SEPA - nbb.be

SEPA : Wettelijk kader
Nationale Bank van België
Jan Vermeulen
Axelle Waterkeyn
Europese Commissie: objectief
"De interne markt kan niet naar behoren werken
zonder goedkope, doeltreffende en veilige
betalingsdiensten".
● doeltreffendheid - veiligheid
● consumentenbescherming
● concurrentie (eerlijke toegang)
2 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Europese Commissie: wettelijk kader
► Payment Services Directive 2007/64/EC (PSD)
● Wet betreffende de betalingsdiensten


Doorzichtigheid van de voorwaarden en informatievereisten voor
betalingssystemen
Rechten en plichten inzake het aanbieden en gebruiken van
betalingsdiensten
● Wet op het statuut van de betalingsinstellingen

Oprichting van "Betalingsinstellingen"
► Verordening 924/2009 betreffende de grensoverschrijdende
betalingen
● Gelijke tarieven voor nationale en grensoverschrijdende betalingen
► Verordening 260/2012 betreffende de technische en
bedrijfsmatige vereisten voor overschrijvingen en domiciliëringen
in EUR
● Einddatum voor nationale betalingsinstrumenten: 01-02-2014
3 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Europese Commissie: rol
► Omzetting van de Directive (PSD) in 2 wetten
(2009)
Betalingsinstellingen
Transparantie en informatie
Rechten en plichten
+ Uitvoeringstermijn, terugbetaling, transfer van
het volledige bedrag
4 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Europese Commissie: rol
► Verordening 924/2009 betreffende
grensoverschrijdende betalingen in EUR
EeEUREUpayments
in € voor
Herleiden van de kosten
grensoverschrijdende betalingen naar het
kostenpeil van de nationale betalingen
voor
● al de electronisch verwerkte betalingen in EUR
● verplicht gebruik van het IBAN (SCT & SDD)
5 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Europese Commissie: rol
► Verordening einddatum
"Overschrijvingen zullen
dienovereenkomstig worden uitgevoerd
tegen 1 februari 2014"
"Domiciliëringen zullen
dienovereenkomstig worden uitgevoerd
tegen 1 februari 2014"
6 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Europese Commissie: rol
► Europees Forum voor nationale SEPA-
Coördinatiecomités
► Europese Mededingingsautoriteiten: in opbouw
multilaterale
uitwisselingsvergoeding
kaartbetalingen
toegang tot bankrekeningen
7 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Wet op de betalingsdiensten
van 10/12/2009 verschenen in het BS op
15/01/2010
Betalingsinstellingen
Transparantie en informatie
Rechten en plichten
+
8 / 26
Uitvoeringstermijn, terugbetaling, transfer van
het volledige bedrag
SEPA presentation "Legal" - 2012
Wet op de betalingsdiensten
art 9 tot 14
► Transparantie van de voorwaarden voor
betalingsdiensten (art 9 => 14)
● afzonderlijke betalingsoperaties
● raamcontract




9 / 26
beschrijving van de voornaamste kenmerken
unieke herkenning
maximale uitvoeringstermijn
kosten
SEPA presentation "Legal" - 2012
Wet opde betalingsdiensten
art 38 & 39 : terugbetaling(1)
► Terugbetaling van betalingsopdrachten geïnitieerd door
of via de begunstigde
● Van toepassing zowel op de "nationale" DOM80domiciliëringen als op de SDD
● De betalingsdienstaanbieder van de betaler staat in voor de
terugbetaling


wanneer in het mandaat geen precies bedrag vermeld werd
en het bedrag hoger lag aan dat waaraan de betaler zich
redelijkerwijs kon verwachten
● Raamcontract: de betaler en zijn betalingsdienstaanbieder
kunnen overeenkomen dat de betaler recht heeft op de
terugbetaling zelfs al zijn deze voorwaarden niet vervuld
10 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Wet op de betalingsdiensten
art 38 & 39 : terugbetaling (2)
► terugbetaling van betalingsoperaties geïnitieerd door of
via de begunstigde
● Raamcontract: de betaler heeft geen recht op terugbetaling


wanneer hij zijn toestemming rechtstreeks aan de
betalingsdienstaanbieder heeft gegeven
wanneer de betreffende informatie 4 weken vóór de vervaldag aan
hem werd meegedeeld
● 8 weken
● de terugbetaling wordt binnen de 10 dagen uitgevoerd
11 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Wet op de betalingsdiensten
art 38 & 39 - Recht op terugbetaling in de Belgische praktijk
► Het onvoorwaardelijk recht op terugbetaling geldt
gedurende 8 weken:
● sinds 1/4/2010 voor de nationale DOM80-domiciliëringen
● sedert 1/11/2009 voor de Europese SDD core-domiciliëringen
► Na deze 8 weken geldt nog een terugbetalingsrecht van
13 maanden
● Wanneer er geen geldig mandaat is.
● De bewijslast komt toe aan:


de schuldeiser voor SDD & DOM70
de bank van de debiteur voor DOM80
► Het onvoorwaardelijk terugbetalingsrecht is niet van
toepassing voor :
● de SDD – B2B
● de SDD – fixed amount (in ontwikkeling)
12 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Wet op de betalingsdiensten
art 29 : mandaat
► Mandaat voor de betalingsoperaties
● Het domiciliëringsmandaat moet aan de volgende voorwaarden
voldoen:


