Milieubeleid in China
advertisement
UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE ACADEMIEJAAR 2009– 2010 Milieubeleid in China Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van Master in de algemene economie Jens Bogaert onder leiding van Prof. Koen Schoors 2 UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE ACADEMIEJAAR 2009– 2010 Milieubeleid in China Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van Master in de algemene economie Jens Bogaert onder leiding van Prof. Koen Schoors 3 4 PERMISSION TOELATING Ondergetekende verklaart dat de inhoud van deze masterproef mag geraadpleegd en/of gereproduceerd worden, mits bronvermelding. Getekend, Bogaert Jens Woord vooraf Toen ik met de eerste bachelor Sinologie aanving, werd China door de mensen uit mijn omgeving beschouwd als 'de toekomst'. Ik koos als een van de weinige medestudenten voor een minor economie, ervan overtuigd dat de economische expansie in China misschien wel het boeiendste was wat er zich in de recente geschiedenis afspeelde. Mijn opleiding mocht ik aanvullen met een wat bewogen studietijd aan de People’s University van Beijing. Ik kon er de milieuproblemen zelf ervaren. In al mijn contacten met China en in wat ik leerde aan K.U.Leuven en aan de UGent, zag en voelde ik de dualiteit van een samenleving in volle expansie. De wil om deel uit te maken van iets groots, is met de Chinese trots vergroeid. Maar anderzijds wringt de traditie soms hardnekkig tegen. Die wereld vol tegenstellingen vond ik een prima uitgangspunt om mijn eigen overgang van studie naar werken te maken. Mijn dank gaat uit naar mijn vrienden en mijn gezin, in het bijzonder naar mijn moeder. Ik mocht haar af en toe als klankbord gebruiken en ze las mijn teksten kritisch na. Onrechtstreeks wil ik ook prof. Greet Van Eetvelde bedanken omdat ik door met haar te praten op het idee kwam om milieurecht als onderwerp te kiezen. Verder dank ik mijn promotor Koen Schoors voor zijn positieve reflectie en zijn vertrouwen. En mijn jongere broers Max en Lowie omdat ik hen kan laten zien dat je altijd moet doorzetten en nooit het geloof in jezelf mag verliezen. 5 Inhoudsopgave WOORD VOORAF....................................................................................................................................................................... 5 LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN .......................................................................................................................... 7 LIJST VAN DE GEBRUIKTE TABELLEN, FIGUREN EN KAARTEN ......................................................................... 8 INLEIDING .................................................................................................................................................................................... 9 1. VERVUILING IN CHINA ................................................................................................................................................. 10 1.1. Watervervuiling en Watertekorten .............................................................................................................. 11 1.2. Luchtvervuiling...................................................................................................................................................... 15 1.3. Erosie, ontbossing en verlies van diersoorten .......................................................................................... 18 1.4. Invloed van de vervuiling op de gezondheid van de mens .................................................................. 18 1.5. Invloed van de vervuiling op de economische groei van het land ................................................... 20 1.6. Geschiedenis van het ontstaan van de problemen.................................................................................. 22 1.7. Wat doet de overheid en hoe reageert het volk?..................................................................................... 25 1.8. Conclusie ................................................................................................................................................................... 26 2. MILIEUBELEID VANDAAG............................................................................................................................................. 26 2.1. Organisatie van het milieubeleid in China................................................................................................. 26 2.1.1. Structuur van het staatsbestel .................................................................................................................... 26 2.1.1. 2.1.2. 2.1.3. 2.1.4. Geschiedenis van het milieubeleid van 1972 tot nu .........................................................................................................28 De hindernis van de hiërarchische structuur voor de werking van het milieubeleid .......................................32 De hindernis van het evaluatiesysteem van de ambtenaren ........................................................................................34 Wie draagt dan de verantwoordelijkheid? ...........................................................................................................................36 2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. De scholing van de lokale ambtenaren...................................................................................................................................39 Corruptie of guanxi .........................................................................................................................................................................40 Doofpot‐affaires en vervalsing van cijfers en rapporten ................................................................................................41 2.2. Het falen van de lokale ambtenaren. ........................................................................................................... 39 2.3. De vergelijking tussen het Chinese milieubeleid en het milieubeleid van de EU ....................... 42 2.4. Conclusie ................................................................................................................................................................... 46 3. WORDT ER AAN DEZE PROBLEMEN GEWERKT OM ZE TE VERHELPEN? .............................................................. 46 3.1. Nationale zoektocht naar oplossingen........................................................................................................ 47 3.1.1. Nationaal Partijcongres en Nationaal Volkscongres ........................................................................ 47 3.1.2. Het Twaalfde Vijfjarenplan (2011­2015)............................................................................................... 49 3.1.3. Eco­compensation & Green GDP................................................................................................................. 50 3.1.4. ENGO’s, the third force.................................................................................................................................... 51 3.1.5. Media en Internet.............................................................................................................................................. 55 3.1.6. Conclusie ............................................................................................................................................................... 56 3.2. De Internationale druk naar oplossingen .................................................................................................. 57 3.2.1. Internationale verdragen .............................................................................................................................. 57 3.2.2. Duale rol van de WHO ..................................................................................................................................... 59 3.2.3. Internationale NGO’s ....................................................................................................................................... 60 3.2.4. Kyoto­Protocol.................................................................................................................................................... 60 3.3. Waaraan dient er nog aandacht aan besteed worden in de nabije toekomst? ......................... 63 3.3.1. Huai River Policy ............................................................................................................................................... 63 3.3.2. Privé automarkt................................................................................................................................................. 64 3.3.3. Pollution Haven Hypothesis.......................................................................................................................... 66 CONCLUSIE................................................................................................................................................................................ 68 BRONVERMELDING .............................................................................................................................................................. 70 BRONVERMELDING FIGUREN EN TABELLEN .......................................................................................................... 72 6 Lijst van gebruikte afkortingen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • EPB: Environmental Protection Bureaus. CCP: Chinese Communist Party. PM: Particulate Matter. BBP: Bruto Binnenlands Product. TVE: Township and Village Enterprises. RMB: Renminbi. WHO: Wereld Handels Organisatie. PHH: Pollution Haven Hypothesis. BDI: Buitenlandse Directe Investeringen. PLA: People’s Liberation Army. EPO: Environmental Protection Offices. EPL: Environmental Protection Law. MEP: Ministry of Environmental Protection. EPC: Environmental Protection Committee. NEPB: National Environmental Protection Bureau. NEPA: National Environmental Protection Agency. SEZ: Special Economic Zones. SEPA: State Environmental Protection Agency. NCCCC: National Coordination Committee on Climate Change. NDRC: National Development and Reform Committee. NGO: Niet‐gouvernementele Organisatie. WWF: World Wildlife Fund. INGO: Internationale Niet‐gouvernementele Organisatie. ENGO: Environmental Non‐governmental Organisation. EFS: Education for Sustainability Resource. IOC: International Olympic Committee. API: Air Pollution Index. CDM: Clean Development Mechanism. PRC: People’s Republic of China. GDP: Gross Domestic Product. FON: Friends of Nature. GONGO: Government Organised Non‐governmental Organisation. UNCHE: United Nations Conference on Human Environment. BRIC: Brazil, Russia, India & China. UNFCCC: United Frameworks Convention on Climate Change. ECP: Ethnic Chinese Project. FEH: Factor Endowment Hypothesis. 7 Lijst van de gebruikte tabellen, figuren en kaarten FIGUUR 1 TOEGANG TOT LEIDINGWATER VAN HUISHOUDENS (% OF TOTAL PER COUNTY) .. 12 FIGUUR 2 VERVUILING IN WATERTOEVOER...................................................................................................... 13 FIGUUR 3 WATERKWALITEIT VAN DE BELANGRIJKSTE RIVIEREN........................................................ 13 FIGUUR 4 GEMIDDELDE WATERKWALITEIT VAN NOORDELIJKE EN ZUIDELIJKE RIVIEREN TUSSEN 1991 EN 2005 .................................................................................................................................................. 14 TABEL 1 MATRIX VAN SCHADELIJKE BESTANDSDELEN EN HUN GEVOLGEN OP DE GEZONDHEID .................................................................................................................................................................................................. 14 FIGUUR 5 EMISSIE VAN SCHADELIJKE GASSEN PER CAPITA EN JAARLIJKSE GROEI VOOR 1985 EN 2004 ....................................................................................................................................................................................... 16 TABEL 2 DISTRIBUTIE VAN PM10 EN SO2 VAN 341 STEDEN IN 2003 EN 2004................................... 17 FIGUUR 6 HOEVEELHEID SCHADELIJKE STOFFEN IN DE LUCHT IN DE GROOTSTE CHINESE STEDEN................................................................................................................................................................................. 