Calcium fosfaat
advertisement
Fosfaat 4/10/2014 Aegida Neradová Indeling • • • • • • fosfaat fosfaat en het menselijk lichaam nierfunctie(s) chronische nierschade dieet fosfaatbinders Fosfaat Fosfaat • EU-verbod op fosfaten in wasmiddelen • 14 dec 2011 • STRAATSBURG (AFN) - Fosfaten mogen vanaf 2013 niet meer gebruikt worden in wasmiddelen. • Vanaf 2017 ook verbod voor het gebruik van fosfaten in vaatwasmiddelen. Fosfaat Fosfaat • Inmiddels is het een jaarlijks tafereel waar veel Chinezen naar uitkijken: de enorme algenlaag die vanuit de Gele Zee op de stranden van de badplaats Qingdao aanspoelt Fosfaat Fosfaat • Enorm meer ontstaan in de woestijn van Tunesië • Tunesië is een meer rijker. Recent ontstond er in het hart van de woestijn een 10.500 vierkante meter groot meer dat op sommige plaatsen wel vijftien meter diep is. Waar het water vandaan komt – en of het veilig is – is onduidelijk. Fosfaat en menselijk lichaam • in de cel – DNA – celmembraan • buiten de cel – bot – tanden – bloed Fosfaat opname • 800 tot 1500 mg fosfaat • opname met name in de dunne darm • onder invloed – actief vitamine D (PTH) – calcium Fosfaat opname Fosfaat uitscheiding Reabsorptie/ secretie 25% HMV filtreren 6% HMV van bloed voorzien Filtratie 170 l/dag Fosfaat uitscheiding • • • • nier gefiltreerd 80-85% reabsorptie proximale tubulus Nierschade stadiering (KDOQI) Stadium eGFR ml/min/1,73m2 Albuminurie Prevalentie % I < 90 Ja 1,3 II 89 – 60 Ja 3,8 III 59 – 30 Ja/ nee 5,3 IV 29 – 15 Ja/ nee 0,04 V < 15 Ja/ nee 0,04 Nierfunctie(s) • hormonaal – vitamine D omzetting – bot en mineraal huishouding – epoetine productie -> bloed aanmaak – renine -> bloeddruk regulatie • handhaven milieu interieur – klaring giftige stoffen – water en zout huishouding – zuur-base evenwicht Nierfunctie(s) • hormonaal – vitamine D omzetting – bot en mineraal huishouding – epoetine productie -> bloed aanmaak – renine -> bloeddruk regulatie • handhaven milieu interieur – klaring giftige stoffen – water en zout huishouding – zuur-base evenwicht Vitamine D vitamine D Lever vitamine D 25 Nier vitamine D 1,25 Bijschildklier Bijschilklier • • • • PTH botombouw calcium en fosfaatgehalte stimuleren omzetting tot actief vitamine D Chronische nierschade • afname productie actief vitamine D • laag calcium gehalte • hoog fosfaat gehalte Chronische nierschade (KDOQI) Stadium eGFR ml/min/1,73m2 Albuminurie Prevalentie % I < 90 Ja 1,3 II 89 – 60 Ja 3,8 III 59 – 30 Ja/ nee 5,3 IV 29 – 15 Ja/ nee 0,04 V Stijging fosfaat < 15 Ja/ nee 0,04 Chronische nierschade (CNS) Presentatie Dr. B. van Dam CNS Bijschildklier en CNS Bijschildklier en nier • sneller werken – meer fosfaat uitscheiden – omzetting van vitamine D tot actieve vitamine D stimuleren Bijschildklier en bot • verhoogde bot afbraak -> calcium gehalte stijgen Bijschildklier • snelle werking bijschildklier – hoog fosfaat fosfaat uitscheiding – laag calcium gehalte botafbraak – laag vitamine D extra actief vitamine D aanmaak Bijschildklier • echter op termijn – botafwijkingen – vaatverkalking – weefselverkalking Chronische nierschade (CNS) Presentatie Dr. B. van Dam CNS Vitamine D Chronische nierschade (KDOQI) Stadium eGFR ml/min/1,73m2 Albuminurie Prevalentie % I < 90 Ja 1,3 II 89 – 60 Ja 3,8 III 59 – 30 Ja/ nee 5,3 IV 29 – 15 Ja/ nee 0,04 V Stijging fosfaat < 15 Ja/ nee 0,04 Hoog fosfaat ? Hoog fosfaat • hogere kans op overlijden • patiënten nierfunctievervangende therapie – hoog fosfaat – hoog calcium – hoog PTH Dieet en fosfaatbinders • streven fosfaat normaliseren – dieet – fosfaatbinders Dieet • normaal dieet – 800-1500 mg fosfaat per dag – oplopen met tot 2500 mg • meeste fosfaat – kant en klaar producten – producten met veel toevoegingen – eiwit rijke producten • vlees/ vis/ zuivel Dieet • eiwit beperking 1,2 gram/kg lichaamsgewicht • zelfs 0,8 gram/kg – minder fosfaat binnen krijgen – minder belasting voor de nieren • 80 gram eiwit -> 1100 mg fosfaat – 800-1700 mg opgenomen (in 2 dagen) – dialyse 500-700 mg fosfaat verwijderd Dieet Dieet • rekensom 80 kg -> 64 gram eiwit – 2 bruine boterhammen met smeerkaas, beker melk • 15 totaal 74 gram – 4 bruine boterhammen met leverpastei 10 gram te veel – twee karnemelk bekers • 30 gram eiwit – 2 gepofte aardappelen, biefstuk • 29 Dieet • rekensom 80 kg -> 64 gram eiwit – 2 bruine boterhammen met smeerkaas, beker melk • 15 totaal 57 gram ruimte – 4 bruine boterhammen met jam voor yoghurt over – een karnemelk beker • 17 gram eiwit – 2 stuks witlof, biefstuk • 25 Dieet • leven met chronische nierschade – nierstichting • www.mijnnierinzicht.nl • Nierziekten Nederland diëtisten Fosfaatbinders • twee soorten – kalkhoudend • calciumcarbonaat (calcichew) • calciumacetaat (phoslo) • calcium en magnesium (osvaren) – niet kalkhoudend • lantahnumcarbonaat (fosrenol) • sevelameer (renvela, renagel) Fosfaatbinders • kauwen – calciumcarbonaat (calcichew) – lantahnumcarbonaat (fosrenol) • in zijn geheel doorslikken – calciumacetaat (phoslo) – calcium en magnesium (osvaren) – sevelameer (renvela, renagel) Fosfaatbinders • poeders – lantahnumcarbonaat (fosrenol) – sevelameer (renvela, renagel) • pillen – – – – – calciumcarbonaat (calcichew) lantahnumcarbonaat (fosrenol) calciumacetaat (phoslo) calcium en magnesium (osvaren) sevelameer (renvela, renagel) Gebruik fosfaatbinders • direct voor of tijdens de maaltijd • Nooit na de maaltijd • zorg dat u altijd extra fosfaatbinders bij u heeft • meer eiwit -> meer fosfaatbinders • gebruik deze ook bij tussendoortjes • bijwerkingen melden aan de arts Conclusie • • • • hoog fosfaat schadelijk samenspel nier, bot en bijschildklier dieet fosfaatbinders • Vragen? Vitamine D vitamine D Lever vitamine D 25 Nier vitamine D 1,25 Klaring 60 ml/min
