Zorgpad Cystectomie met aanleggen urinestoma

CYSTECTOMIE
MET BRICKER
Naam student
Studentnummer
Groep
Projectgroep
Projectbegeleider
1ste examinator
2de examinator
Studieonderdeel
Studiedeelnummer
Studiegidsnummer
Aantal woorden
Inleverdatum
2. ZORGPAD
: Jip Scholten / Lotte Vuijk
: 500626484 / 500626967
: 4AGZ4
/ 4AMC4
:3
: Mevrouw J. Goossens – Harmsen
: Mevrouw A. Bakker
:?
: Project Zorgverbetering (voltijd)
: VPKPZBv_13
: G-VERP 4500AFZV12
:?
: 06-06-2014
Zorgpad Cystectomie met Bricker. Versie mei 2014.
Academisch Medisch Centrum
Gebruik zorgpad in combinatie met protocol ‘Bricker’
Universiteit van Amsterdam
ZORGPAD CYSTECTOMIE MET BRICKER
Opnamedag(en)
Datum:
Dagdienst
Print het ‘Patiëntenzorgpad Bricker’ uit, incl. nazorgformulier en stoma zelfzorg registratieformulier en geef aan de patiënt
(zie Kwadraet)
Anamnesegesprek (zie protocol ‘Bricker’ voor aandachtspunten)
Bied de mogelijkheid van contact met maatschappelijk werk en/of geestelijk verzorger aan
Doe twee polsbandjes om bij de patiënt, controleer naam, geboortedatum en afdeling
Controleer: polsfrequentie, temperatuur, bloeddruk, O2-saturatie, lengte, gewicht
Registreer SURPASS, pijnscore, valscore, decubitusscore
Neem urinestrip af, zo nodig urinekweek
Bel stomaconsulent (*64348) of bevoegd verpleegkundige voor plaatsbepaling stoma (volgens protocol ‘Bricker’)*
Markeer definitieve stomaplaats (met onuitwisbare inkt of methyleenblauw)
Leg voldoende stomamateriaal klaar op de kamer van de patiënt (voor +/- 2 weken)
Dansac Nova 2 huidplaat diameter 55mm en Dansac Nova 2 urostomie-zakje 55mm
Plak een stoma proefzakje (volgens protocol ‘Bricker’)
Bel diëtist (*58898) voor advies omtrent hoeveelheid en soort TPV
Bestel Primo matras
Meet TED-kousen aan
Lever voedingsbon in bij de keuken:
Helder vloeibaar dieet 1 dag preoperatief
Nuchter op de operatiedag vanaf 24:00 uur (patiënt krijgt TPV na operatie)
Late dienst
Start Fraxiparine tot ontslag (geautoriseerd)
Laxeer de patiënt met een fosfaatklysma
Geef eventuele premedicatie
Zorgpad Cystectomie met Bricker. Versie mei 2014.
Paraaf
Operatiedag (dag 0)
Datum:
Parafeer de checklist SURPASS
Geef eventuele premedicatie
Geef mee met OK: medische status, verpleegkundige status, cardex, voorgeschreven perioperatieve antibiotica en
stomamateriaal (Dansac Nova 2 huidplaat diameter 55mm en Dansac Nova 2 urostomie-zakje 55mm)
Laat patiënt de TED-kousen aantrekken
Bereid patiënt voor op OK (volgens protocol ‘Operatiepatiënt’)
Laat arts parenterale voeding bestellen voor de volgende dag
Paraaf
Overname VK (dag 1)
Datum:
Controleer vitale functies en pijnscore
Controleer en verzorg infuus, CVL, splints, drains, maagsonde, zuurstof (volgens protocollen Kwadraet).
Let op lekkage, bloedingen en goede fixatie!
Wondcontrole: verwissel OK verband (let op blaarvorming)
Maak een mal van het stoma en bewaar deze in het doosje van de huidplaten.