17 FIGUUR 7 PM10 WAARDEN WERELDWIJD............................................................................................................ 17 FIGUUR 8 STERFTECIJFERS VOOR ZIEKTEN GERELATEERD MET WATERVERVUILING (PER 100,000) IN CHINA EN WERELDGEMIDDELDEN .............................................................................................. 20 FIGUUR 9 DISTRIBUTIE VAN ZURE REGEN IN CHINA IN 2001, 2003 EN 2005................................... 21 FIGUUR 10 STRUCTUUR VAN HET STAATBESTEL TAV HET MILIEUBELEID ...................................... 34 TABEL 3 EUROPESE INDEX VAN LUCHTKWALITEIT ...................................................................................... 44 TABEL 4 CHINA’S API SYSTEEM................................................................................................................................ 44 FIGUUR 11 INSTITUTIONELE KRACHTEN EN DE PLAATS VAN ENGO’S ................................................ 52 TABEL 5 BELANGRIJKSTE SOORTEN NGO’S ........................................................................................................ 53 FIGUUR 12 GROEI VAN HET AANTAL INTERNETGEBRUIKERS TUSSEN 1997 EN 2002 (IN MILJOENEN) ....................................................................................................................................................................... 56 TABEL 6 JAARLIJKSE UITSTOOT IN CHINA TUSSEN 2000 EN 2020 (IN MILJOEN TON) ................ 66 8 Inleiding In wat volgt maak ik een uiteenzetting van het milieubeleid in China. De belangrijkste aspecten die ik daarbij aanhaal zijn de huidige problemen die het land teisteren en hoe zij ontstaan zijn. Vervolgens geef ik een korte analyse van de werking van de overheid van de Volksrepubliek China en hoe het milieubeleid zelf geëvolueerd is tot hetgeen we vandaag in China kennen. Ondanks de vele inspanningen van de overheid, slagen ze er niet in hun economisch succes door te trekken naar ecologisch succes. Hiervoor zijn verschillende redenen waarop gedetailleerd wordt ingegaan. Als laatste richten we ons beeld op de toekomst en maken we een voorspelling over hoe de toekomst van China eruit zal zien en wat er door de overheid en internationale wereld gedaan wordt om deze toekomst zo kleurig mogelijk te maken. De reden tot keuze van dit onderwerp ligt mede aan mijn vooropleiding als Sinoloog en interesse in economie. De vergaarde kennis tijdens mijn opleiding stelt mij dan ook in staat de vele wetenschappelijke journalen te raadplegen om de nodige informatie te verkrijgen. 9 De laatste jaren gaat er geen maand voorbij vooraleer we in de media geconfronteerd worden met verontrustende beelden en statistieken over milieuvervuiling. Steeds weer komt dezelfde conclusie voort: we moeten dringend milieubewuster gaan leven. De verregaande vervuiling laat immers nu al zijn sporen na, op zowel de omgeving rondom ons als onszelf. Diersoorten worden met uitsterven bedreigd door verregaande ontbossing die hun habitat vernietigt, hele delta’s van rivierstromen bevatten geen vis of leven meer omdat stroomopwaarts een chemische fabriek sterk vervuild water loost. Onze auto’s, fabrieken en huizen stoten voortdurend micropartikels de lucht in waardoor ademhalingsproblemen vaker voorkomen bij zowel jong als oud. Dit is geen probleem met een regionaal karakter, overal ter wereld melden observatiecentra hogere vervuilingwaarden en zien we met onze eigen ogen de gevolgen ervan. 1. Vervuiling in China In vele van die verontrustende statistieken duikt de naam China op. Zo is het sinds 2006 het land met de grootste absolute uitstoot van broeikasgassen vòòr de Verenigde Staten van Amerika, is het aantal privépersonenvoertuigen van 2000 tot 2005 met factor 2,9 gestegen en blijft de energieconsumptie in zowel de privé als de professionele markt sterk stijgen. Of het milieuprobleem in China verontrustende proporties aanneemt, valt niet meer te betwijfelen. In wat volgt geef ik de belangrijkste vervuilingproblemen waar China mee te kampen heeft en hoe deze ontstaan zijn. De Communistische Partij van China, die directe macht heeft over de regering van de Volksrepubliek China, volgt de ecologische toestand nauwlettend op de voet. Talloze observatiecentra onder het bewind van de Environmental Protection Bureaus observeren de lucht‐, water‐ en bodemgesteldheid over het hele land en spelen deze informatie door aan hun oversten, deze informatie wordt dan per provincie gebundeld en dient als leidraad om het milieubeleid bij te schaven en eventueel specifieke milieuproblemen aan te pakken. Er dient echter wel opgemerkt worden dat deze informatie met het nodige scepticisme moet worden bekeken. Heel wat ambtenaren hebben de officiële cijfers om diverse redenen vervalst, zo blijkt nu. Maar hierover later meer. Gebruik makend van deze data heeft de overheid een lijst opgesteld waarin de problemen in volgorde van belang zijn 10 opgesomd. Hierna volgt een overzicht van de problemen in de respectievelijke volgorde. Hoe deze problemen ontstaan zijn en hoe ze door geschiedenis geëvolueerd zijn, wordt in een aparte paragraaf behandeld. 1.1. Watervervuiling en Watertekorten Omdat China een uitgestrekt land is kent zij een sterk heterogene mengeling van verschillende landtypes en klimaatzones, hiervan kan een rudimentaire opdeling gemaakt worden tussen het Noorden en het Zuiden enerzijds en het Westen en het Oosten anderzijds. Het Zuiden heeft een vochtig moessonklimaat met een landschap waar talloze rivieren doorheen lopen en de flora weelderig groeit. Dit is in schril contrast met het Noorden dat voornamelijk bezet wordt door de Gobi woestijn en algemeen een droog continentaal klimaat heeft. Ongeveer 27% van de oppervlakte van China bestaat uit woestijnen en het merendeel van dat percentage kan men in het Noorden vinden. De Oost‐ West opdeling kan men maken op basis van het reliëf. Het Westen bevat enkele hoge plateaus en bergketens terwijl het Oosten met zijn kustgebieden vlakker en veel lager gelegen is. In elk van deze gebieden bevinden zich miljoenensteden die een grote toevoer aan water nodig hebben om te voorzien in drinkwater en sanitair. Gezien het droge karakter van het Noorden is het niet ondenkbaar dat maar liefst 2/3 van de 660 steden die China telt, met ernstige watertekorten te kampen heeft. In 1997 bedroeg de totaal geschatte watervoorraad ongeveer 2785,5 miljard kubieke meter, in 2004 bedroeg dit slechts 2413 miljard kubieke meter. Dit is een daling van ongeveer 13,5% terwijl de totale bevolking in die periode slechts met 5% gestegen was (Chen Gang, 2009). Het andere probleem inzake water, en wat mogelijks een grotere bedreiging vormt, is dat van de waterverontreiniging. De watervervuiling is niet zoals het watertekort toe te schrijven aan de natuurlijke verdeling van de grondstoffen over het land. De verontreiniging kan men opdelen in twee verschillende soorten en beide zijn toe te schrijven aan de mens. De meest voorkomende vorm van vervuiling is de besmetting van de waterreserves door menselijke en dierlijke fecaliën. Een onderontwikkeld rioleringstelsel en onvoldoende saneringscentrales liggen aan de kern van dit probleem. Ruwweg 700 miljoen mensen of bijna de helft van de totale bevolking drinkt dagelijks besmet water, wat ernstige gevolgen voor de gezondheid kan hebben. Het probleem doet zich vooral voor in de rurale gebieden waar 2/3 van de bevolking geen toegang heeft tot leidingwater (fig. 1) en ruim 86% van de bevolking water consumeert dat niet voldoet aan 11 China’s eigen standaarden voor drinkbaar water (fig. 2). In urbane gebieden liggen deze cijfers lager maar zijn ze met 26% niet minder verontrustend. Wat deze waarden zijn en hoe ze verhouden tot de Europese equivalenten wordt later verder op ingegaan. De andere vorm van watervervuiling gaat hand in hand met de miraculeuze groei van de Chinese economie, we hebben het dan over het lozen van verontreinigd water door de industrie. Wanneer deze problemen voor het eerst de kop opstaken en in welke mate, wordt verderop uitgediept. Volgens cijfers van het door de Partij gecontroleerde mediaorgaan Xinhua News Agency wordt slechts 17% van het industrieel afvalwater gezuiverd tot de toegelaten waarde vooraleer het geloosd wordt, het overige deel van het afvalwater wordt rechtstreeks in zee of in rivieren geloosd, met alle gevolgen van dien (fig. 3 en fig. 4). De HEALTH IMPACTS OF WATER POLLUTION sectoren die de grootste vervuilers zijn, zijn de chemische fabrieken, de textielindustrie, T A B L E 3 . 1 Proportion of Drinking T A B L E 3 . 2 Availability of Tap Water papierfabrieken en de sector die zich specialiseert in het produceren van ferro‐metalen. Water Types Among and Sanitary Facilities Households (urban in China (% of total and rural) households surveyed) Allemaal industrieën waar China rijk aan is. Deze verbruiken in vergelijking met andere Water Source Percent of Households Water type sectoren grote hoeveelheden water en stoten daaropvolgend grote hoeveelheden sterk Piped water Nonpiped water Bathing facility (hot water) Centralized support of hot water Water heater in home Other facility for bath No facility for bath Lavatories WC in home Sharing WC with neighbors Other type of lavatory in home Sharing other type of lavatory with neighbors No lavatory 45.7 54.3 verontreinigd afvalwater uit. Het afvalwater, gezuiverd of niet, kent algemeen een Piped water Hand pump Well Rain collection Other (surface) 49.7 25.8 6.5 2.6 15.4 0.9 15.4 spectaculaire groei van gemiddeld 1,65% per jaar tussen 1981 tot 1995. In recentere jaren 9.7 74.0 Total 100.0 is dit probleem onveranderd gebleven, China trad toe in de WTO en kende een gestaag 18.0 0.7 Source: 3rd National Health Service Survey 2003. toenemen van zijn buitenlandse directe investeringen tussen 2000 en 2005 ($41 miljard 49.3 3.9 naar $72 miljard, Zhang Jing 2008). Beide hadden een rechtstreekse invloed op het milieu. 28.0 De totale volume van afvalwater is dan ook verdubbeld in de periode van 1995 tot 2005. Source: China County Population Census (ACMR, 2004). F I G U R E 3 . 4 Households with Access to Piped Water (% of total in county) Figuur 1 Toegang tot leidingwater van huishoudens (% of total per county) 40 Source: China County Population Census (ACMR 2004). CHINA–ENVIRONMENTAL COST OF POLLUTION 12 Opmerkelijk in deze vorm van vervuiling is het onderscheid dat men kan maken tussen de situatie in rurale en urbane gebieden. Zo is er in urbane gebieden misschien wel per capita een groter tekort aan water in vergelijking met de rurale gebieden. Maar het beschikbaar water is wel beter gezuiverd. De voornaamste vorm van vervuiling is er door het gebrek aan industrie in die zones beperkt tot besmetting door fecaliën. In rurale gebieden echter is de vervuiling meer te wijten aan besmetting door kwik, lood, arseenverbindingen, fluoriden en hoge saliniteitsgraden (tabel 1). Kortom, deze vormen van vervuiling zijn eerder toe te schrijven aan de industrie die er lokaal de rivieren en andere waterreserves WATER SCARCITY AND POLLUTION vervuilt. FIGURE 5.2 Polluted Water in Supply in China Figuur 2 Vervuiling in watertoevoer N W Review * Wu et al. E S In a number of studies, pollutants Liaoning, Jiangsu, Shandong, Guizhou, TVIEs does not seem large, their contribureleased by TVIEs have been linked to Guangdong, and Hubei. Organic matter, tion to the total share of pollutants is subwater not meeting standard In supply liver China overall, adverse health effects. acids, alkalis, nitrogen, phosphate, phenols, stantial. In 1989, the discharge densities for 0 - 500 have doubled and stomach cancer deaths cyanide, lead, cadmium, mercury, and heavy metals, cyanide, and phenol in now the leading since the 1970s, and are bichromate were among the major water TVIEs were 2.2, 3.3, and 9 times greater, 500 - 1500 in -rural causes of cancer mortality pollutants found in the bodies of water respectively, than those of industries locat1500 3000China highest- liver (9). China now has the 3000 near rural residential areas and their drinked in urban areas. Among all TVIEs, three 4000cancer When TVIEs in death rate in the world (9). ing water systems. Monitoring results industries account for the largest dis>4000 more polluted areas are examined, they showed that all the major pollutants anacharges: paper and pulp mills (806 million show a general increase in cancer mortality. lyzed exceeded national standards for tons of wastewater or 30.03%), chemical (Fig. 