Hulpbronnen-diagnostiekkaart - Stichting Rehabilitatie `92

Werkbladen
Hulpbron Interventies
Copyright 2015, Stichting Rehabilitatie '92 te Utrecht
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een
geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij
elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder
voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Gebruik van de methode, alsmede toepassing van de Individuele Rehabilitatie Benadering, zonder
voorafgaande training en oefening wordt afgeraden.
Bewerking naar:
Cohen, M., M. Farkas, B. Cohen (1986)
Training Technology: Functional Assessment en Resource Assessment
Center for Psychiatric Rehabilitation
Sargent College of Allied Health Professions
Boston University
730 Commonwealth Avenue, Boston
MA 02215, U.S.A.
Oorspronkelijk ontwerp lay-out: Communications for learning
Bewerking en Redactie: J. Dröes
De Trainingsmaterialen van de Individuele Rehabilitatie Benadering zijn ontworpen om gebruikt te
worden door getrainde trainers. Het gebruik ervan door ongetrainde personen wordt niet
aanbevolen.
Een uitgave van:
Stichting Rehabilitatie '92
Mgr. van de Weteringstraat 132 b
3581 EN Utrecht
Tel: 030-2145002
© R’92 / BU
Hulpbron Interventies - Algemeen 1 - Werkblad
Hulpbronnen-diagnostiekkaart
Cliënt:
Omgeving:
Rehabilitatiedoel:
+/-
Hulpbron:
Beschrijving hulpbron:
Gebruik:
Nu:
Gewenst:
Handtekening cliënt:
Datum:
Handtekening hulpverlener:
Datum:
© R’92 / BU
Beschikbaar:
Bestaat:
j
j
n
n
Hulpbron Interventies – Algemeen 2 - Werkblad
Actieplan *
Cliënt:
Datum:
Rehabilitatiewerker:
Rehabilitatiedoel:
Hulpbron:
Omschrijving hulpbrongebruik:
Gewenst interventieresultaat:
Aanbieder/
verstrekker van
keuze:
* Dit actieplan is één onderdeel van een rehabilitatieplan.
© R’92 / BU
Interventie:
Verantwoordelijk:
Begin
plan:
Eind
plan:
Opmerkingen:
Hulpbron Interventies – Algemeen 3 - Werkblad
De hulpbronnendriehoek
Aanwijzingen: Gebruik de hulpbronnendriehoek om de rollen van verschillende betrokkenen
duidelijk te houden. Schrijf onder “cliënt” de naam van de cliënt en diens
rehabilitatiedoel. Schrijf bij “rehabilitatiewerker” uw eigen naam en de fase van het
rehabilitatieproces waarin u met betrekking tot het doel van de cliënt bent
aangeland. Schrijf onder “hulpmiddel” de mensen, plaatsen, activiteiten of dingen die
de cliënt nodig heeft en onder “ondersteuner” wie de cliënt zal helpen om dit
hulpmiddel te verkrijgen, behouden, gebruiken of uit te voeren. Schrijf ook de functie
of titel van deze persoon op.
Cliënt
Rehabilitatiewerker
Hulpbron:
- hulpmiddel
- ondersteuner
bij kiezen, verkrijgen,
behouden, uitvoeren
of gebruiken.
De drie punten van de hulpbronnendriehoek worden vaak alle drie door mensen bezet. Er
ontwikkelen zich meestal relaties tussen alle drie de punten van de driehoek. Het initiatief voor
ontwikkelingen kan uit elk van de drie hoeken van de driehoek afkomstig zijn.
© R’92 / BU
Hulpbron Interventies – Algemeen 6 - Werkblad
Definities en gebruiksomstandigheden van hulpbroninterventies
Hulp bij het creëren van hulpbronnen
Hulp bij creëren betekent dat de hulpverlener de cliënt helpt om een hulpbron die in de bestaande
dienstverlening niet of niet in de gewenste mate wordt aangeboden, toch te verkrijgen.
De interventie “hulp bij creëren” vindt plaats wanneer in de hulpbronnendiagnostiek is gebleken
dat een onmisbare hulpbron niet in de gewenste vorm bestaat.
Hulp bij het verkrijgen van hulpbronnen
Hulp bij verkrijgen van hulpbronnen betekent dat de hulpverlener de cliënt helpt om toegang tot
een onmisbare, bestaande hulpbron te verkrijgen.
De interventie “verkrijgen” vindt dus plaats wanneer een voorziening wel bestaat, maar
ontoegankelijk is.