Betrek patiënt bij de stomazelfzorg: zie stoma zelfzorg registratieformulier op de patiëntenkamer.
Werk de post operatieve orders en infuuslijst uit
Registreer decubitusscore en valscore
Start parenterale voeding (volgens afspraak)
Houd vochtbalans bij (drinken i.o.m. arts)
Noteer in planning en uitvoering:
Vitale functies 4xdaags, pijnscore 3xdaags, decubitus score di&vrij, valscore 1xp.w.
Controleer lijnen: iedere dienst
Wond-, stoma- en drainzorg: 1xdaags in dagdienst (verschoon stomazakje 1xdaags en stomaplaat elke 3á4 dagen)
Maagsonde: vervang neuspleister 1xdaags
Verzorging CVL (Verwissel Bionecteur 1xpw, Tegaderm z.n., TDS 1xdaags bij TPV, overige TDS afhankelijk van frequentie
loskoppelen zie protocol CVK)
Betrek patiënt elke dag bij stomazorg (registreer op zelfzorg registratieformulier op de patiëntenkamer)
Vochtbalans
Paraaf
Zorgpad Cystectomie met Bricker. Versie mei 2014.
Dag 2
Voer uit en noteer in planning en uitvoering:
Controleer vitale functies 3xdaags
Mobiliseer 1xdaags (i.o.m. met arts) **
Datum:
Paraaf
Dag 3
Voer uit en noteer in planning en uitvoering:
Mobiliseer minimaal 2xdaags **
Datum:
Paraaf
Vanaf dag 5
Verwissel Primo matras voor een normaal matras (naar eigen inzicht)
Voer uit en noteer in planning en uitvoering:
Controleer vitale functies 2xdaags
Datum:
Paraaf
Tussen dag 5 en 10
Klem maagsonde af i.o.m. arts en verwijder volgens protocol
Breid dieet uit naar vol vloeibaar
Datum:
Paraaf
Tussen dag 8 en 14
Dag 8: Verwijder de hechtingen of agraves 'om en om' i.o.m. arts
Breid dieet uit naar gewoon dieet
I.o.m. arts: TPV stoppen en CVL verwijderen
Let op: pas doen als patiënt al een paar dagen normaal heeft gegeten!
Dag 10: Verwijder de rest van de hechtingen of agraves i.o.m. arts
Dag 10: Verwijder eerste splint i.o.m. arts
Dag 11: Verwijder tweede splint i.o.m. arts
Datum:
Paraaf
Zorgpad Cystectomie met Bricker. Versie mei 2014.
Voorbereiding ontslag
Patiënt moet zelfstandig het stoma kunnen verzorgen, liefst ook de partner
Meld patiënt aan bij Combicare en bestel materialen (zie protocol voor de te bestellen materialen)
Inventariseer met de patiënt eventuele nazorg
Indien nazorg noodzakelijk, meld patiënt aan in Point en maak overdracht
Controleer of er een poli-afspraak is gemaakt
Laatste avond voor ontslag: Ontslaggesprek aan de hand van nazorg formulier, geef eventueel folders mee
Paraaf
Dag van ontslag
Datum:
Voorlopige ontslagbrief voor de huisarts wordt opgestuurd
Geef ontslagrecept mee aan de patiënt
Licht patiënt in over nabellen de volgende dag, vul formulier ‘registratie telefonische nazorg’ in
Vul SURPASS ontslagformulier in
Vul ontslagchecklist in1
Paraaf
*Stomaconsulent alleen ICC op opnamedag en indien complicaties/problemen met stoma
** Fysiotherapeut alleen ICC bij complicaties/problemen bij mobilisatie en/of pulmonale problemen
1
Bron: Academisch Medisch Centrum van Amsterdam. Protocol Bricker. Amsterdam: Kwadraet; 2012.
Zorgpad Cystectomie met Bricker. Versie mei 2014.
