleid
Sporters &
ouders
Trainer
2 AANPAKKEN OP DRIE NIVEAUS
 Oefening
Case 1:
De kinderen zijn voor een reeks van vijf opeenvolgende trainingen in gemengde
groepjes verdeeld. Dit is gemakkelijk want zo verlies je niet elke week tijd met
indeling. Bij enkele groepjes loop het niet goed. De laatste weken zijn de
trainingen onrustig. Deze training lopen de oefeningen in het honderd. De trainer
zegt tegen een meisje dat ze niets kan en dat de meisjes het telkens verpesten.
Het meisje loopt al huilend weg.
Case 2:
Een team puberende jongens plagen elkaar graag. De laatste tijd hebben de
mopjes een racistisch kantje. Een gekleurde jongen krijgt in handbal een mooie
kans om een cruciaal en winnend doelpunt te scoren. Hij mist echter het doel.
Een gefrustreerde medespeler zegt ‘jij stomme neger’! Waarop de ploeg van de
tegenspelers ‘leve de neger’ begint te roepen.
3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT
3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT
3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT
3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT
3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT

Reden

Elementen

Sport specifiek

Personen

Evenwicht

Controle

Tijd

Situering

Taak

Actie

Reflectie
3 GOEDE VOORBEELDEN VAN DE SPORT
4 HOLEBI’S IN HET VOETBAL
Voetbal vs. Homofobie: 1-0
Holebi-actieplan
MAAK ER GEEN SPEL VAN
10 actiepunten
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Een campagne sensibiliseert over seksuele identiteit en het creëren van een tolerante sportomgeving
Een toolkit als instrument voor voetbalclubs
Holebiseksualiteit wordt bespreekbaar in alle geledingen van het voetbal
Football+ Foundation erkent seksuele diversiteit als element in de sociaal-maatschappelijke voorbeeldfunctie van
voetbalclubs
Homofobe uitspraken op en rond het voetbalterrein worden openlijk veroordeeld
In het supportersoverleg wordt aandacht besteed aan discriminatie op grond van seksuele identiteit
In de trainersopleiding wordt aandacht besteed aan discriminatie, en in het bijzonder aan discriminatie op basis van
seksuele identiteit
Voetbalstewards/begeleiders worden opgeleid hoe om te gaan met homofobe uitspraken en homofoob gedrag
Homofobe incidenten op en rond het voetbalterrein worden in kaart gebracht
Gelijke Kansen in Vlaanderen en de Football+ Foundation coördineren de opvolging van het actieplan
Campagne: regenboogveters!
Toolkit & workshop
VOETBAL VS HOMOFOBIE: 1-0
Wat zijn ze? Homo, hetero, lesbisch, bi...
Inhoud toolkit
1. Homofobie: wat is het?
2. Voetbal en homofobie
3. Homofobie: hoe tackel je het?
- In de bestuurskamer
- Op het veld
- In de tribune
4. Wegwijzer
Dank aan...
5 DIALOOG

Met welke vormen van discriminatie heb jij te maken?
(geslacht, afkomst, seksuele voorkeur, leeftijd…)

Welke inspanningen doe je als trainer op kwaliteits-, preventie- en
reactieniveau?

Zijn er ernstige problemen?

Hoe pak jij dat aan?

Is er aandacht voor vanuit het clubbestuur?

…
BEDANKT VOOR JULLIE AANDACHT!