2). Figure 2 also demonstrates that drinking water quality. Mercury concentra(159 million tons or 5.93%), industries2000 0 2000 Kilometers cancer mortality in polluted areas has been tions were 45-700% in excess of the stanand textile dyeing and staining plants (123 steadily increasing over time. Although diet dard, whereas concentrations of lead were million tons or 4.57%) (2'. and alcohol consumption may play a role in These national statistics are reflected in 3,600-5,216% greater than the standard. Table 2 lists China's national standards for the increased cancer rates, environmental a 1989-1991 study (8) of 10 major pollutfactors are also relevant. in drinking water quality. Beijing, TVIEs of Chinese ing sectors Source: Ministry of Water Resources Figuur 3 Waterkwaliteit van de belangrijkste rivieren and agricultural use. A recent episode of this kind Besides the environmental aspects, groundoccurred in the Pearl River delta in the south. water depletion carries an economic cost. As the MWR (2005) reports that in 2003–04, followgroundwater table falls, the cost of pumping it ing a period of 30 percent lower precipitation becomes high, especially for agricultural purposes. than normal, the Pearl River delta suffered a case Figure 5.3 shows groundwater depletion by of severe salinity intrusion. The salinity intruprovince in the period 2000–03 and refers to the sion restricted operation of the waterworks of survey of MWR mentioned above. The figure Pearl River and Macao for 170 continuous days. refers to depletion of shallow and deep groundMore than 5 million people, as well as industries water in total. and agriculture, were affected to varying degrees. The figure shows that depletion of groundBoth for natural and man-made reasons, the water extends from the Huang-Huai-Hai plain quality of groundwater often is poor. An investito almost every province in the north, including gation of drinking water in 118 cities carried out heavy depletion in Inner Mongolia, and subby MWR found that groundwater was polluted stantial depletion in Xinjiang. It reinforces the to varying degrees in 97 percent of the cities. In message that the north and east have the most 64 percent of cities, groundwater was seriously serious problems of water scarcity and are the polluted. Data from MWR indicates that in main source of water depletion. Particular prob30 percent of the area supplied by groundwater, lems are evident in Hebei Province and surpeople should not use the water for drinking rounding provinces, most of which belong to the purposes.5 This area contains a disproportionHuang-Huai-Haiplain. ate number of cities. In a further 30 percent of In Hebei, 6 billion cubic meters of ground 1. China's Figure major rivers. the area, groundwater needs to undergo water water were depleted annually in 2000–03. Zhu 6 treatment. comments thatHealth part of the aquifer in 252 Perspectives Volume 107,(2006) 1999 * Environmental Number 4, April Fgr 88 1. China's m r .v.. CHINA–ENVIRONMENTAL COST OF POLLUTION 13 drinking water quality in China occurred in the 1980s, monitoring of drinking water and the sources of drinking water in 300 rural counties, together with data on disease incidence, suggest that polluted drinking water continues to be a problem in rural areas. Due to inadequate treat- standards, and 28 percent failed to meet Grade V. Figure 3.2 (chapter 3) shows for 2004 the location of monitoring stations that failed to meet Class I to III standards. The bulk of the violations occurred in the north in areas of high population density. Figuur 4 Gemiddelde Waterkwaliteit van Noordelijke en Zuidelijke Rivieren tussen 1991 en 2005 F I G U R E 1 . 5 Average Water Quality in Southern and Northern Rivers, 1991–2005 100 100 South China V – V* 90 80 90 80 South China III – IV 60 50 40 40 30 30 20 South China III – IV North China I – II South China V – V* 04 20 20 01 00 20 North China III – IV 20 98 19 99 97 19 19 95 19 96 94 19 93 19 19 91 19 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 94 19 93 19 92 19 91 19 South China I – II 92 0 05 North China I – II 10 0 02 South China I – II 10 03 20 North China III – IV 20 50 20 60 19 North China V – V* 70 70 North China V – V* Source: and Institutional Considerations (World Bank 2006). H E A L T HChina I M P Water A C T S Quality O F W A Management—Policy TER POLLUTION 6 CHINA–ENVIRONMENTAL COST OF POLLUTION Tabel 1 Matrix van Schadelijke bestandsdelen en hun gevolgen op de gezondheid F I G U R E 3 . 6 Matrix for Biological/Chemical Drinking Water Pollutants and Health Outcomes Biological Pollutants Health Outcome Fecal coliform Total bacteria Chemical Pollutants Nitrate/ Nitrite Fluoride Lead Arsenic Malignancies • • • Bladder Cancer Colorectral Cancer Gastric Cancer Liver Cancer Lung Cancer Renal Cancer Skin Cancer/ Pre-malignant Lesions Ovarian Cancer Non-Hodgkin Lymphoma • • • • • • • Cardiovascular Peripheral Vascular Disease Hypertension • • • • Respiratory • Bronchiectasis Bone/Skeletal Deformities • • • Bone Deformity Dental Fluorosis Skeletal Fluorosis Neurological • • Central Nervous System Defects Mental Retardation Peripheral Neuropathy • Digestive Cholera Diarrheal Diseases Dysentery Hepatitis Typhoid Fever Hepatomegaly (enlarged liver) • • • • • • • • • • Pregnancy-Related • Adverse birth outcomes Spontaneous Abortion • • Other Renal Dysfunction Diabetes Mellitus • • • Source: WHO 1996 and authors’ calculations. 44 CHINA–ENVIRONMENTAL COST OF POLLUTION 14 1.2. Luchtvervuiling De tweede voornaamste vorm van vervuiling volgens de jaarlijkse verslagen omtrent milieubeleid, is luchtverontreiniging. De laatste jaren is hieraan veel aandacht besteedt, mede omdat men de Olympische Spelen van 2008 in Beijing in een gezond kader wou laten verlopen. De voornaamste soorten van luchtverontreiniging waar men zich op concentreert zijn de uitstoot van broeikasgassen, uistoot van zwaveldioxide SO2 en de zogenaamde PM10. Allen hebben ze een nefaste invloed op de gezondheid van de mens hoewel de laatste de meest schadelijke is. PM staat voor Particulate Matter, 10 staat voor de diameter van de deeltjes in micrometer. Deze superfijne deeltjes zijn de voornaamste oorzaak van ademhalingsproblemen en hebben ook een direct verband met het ontstaan van hart‐ en vaatziekten. Internationaal wordt een maximum toelaatbare hoeveelheid van 40µg/m3 voorgeschreven om geen schade te berokkenen aan de gezondheid, hieraan beantwoordt slechts 1% van de lucht in China. Verschillende plaatsen overschrijden zelfs de 100µg/m3 grens die als uiterst gevaarlijk bestempeld wordt. Quasi alle vormen van luchtverontreiniging kennen hun ontstaan in het verbranden of verwerken van fossiele brandstoffen. Om de Chinese economie te voorzien van energie wordt er voornamelijk steenkool gebruikt, een beruchte vervuiler en niet meteen de best beschikbare technologie om energie te produceren. Maar liefst 69% van de energie gebruikt in China wordt door middel van verbranden van steenkool opgewekt, gevolgd door 21% die gewonnen wordt uit de verbranding van aardolie. De overige 10% wordt verdeeld over aardgas en een kleiner percentage verkrijgt men uit hernieuwbare energie. In de urbane gebieden is de oorzaak van de vervuiling een combinatie van energiecentrales en industrie gelegen in de periferie van de grootsteden en de uitstoot van de talloze auto’s. De combinatie van dit alles zorgt voor de welbekende smog die een grijsbruine sluier over de steden en industriegebieden werpt. China dient dringend aan de alarmbel te trekken, van de complete stedelijke bevolking is er namelijk slechts 1% die lucht inademt die voldoet aan de normen van de EU. De hoeveelheden zwaveldioxide die het land nu uitstoot, behoren tot de hoogste ter wereld, officiële statistieken vermelden een sprong van 28% in de uitgestoten hoeveelheid zwaveldioxide tussen 2000 en 2005 met een totaal van 25,5 miljoen ton in dat laatste jaar. Ter vergelijking, in de hele Europese Unie van 2005 werd een totaal van 128,5 miljoen kilogram uitgestoten. 15 Wanneer men de steden wereldwijd vergelijkt op het vlak van lucht‐ en waterverontreiniging, komt men tot de vaststelling dat China 16 van de 20 meest vervuilde steden ter wereld huisvest. Met als absolute koploper de Chinese stad Linfen, een beruchte koolstad die leeft van de mijnindustrie. Naast het gevaar voor de gezondheid van de mens is deze massa‐uitstoot een grote bijdrager tot de wereldwijde klimaatsverandering. De PM10, zwaveldioxide en broeikasgassen zorgen voor een opwarming van het klimaat die op zich alleen al een gevaar vormt voor het smelten van de poolkappen en indirect het stijgen van de zeespiegel. Omdat dit een globaal probleem vormt, is er veel internationale druk op China om iets te doen aan de onophoudelijke uitstoot van gevaarlijke stoffen. De gevolgen van het stijgen van de zeespiegel zijn niet te overzien, zo zijn er vooruitzichten gemaakt door het Ministerie van Constructie die stellen dat Shanghai in 2050 onder water kan staan indien er niets aan de opwarming van de aarde wordt gedaan. Een feit waar velen in de stad met het hoogste bevolkingsaantal ter wereld niet bij stilstaan. ARTICLE IN PRESS Figuur 5 Emissie van Schadelijke gassen per capita en jaarlijkse groei voor 1985 en 2004 233 M. Auffhammer, R.T. Carson / Journal of Environmental Economics and Management 55 (2008) 229–247 80 14 1985 2004 Tibet (1989) Hainan (1988) Fujian Guangxi Yunnan Henan (1986) Anhui Zhejiang Hunan Guizhou Sichuan Hubei Jiangxi Shaanxi Guangdong (1988) Jiangsu −2 Xinjiang 0 Shandong 0 Hebei 10 Ningxia 2 Qinghai 20 Jilin 4 Inner Mongolia 30 Gansu 6 Shanxi 40 Tianjin 8 Heilongjian 50 Liaoning 10 Shanghai 60 % Annual Growth Rate 12 % Annual Growth Beijing (1986) PWGE (thousands of m3) 70 Fig. 1. 1985 and 2004 per capita waste gas emissions (and annual growth over sample period). then use the estimated conversion factors above to convert WGE into million metric tons of carbon equivalent (MMTCE).5 One concern regarding official statistics from developing countries is that chronic underfunding of data collection agencies may lead to fabricated data. We check for this using two approaches. First, private communications with SEPA officials indicated that data are generally based on surveys of consumption and emissions. WGEs are calculated for fuel burning and industrial activities covering 85% of emissions in a region. Second, we conduct a test for data fabrication based on Benford’s law [6,33]. The distribution of the first digits follows Benford’s law quite closely ðr^ ¼ 0:92Þ, which provides some evidence speaking against fabrication.6 Finally, there is some concern that the data for the year 1998 suffer from bad reporting. We estimate all models putting zero weight on 1998, as well as 1998 and 1999 for the specifications containing lagged dependent variables, and obtain almost identical results. 16 OVERVIEW OVERVIEW burned in thermal power plants or in industrial medium-sized Chinese cities, beginning in boilers. This has led to continuously high levels 1980). (The averages in each year are arithmetic of SO2 and particulate air pollution. In addition, averages—unweighted by population—of availfigure 3). However, recent data (see table 1.1) sugA B Lscarcity E 1 . 