Zorgpad Cystectomie met aanleggen urinestoma
Academisch Medisch Centrum
U ondergaat een Cystectomie met aanleggen van een urinestoma
Universiteit van Amsterdam
volgens Bricker. Deze folder geeft u informatie over het verloop van
de opname op de afdeling Urologie (G5-Zuid) van het AMC.
Informatie over de afdeling kunt u vinden op:
https://www.amc.nl/web/Zorg/Patient/Opname-voor-meerdere-dagen/Urologie.htm
De verpleegkundigen werken bij deze operatie volgens een zorgpad.
In het zorgpad wordt per dag het verloop van de opname beschreven.
Houd u er rekening mee dat op individuele basis, van het zorgpad afgeweken kan worden.
In deze folder wordt een verkorte versie van het zorgpad weergegeven, om u meer inzicht te geven
in de opnameperiode.
De operatie
Tijdens de operatie wordt uw blaas verwijderd (Cystectomie). Om de blaas te verwijderen maakt de
operateur een snede in de onderbuik. De snede begint enkele centimeters boven de navel en loopt
tot het schaambeen.
Om de urine uit het lichaam te leiden wordt er een urinestoma aangelegd met behulp van een stukje
van de dunne darm. Hierop worden de urineleiders aangesloten. De urine wordt opgevangen in een
stomazakje dat op uw buik is bevestigd.
De andere delen van de darm worden weer aan elkaar gehecht, zodat de voedselstroom
ongehinderd kan passeren.
Indien er geen uitzaaiingen zijn, wordt naast het verwijderen van de blaas: bij de man de prostaat en
bij de vrouw meestal de eierstokken en soms de baarmoeder verwijderd.
Opnameduur
U wordt 1 of 2 dagen voor de operatie opgenomen.
De opnameduur is meestal 2 weken, afhankelijk van het herstel na de operatie.
Disciplines
U wordt verzorgd door de verpleegkundigen van de afdeling.
Ook zult u elke dag een zaalarts en artsen in opleiding aan uw bed zien.
De definitieve plaatsbepaling van de stoma wordt gedaan door de stomaconsulent of een
gespecialiseerd verpleegkundige van de afdeling.
Als u behoefte heeft aan een luisterend oor of wilt praten over levensvragen en/of uw geloof, geef
dit alstublieft door aan de verpleegkundige of uw arts. Als u hier behoefte aan heeft, kan er
bijvoorbeeld een maatschappelijk werker of geestelijk verzorger bij u langs komen.
Overige informatie
Wanneer u na het lezen van het zorgpad nog vragen heeft, kunt u terecht bij de verpleegkundigen.
Ook kunt u altijd naar folders vragen.
Zorgpad Cystectomie met Bricker. Versie mei 2014.
Zorgpad
Opnamedagen
Op de eerste dag vindt een opname gesprek plaats met de verpleegkundige
en de zaalarts of arts in opleiding. De operateur zal ook even langs lopen.
Daarnaast wordt lichamelijk onderzoek en worden een aantal controles
gedaan, zoals het meten van de bloeddruk en het testen van de urine en
het bloed.
Ter voorkoming van trombose, krijgt u kousen aangemeten en wordt er
gestart met injecties. De injecties krijgt u elke avond, de gehele opname.
Er wordt een proefzakje van de stoma geplakt, zodat u kunt wennen aan
het zakje. Ten slotte wordt de definitieve plaats van de stoma bepaald.
De dag voor de operatie mag u alleen heldere vloeistoffen drinken. Vanaf
24:00 uur moet u nuchter zijn, dus mag u niets meer eten.
Tot twee uur voor de operatie mag u wel heldere drank drinken,
bijvoorbeeld water, thee en appelsap. U mag geen melkproducten drinken.
De avond voor de operatie krijgt u een klysma, zodat de darmen leeg zijn.
De anesthesist schrijft u eventueel slaapmedicatie voor.
Operatiedag
Vandaag wordt u geopereerd. U krijgt een operatiejasje en de kousen aan.
Voordat u naar de operatiekamer gebracht wordt krijgt u een rustgevend
medicijn.