Hulp bij het gebruiken van hulpbronnen
Hulp bij gebruiken van hulpbronnen betekent dat de hulpverlener de cliënt helpt om een reeds
verkregen hulpbron op een bevredigende manier te gebruiken.
Hulp bij het “gebruiken” van hulpbronnen wordt gegeven wanneer uit de hulpbronnendiagnostiek
of uit de praktijk van het contact met de gekozen hulpbron blijkt dat voor een gebruik met succes
en naar tevredenheid aanpassingen nodig zijn. Deze aanpassingen worden door cliënt en
hulpverlener als haalbaar en onderhandelbaar beschouwd. De aanpassingen kunnen betrekking
hebben op de hulpbron, maar ook op de cliënt.
© R’92 / BU
Hulpbron Interventies – Algemeen 8 - Werkblad
Overzicht hulpbroninterventies, acties en vaardigheden1
Hulpbron
bestaat ?
nee
ja
Probleem voor
groep cliënten?
ja
nee
Is rechtsbescherming
een oplossing?
Rehabwerker
neemt initiatief?
nee
ja
ja
Verbetering van
ondersteuning
bepleiten.
Problemen in kaart
brengen.
Medestanders
werven.
Actiegroep opzetten.
Verwijzen naar
rechtshulp of pvp.
nee
Hulpbron
toegankelijk?
nee
Ja
Is goede marketing een
oplossing?
Diagnostiek herhalen.
nee
ja
Marketing
Rehabilitatieplan
verbeteren.
Sterke kanten
presenteren.
Bezwaren aanpakken.
Overeenkomst
aangaan.
Gebruik van de
hulpbron naar
tevredenheid?
Ja
Problemen duidelijk?
nee
nee
Problemen
verduidelijken.
ja
Problemen oplossen.
Informatie geven.
Stappenplan maken.
Onderhandelen.
Geen hulpbroninterventie
nodig.
1
De vetgedrukte vaardigheden zijn afkomstig uit “Casemanagement” van het Center for Psychiatric Rehabilitation te Boston, U.S.A.
© R’92 / BU
Hulpbron Interventies – Hulp bij het creëren van hulpbronnen 1a - Werkblad
Mogelijkheden voor pleitbezorging voor een groep nagaan
Cliënt:
Rehabilitatiewerker:
Datum:
Rehabilitatiedoel:
Onmisbare hulpbron:
Zijn er gegevens waaruit blijkt dat het probleem van het ontbreken van de hulpbron voor meer
cliënten geldt?
Welke cliënten kennen uw cliënt en uzelf die ook met het probleem te maken hebben?
Hoe zou u het probleem formuleren zodat het ook voor anderen herkenbaar is?
Formuleringsregel: "(Aanduiding van een groep of type cliënten) ondervinden geregeld dat ze
(probleem in het betrekken van diensten) bij het (kiezen van/toegang verkrijgen tot/gebruiken van)
(bepaalde hulpdienst)"
Hoe lossen andere cliënten/hulpverleners het probleem op?
Welke (ervarings)deskundigen zouden daarover meer kunnen weten?
© R’92 / BU
Hulpbron Interventies – Hulp bij het creëren van hulpbronnen 1b - Werkblad
Mogelijkheden voor pleitbezorging voor een groep nagaan (vervolg)
Cliënt:
Datum:
Rehabilitatiewerker:
Brengt pleitbezorging voor een groep cliënten een oplossing voor de individuele cliënt dichterbij?
Aanwijzingen: Beoordeel aan de hand van de criteria of zinvolle pleitbezorging voor een groep
mogelijk is (de eerste vier criteria), of de cliënt iets aan deelname aan actie zou
ontlenen (vijfde criterium) en of het hulpbrontekort als gevolg van actie binnen een
redelijke termijn kan worden opgeheven (laatste criterium). Formuleer daarna een
conclusie.
Criteria:
Omschrijving in dit geval:
+/-
Behoefte aan hulpdienst duidelijk
Nut voor groep cliënten
aantoonbaar
Een of meer mensen zijn
gemotiveerd
Redelijke kans van slagen
Cliënt ontleent iets aan
actie
Als pleitbezorging lukt is
cliënt geholpen
Conclusie:
Is individuele rechtsbijstand of pleitbezorging een oplossing?
Aanwijzingen: Formuleer aan de hand van de criteria of individuele rechtsbijstand of pleitbezorging
zin heeft, op welke wijze en via welke actie. Formuleer daarna een conclusie.
Criteria:
Omschrijving in dit geval:
Heeft een klacht zin?
Is er een wettelijke
verplichting?