Er moet een uitdrukkelijke toestemming van de betaler zijn
Het mandaat moet uitdrukkelijk verwijzen naar het onderliggend contract
(waarin gerefereerd wordt naar het type, de vervaldag...)
● De domiciliëring kan pas geldig afgewikkeld worden wanneer
de betaler vooraf ingelicht werd over het onderliggend contract
13 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Wet op de betalingsdiensten
art 45 & 78 uitvoeringstermijn en waardedatum
► België
● Overschrijvingen: D intrabancair


D+1 indien interbancair
papier: +1 dag
● Domiciliëringen:


D+3 tot 01/01/2012
D+1 na 01/01/2012
► Grensoverschrijdend (overschrijvingen &
domiciliëringen)
● Tot 01/01/2012: D+3
● D+1 vanaf 01/01/2012
14 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Verordening van het Europees
Parlement en de Raad
"Overschrijvingen zullen
dienovereenkomstig worden uitgevoerd
vanaf 1 februari 2014"
"Domiciliëringen zullen
dienovereenkomstig worden uitgevoerd
vanaf 1 februarei 2014"
►
►
15 / 26
NL= http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:094:0022:0037:NL:PDF
FR= http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:094:0022:0037:FR:PDF
SEPA presentation "Legal" - 2012
Verordening van het Europees
Parlement en de Raad
► Verordening betreffende de technische en
bedrijfsmatige vereisten voor overschrijvingen en
domiciliëringen in EUR
► Voorstel van de Commissie -16 december 2010
► Aanvaarding op 14 maart 2012
► Gepubliceerd in het Publicatieblad op 30 maart 2012
16 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Verordening, artikel 1
► Artikel 1: Worden beoogd
● overschrijvingen en domiciliëringen in EUR binnen
de EU

beide benen in de EU (both legs in the EU)
● worden niet beoogd:




17 / 26
kaarten
mobiele betalingen
geldzendingen (money remittance)
electronisch geld (e-money)
SEPA presentation "Legal" - 2012
Verordening, artikel 6
► Artikel 6: Einddatums
● "Overschrijvingen zullen dienovereenkomstig worden
uitgevoerd vanaf 1 februari 2014"
● "Domiciliëringen zullen dienovereenkomstig worden
uitgevoerd vanaf 1 februari 2014"
► Technische specificaties als bijlage
18 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Verordening, artikel 5
► Artikel 5: Vereisten voor overschrijvingen en
domiciliëringen
► Technische specificaties als bijlage
► min of meer in de lijn van de "European Payment
Council (EPC) Rulebooks"
● Gebruik van ISO20022
● Gegevensvelden
● ...
19 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Verordening, artikel 5
► Artikel 5: Vereisten voor overschrijvingen en
domiciliëringen
► min of meer in de lijn van de "European Payment
Council (EPC) Rulebooks"
● Overschrijvingen

enkel IBAN (BIC facultatief)!



vanaf 01/02/2014 voor nationale betalingen
met mogelijk uitstel per land
vanaf 01/02/2016 voor grensoverschrijdende betalingen
● Domiciliëringen

" ... betalers zullen de mogelijkheid genieten om:




20 / 26
hun betalingsdienstaanbieder op te dragen de domiciliëringen te beperken
qua bedrag of periodiciteit of zelfs beiden;
hun betalingsdienstaanbieder te vragen, indien er volgens de PSD geen
terugbetalingsrecht mogelijk is, iedere domiciliëring na te kijken en te
controleren of het bedrag en de periodiciteit van de operatie kloppen met het
in het mandaat overeengekomen bedrag;
hun betalingsdienstaanbieder op te dragen bepaalde domiciliêringen,
afkomstig van één of meerdere schuldeisers, te blokkeren of enkel
domiciliëringen afkomstig van welbepaalde schuldeisers te aanvaarden."
maar niet van toepassing voor B2B!
SEPA presentation "Legal" - 2012
Verordening, artikel 5, vervolg
● "De betalingsdienstaanbieder zal er zich van vergewissen dat
de betalingsdienstgebruiker (PSU) die geen klant of microonderneming is en die individuele overschrijvingen of
domiciliëringen initieert of ontvangt die gebundeld worden
voor transmissie, het berichtenformaat ISO20022 gebruikt."