Na de operatie wordt u eerst naar de uitslaapkamer (Verkoever) gebracht,
totdat u weer naar de afdeling mag.
Dag 1
U bent weer terug op de afdeling. Als u terug komt heeft u:
 Een infuus in de arm, waarover u vocht krijgt toegediend
 Een infuus in de hals, waarover u voeding krijgt toegediend
 Een pijnpompje, om zelf pijnstilling toe te dienen
 Katheters via de stoma, waarmee de urine afvloeit
 Drains via de wond, waarmee wondvocht afvloeit
 Maagsonde door de neus, waarmee maagsap afvloeit
Alle lijnen worden door de verpleegkundige gecontroleerd.
Ook wordt voor de eerste keer het wondverband verwisseld.
Langzamerhand wordt u steeds meer betrokken bij de stomazorg.
In overleg met de arts mag u wat drinken.
Gedurende de hele opname worden een paar keer per dag de controles
gemeten, zoals de bloeddruk.
Dag 2
Alle lijnen worden door de verpleegkundige gecontroleerd en de wond en
de stoma worden verzorgd.
Afhankelijk van hoe het met u gaat, wordt er gestart met mobiliseren.
Mobiliseren is belangrijk om de mogelijke complicaties van trombose en
longontsteking na de operatie te voorkomen. Ter voorkoming van
longontsteking is het daarnaast belangrijk om goed door te ademen.
Zorgpad Cystectomie met Bricker. Versie mei 2014.
Dag 3 - 5
U wordt steeds meer betrokken bij de stomazorg, zodat u de stomazorg
zelf aan kan leren.
Ook wordt het mobiliseren uitgebreid.
Tussen dag 5-10
Zie de activiteiten op dag 3 t/m 5.
Daarnaast wordt uw dieet uitgebreid en wordt de maagsonde verwijderd.
Tussen dag 8 en
ontslag
U mag weer vast voedsel eten en de voeding via de lijn in uw hals wordt
gestopt.
De katheters via de stoma worden verdeeld over twee dagen verwijderd.
Ook worden de hechtingen of nietjes verwijderd.
Voorbereiding
ontslag
Voor het ontslag moet u in staat zijn om de stoma zelfstandig te kunnen
verzorgen. Ook is het prettig als uw partner of directe familielid dit kan.
De stomamaterialen worden besteld en bij u thuis afgeleverd.
Indien u tijdelijk thuiszorg nodig heeft of naar een verpleeghuis gaat, wordt
dit ook door de verpleegkundigen geregeld.
De laatste avond voor het ontslag vindt er met de verpleegkundige een
ontslaggesprek plaats. In dit gesprek wordt de nazorg besproken en
geïnformeerd hoe u de opname heeft ervaren.
Dag van ontslag
U heeft een poliklinische afspraak gekregen en zo nodig een ontslagrecept
voor medicijnen. De medicijnen kunt u ophalen in de poliklinische
apotheek van het AMC of uw eigen apotheek.
Naar uw huisarts wordt een ontslagbrief gestuurd.
Dag na ontslag
De afdeling belt u na, om te informeren hoe het met u gaat.
Voor adviezen en leefregels voor thuis, zie bijgevoegd formulier ‘Nazorg na
een verwijdering van de blaas (cystectomie) met aanleggen urinestoma’. 2,3
2
Bron: Academisch Medisch Centrum van Amsterdam. Protocol Bricker. Amsterdam: Kwadraet; 2012.
3
Bron: Academisch Medisch Centrum van Amsterdam. Blaasverwijdering via een buikoperatie, cystectomie. Amsterdam:
Patiënteninformatie Urologie; 2014.
Zorgpad Cystectomie met Bricker. Versie mei 2014.
Nazorg na een verwijdering van de blaas
(cystectomie) met aanleggen urinestoma
In deze folder vindt u de algemene informatie over het herstel na een cystectomie, adviezen en
leefregels, wondverzorging en wat te doen als er na ontslag vragen of problemen zijn.