3 problems Distribution PMreadings water pollution andTwater are ofable for “major cities.” The set of cities 10 and gest that sulfur dioxide emissions are increasing SO2China, Levels in 341 Cities, also very severe, particularly in North varies from 53 to 97, depending on the year.) SepTabel 2 Distributie van PM10 en SO2003 2 van 341 steden in 2003 en 2004 and 2004 due to the high demand for coal in a rapidly growwhere the region faces some of the most severe arate averages are reported for northern and ing economy. Emissions in 2005 were over 25 milwater quality and quantity challenges in the world southern cities. Suspended particulate levels are % of Cities liondue tons, higher than in 2000, and today. This section provides a brief overview of higher in northern cities, in 28 partpercent to industrial 42 percentand higher than the 2005 target. these challenges. Distribution of PM10 Levels activity, but2004 also to geographic meteorologi2003 increased SO2 emissions over the last cal conditions that makeDespite these cities more vulnerthree years (up 32 percent 3 able pollution than cities in the from 2001 to 2005), PM10 ≤ 100 µg/m 46 to particulate 47 Air Pollution Trends it should be noted that the number of cities 33 39 100 < PM10 ≤ 150 µg/m3 south of China, holding emissions constant µg/m3 21 reaching acceptable 10 > 150 2 concentration standards Although levels ofPMSO (Pandey et al.14 2005). In both northern andSO south2 and particulates have (i.e.concentrations reaching class II) hasain fact increased in the declined since the 1980s, China’s cities still rank ern cities, particulate show Distribution of SO2 Levels zoneearly and1990s remained about the same in 2 control among the most polluted in the world. Figure 1.1 downward trend fromSO 1980 until the the acid rain control zone (see table 1.4). This may shows trends in annual average total suspended and then remain relatively flat. Sulfur dioxide and SO2 ≤ 60 µg/m3 74 74 from high point indicate SO2 emission 3 and NOx in large and particulates (TSP, 60 SO<2,SO NOx also show athat downward trend 14 concentrations 17 2 ≤ 100 µg/m sources have increased, while emissions from low SO2 > 100 µg/m3 12 9 point sources and area sources have decreased. FIGURE 1.1 Source: China Environmental Yearbooks 2004 and 2005. Ambient Air Pollution Levels in China’s Major Cities (annual averages) Compared to Chinese Water Pollution Trends and Quality Figuur 6 Hoeveelheid schadelijke stoffen in de lucht in de grootste Chinese steden Class II Air Quality Standards problem in China. Figure 1.3 shows the distribu- Surface water quality in China is poor in the most tion of rainfall in 2001, parts of the country, in spite of Total Suspended Particulates (µg/m3)by pH level in China Nitrogen Oxides[1]densely (µg/m3populated ) 600 500 3 µg/m 300 FIGURE 1.3 2004 2001 1998 1995 1992 1989 1986 Annual Average Standard 24-hour Average Standar Average 400 200 1983 1980 µgm3 2004 2002 2000 1998 1996 1994 1980 0 1992 500 1990 1,000 1988 1,500 1986 µgm3 2,000 1984 2,500 250 remains serious in 2003, and 2005. The problem increases in urban wastewater treatment capacity. the south and southeastern portions of the counWater quality is monitored by the State Environ200 try. As illustrated below, there are some indications mental Protection Administration (SEPA) in 150 that the main areas affected are gradually moving about 500 river sections and by the Ministry of from southwest to southeast.100 Over half of China’s Water Resources in more than 2,000 sections sulfur dioxide emissions come50from electric utiliacross the main rivers. It is classified into one of ties (Sinton, 2004). Total sulfur dioxide emissions five categories based on concentrations of the 30 0 declined in the late 1990s, largely due to stricter substances listed in Annex 2. Recent trends sugstandards on emissions of SO2 by coal-fired power gest that quality is worsening in the main river sysplants and to the “Two Zones” control program tems in the North, while improving in the South 3 Sulfur Dioxide (µg/m ) designed to reduce acid rain by controlling SO2 (see figure 1.4). For all the five main river systems emissions in cities with high ambient SO in the North (Songhua, Liao, Hai, Huai, and 2 levels Average of Southern Cities Average Northern Cities rivers), sections with class IV to VI ranked (see the second map in figure 1.2 and the mapsofin Huang 1982 3,000 Vertical indicate ranges of values for all cities;2003, the highest Distribution of bars Acid Rain in China, 2001, and 2005 horizontal mark shows the most polluted of the Chinese cities. 100 [1] In the Nitrogen Oxides chart, data for 2001 and 2004 are for NO2. 2004 2002 2000 1998 1996 1994 1992 1990 1988 1986 1984 1982 1980 0 EXECUTIVE SUMMARY Source: China Environmental Year Books 2004 & 2005 Figuur 7 PM 10 waarden wereldwijd F I G U R E 5 . Annual average PM10 concentrations observed in selected cities worldwide, 2004, 2005 2 CHINA–ENVIRONMENTAL COST OF POLLUTION 4 CHINA–ENVIRONMENTAL COST OF POLLUTION Source: China Environmental Yearbook 2005 and WHO 2005. 17 mental cost model developed in this project is that it can be used to evaluate the benefits of specific pollution-control policies and assist in sure could be calculated, using the techniques developed in this study, and compared with the costs. 1.3. Erosie, ontbossing en verlies van diersoorten Hoewel dit probleem minder in de internationale media verschijnt, vormt het sinds jaren een ernstig probleem. Door het aantal massacampagnes die er in het verleden gevoerd werden, allemaal rechtstreeks of onrechtstreeks met doel de economie naar een hoger peil te heffen, zijn er heel wat bossen verdwenen en omgebouwd tot velden en akkers. Deze ontbossing heeft in China twee grote gevolgen met zich mee gebracht. Het meest zichtbare gevolg zijn de aardverschuivingen, modderstromen en erosie. Ze maken hele gebieden onbewoonbaar en onbewerkbaar en bevinden zich bij de meest aangetaste gebieden ter wereld. De tweede vorm is het verdwijnen van verschillende diersoorten. De meest bekende met uitsterven bedreigde diersoort zijn de panda’s. Daar stopt het probleem echter niet, ook veel alledaagse dieren zijn met uitsterven bedreigd omdat hun habitat vernietigd is of zij door ludieke campagnes tot uitsterven werden opgejaagd. Zo is de gewone mus met uitsterven bedreigd nadat de voormalige Partijvoorzitter Mao Zedong het volk opdroeg om alle mussen te doden, de reden die hij gaf was dat ze een deel van het graan opaten en daardoor de oogst decimeerden. Het onvoorziene gevolg van deze campagne was dat door het tekort aan mussen de insecten ongestoord de oogsten konden opeten. Het eindresultaat was dan ook dat er meer schade aan de natuur en de economie was berokkend dan toen de mussen er nog waren. 1.4. Invloed van de vervuiling op de gezondheid van de mens Of er zich al dan niet een probleem voordoet op het vlak van ecologie valt na dit relaas niet te betwijfelen. Maar welke impact heeft deze vervuiling nu echt op de gezondheid van de mens die er leeft? Epidemiologische onderzoeken hebben het verband tussen verontreiniging en ademhalingsproblemen, kanker, hart‐ en vaatziekten, cardiovasculaire‐ en cerebrovasculaire aandoeningen al meermaals bewezen (Dockery et al. 1993, Pope et al. 2002). Nu rest ons de vraag in welke mate zich dit voordoet in China. Een aanmerking die gemaakt moet worden, en die tijdens het lezen van deze thesis constant ter harte moet genomen worden, betreft de kwaliteit van de data en statistieken. Gezien de hechte samenhang van de Communistische Partij en de Staat alsook de noodzaak tot sociale rust voor de overleving van de Partij, is het niet ongewoon dat cijfers vervalst werden door ambtenaren om zo de Partij te beschermen. Hierover wordt later in een aparte paragraaf verder over uitgeweid. Men kan echter voorlopig met enige zekerheid stellen dat volgende 18 cijfers onderschat zijn, zonder echter de mate waarin dit gebeurde precies te kunnen inschatten. De impact van de vervuiling op de gezondheid van de mens kan men op verschillende manieren onderzoeken, de meest aanvaarbare manier is om het in absolute sterftecijfers weer te geven door aandoeningen die resulteren uit langdurige blootstelling aan vervuiling. Hierin kan men een opdeling maken volgens de verschillende aandoeningen of de verschillende oorzaken, lees: vervuilingen. We beperken ons hier tot de meest courante doodsoorzaken die ontstaan zijn door vervuiling, namelijk kanker, longaandoeningen en overlijden door infecties en parasieten, deze gaan we vervolgens ordenen volgens het soort vervuiling: water‐ en luchtvervuiling. Watervervuiling gaat meestal gepaard met aandoeningen die zich voordoen op korte termijn zoals infecties en parasieten. Op langere termijn spreekt men eerder over vergiftigingen die zich uiten in kankers of geboorteafwijkingen, dit door bvb lood‐ en kwikvergiftigingen. Na een onderzoek van Changhua Wu in 1999 kwamen verontrustende cijfers naar boven. Zo constateerde hij dat er in bepaalde plaatsen de hoeveelheid kwik in het water tot 700% meer bedroeg dan de standaardwaarde, de hoeveelheid lood bedroeg in sommige gevallen zelfs 3600% tot 5216% boven de standaard. Het aantal personen die lijden en stierven ten gevolge van nierfalen of oedemen in die gebieden was dan ook enkele malen hoger dan de nationale gemiddelden. Andere nationale cijfers zijn minstens even alarmerend. De meest voorkomende vorm van kanker in China, met overlijden tot gevolg, is maagkanker, het aantal sterfgevallen door deze kanker is sinds 1970 al meer dan verdubbeld. Opvallend is dat het merendeel van slachtoffers zich in de rurale gebieden bevinden, waar de watervervuiling het ergst is. Ook een gevolg van langdurige blootstelling aan waterverontreiniging is leverkanker. Deze vorm van kanker is volgens studies in grote mate door consumptie van water besmet met nitrieten en nitraten, stoffen die men kan vinden in dierlijke en menselijke fecaliën. Zoals hierboven vermeld, is deze vorm van verontreiniging in China vaak voorkomend, het is dan ook niet opmerkelijk dat China het land is met het hoogste aantal sterfgevallen door leverkanker in de wereld (Wu et al, 1999). De overheid vermeldt hierbij dat de cijfers met een korrel zout moeten genomen worden, zij beschouwen namelijk het dieet en alcoholgebruik een even grote oorzaak van leverkanker als de vervuiling. 19 on the percent of the population exposed to various levels of chemical and inorganic pollutants, mortality rates associated with cancers of the digestive system (stomach, liver, and bladder cancers) in rural areas in China suggest that drinking water of energy consumption met by hydropower decreased during the 2001–05 period. Moreover, following a marked decrease in the energy intensity of GDP between 1978 and 2001—measured in standard coal equivalents (SCE) used to Figuur 8 Sterftecijfers voor ziekten gerelateerd met watervervuiling (per 100,000) in China F I G U R E 1 . 6 Mortality Rates for Diseases Associated with Water Pollution (per 100,000) en wereldgemiddelden in China in 2003 and World Averages in 2000 35 30 Major cities Medium/small cities 25 Rural World average 20 15 10 5 0 Oesophagus cancer Stomach cancer Liver cancer Bladder cancer Source: MoH 2004 and WHO 2006. Luchtvervuiling speelt sterk in op de ademhaling en kan na verloop van tijd ernstige gevolgen met zich meebrengen. Aangezien luchtvervuiling zich zowel in de steden als op CHINA–ENVIRONMENTAL COST OF POLLUTION 7 het platteland voordoet, ligt het aantal sterfgevallen door aandoeningen veroorzaakt door luchtverontreiniging dan ook hoger. Overlijden door ademhalingsziekten zijn de nummer 1 doodsoorzaak in China, maar liefst een kwart van het totaal aantal sterftegevallen per jaar overlijdt ten gevolge van luchtwegaandoeningen. Gezien het verband tussen de overleving en het gezag van de Partij over het volk en de sociale rust die zij teweeg brengt, is het niet verwonderlijk vast te stellen dat de Partij kiest om gezondheidszorg en milieubeleid in de laatste jaren hoger op de agenda te plaatsen. Indien de gezondheid van het Chinese volk verder achteruit gaat en het voor iedereen duidelijk wordt dat de oorzaak daarvan de toenemende vervuiling is, zal de Partij immers de steun van het volk gestaag beginnen te verliezen. 