1 2 De religies van Abraham Onder de ‘religies van Abraham’ verstaan we het jodendom christendom en islam, die alle Abraham als stamvader beschouwen. In de Hebreeuwse (joodse) bijbel staat het verhaal het uitgebreidst beschreven. In de koran, het heilige boek van de islam staat het iets anders beschreven. Abraham wordt daar bijvoorbeeld Ibrahim genoemd. Sommige geleerden betwijfelen of hij echt bestaan heeft, maar wellicht heeft hij geleefd in de 19e eeuw voor christus. De religies hangen nauw met elkaar samen. Geschiedkundig gezien dan. Het christendom ontstond uit het jodendom en de islam beschouwt zichzelf als voortbouwend op joodse en christelijke teksten. Vragen over de moskee en over de Islam. Het woord Islam komt uit het Arabisch en betekent letterlijk ‘onderwerping’ of ‘overgave’. Een moslim is iemand de zich onderwerpt of overgeeft aan god, Allah. Deze overgave komt heel duidelijk tot uitdrukking in de Vijf Zuilen van de islam. Dit zijn vijf verplichtingen die elke moslim in zijn leven moet vervullen om een goede moslim te zijn. Hiermee laat hij zien hoe belangrijk Allah in zijn leven is. 3 1. Zoek uit om welke verplichtingen het hier gaat en schrijf in iedere zuil één verplichting. 2. Wat hebben deze zuilen met de betekenis van het woord Islam te maken? 3. Hoe heet het heilige boek van moslims? 4. Hoe ziet de moskee er van buiten uit? .………………………………………...……………………………………….……… ………………………………..……………………………………….……………… ………………………..……………………………………….……………………… 5. Is het altijd een moskee geweest? …………………….……………………………………….…………………………… 6. Wat valt je op als je binnen komt? …………………….……………………………………….…………………………… 7. Waar laat jij je schoenen? …………………….……………………………………….…………………………… 8. Zie je de plaats waar je de handen en gezicht kunt wassen? Waar? ………………………………………..……………………………………….……… 9. Je komt binnen in de gebedsruimte. Kijk goed. Wat zie je. En wat is er juist niet? a. Op de vloer? ………………………………………..………………………………………. b. Aan de wanden? ………………………………………..………………………………………. 10. Heeft deze moskee een minaret? ………………………………………..……………………… a. Hoe wordt tot het gebed (Salât) opgeroepen? ………………………………………..………………………………………. b. Hoe vaak? ………………………………………..………………………………………. c. Door wie? ………………………………………..………………………………………. d. Wanneer? ………………………………………..………………………………………. 11. Binnen in de moskee bevindt zich in één van de wanden een nis. De mihrab. Die geeft de richting van ………………………………………. aan. Dit is de richting waarheen het gebed (Salât) gericht wordt. 12. Aan de kant van de mihrab is ook een minbar, een soort preekstoel. Vanaf de minbar wordt de vrijdagse preek khutbah gehouden. 13. In de moskee zijn de gebedsplaatsen voor mannen en vrouwen gescheiden. Welke verschillen tussen de ruimtes vielen jou op? ………………………………………..……………………………………….……… ………………………………..……………………………………….……………… 14. Wat was het meest opmerkelijke aan de moskee volgens jou? …………………….……………………………………….…………………………… 4 15. Het Islam-teken: de wassende maan. Dit teken is zeer oud. Het was een symbool van de maangod Nanna. Dit teken was hoogstwaarschijnlijk al in gebruik rond 2500 v.C. De ster staat oorspronkelijk voor de dochters van de maangod. Tegenwoordig staat de vijfpuntster voor ‘de vijf zuilen van de Islam’. Op moskeeën en minaretten staat de maansikkel van hun oorspronkelijke maangod. Waar heb je in de kerk ook het teken van de maan en de sterren gezien? …………………….……………………………………….…………………………… …………………….……………………………………….…………………………… 16. In Marokkaanse moskeeën speelt het getal "5" een belangrijke rol, vanwege "De vijf zuilen van de islam". Turkse moskeeën zijn traditioneel vaak gebaseerd op de regelmatige achthoek (octagon). Wat denk je: is dit een Turkse of Marokkaanse moskee? …………………………………… 17. Waar ben je in de kerk ook de 8 tegen gekomen? ………………………………………..……………… 18. Zoek uit waarom het verboden is in de Islam om afbeeldingen te maken van levende wezens. …………………….……………………………………….…………………………… …………………….……………………………………….…………………………… …………………….……………………………………….…………………………… …………………….……………………………………….…………………………… 19. Welke symbolen zie je in de moskee? …………………….……………………………………….…………………………… …………………….……………………………………….…………………………… …………………….……………………………………….…………………………… 20. Wat is het grootste feest binnen de Islam? ………………………………………..…… 21. Welk verhaal wordt er dan verteld? ………………………………………..…………… 5 Begrippen Mihrab : nis in de moskee, plaats waar de Imam staat tijdens het gebed Imam : voorganger in het gebed, ook geestelijke leider in een moskee Minbar : soort preekstoel, waarvanaf de Imam op vrijdag en feestdagen preekt Misbaha : gebedssnoer met 33 of 99 kralen voor de 99 namen van God (Allah); wordt ook in het Hindoeïsme en het Boeddhisme gebruikt als een hulpmiddel bij het mediteren Halal : toegestaan (meestal voor voedsel) volgens de Koran Haram : verboden volgens de Koran Minaret : slanke toren op of bij een moskee Muezzin: persoon die oproept tot gebed vanaf een minaret; vijf maal per dag. Soms wordt een bandje afgespeeld. Muhammad: Mohammed Ibrahim : Abraham Isa : Jezus Yusuf : Jozef Marjam : Maria Sjaria : Islamitische wetgeving Wudu : rituele wassing voor het gebed Moslim : aanhanger van de Islam (man) Moslima : aanhangster van de Islam (vrouw) Moskee : islamitisch gebedshuis 6 Vragen over de kathedraal en het katholieke geloof Kijk en luister goed en vul dan in: 1 GEBOUW (5) 1. De vorm van het kerkgebouw …………………………………. 2. De stijl van het kerkgebouw ………………………………………. 