Heeft een verzoek zin?
Conclusie:
© R’92 / BU
Actie:
Hulpbron Interventies – Hulp bij het creëren van hulpbronnen 2a - Werkblad
Hulpbronnendiagnostiek herhalen
Cliënt:
Rehabilitatiewerker:
Datum:
Rehabilitatiedoel:
Onmisbare hulpbron:
Opnieuw brainstormen over onmisbare hulp
Aanwijzingen: Lees de vragen. Formuleer samen met de cliënt de antwoorden en schrijf op welke
acties nodig zijn.
Vragen:
Antwoorden:
Rehabilitatiedoel
herformuleren?
Andere hulp bij gedragseisen
of persoonlijk belangrijk
gedrag?
Vaardigheden toevoegen?
© R’92 / BU
Acties:
Hulpbron Interventies – Hulp bij het creëren van hulpbronnen 2b / 2c - Werkblad
Opnieuw brainstormen en kiezen van hulpmiddelen en ondersteuning
Cliënt:
Rehabilitatiewerker:
Datum:
Aanwijzingen: Lees de vragen. Geef de eerder gekozen hulpmiddelen, ondersteuning en
omschrijving weer en formuleer alternatieve oplossingen.
Vragen:
Huidige keuze:
Alternatieve oplossingen:
Hulpmiddel?
Ondersteuning?
Omschrijving(en)?
Opnieuw aanbieders brainstormen en selecteren
Aanwijzingen: Brainstorm en kies opnieuw aanbieders; denk ook aan informele hulp, natuurlijke
steungevers en hulpbronnen buiten de GGZ.
Vragen:
Brainstorm:
Welke professionele aanbieder
kan een deel van de hulp
leveren?
Zijn er informele steungevers
die een deel van de hulp
kunnen leveren?
Zijn er steungevers buiten de
GGZ die een deel van de hulp
kunnen leveren?
© R’92 / BU
Keuze:
Hulpbron Interventies – Hulp bij het creëren van hulpbronnen 3 - Werkblad
Het actieplan aanpassen
Cliënt:
Datum:
Rehabilitatiewerker:
Prioriteiten herzien
Aanwijzingen: Geef antwoord op de volgende vragen en bepaal daarna welke veranderingen in de
kolommen “gewenste interventieresultaten” en “data” van het actieplan moeten
worden aangebracht.
Welke nieuwe hulpmiddelen en ondersteuning zijn erbij gekomen?
Welke nieuwe gewenste interventieresultaten zijn erbij gekomen?
(tussen haakjes het eindresultaat)
Betekent dit dat eerder geformuleerde interventieresultaten veranderen of vervallen?
Welke consequenties heeft dit voor de planning in de tijd (prioriteiten en dus: data)
Interventies en verantwoordelijkheden herzien
Aanwijzingen: Beantwoord de vragen en bepaal welke veranderingen in de kolom “interventies”
moeten worden aangebracht. Vermeldt van elke interventie wie ervoor
verantwoordelijk is. Ga na of nieuwe punten in het actieplan bijstelling van andere
punten nodig maken.
Zijn er interventies bijgekomen op het gebied van actievoeren (pleitbezorging) of rechtsbescherming?
Zijn er interventies bij gekomen op grond van veranderingen in de gewenste interventieresultaten?
Indien er geen vorm voor de gewenste hulp is gevonden, wat is dan het vervolg?
© R’92 / BU
Hulpbron Interventies – Hulp bij het verkrijgen van hulpbronnen 1 - Werkblad
De sterke kanten van de cliënt presenteren
Aanwijzingen: Schrijf, in de daartoe bestemde ruimte, wat de cliënt van de dienstverlening wil en
de naam van de persoon / instantie die de dienst verleent. Noem een aantal
kenmerken die volgens u, vanuit de optiek van de hulpdienst, bij de "ideale" cliënt
horen. Beschrijf de sterke kanten van uw cliënt die passen bij deze wenselijke
kenmerken.
Cliënt:
Rehabilitatiewerker:
Dienstverlener:
Datum:
Interventiedoel van de hulpdienst:
Wenselijke kenmerken van cliënten:
Sterke kanten van deze cliënt:
De presentatie van de cliënt:
© R’92 / BU
Hulpbron Interventies – Hulp bij het verkrijgen van hulpbronnen 2 - Werkblad
Bezwaren van de dienstverlener behandelen
Aanwijzingen: Schrijf, in de daartoe bestemde ruimte, wat de risicofactoren van de cliënt zijn en
welke bezwaren van de dienstverlener daarbij kunnen worden verwacht. Bedenk
welke strategie u per bezwaar zou hanteren (omkeren, ontkennen, compenseren) bij
het beantwoorden van de bezwaren.