Inleiding
U heeft een operatie ondergaan waarbij uw blaas is verwijderd. Om de urine uit het lichaam te leiden
is een urinestoma aangelegd met behulp van een stukje van de dunne darm. Hierop zijn de
urineleiders aangesloten. De urine wordt opgevangen in een stomazakje dat op uw buik is bevestigd.
Nu mag u weer naar huis. In deze folder vindt u de algemene informatie over het herstel thuis,
adviezen en leefregels, wondverzorging en wat te doen als er na ontslag vragen of problemen zijn.
Herstel thuis
In de eerste periode thuis kunt u last hebben van de volgende klachten en verschijnselen:
 Pijn. Als u hiervan last heeft mag u pijnmedicatie gebruiken (paracetamol 1000mg, maximaal 4
maal daags).
 Vermoeidheid. Ten gevolgen van de operatie kan uw conditie verminderd zijn, wat zich kan uiten
in vermoeidheid. Het is belangrijk niet aan dit signaal voorbij te gaan en zorg te dragen voor een
goede balans tussen activiteit en rust. Uw conditie zal gaandeweg weer verbeteren.
 Dunnere ontlasting. Doordat de totale lengte van de darm wat is afgenomen, is in sommige
gevallen de ontlasting wat dunner. Dit is normaal en u hoeft hiervoor geen speciaal dieet te
volgen.
 Slijm bij de urine. De urine zal altijd wat slijm bevatten dat afkomstig is van het darmweefsel wat
is gebruikt. Hoewel het nooit helemaal zal verdwijnen, kan het op den duur wel verminderen.
 Bij de verzorging van het stoma kan het stoma licht gaan bloeden. Het slijmvlies van het stoma is
erg dun en bloedt gemakkelijk.
Leefregels en adviezen
 Bij pijn mag u pijnmedicatie gebruiken (paracetamol 1000 mg, maximaal 4 maal daags).
 U kunt thuis gewoon douchen. Dit kan met uw stomamateriaal. Bij gebruik van een 2-delig
systeem is het raadzaam een beschermende zak aan te brengen voor het douchen, de huidplaat
raakt verzadigd door het water en biedt geen bescherming meer. U kunt ook zonder
stomamateriaal douchen, er is dan wel kans op urinelekkage.
 In bad gaan of zwemmen, mag weer als de wond dicht is en niet meer lekt.
 Het is raadzaam de eerste 6 tot 8 weken geen zware lichamelijke arbeid te verrichten. Zwaar
tillen, zware huishoudelijke werkzaamheden en bijvoorbeeld sporten, zijn activiteiten die u beter
kunt vermijden. In deze periode is de kans op een breuk van de buikwand groot. De belasting
kunt u vervolgens langzaam opvoeren.
 Fietsen kunt u zodra de lichamelijke conditie dit toelaat weer hervatten. Autorijden is geen
probleem.
 Als u voor de operatie bloedverdunnende middelen gebruikte, mag u het gebruik hiervan alleen
hervatten op voorschrift van de arts. Voordat u naar huis gaat wordt aan u meegedeeld wanneer
u de antistolling weer kunt hervatten.
Zorgpad Cystectomie met Bricker. Versie mei 2014.


Wij adviseren u om minimaal 2 tot 3 liter vocht per dag te drinken. Dit draagt bij tot een goed
herstel en zorgt ervoor dat u een goede urineproductie behoudt.
Verder adviseren wij u een vezelrijke voeding (bijvoorbeeld bruin/volkoren brood, veel fruit), om
een regelmatige stoelgang te bevorderen. Overmatig persen moet u vermijden in verband met
het gevaar voor een nabloeding.