1.5. Invloed van de vervuiling op de economische groei van het land Een andere manier om de invloed van de vervuiling op de gezondheid van de mens weer te geven, is die in relatieve cijfers tot het bruto binnenlands product. Meer nog, men kan de kost van vervuiling berekenen in een percentage van het BBP. De vervuiling beïnvloedt de economie op verschillende manieren, primair is de kost die ontstaat wanneer bepaalde gebieden onbruikbaar worden omdat de vervuiling er dermate groot is. Ook de vroegtijdige sterfte van de bevolking of hospitalisatie van zieken zorgt voor kosten die vermeden konden worden. Hoe relateren die cijfers nu tot het BBP? 20 % of Cities lion tons, 28 percent higher than in 2000, and 42 percent higher than the 2005 target. Distribution of PM10 Levels 2003 2004 Despite increased SO2 emissions over the last three years (up 32 percent from 2001 to 2005), PM10 ≤ 100 µg/m3 46 47 3 it should be noted that the number of cities 33 39 100 < PM10 ≤ 150 µg/m PM10 > 150 µg/m3 21 14 reaching acceptable SO2 concentration standards (i.e. reaching class II) has in fact increased in the Vroegtijdige sterfte ten gevolge van aandoeningen ontstaan uit blootstelling aan vervuiling Distribution of SO2 Levels SO2 control zone and remained about the same in is voor het land al een enorme kost op zich. In 2003 werd die kost geraamd op 157,3 the acid rain control zone (see table 1.4). This may SO2 ≤ 60 µg/m3 74 74 indicate that SO2 emission from high point 3 14 17 60 < SO2 ≤ 100 µg/m miljard RMB, wat in dat jaar overeenkomt met 1,16% van het BBP. Dit betekent dat de sources have increased, while emissions from low SO2 > 100 µg/m3 12 9 point sources and area sources have decreased. economische groei van dat jaar, die 9,1% bedroeg, slechts een bruto cijfer is. Men moet er Source: China Environmental Yearbooks 2004 and 2005. immers de kost door sterfte, 1,16%, van aftrekken. Water Pollution Trends and Quality problem in China. Figure 1.3 shows the distribu- Surface water quality in China is poor in the most De luchtvervuiling, hierboven besproken, heeft naast gevolgen voor de gezondheid van het tion of rainfall by pH level in China in 2001, densely populated parts of the country, in spite of 2003, and 2005. The problem remains serious in increases in urban wastewater treatment capacity. Water quality is monitored by the State Environtry. As illustrated below, there are some indications mental Protection Administration (SEPA) in een teveel aan zwaveldioxide heeft, is zure neerslag. Zure neerslag vernietigt niet alleen that the main areas affected are gradually moving about 500 river sections and by the Ministry of delen van de huidige oogst, het zorgt ook voor een verhoging van de zuurtegraad van de from southwest to southeast. Over half of China’s Water Resources in more than 2,000 sections sulfur dioxide emissions come from electric utiliacross the main rivers. It is classified into one of bodem. Waardoor de bodem minder vruchtbaar wordt en de potentiële oogst in volgende ties (Sinton, 2004). Total sulfur dioxide emissions five categories based on concentrations of the 30 declined in the late 1990s, largely due to stricter substances listed in Annex 2. Recent trends sugjaren verkleint. In 2003 werd het verlies van oogsten ten gevolge van zure regen geschat standards on emissions of SO2 by coal-fired power gest that quality is worsening in the main river sysop 30 miljard RMB. Hierbij zijn andere gevolgen van zure regen niet meegerekend zoals plants and to the “Two Zones” control program tems in the North, while improving in the South designed to reduce acid rain by controlling SO (see figure 1.4). For all the five main river systems 2 verdwijnen van wouden door het stijgen van de pH of de aftakeling van allerhande emissions in cities with high ambient SO2 levels in the North (Songhua, Liao, Hai, Huai, and bouwmaterialen. (see the second map in figure 1.2 and the maps in Huang rivers), sections with class IV to VI ranked volk ook gevolgen voor de economie zelf. Het voornaamste gevolg van een atmosfeer die the south and southeastern portions of the coun- Figuur 9 Distributie van zure regen in China in 2001, 2003 en 2005 F I G U R E 1 . 3 Distribution of Acid Rain in China, 2001, 2003, and 2005 4 Het gevolg van waterverontreiniging op de economie is eveneens meerledig. Naast de zure CHINA–ENVIRONMENTAL COST OF POLLUTION regen kan ook het water gebruikt voor irrigatie verontreinigd zijn. Dit omdat de gehele rivier hoge waarden van een gevaarlijke stof bevat of omdat de eigenaar van de gronden teveel chemicaliën en meststoffen gebruikt om zijn oogst te vergroten. Daarnaast is er ook nog een directer probleem, namelijk dat van de visvangst. Hele vissoorten zijn met uitsterven bedreigd omdat zij in het besmette water niet kunnen overleven. Dit leidt tot implicaties voor de markt die niet genoeg vis kan voorzien, voor de visser die een andere job moet zoeken en voor de consument die vaak giftige vis consumeert ten nadele van zijn gezondheid. Wij verwijzen hierbij naar verscheidene studies over de hoge kwikconcentraten in de in Azië vaak geconsumeerde vissoorten. 21 Het miraculeuze verschijnen van de economische reus China wordt in de pers vaak behandeld. Soms met vrees en soms met verwondering. Men moet echter wel op de hoogte zijn van het feit dat deze economische groei niet zonder kost is ontstaan, het grootste deel van die kost ligt misschien wel in de berokkende schade aan het milieu en de levensomgeving van de mens. Wanneer men immers de kosten weergeeft in percentages van het BBP en deze aftrekt van de jaarlijkse economische groei, ziet men een al heel wat minder miraculeuze netto groei. 1.6. Geschiedenis van het ontstaan van de problemen Om de huidige problemen van vervuiling in China te kunnen begrijpen moet men een deel van de nationale geschiedenis onder ogen nemen. Vervuiling is iets dat al in de vroegste tijden bestond en is kenmerkend aan het bestaan van de mens, of we dit kunnen veranderen is materie voor de toekomst. Of er hoop en goede wil aanwezig is, behandel ik later in de paragraaf over de toekomst. De eerste echte problemen in China, die een structureel karakter kregen en ons vandaag teisteren, vinden hun oorsprong in het isolationistische China ten tijde van Voorzitter Mao Zedong. Eigen aan het Chinese volk en hun leiders is hun passie om massacampagnes te voeren met een doel voor het algemene goed. Of deze campagnes goede intenties hadden wordt terzijde gehouden, wat telt is dat ze meestal een averechtse uitkomst hadden die het land meer dan eens in een diepe kloof bracht. De eerste campagne die China economisch en ecologisch ernstige schade berokkende, was de Grote Sprong Voorwaarts, ook gekend als het tweede Chinese Vijfjarenplan. Het doel van deze campagne was om de economie van de Westerse landen in 5 jaar bij te benen en indien mogelijk voorbij te steken. Hoewel ze over vijf jaar gepland was liep de campagne maar van 1958 tot 1961, mede door de slechte resultaten die ze behaalde. Iedereen was gedwongen om de doelstellingen te helpen bereiken, het doel heiligde de middelen luidde de slogan daarbij. Privé bezit werd nagenoeg volledig afgeschaft, grond werd opgeëist en omgevormd tot grote collectieve akkers die de massaproductie van graan en dergelijke moest aanmoedigen. Bossen werden omgegooid om plaats te maken, rivieren omgeleid voor irrigatiekanalen en insecten gedood omdat ze de oogst verminderden. Agricultuur was niet het enige middel waarmee China zijn economie vooruit wou helpen. Ieder huis diende ook een kleine oven te hebben in hun achtertuin waarin ze ijzer smolten dat nodig 22 was voor de massaproductie. Met nagenoeg geen kennis over metallurgie smolt het volk wokken, fietsen, enz. Met de kwaliteit van het ijzer, giftige dampen en gevaarlijk afval werd geen rekening gehouden. De Grote Sprong Voorwaarts eindigde officieel omdat enkele natuurrampen het volk in een hevige hongersnood onderdompelde en bijgevolg ook de economie de kop in duwde. In tegenstelling tot de officiële visie over het falen, was het de campagne zelf die de natuurrampen uitlokte, dit door het land teveel en te lang te belasten. De volgende massacampagne die van start ging was de Culturele Revolutie. Opnieuw onder het waakzame oog van Mao Zedong, werd nu de nadruk gelegd op het uitroeien van de bourgeoisie door middel van een klassenstrijd. De campagne ging van start in 1966 en liep een decennium lang door tot de dood van de Partijvoorzitter Mao er een eind aanmaakte. In tegenstelling tot de vorige campagne was het doel deze keer niet de economische groei. Men zou dus kunnen denken dat de impact van de campagne op het milieu nog zou kunnen meevallen. Niets is echter minder waar. Allerlei groeperingen grepen de macht onder Mao, iedereen die niet conform hun idealen was werd als contrarevolutionair bestempeld en naar een opvoedingskamp gestuurd. Hierdoor werd de nadruk op politiek gelegd, ook in de fabrieken, en niet op efficiëntie. Niemand had oog voor gevaarlijke uitstoot of vervuiling, voornamelijk uit vrees om als contrarevolutionair bestempeld te worden. Enkele flagrante gebeurtenissen schudden volk en overheid wakker. Zoals het Beijing Vismarkt incident waar sterk vervuilde vis verkocht werd, de baai van Dalian die bedekt was met algen en de eerste conferentie van de Verenigde Naties over gezondheid en milieu in Stockholm. Het land lag in duigen. Met de dood van Mao kwam er een eind aan een periode die bestempeld werd als de socialistische agricultuur, waarin collectivisme centraal stond. Na enkele jaren waarin men het land terug op poten poogde te zetten was het volgens een visionair man tijd om een nieuwe poging te wagen in de wereldeconomie, de periode van decollectivisme brak aan. Deng Xiaoping startte in 1978 met het Opendeur‐beleid en wou buitenlandse investeringen naar China brengen en omgekeerd. Met nieuwe ideologieën zoals de Vier Modernisaties, Socialisme met Chinese Karakteristieken en andere maakte Deng de aanzet naar het kapitalisme. De volgende stap was het helpen opzetten van household­responsibility systems, werkeenheden die voor zichzelf instonden zoals coöperatieven. Het grote verschil met de voormalige coöperatieven was dat deze een grotere productiviteit dienden te hebben. Opnieuw werd door het volk alles gedaan om een zo hoog mogelijke productiviteit te behalen, meestal ten koste van het milieu. Het belang in 23 het ontstaan van dit systeem ligt in het ontstaan van zijn opvolger: de TVE’s. TVE staat voor Township and Village Enterprise, ditmaal een nog grotere werkeenheid die meer marktgericht was dan al zijn voorgangers. De bedrijven en fabrieken stonden onder het bewind van de lokale magistraten en boden tewerkstelling aan de lokale bevolking. Ze werden gedwongen om bepaalde quota, opgelegd door de regering, te behalen. De overschotten mochten ze op de markt verkopen of ruilen tegen andere goederen. De TVE’s worden aanzien als de drijvende motor achter de economische groei vanaf het Opendeur beleid tot ongeveer de periode van de toetreding tot de WHO. De totale output van alle TVE’s in 1979 was volgens statistieken 49,3 miljard RMB of 7% van het BBP van dat jaar, 15 jaar later bedroeg de output 6,9 biljoen of 6,9 keer 1012 RMB. Wat overeenkomt met 55,8% van het BBP. De TVE’s zijn helaas ook dé voornaamste reden voor de sterke vervuiling in China. In 2000 werd geschat dat de TVE’s verantwoordelijk waren voor minstens 50% van de vervuiling. De meest vervuilende TVE’s op vlak van watervervuiling zijn de bedrijven in de papier sector, chemische sector en textielsector. Respectievelijk loosden zij 30,03%; 5,93% en 4,57% van alle afvalwater, hierbij is dan geen rekening gehouden in welke mate dit water dan vervuild is. Een verklaring waarom de TVE’s zo vervuilend zijn ligt volgens Joshua Muldavin (2000) aan het free­rider probleem. De TVE’s zijn ontstaan net na de periode van collectivisatie, waarin het individu quasi geen eigendomsrechten heeft. Het volk beschouwde het land dan ook niet als het zijne waardoor het ook weinig om gaf of dit land nu sterk vervuild was of niet. Daarbij kwamen nog de instabiele politieke idealen, hierdoor had het volk geen zekerheid over wat de nabije toekomst bracht en hoe ze hun brood zouden verdienen. Hierdoor namen zij alle kansen die ze te pakken konden krijgen zonder de toekomst van het milieuin acht te nemen, met alle gevolgen van dien. Na de toetreding van China tot de WHO in 2001 was er een langzame overschakeling van de bron van de economische groei. Waar voorheen de TVE’s verantwoordelijk waren voor de sterke economische groei werd dit langzaamaan het BDI of buitenlandse directe investeringen. China, nu bijgenaamd “workshop of the world” was in 2005 met 72 miljard dollar de grootste ontvanger van buitenlandse investeringen ter wereld. Tot het heden bestaat er nog altijd veel onenigheid of dit stijgen van het BDI gerelateerd is met de Pollution Haven Hypothesis. Deze stelt dat buitenlandse, welvarende bedrijven liever hun vervuilende productie outsourcen naar landen die een zwak milieubeleid kennen om zo 24 een concurrentievoordeel te hebben. Hier ga ik later verder op in en ik behandel tevens kort beide standpunten om zo af te wegen of deze hypothese geldig is of niet. Het stijgende BDI en de enorme economische groei gaan gepaard met een nooit geziene toename van het energieverbruik. Het probleem werd al enkele malen aangekaart in speeches van de president en de premier: een maatschappij die steunt op sustainable development is in deze tijden een noodzaak, zeggen ze. Het terugduwen van het energieverbruik is daarbij een prioriteit. Op lange termijn is het doel dan ook de krachtcentrales die op steenkool draaien te sluiten en efficiëntere middelen te gebruiken. 