Cliënt:
Rehabilitatiewerker:
Dienstverlener:
Datum:
1.
Risicofactor van de cliënt:
(Verwachte) Bezwaren:
Strategie:
2.
Risicofactor van de cliënt:
(Verwachte) Bezwaren:
Strategie:
3.
Risicofactor van de cliënt:
(Verwachte) Bezwaren:
Strategie:
4.
Risicofactor van de cliënt:
(Verwachte) Bezwaren:
Strategie:
© R’92 / BU
Hulpbron Interventies – Hulp bij het verkrijgen van hulpbronnen 3 - Werkblad
Overeenkomst met een dienstverlener aangaan
Aanwijzingen: Schrijf, in de daartoe bestemde ruimte, wat de doelstelling van de dienstverlening is,
wat wordt verwacht van de dienstverlener en wat van de cliënt, en op welke wijze de voortgang zal
worden gevolgd..
Cliënt:
Rehabilitatiewerker:
Dienstverlener:
Datum:
Doelstelling van de dienstverlening:
Wat wordt verwacht van de dienstverlener:
1.
2.
3.
4.
Wat wordt verwacht van de cliënt:
1.
2.
3.
4.
Plan van toezicht:
Handtekeningen:
Cliënt:
Rehabilitatiewerker:
© R’92 / BU
Vertegenwoordiger dienst:
Hulpbron Interventies – Hulp bij het gebruiken van hulpbronnen 1 - Werkblad
Het probleem/de problemen beschrijven
Cliënt:
Dienstverlener:
Rehabilitatiewerker:
Datum:
Rehabilitatiedoel:
Hulpbron:
Aanwijzingen: Beschrijf achtereenvolgens van wie uw informatie afkomstig is en wie er bij het
probleem betrokken zijn. Vraag vervolgens een of twee concrete situaties uit waarin
(een voorbeeld van) het probleem zich voordeed. Schrijf van deze situaties op wat er
precies gebeurde, wanneer het gebeurde, waar het gebeurde en wie erbij aanwezig
waren. Noteer tenslotte welke eigenschappen van de dienstverlener en welke
wederzijdse verwachtingen uit de dienstverleningsovereenkomst het probleem
mogelijk (mede) veroorzaken of in stand houden.
Informatiebron:
Betrokken personen:
Wat werd gezegd of gedaan (een of twee concrete situaties/voorbeelden):
Wanneer gebeurde het:
Waar gebeurde het:
Mogelijke aanleidingen of achtergronden:
 Selectiecriteria:
 Verwachtingen in overeenkomst met de dienst:
© R’92 / BU
Hulpbron Interventies – Hulp bij het gebruiken van hulpbronnen 2 - Werkblad
Hindernissen aanwijzen
Cliënt:
Dienstverlener:
Rehabilitatiewerker:
Datum:
Rehabilitatiedoel:
Hulpbron:
Aanwijzingen: Bepaal welke typen hindernissen er in het spel zijn aan de hand van uitlatingen van
de cliënt en de dienstverlener.
Cliënt
Uitlatingen van de cliënt:
Type hindernis: (Kennis-, emotionele-,
vaardigheids-, hulpbron-hindernis)
1.
2.
3.
4.
Dienstverlener:
Uitlatingen van dienstverlener:
Type hindernis: (Kennis-, emotionele-,
vaardigheids-, hulpbron-hindernis)
1.
2.
3.
4.
© R’92 / BU
Hulpbron Interventies – Hulp bij het gebruiken van hulpbronnen 3 - Werkblad
Actiedoelen benoemen
Cliënt:
Dienstverlener:
Rehabilitatiewerker:
Datum:
Rehabilitatiedoel:
Hulpbron:
Aanwijzingen: Schrijf de hindernissen die geformuleerd zijn onder elkaar en formuleer een doel
voor elke hindernis. Let erop dat de doelen worden geformuleerd als het
tegenovergestelde van het probleem, of gericht zijn op het wegnemen van een
bepaald aspect of een bepaalde achtergrond van het probleem. Gebruik woorden die
de cliënt/dienstverlener zelf ook gebruikt.
Hindernissen:
Doelen:
1.
1.
2.
2.
3.
3.
4.
4.
5.
5.