3. De namen van de patroonheiligen van het kerkgebouw ………………………… en ……………………………………………. 4. Bouwjaar ……………………………… 5. Kerktoren…………………………. en……………………… en ………………………. 2 GEEF DE NAMEN VAN DE VOLGENDE HEILIGEN (7) 1. ……………………………………………(achter in de kerk, draagt kerkgebouw) 2. …………………………………………………… (achter in de kerk, draagt rozen) 3. …………………………… (achterin aan een biechtstoel, met sleutels van de ……………………………………; opvolger van …………………………….) 4. …………………………………(achterin aan een biechtstoel, met zwaard want hij is door het zwaard gestorven) 5. ………………………, vader van Jezus (voorin rechts aan pilaar; staf met lelie) 6. …………………………, moeder van Jezus (bij Maria-altaar in de Mariakapel voorin de kerk) 7. …………………………………… (in doopkapel, afkomstig uit de afgebroken Martinuskerk, nu Universiteitsbibliotheek) 3 DELEN EN VOORWERPEN (11) maak aantekeningen bij de volgende onderwerpen: 1. Priesterkoor …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 7 2. Altaar / hoofdaltaar / zijaltaar …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 3. Communiebank …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 4. Godslamp …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 5. Tabernakel …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 6. Bisschop …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 7. Bisschopszetel …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 8. Kathedraal …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 9. Bisdom …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 10. Biechtstoel …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 11. Doopvont …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 13. Mariabeeld …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 8 4 De muren van deze kerk staan voor het geloof. 4a Op de tien pilaren staan de………………………………………namelijk: 1………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 2………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 3………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 4………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 9 5………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 6………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 7………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 8………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 9………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 10……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… …………………….……………………………………….…………………………………… 4b Daarboven staat de geloofsbelijdenis (of credo). Hierin staat wat een katholiek mens belangrijk vindt, waarin hij gelooft: 1. Ik geloof in God de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde. 2. En in Jezus Christus, Zijn enige Zoon, onze Heer, 10 3. 4. 5. 6. Die ontvangen is van de Heilige Geest, geboren uit de maagd Maria, Die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven, Die nedergedaald is ter helle, de derde dag verrezen uit de doden, Die opgestegen is ten hemel, zit aan de rechterhand van God, de almachtige Vader, 7. Van daar zal Hij komen oordelen de levenden en de doden. 8. Ik geloof in de Heilige Geest; 9. De Heilige katholieke Kerk, de gemeenschap van de heiligen; 10. De vergeving van de zonden; 11. De verrijzenis van het lichaam; 12. En het eeuwig leven. Amen. Schrijf 12 regels waarin je beschrijft wat jij belangrijk vindt in jouw leven en waarom. 1……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 2……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 3……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 4………….…………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 5……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 6……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 7……………………………………………………………………………………………… 11 ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 8……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 9……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 10…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 11…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 12…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… 12 5 Teken elke statie van de kruisweg Eerste statie: Jezus wordt ter dood veroordeeld door Pilates Tweede statie: Jezus neemt het kruis op zijn schouders Derde statie: Jezus valt voor de eerste maal onder het kruis Vierde statie: Jezus ontmoet zijn bedroefde moeder Maria 13 Vijfde statie: Simon van Cyrene helpt Jezus zijn kruis dragen Zesde statie: Veronica droogt het gezicht van Jezus met een doek Zevende statie: Jezus valt voor de tweede maal onder het kruis Achtste statie: Jezus troost de wenende vrouwen 14 Negende statie: Jezus valt voor de derde maal onder het kruis Tiende statie: Jezus wordt van zijn kleren beroofd Elfde statie: Jezus wordt aan het kruis genageld Twaalfde statie: Jezus sterft aan het kruis 15 Dertiende statie: Jezus wordt van het kruis afgenomen Veertiende statie: Jezus wordt in een nieuw stenen graf gelegd. En hiermee is het verhaal niet afgelopen, want…… 16 AANTEKENINGEN ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………….…… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… 17 ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………….………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………….……………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… 18 ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………….…………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… 19