1.7. Wat doet de overheid en hoe reageert het volk? Kenmerkend voor China, en ook voor andere landen in ontwikkeling, is dat de economie vaak draait op inefficiënte en vervuilende wijze. Deze wijze aanpassen betekent dan ook een vertraging van de economische groei in absolute cijfers. Desondanks erkent de overheid de problemen en is ze actief bezig oplossingen te zoeken die de economische groei niet stoort en toch de problemen een halt toeroept en uiteindelijk oplost. Makkelijk is deze opdracht echter niet. Het volk kijkt namelijk op naar de Partij die de belofte maakt de economische groei te behouden. Wanneer deze groei uitblijft kan het vertrouwen in de Partij dan ook verdwijnen. Wetende dat China een eenpartijstelsel is, komt dit erop neer dat het vertrouwen in de overheid verdwijnt. In een land van dergelijke afmetingen kan sociale wanorde dan ook catastrofaal eindigen, iedereen herinnert zich immers de beelden van het Tian’anmen incident. Zich louter concentreren op de economische groei van het land is op lange termijn echter niet vol te houden. De sterke, aanhoudende vervuiling tast immers de gezondheid van miljoenen mensen aan en zal uiteindelijk minstens even desastreus zijn als een verlies aan vertrouwen in de Partij. Het is voor de overheid een smal pad en elke misstap kan grote gevolgen hebben. De laatste jaren is het aantal rechtszaken en protesten dan ook de lucht ingeschoten. Verdoezelingen van ongevallen en vervalsen van rapporten wordt sterk bekritiseerd door de bevolking. Mensen beginnen zich te groeperen in organisaties die dit soort zaken aanvechten. In dit verband dient de steun die zij genieten van de overheid wel opgemerkt worden. Hoewel de regels inzake het oprichten van dergelijke organisaties nogal streng zijn, is de overheid, volgens de huidige president Hu Jintao, van mening dat 25 dergelijke organisaties de toekomst zijn en een grote bijdrage zullen bieden in het heropvoeden van het volk. 1.8. Conclusie Het is onweerlegbaar dat de overheid en Partij op de hoogte zijn van de problemen en het gevolg hiervan voor het Chinese volk en voor de rest van de wereld. Ook bij de bevolking zelf begint dit besef te ontwaken. De problemen zijn dan ook dermate groot dat de gevolgen zichtbaar worden. Bovenaan de lijst met problemen staan de erbarmelijke lucht‐ en waterkwaliteit, een direct gevolg van de langdurige politieke nadruk op de economische groei van het land. Het is dan ook niet ondenkbaar dat door deze kruistocht voor de welvaart, die zo gegeerde welvaart net verder weg duwt, omdat zij het land verder in vervuiling dreigt onder te dompelen. Anderzijds dwingt de stijgende sociale onrust omtrent de vervuiling de overheid ertoe om acties te ondernemen in het voordeel van het volk en het milieu. Of deze acties doordacht en effectief zijn, behandel ik in de volgende paragrafen. 2. Milieubeleid vandaag 2.1. Organisatie van het milieubeleid in China 2.1.1. Structuur van het staatsbestel Om de structuur en werking van het milieubeleid in China te begrijpen dient men eerst een kijkje te nemen in de structuur van het overheidsorgaan. Het eenpartijstelsel dat China hanteert zorgt ervoor dat alle ambtenaren tewerkgesteld bij de overheid gerekruteerd worden uit de Communistische Partij, die ongeveer de helft van de Chinese bevolking als lid heeft. Het centrum van de Partij is het Staand Comité van het Politburo, dat traditiegetrouw tussen de 5 en 8 leden telt. Deze personen zijn de leiders van de Partij en dus indirect ook de leiders van het land. Het Staand Comité van het Politburo houdt regelmatig met een tiental andere voorname leden vergaderingen over het bepalen van de staatsideologie, samen heten ze het Politburo. De leden van het Politburo vormen het centrale orgaan dat het Centraal Comité voorzit. Gezamenlijk houden ze zich bezig met het dagdagelijkse bestuur van de Partij en onrechtstreeks dus ook met het land. Om de vijf jaar komen alle belangrijkste leden van de Partij samen in wat het Nationaal Partijcongres heet. 26 Ruwweg zo’n 2000 personen, bepreken tijdens het najaar de nieuwe voorzitters en de belangrijkste veranderingen om ze vervolgens voor te leggen aan de Staat. De overheid zelf kent een structuur die sterke gelijkenissen heeft met die van de Communistische Partij. Het hoogste orgaan en tevens enige legislatieve orgaan, is het Nationaal Volkscongres. Zij komen jaarlijks samen en keuren de voorstellen die de Communistische Partij maakt goed om er vervolgens wetten van te maken. Het komt zelden voor dat deze voorstellen worden afgekeurd. Het leidend orgaan in dit Congres is het Staand Comité van het Nationaal Volkscongres, een 150 tot 200 leden die tussen de jaarlijkse bijeenkomsten het land regeert. Een andere taak van het Congres is de nieuwe Premier en President aankondigen, ook dit gebeurt nagenoeg altijd op aanraden van de Communistische Partij. Een volgend orgaan in het staatsbestel is de Staatsraad. De Staatsraad wordt voorgezeten door de Premier en houdt toezicht over alle ministeries en de territoriale overheden. China heeft namelijk per provincie een eigen overheid die zich enkel moet verantwoorden aan de Staatsraad. Binnenin de provincies hebben alle steden, gemeentes, dorpen en gehuchten ook een eigen overheid. Elk van deze moet op zijn beurt verantwoording afleggen aan de eenheid die territoriaal gezien één niveau hoger staat. Opmerkelijk aan het staatbestel van China is dat de ministeries niet hun orders doorgeven aan de territoriale overheden, maar wel aan de eigen ministeriële afgevaardigden die op elke territoriale eenheid een bureau hebben. Een regel die men in het achterhoofd moet houden is dat entiteiten die eenzelfde rang hebben geen bevelen aan elkaar kunnen geven. Daarbij moet men nog weten dat de provinciale overheden dezelfde rang hebben als ministeries. Hierbij is al een belangrijk probleem aangekaart waarop later verder wordt ingegaan. Een derde entiteit is het People’s Liberation Army, het leger van China. In het verleden is het vaker voorgekomen dat het tot een botsing kwam tussen de Voorzitter van de Partij, en meestal president van het land, en de generaal van het leger. Om dit te voorkomen werd er geopteerd om een Centrale Militaire Commissie op te stellen die het leiderschap had over het leger. De voorzitter van de huidige commissie is tevens de president van het land, die wordt echter bijgestaan door 2 vicevoorzitters, één iemand die een hoge post bekleedt in de Partij en één iemand die een hoge post heeft bij de staat. 27 2.1.1. Geschiedenis van het milieubeleid van 1972 tot nu De reden waarom 1972 als startdatum werd gekozen bij het beschrijven van de geschiedenis van het milieubeleid in China, dient te worden gezocht bij het feit dat in datzelfde jaar de Stockholm Conferentie rond Ecologie en Menselijke Gezondheid plaatshad. De door de Verenigde Naties gesponsorde Conferentie was de eerste in haar soort, de eerste die het probleem van internationale vervuiling aankaartte. China was een van de landen die eraan deelnam en ondernam in datzelfde jaar een eerste poging om een milieubeleid op poten te zetten. Sinds de onafhankelijk van het Communistische China in 1949 tot 1972 was er immers nagenoeg niets gedaan om het milieu te beschermen. Na de Conferentie werden overal in het land Offices opgericht die zich moesten wijden aan het in kaart brengen van de vervuiling en vervolgens een draft moesten uitwerken voor de toekomstige milieuwet. Omdat dit echter maar een Office was, kon deze geen bindende bevelen uitvaardigen aan hogere instanties. Hun rol was dus in grote mate beperkt tot het observeren van de toenemende vervuiling. Het daaropvolgende jaar werd in Beijing de eerste nationale conferentie met als onderwerp milieubescherming gehouden. Enkele jaren bleef het stil, de provinciale Environmental Protection Offices hadden gedurende lange tijd slechts een 30‐tal mensen onder zich en kregen weinig steun van bovenaf. In 1979 kwam dan uiteindelijk de eerste milieuwet, gedoopt Environmental Protection Law. Desondanks kreeg het de status van proefwet en werd hij niet volledig geratificeerd of ingevoerd, een echte milieuwet zou op zich laten wachten tot de hervormingen van 1989. Op het einde van de jaren 70, begin jaren 80 kregen enkele topambtenaren het probleem van de vervuiling onder ogen en besloten ze er iets aan te doen. In de grondwet werd een passage toegevoegd die nogal vaag stelde dat men rationeel met natuurlijke grondstoffen moest omgaan en het milieu in acht moest nemen. Ook namen verschillende provincies het initiatief om de Environmental Protection Offices in rang te promoveren tot Bureaus. Hierdoor kwamen ze in die provincies op het zelfde niveau terecht als de afgevaardigden van de ministeries. Inmiddels was er immers nog geen nationaal overkoepelend ministerie dat zich bezighield met milieubescherming. Een eerste tegenslag voor de EPB’s kwam er toen de toenmalige machthebber, Deng Xiaoping, besloot om de bureaucratie te stroomlijnen. Drie bestaande ministeries werden gefuseerd in een nieuw superministerie genaamd Ministerie van Rurale en Urbane Ontwikkeling. De voormalige EPB’s werden hierin opgeslokt en verloren hun onafhankelijke status. 28 Al snel werd de fout duidelijk daar er zich meerdere milieurampen voordeden door nalatigheid en vervuiling. De tweede nationale milieuconferentie trachtte dit probleem recht te zetten en maande de staat aan. Het gevolg was het ontstaan van de Environmental Protection Commission, een inter‐organisationeel agentschap dat de inmiddels herstelde EPB’s moest bijstaan. Vervolgens promoveerde het de EPB’s tot National Environmental Protection Bureau’s, een aanzienlijk hogere status. Hoewel het nog niet de status had van een ministerie, had het toch in grote mate aan autoriteit gewonnen. Daarenboven waren ze nu gecentraliseerd en konden ze bevelen aan de provinciaal gesitueerde afgevaardigden uitvorderen. Enige nuance moet wel vermeld worden, het NEPB stond wel nog altijd onder direct toezicht van het hierboven vernoemde superministerie. In 1988 veranderde dit, het NEPB verkreeg zijn onafhankelijkheid maar had nog altijd niet de status van een ministerie. Ook werd de naam veranderd in Nationale Environmental Protection Agency en ontving het een beduidend meer personeel dan voorheen. Een jaar later, in 1989, werd de eerste echte milieubeschermende wet goedgekeurd en geratificeerd. Dit had niet alleen een grote impact op het staatsbestel, maar ook op het groene bewustzijn van het volk. Iedereen had nu een groter verantwoordelijkheidsgevoel inzake het voorkomen van vervuiling dan voorheen. Gepaard met de wet ontstond er een hele ideologie en procedure omtrent het ontwikkelen van het milieubeleid en het voorkomen van vervuiling. Waar voorheen straffen of boetes moeilijk konden worden afgedwongen, was dit dankzij de nieuwe legislatuur nu in theorie perfect mogelijk. In het begin van de jaren ’90 was de voornaamste figuur in China nog altijd Deng Xiaoping, een man die China opende naar het Westen en het de weg van het kapitalisme opstuurde. Het systeem van de Special Economic Zones was dan ook grotendeels zijn creatie. Deze zones waren gebieden langs de kustlijn van China die speciale voordelen genoten op het vlak van economie en fiscaliteit. Zo heersten er bijvoorbeeld speciale belastingstarieven die doelden op het aantrekken van buitenlandse investeringen en hadden ze een grotere autonomie en beslissingsruimte inzake economische planning. De concentratie van al die economische activiteiten in die enkele gebieden hadden uiteraard nefaste gevolgen voor het milieu. En toen Deng in 1992 tijdens een inspectietocht langs deze SEZ zijn beroemde ‘Shenzhen Speech’ gaf werd de druk op het milieu alleen maar groter. In die speech had Deng het voornamelijk over de opdracht die hij iedereen gaf om niet terug te schrikken economische risico’s te nemen om zo de economische vooruitgang te bespoedigen. Om deze economische vooruitgang waar te maken werd in vele gebieden een oogje 29 dichtgeknepen voor de vervuiling en werd de milieuwet doodgezwegen. Alsof dit nog niet genoeg was, luidde hij in 1994 ook een nieuwe hervorming in die de bureaucratie trof. Net zoals een decennium voorheen moest de bureaucratie gestroomlijnd worden, er werden achttien administratieve eenheden gekozen onder de Staatsraad die essentieel waren voor de overheid. De eenheden die niet bij die achttien hoorden moesten aan personeel inboeten en werden gedegradeerd. Niet verbazend zat het NEPA niet bij die achttien. In heel wat gebieden werden bureaus gehalveerd in personeel of zelfs volledig opgedoekt. Het groene bewustzijn waar de voorbije jaren