21 / 26
Optie uit te stellen tot 01/02/2016.
SEPA presentation "Legal" - 2012
Verordening, artikels 3 & 9
►
Artikel 3: Bereikbaarheid
●
●
" ... de betalingsdienstaanbieder van de betaler moet bereikbaar zijn voor
overschrijvingen afkomstig uit gelijk welke lidstaat ... "
" ... de betalingsdienstaanbieder van de betaler moet bereikbaar zijn voor
domiciliëringen aangeboden door een schuldeiser uit gelijk welke lidstaat ... "

►
►
22 / 26
alleen voor "consumenten", niet voor B2B
Artikel 9: Bereik van de betalingen
●
"De opdrachtgever van een overschrijving tot 50 000 € ten gunste van een
rekening binnen de Unie moet niet specifiëren in welke lidstaat de rekening
gehouden wordt ..."
●
" Een schuldeiser die een domiciliering tot 50 000 € gebruikt om een
rekening binnen de Unie te debiteren moet niet specifiëren in welke lidstaat de
rekening gehouden wordt ... "
Conclusie:
● Overschrijvingen moeten uitgevoerd worden ongeacht waar de te
crediteren rekening gehouden wordt
● Domiciliëringen moeten uitgevoerd worden ongeacht waar de
schuldeiser of debiteur hun rekening houden
SEPA presentation "Legal" - 2012
Verordening, artikel 8
► Artikel 8: Uitwisselingsvergoedingen voor
domiciliëringen
● "het doel van de Europese Commissie bestaat in
het scheppen van neutrale
concurrentievoorwaarden tussen de
betalingsdienstaanbieders"
● " ... er zal geen enkele multilaterale
uitwisselingsvergoeding (of soortgelijke
overeengekomen vergoeding) voor domiciliëringen
toegepast worden."

23 / 26
Uitgezonderd voor "R-transacties", wanneer zij kostengebaseerd zijn
● einddatum voor grensoverschrijdende transacties:
01-02-2017
SEPA presentation "Legal" - 2012
Regulering, artikel 16
► Overgangsvoorzieningen
● niche-producten overschrijvingen (minder dan 10%,
01/02/2016)
● niche-producten domiciliëringen (minder dan10%,
01/02/2016)
● de betalingsdienstaanbieders toelaten om tot 01/02/2016
conversiediensten aan de consumenten aan te bieden voor
nationale betalingsopdrachten
● landen buiten de eurozone
24 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Verordening, overzicht per item
SEPA-Einddatum
Overschrijvingen en
Domiciliëringen
Landen buiten de eurozone
1 feb 2014
Einddatum MIF
Domiciliëringen
Grensoverschrijdend
1 nov 2012
Binnenlands
1 feb 2017
Uitfasering BIC
Binnenlands
1 feb 2014 (kan door lidstaten
uitgesteld worden tot 1 feb
2016)
1 feb 2016
Grensoverschrijdend
Conversie-faciliteiten
ISO 20022 XML
Uitfasering niche-producten
Interoperabiliteit
Kaarbetaling via POS die
resulteert in een domiciliëring
Nationale rekeningnummers
Betalingsdienstgebruikers
Overschrijvingen en
domiciliëringen
31 okt 2016
1 feb 2016 (indien optie van de
lidstaat)
1 feb 2016 (indien optie van de
lidstaat)
1 feb 2016
Landen binnen de eurozone
1 feb 2014
Landen buiten de eurozone
31 okt 2016
bv het Duitse ELV
1 feb 2016
source: ECB
25 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012
Regulering, overzicht van de datums
1.
1 February 2014
Migration end-date for SEPA credit transfers and SEPA direct debits in Euro Member States
31 October 2016
Migration end-date for SEPA credit transfers and SEPA direct debits in non-Euro Member States – Note one
year after joining euro, if earlier
1 February 2014
End-date for grandfathering existing direct debit mandates
1 November 2012
Prohibition of per-transaction MIF for cross-border direct debits
1 February 2017
Prohibition of per-transaction MIF for national direct debits
Immediately effective
Reachability for SEPA credit transfers and SEPA direct debits in Euro Member States
31 October 2016
Reachability for SEPA credit transfers and SEPA direct debits in non-Euro Member States – Note one year after
joining the Euro, if earlier
1 February 2014
Interoperability in Euro Member States
31 October 2016
Interoperability in non-Euro Member States – Note one year after joining the Euro, if earlier
1 February 2014
Elimination of the obligation for users to provide the BIC for national payments, where necessary – Note Member
States have the option to defer to 1 February 2016
1 February 2016
Elimination of the obligation for users to provide the BIC for cross-border payments
1 February 2016
Expiry of transitional arrangements for so called 'niche products'
1 February 2016
Expiry of transitional arrangements for one-off direct debits used at merchants (e.g. in Germany 'Elektronisches
Lastschriftverfahren' – ELV)
1 February 2016
Expiry of Member State option to allow banks to provide conversion services
26 / 26
SEPA presentation "Legal" - 2012