© R’92 / BU
Hulpbron Interventies – Hulp bij het gebruiken van hulpbronnen 4 - Werkblad
Vorm van actie kiezen
Cliënt:
Dienstverlener:
Rehabilitatiewerker:
Datum:
Rehabilitatiedoel:
Hulpbron:
Aanwijzingen: Bepaal eerst welk type hulpverlenersactiviteit voor welke participant is aangewezen.
Kruis uw keuze aan en schrijf in de toelichting waarop de activiteit betrekking heeft.
Ga daarna na of deze activiteit de beste kans geeft op verwezenlijking van het
actiedoel door te overwegen welke inspanning wordt vereist van de rehabilitatie
werker, hoe groot de kans op succes is wanneer de actie op zichzelf lukt en hoe groot
het enthousiasme van de partijen is. Herzie zo nodig uw keuzen. Vat de interventie
aan het einde van dit vel kort samen.
informatie geven
stappenplan
maken
onderhandelen
Cliënt
toelichting:
Dienstverlener
toelichting:
Samenvatting actieplan:
© R’92 / BU
recycling
Kans van
slagen
Hulpbron Interventies – Samenvatting 1 - Werkblad
2
Actieplan
Cliënt:
Rehabilitatiewerker:
Datum:
Rehabilitatiedoel:
Hulpbron:
2
Omschrijving
Hulpbrongebruik:
Gewenst
Interventieresultaat:
Aanbieder/
verstrekker
van keuze:
Interventies:
Dit actieplan is één onderdeel van een rehabilitatieplan.
© R’92 / BU
Verantwoordelijk:
Begin
plan:
Eind
Plan:
Opmerkingen:
Hulpbron Interventies – Samenvatting 2 - Werkblad
Verslag
Cliënt:
Rehabilitatiewerker:
Hulpbron:
Interventie:
Activiteiten:
Uitvoering:
1. Mogelijkheden voor pleitbezorging voor een
groep nagaan:
 Nagegaan of het ontbreken van de hulpbron
voor meer cliënten een probleem is?
 Nagegaan of pleitbezorging voor een groep de
oplossing voor de cliënt dichterbij brengt?
 Nagegaan of individuele pleitbezorging of
rechtsbijstand zin heeft?
2. Hulpbronnendiagnostiek herhalen
 Opnieuw gebrainstormd over onmisbare hulp?
 Opnieuw gebrainstormd over
hulpmiddelen en ondersteuning?
 Hulpmiddelen en ondersteuning
gekozen?
 Opnieuw aanbieders gebrainstormd en
geselecteerd?
3. Actieplan aanpassen
 Prioriteiten herzien (kolommen doelen en data)
 Interventies en verantwoordelijkheden herzien?
© R’92 / BU
Hulpbron Interventies – Samenvatting 3 - Werkblad
Verslag
Cliënt:
Rehabilitatiewerker:
Hulpbron:
Hulp bij het verkrijgen van hulpbronnen
Activiteiten:
Uitvoering:
1. De sterke kanten van de cliënt presenteren:
 Wenselijke kenmerken van de cliënt nagegaan?
 Sterke kanten van de cliënt geformuleerd?
 Presentatie uitgeschreven?
2. Bezwaren van de dienstverlener behandelen:
 Risicofactoren van cliënt opgespoord?
 Verwachte bezwaren hulpverlener
geformuleerd?
 Per verwacht bezwaar een strategie gekozen?
3. Overeenkomst met de dienstverlener nagaan:
 Doelstelling van de dienstverlening
geformuleerd?
 Wat verwacht wordt van dienstverlener
geformuleerd?
 Wat verwacht wordt van cliënt geformuleerd?
 Plan van toezicht vastgesteld?
© R’92 / BU
Hulpbron Interventies – Samenvatting 4 - Werkblad
Verslag
Cliënt:
Rehabilitatiewerker:
Hulpbron:
Hulp bij het gebruiken van hulpbronnen
Activiteiten:
Uitvoering:
1. Het probleem/de problemen beschrijven:
 Informatiebronnen en betrokkenen beschreven?
 Voorbeelden (Wat, waar, wanneer, met wie)
beschreven?
 Mogelijke achtergronden genoemd?
2. Hindernissen aanwijzen
 Typen hindernissen van cliënt nagegaan?
 Typen hindernissen van dienstverlener
nagegaan?
3. Benoemen van actiedoelen
 Doelen voor cliënt geformuleerd?
 Doelen voor dienstverlener geformuleerd?
4. Vorm van actie kiezen
 Interventies voor cliënt geformuleerd?
 Interventies voor dienstverlener geformuleerd?
 Kans van slagen beoordeeld?
© R’92 / BU