zo hard voor geknokt was verdween langzamerhand. Economische groei was voor de zoveelste maal in de Chinese geschiedenis het focuspunt van de maatschappij. Juli 1996 was het tijdstip van de vierde nationale milieuconferentie. Door het ontstaan van talloze sterk vervuilende TVE’s en het sterker wordend protest, kreeg de conferentie doorheen heel het land media‐aandacht. Het was de eerste maal dat zowel de top van de Communistische Partij, als de top van de staat eraan deelnam, het gevolg was dat de uitkomst van de conferentie de verwachtingen te boven ging. De opdracht werd gegeven om de sterkst vervuilende TVE’s te sluiten, onaflatende provinciale steun te bieden aan de EPB’s zowel in personeel als op financieel vlak en een nieuwe, effectievere vorm van milieubeleid te onderzoeken. Twee jaar later werd het National Environmental Protection Agency gepromoveerd tot ministeriële status met naam State Environmental Protection Administration. Het stond nu rechtstreeks onder het bewind van de Staatsraad en kreeg meer verantwoordelijkheid. Zo werd bijvoorbeeld het Ministerie van Bossen en Wouden opgedoekt en onder het SEPA geplaatst. Met het verkrijgen van status van ministerie wordt in de literatuur een mijlpaal geplaatst, vanaf dan spreekt men over het modern Chinees milieubeleid. Het pre ’98 milieubeleid was volgens velen te verspreid en genoot bovendien niet genoeg vrijheid en autoriteit om goed te kunnen functioneren. Post ’98 was het meer gecentraliseerd en kon het bijvoorbeeld onder eigen initiatief deelnemen aan internationale conferenties zonder eerst langs het Ministerie van Buitenlandse Zaken te moeten langsgaan voor goedkeuring. Toch was het niet allemaal goed nieuws, de focus op economische groei bleef onaangetast en het SEPA kreeg er een inter‐organisationele partner bij genaamd National Coordination Committee on Climate Change (NCCCC). In dit comité zetelden de topambtenaren van 15 ministeries, die samen bepaalden wat al dan niet mogelijk was om de vervuiling terug te dringen zonder de economische groei te schaden. De voornaamste ministeries waren die van Buitenlandse Zaken, Wetenschap en 30 Technologie, de China Mining Association, SEPA en de NDRC. Deze laatste staat voor National Development and Reform Commission en is volledig verantwoordelijk voor de administratie en planning van de Chinese economie. Formeel had elke vertegenwoordiger die zetelde in het NCCCC een gelijke stem bij het nemen van een beslissing en uitwerken van het eindrapport, informeel echter had de NDRC de absolute bovenhand. In die mate zelfs dat in 2003 de voorzitter van de NDRC tevens voorzitter werd van de NCCCC. Economische groei was dé prioriteit van de Chinese staat, de ecologische toestand van het land mocht het daarbij niet in de weg staan. Niet verwonderlijk fungeerden de andere vertegenwoordigers van het NCCCC meer dan eens als bondgenoten van het machtige NDRC om zo de staatsidealen te dienen. Tien jaar lang werd er weinig substantieels gewijzigd in de werking van het milieubeleid. Hoewel SEPA de status van ministerie had, lag het onder het juk van de NDRC dat gelijk stond aan economische groei. In 2008 verdween dan uiteindelijk het SEPA en ontstond het Ministry of Environmental Protection. Hoewel het SEPA voordien ook de status van ministerie had, kon het geen wetten implementeren zonder goedkeuring van de NCCCC en moest het voor financiële steun aanvraag doen bij de Staatsraad. Met het ontstaan van het MEP was dit verleden tijd, het kreeg net als alle andere ministeries een jaarlijks budget ter beschikking en was verplicht zelf wetten uit te schrijven om het milieu te beschermen. De toekomst zal nog uitwijzen of het ministerie al dan niet volledige autonomie verkregen heeft en of het nog steeds moet onderdoen voor de ‘development first’ ideologie die in het voordeel van economische groei spreekt. Het voorgaande heeft ons geleerd dat er vele problemen zijn inzake vervuiling in China. We kunnen ook stellen dat het milieubeleid een lange evolutie ondergaan heeft en tot op heden al verregaand ontwikkeld is. Men kan eruit afleiden dat de problemen een structureel karakter hebben. Hiermee bedoel ik dan dat de oorzaak van de problemen al enige tijd geleden ontstaan zijn en deze zich tot vandaag de dag nog altijd manifesteren. Hoe komt het dat de vervuiling blijft opstapelen terwijl er al zoveel gedaan is op het vlak van milieubeleid? Men zou immers het omgekeerde kunnen denken. Op deze problemen gaan we tijdens de volgende paragrafen verder op in. 31 2.1.2. De hindernis van de hiërarchische structuur voor de werking van het milieubeleid In volgende paragrafen zal ik mij concentreren op wat volgens mijn mening de voornaamste redenen zijn waarom het milieubeleid in China in zijn opzet faalt. De twee voornaamste redenen kan men opsommen in twee woorden: organisatie en implementatie. Op vlak van organisatie heb ik het voornamelijk over hoe het hiërarchisch karakter binnen de staat, de autonomie en autoriteit van het milieubeleid ondermijnt. Met implementatie heb ik het over hoe de lokale ambtenaren soms andere incentieven krijgen die recht tegenover de incentieven voor milieubescherming staan. Eerst hebben we het over de organisatie, daarna behandelen we de implementatie. Eerder hadden we het al over hoe de Chinese staat zelf is opgedeeld. Kort samengevat kan men zeggen dat er een centraal orgaan in de hoofdstad geplaatst is die het land bestuurt. Vervolgens wordt het ingewikkelder, onder hun beleid staan namelijk twee aparte hiërarchische lijnen: de territoriale overheden en de functionele ministeries. Elk van deze hebben op de verschillende besturingsniveaus in het land hun eigen afgevaardigden. Voor de territoriale overheden staan net onder de Staatsraad de overheden van de provincies. Dit zijn 22 provincies, 2 Speciale Administratieve Zones en 5 Autonome Zones die elk hun eigen bestuur hebben en dus enkel verantwoording moeten afleggen aan de Staatsraad. Onder het niveau van de Provincies heeft men het niveau van Prefectuur, dit wordt opnieuw opgedeeld in Arrondissementen, vervolgens in Gemeentes en als laatste in Dorpen. Elk van deze gebieden heeft een eigen overheid die zich enkel moet verantwoorden aan de eenheid die boven zich staat. Een bijkomende regel binnen dit systeem is dat eenheden die op eenzelfde niveau staan geen bevelen aan elkaar mogen geven. Dit kunnen zij enkel doen door een aanvraag in te dienen bij het bovenliggende niveau. De andere hiërarchische lijn is die van de functionele ministeries. De Chinese staat telt 22 ministeries die elk de verantwoordelijkheid hebben over hun onderzoeksdomein. Zij dienen voor dit domein een beleidsplan op te stellen alsook drafts te maken voor wetten enzovoort. Op elk territoriaal niveau, hierboven besproken, zijn er afgevaardigden van elk ministerie. Zij moeten ervoor zorgen dat de beleidslijnen van hun respectievelijke superieuren opgevolgd en toegepast wordt. Een regel die men hierbij ook dient te kennen is dat de rang van provincie even hoog staat als de rang van ministerie, het gevolg is dan 32 ook dat zij geen bevelen aan elkaar kunnen opleggen. Indien er hierbij een probleem ontstaat kan dit enkel via de Staatsraad opgelost worden. Deze vorm van organisatie is heel nadelig voor het Ministry of Environmental Protection. Dit omdat hun afgevaardigden financiële en logistieke steun enkel krijgen van de territoriale overheden waar zij huizen en niet van de hiërarchisch hoger liggende functionele eenheden. Deze steun omvat personeel, lonen, accommodatie tot zelfs vervoer. Daarenboven is er nog een bijkomende regel die sinds de hervormingen van 1978, in de literatuur beter bekend als de start van het Socialisme met Chinese Karakteristieken, stelt dat de territoriale lijn van gezag altijd prioriteit heeft boven de functionele lijn van gezag. Hierdoor ontstaat wat Chen Gang (2009) een duale structuur van leiderschap over de afgevaardigden van de ministeries noemt. Zij krijgen immers van de ministeriële hoofdzetel beleidslijnen opgelegd die zij moeten navolgen, maar moeten hun fondsen halen bij de territoriale overheden. Wanneer er dus een belangenconflict is tussen de lokale overheden en de functionele ministeries ontstaat er een patstelling waarin beide partijen hogerop rapport moeten uitbrengen. Dit zorgt voor een administratieve rompslomp in een uitgestrekt land waar communicatie tussen verschillende eenheden niet altijd vlekkeloos verloopt. Een bijkomende factor die men kan halen uit dit systeem en die getuigt van een zekere achterstand, is het idee dat vervuiling territoriaal gebonden is. Door de afgevaardigden immers territoriaal te verdelen en de territoriale lijn van gezag prioriteit te geven, geeft men het probleem namelijk territoriale grenzen. Dit leidt dan weer tot vaak voorkomende situaties waarbij rivieren zoals het Taihu meer en Huanghe rivier stroomopwaarts vervuild worden maar pas aan de monding problemen veroorzaken. Het probleem strekt zich dan over twee verschillende gebieden en twee verschillende afgevaardigden. Hoe dit probleem best kan opgelost worden is een vraag waarop moeilijk een antwoord kan gevonden worden. Een eenvoudig antwoord met lastige uitwerking zou kunnen gevonden worden in het loskoppelen van de functionele eenheden van de territoriale eenheden. De gevolgen daarvan zijn echter heel moeilijk te voorspellen, ten eerste hebben de ministeries namelijk weinig ervaring met het doorgeven van financiële steun, daar dit altijd het recht van de territoriale eenheden was. Ten tweede brengt men zo het hele evaluatiesysteem voor ambtenaren in de war, wat tevens het tweede voornaamste probleem is in de effectiviteit van het milieubeleid. 33 Figuur 10 Structuur van het staatbestel tav het milieubeleid "#$$#%&$$'! ! 4&5,)*0)$-+! 6,+&1+)'! ()*)%#+&)+!,$*! ()-)+./+%01+&2)*3! (.*)0)7$-+! 6,+&1+)'! 4&5,)*0)$$-! 893+,$$&')3'+! 8&&5*')%%+2+*#%: 5,+&1+)'! (.*)0)7$-+! 893+,$$&')3'+! 6,+&1+'+*!,$*! -$3+&+!*),+$.%! 893+,$$&')3'+! 8&&5*')%%+2+*#!! ;$#)5*$$-! <5=&')*$#)+052)#>! ,55&! ?-)2$$#%,+&$*'+&)*3! 893+,$$&')3'+*! 57!-$3+&+!*),+$.%! @+)'+&%&+-$#)+! A)*$*0)B-+!+*!-+)'+&%&+-$#)+! 2.1.3. De hindernis van het evaluatiesysteem van de ambtenaren Sinds jaar en dag werd in China de nadruk gelegd op economische groei of development first. Dit in grote mate door de ideologie van het land en de Partij die geuit wordt tijdens de speeches van staatshoofden te richten op economische vooruitgang. Zo boetseert men in zekere mate het bewustzijn van het volk zodat het conform wordt aan deze ideologie. Deze nadruk op groei gaat verder, zo worden de regio’s van het land geëvalueerd en hiërarchisch geordend volgens hun respectievelijk aandeel in het BBP en de economische groei die ze in dat gebied hebben kunnen verwezenlijken. Indien zij hoog scoren hebben zij een grotere kans op het verkrijgen van extra fondsen van de overheid en krijgen de ambtenaren in die regio meer autoriteit, aanzien en bewondering. Dit leidt dan weer tot een grotere kans om door te stoten naar een hogere post, al dan niet naar de hoofdstedelijke zetel. Een gevolg daarvan is dat de meer vervuilende regio’s bevoordeeld worden, mede door hun nadruk op 34 economie boven ecologie, en dat de regio’s met een matige economische groei maar lagere vervuiling zakken in de hiërarchie. De stellige nadruk op economische groei door de overheid blijft echter niet duren. Steeds vaker wordt er tijdens inaugurele speeches door staatshoofden verwezen naar de nieuwe grote opdracht waar het land momenteel voor staat: efficiënt groeien zonder het land verder te vervuilen. Nieuwe ideologische termen die verwijzen naar de noodzaak aan efficiëntie en rationaliteit in het beleid duiken op. Trendspotters van de New York Times, Kahn en Yardley (2007), die de speeches van de Chinese top in de gaten houden, vermelden bijvoorbeeld dat premier Wen Jiabao in 2007 maar liefst 48 referenties maakte naar de bescherming van de natuur of vervuiling. Een ander goed voorbeeld van de tendens tot verandering is het opduiken van nieuwe concepten. De twee meest recente voorbeelden daarvan zijn ‘Conservation Culture’ en ‘Building of a comprehensive and well­off society’ waarbij men doelt op een meer gematigd beleid zodat de schade berokkend aan fauna en flora tot een minimum wordt herleid, zonder daarbij de welvaart van het volk in het gedrang te brengen. Met de langzame start van een nieuwe periode in de Chinese ideologie beginnen veel ambtenaren over te schakelen naar een groenere en efficiëntere economische groei. Het aanzien en verhoogd budget dat zij verkregen hebben door jaren te concentreren op economische groei werpt opnieuw zijn vruchten af, dit omdat het hen de mogelijkheid geeft in nieuwe, dure systemen te investeren die de vervuiling terugdringen. Zo handelen zij opnieuw conform de nieuwe beleidslijnen van de beleidstop. De top wil dit steunen en laat hun autoriteit, budget en promotiekans stijgen, waardoor zij verder kunnen investeren en een voorbeeld kunnen stellen. De gebieden die voorheen matige, minder vervuilende groei kenden worden opnieuw benadeeld. Toen kwamen zij niet in aanmerking voor budgetverhoging door hun te gematigde groei, nu komen zij opnieuw niet in aanmerking omdat zij in verhouding tot andere gebieden minder investeren in duurzame, minder vervuilende technologie. Het wordt voor hen moeilijker om de beleidslijnen na te leven en zij geraken daarom langzamerhand in een negatieve spiraal. Deze nieuwe periode bevindt zich momenteel nog in de eerste vroege fase. Economische groei staat immers nog altijd als prioriteit in het evaluatiesysteem. Hierdoor zullen de afgevaardigden van het Ministerie van Milieubescherming nog altijd afgewimpeld worden of het zwijgen worden opgelegd omdat vervuilende economie nu eenmaal loont. Zolang dit 35 economisch incentief niet volledig weg is zal de milieubescherming dan ook weinig impact blijven kennen en zal het weinig kunnen verwezenlijken. 