Wondverzorging
De hechtingen worden op voorschrift van de arts door een verpleegkundige van de afdeling
verwijderd. Als u al naar huis gaat voordat de hechtingen zijn verwijderd krijgt u hiervoor een
afspraak mee. Ze worden dan verwijderd op de polikliniek. Het is ook mogelijk dat uw huisarts ze
verwijdert. U hoeft thuis geen pleister op de wond te doen, tenzij er vocht uitkomt. Dat er de eerste
tijd een beetje roségekleurd wondvocht uit de wond komt is normaal.
Stomaverzorging
Tijdens uw opname heeft u voorlichting gekregen over de verzorging van uw stoma.
De verpleegkundige zorgt ervoor dat u in het bezit komt van geschikt opvangmateriaal voor thuis. Dit
opvangmateriaal wordt besteld bij de firma Mediq CombiCare. De verpleegkundige meldt u aan bij
deze firma en zal de eerste bestelling voor u verrichten. De volgende bestelling kunt u zelf telefonisch
of via internet plaatsen. Het is raadzaam tijdig nieuw materiaal te bestellen zodat u altijd een
voorraad in uw bezit heeft.
Er is een poliafspraak gemaakt bij de stomaverpleegkundige. Zij zal samen met u vragen en
problemen bespreken en bekijken hoe de verzorging van het stoma verloopt. Tevens zal zij de
verschillende materiaalmogelijkheden met u doornemen.
Vragen of problemen na ontslag
Indien er zich na uw ontslag uit het ziekenhuis onverhoopt problemen voordoen, die in relatie staan
met hetgeen waar u voor opgenomen bent geweest, dan kunt u tijdens kantooruren contact
opnemen met de polikliniek Urologie, telefoonnummer (020)566 31 11.
Als één van de volgende verschijnselen zich voordoet, is het raadzaam contact op te nemen:
 Als u koorts krijgt.
 Bij aanhoudende of toenemende pijn, die niet verdwijnt na het innemen van pijnstilling.
 Als u plotseling helder rood bloed of pus verliest via de wond.
 Als er sprake is van roodheid of zwelling van de wond die eerder niet aanwezig was.
 Als uw urineproductie sterk vermindert terwijl u wel goed drinkt.
Doen deze problemen zich voor in de avond/nachturen of in het weekend, dan kunt u de eerste 48
uur na ontslag contact opnemen met de verpleegafdeling Urologie, telefoonnummer (020)566 8906.
Eén van de verpleegkundigen zal uw vraag trachten te beantwoorden of de dienstdoende uroloog
inschakelen.
Hierna kunt u zich weer tot uw eigen huisarts of huisartsenpost richten, tenzij uw uroloog iets anders
met u afspreekt.
Als u problemen heeft met de verzorging van uw stoma of met het stomamateriaal, dan kunt u
contact opnemen met de stomaverpleegkundige of met de leverancier van uw stomamateriaal.
Zorgpad Cystectomie met Bricker. Versie mei 2014.
Weefselonderzoek
Tijdens uw operatie is er weefsel uit de blaas verwijderd dat vervolgens is opgestuurd naar het
laboratorium voor onderzoek. De patholoog –anatoom heeft ongeveer 10 werkdagen nodig om dit
onderzoek uit te voeren en de uroloog van een uitslag te voorzien.
Er is voor u een controleafspraak gemaakt bij uw uroloog. Tijdens deze afspraak, die binnen 14 dagen
zal plaatsvinden, zal de uroloog de uitslag van dit weefselonderzoek met u bespreken.4
4
Bron: Academisch Medisch Centrum van Amsterdam. Nazorg na een verwijdering van de blaas (cystectomie) met aanleggen urinestoma.
Amsterdam: Urologie Patiënteninformatie; 2013.
Zorgpad Cystectomie met Bricker. Versie mei 2014.
Stoma zelfzorg
5
Registratieformulier
Patiëntensticker
Datum operatie:
5
Bron: Academisch Medisch Centrum van Amsterdam. Protocol Bricker. Amsterdam: Kwadraet; 2012.
Zorgpad Cystectomie met Bricker. Versie mei 2014.