2.1.4. Wie draagt dan de verantwoordelijkheid? Een gevolg van deze twee hindernissen die de bestraffing van vervuiling sterk bemoeilijken is dat het aanduiden van een verantwoordelijke nagenoeg onmogelijk is. Indien de schuldige een bedrijf is, heeft dit bedrijf vaak de vorm van een staatsbedrijf of TVE. Aan het hoofd zijn dan ook prominente politieke figuren te vinden die dergelijke blaam ten zeerste willen vermijden. Via hun netwerken, vrienden en connecties trachten zij dat ook te verwezenlijken. Mocht het rechtstelsel genoeg slagkracht hebben, dan zou dit probleem relatief makkelijk op te lossen zijn via het afdwingen van geldelijke straffen of door waarschuwing te geven aan hun adres. Indien men de verantwoordelijke van milieurampen op grotere schaal zoekt, wordt het heel wat moeilijker. Met milieurampen doel ik vooral op rampen die ontstaan zijn door een zekere nalatigheid, waardoor problemen soms te laat worden aangepakt en leiden tot dramatische gevolgen. Een voorbeeld hiervan is chemische besmetting van de Songhua rivier op 13 november 2005. Een explosie in een petrochemische centrale zorgde ervoor dat er grote hoeveelheden ongezuiverd water in de rivier terechtkwam. De rivier, die de naburige stad Jilin voorzag in drinkwater bevatte grote hoeveelheden sterk schadelijke stoffen. Diezelfde dag werd de omgeving rond de fabriek geëvacueerd, maar werd de bevolking gerust gesteld met de melding dat de schade en vervuiling niet zo erg was. De bevolking was er echter helemaal niet gerust in, er ontstond gefluister dat het drinkwater van de stad sterk verontreinigd was en schadelijk voor de gezondheid. Een week later, op de 21e november, verscheen er een bericht in de krant. Het kraantjeswater zou gedurende enige tijd afgesloten worden om de leidingen te onderhouden en na te kijken. De bevolking raakte in paniek en eiste de waarheid over het afsluiten van het water. Een bericht van de overheid de volgende dag bevestigde dat het leidingwater sterk verontreinigd was door de explosie van de fabriek. Dit was niet alles, een groot deel van de rivier kende massale vissterfte en aan de monding van de Songhua rivier dicht bij de grens van Rusland ontstond er een hevige algengroei ten gevolge van de vervuiling. De vraag kwam wie er schuldig moest bevonden worden bij dit incident, of anders gezegd, wie de schuld gegeven kon worden. Omdat de duale hiërarchische structuur van het staatbestel de functionele regering en territoriale regering deels gesplitst is, is het moeilijk om één iemand met de vinger te 36 wijzen. De territoriale regering, die tevens ook de media bestuurt, kan schuldig bevonden worden door het verzwijgen van de besmetting. Zij beslissen ook of het water al dan niet mag afgesloten worden en of de chemische fabriek wel aan de vereiste normen voldoet. Anderzijds is het de plicht van de observatiebureau’s ter plaatse om enige abnormale waarden in bodem‐, lucht‐ of waterstalen te melden aan hun overste en overtreding van de veiligheidsnormen aan de overheid te melden. Deze laatste valt natuurlijk onder het functionele ministerie van milieubescherming, toen nog bekend onder de naam SEPA. Wie de schuldige is in dit incident is tot op heden nog altijd niet met zekerheid geweten. Waarom de besmetting verzwegen werd, is ook nog altijd niet verklaard. De provincie verloor miljarden RMB aan toerisme, milieukosten en het tijdelijk sluiten van alle fabrieken in de omgeving. Misschien was het om niet op een slecht blaadje te komen bij hun directe oversten, misschien is er sprake van een local protectionism (Van Rooi 2006) en hadden hun oversten dit verzwegen om zich in te dekken en de ranking van de provincie niet in het gedrang te brengen. Uiteindelijk werd een schuldige aangewezen: het was de toenmalige voorzitter van SEPA Xie Zhenhua. Hij bevond zich op het moment van de explosie letterlijk duizenden kilometers verder aan de andere kant van het land, er stonden hem dan ook vele collega’s bij door te zeggen dat hijzelf weinig aan het incident kon veranderen. Het ontslag van Xie was een primeur voor China, nooit eerder is iemand in zo’n hoge functie met een dergelijke reputatie voor een milieukwestie ontslaan. Dit incident is helaas niet het enige in zijn soort, overal in het land worden cijfers vervalst of worden zaken gewoonweg in de doofpot gestoken. Chen Gang (2009) heeft het in zijn boek bijvoorbeeld over zijn twijfels of de Olympische Spelen van 2008 in Beijing wel echt zo groen waren als de overheid zei, maar hierover later meer. Wat men hieruit kan afleiden is dat de term verantwoordelijkheid in China slechts een relatieve term is. De uitvoering van het milieubeleid verloopt vaak hakkelig en staat meer dan eens voor de muur van ideologie. Indien er dan iets fout loopt is het vinden van de/een schuldige ook een hakkelig gebeuren dat meer dan eens voor een muur staat van ideologie. Als reden hiervoor wordt dan ook vaak gewezen op het feit dat het in gevaar brengen van de sociale rust te allen tijde moet vermeden worden. Een meer doorslaggevende reden ligt misschien in het feit dat zowel de bevolking als de ambtenaren niet het minste gevoel hebben dat dit land hun toebehoort, laat staan dat ze als een goede huisvader hun plichten zouden nakomen. Eigendomsrechten in China zijn een fenomeen van het voorbije decennium. Een voorbeeld van het feit dat eigendomsrecht nog in de kinderschoenen staat, 37 is te vinden in de copyrights of intellectuele eigendomsrechten die zelden nageleefd worden en ook zelden belangrijk genoeg bevonden worden om iemand in een rechtbank te veroordelen. Dit probleem wordt vaak gebundeld onder de noemer van free­rider problems. Het stelt dat wanneer men niet goed weet aan wie iets toebehoort, men zal trachten misbruik te maken van de situatie door meer dan zijn deel van het goed te consumeren en voor minder dan zijn deel van de kosten in te staan. Dit komt heel vaak voor bij de vorm van publiek goederen. Het gevolg is dan ook dat wanneer een object misbruikt wordt, de gevolgen niet alleen voor de gebruiker zijn, maar in mindere mate ook voor de gehele omgeving. Dit in combinatie met het hoger vermelde, veranderlijke karakter van de Chinese politiek leidt ertoe dat de bevolking niet op lange termijn zal denken maar eerder op wat ze nu onmiddellijk kunnen bekomen om hun eigen toekomst ietwat veiliger te stellen. Indien de verantwoordelijke dader gevonden kan worden ontstaat nog een bijkomend probleem. Hoewel het rechtsapparaat tijdens de laatste jaren grote stappen voorwaarts heeft genomen is het nog altijd bijzonder moeilijk om iemand te kunnen veroordelen. Dit vooral in het gebied van milieuvervuiling. In de ogen van vele mensen heeft de rechter primair nog altijd de rol van bemiddelaar tussen de twee partijen. En niet als persoon die de autoriteit heeft om een bindend vonnis en bijhorende straf te vellen. Deze rol van bemiddelaar kent zijn ontstaan in de Chinese cultuur waarin harmonie centraal staat en de groep boven het individu dient te staan. Indien men naar het aantal klachten kijkt in verband met milieuvervuiling, ziet men een drastische stijging over de laatste jaren. Legt men dit cijfer naast het aantal rechtszaken in verband met milieuvervuiling ziet men dat het aantal rechtszaken slechts een relatief lichte stijging hebben. Het merendeel van de klachten wordt dus opgelost vooraleer het tot een rechtszaak leidt. Men kan hiervoor verschillende redenen vinden. De onzekerheid om te winnen, de vaak hoge kost van de advocaten, de corruptie, het feit dat vele vervuilende bedrijven ofwel staatseigendom ofwel rijke multinationals zijn, zijn er slechts enkele van. Voor de rechters zelf is het ook vaak frustrerend, zij hebben immers meer dan eens niet genoeg gezag om de straf af te dwingen. Het probleem van verantwoordelijkheid is eerder een bijkomstig probleem, gezien de bovenliggende zaken. Indien de hiërarchische structuur gestroomlijnd wordt en de ideologie van de Partij en Staat wordt aangepakt, zal het bewustzijn van het volk groener 38 worden. Ongetwijfeld zal het op het matje roepen van verantwoordelijken en het geven van een passende straf daaruit volgen. 2.2. Het falen van de lokale ambtenaren. Hoe de structuur van het staatsbestel is en hoe de ambtenaren geëvalueerd worden, zijn niet de enige zaken die een goede werking van het milieubeleid in de weg staan. Bij de lokale ambtenaren zelf schort er ook nog heel wat. Hun taak bestaat er in het volk te onderwijzen en te helpen, zoals de opgelegde beleidslijnen van de overheid voorschrijven. Hierbij past dan ook de vraag of zij wel bekwaam genoeg zijn om dit te doen. En ook als zij wel een degelijke opleiding gekregen hebben in hun vakgebied is het vaak nog de vraag of zij wel de juiste intenties hebben? Misschien dienen zij liever andere belangen die hun persoonlijke roem geven? 2.2.1. De scholing van de lokale ambtenaren Ambtenaren in China krijgen voornamelijk on‐the‐job training. Vooraleer ze een vaste positie krijgen, dienen ze wel af te studeren aan een speciaal opleidingscentrum, genaamd de China Central Party School. Alle topambtenaren van het land dienen er 3 maanden tot 3 jaar allerhande onderwerpen te studeren. Het curriculum omvat voornamelijk politiek‐ ideologische onderwerpen, aangevuld met technische en wetenschappelijke vakken. Gezien het korte opleidingstermijn, het ruime curriculum en de niet‐vereiste om specialisatieopleidingen af te ronden, kan men stellen dat de ambtenaren weinig tot geen inzicht krijgen in meer gedetailleerde onderwerpen zoals milieubeleid. Daarenboven is deze school enkel voorzien voor de topambtenaren, nooit voor de gemiddelde ambtenaar die tewerk gesteld wordt in de observatiebureaus of in de lokale uitlopers van het Ministerie van Milieubescherming. Het tekort aan milieuexperts is dan ook een duidelijke oorzaak van het falen van de ambtenarij inzake milieubeleid. Door het tekort aan experts herkennen de bureaus de problemen minder snel of zelfs helemaal niet. Gaan ze zelden initiatief nemen om oplossingen te zoeken en gaan ze zich ook gedistantieerd voelen van hun werkonderwerp. De overheid herkent dit probleem en tracht dit met buitenlandse hulp te verhelpen. Hier komen internationale NGO’s handig van pas, in dit geval het WWF. Met hun programma dat EFS of Education for Sustainability heet, trachten zij landen met een lage graad van milieuexperts te helpen. De Chinese overheid zag er toekomst in en ratificeerde in 2003 het 39 programma. Het Ministerie van Onderwijs ging er zelfs zo ver in dat zij programmapunten van het WWF over milieubescherming integreerde in het curriculum voor studenten lager onderwijs. Het einddoel dat het WWF voor ogen heeft is om de EFS te integreren in het curriculum van de China Party School én om de overheid aan te moedigen er een speciale opleiding voor milieuexperts te starten. Zo kan het aantal experts stijgen en is het voor het milieubeleid makkelijker erkenning te krijgen en te evolueren. 2.2.2. Corruptie of guanxi Een tweede probleem waar de Chinese ambtenarij, net als vele andere ontwikkelingslanden, last van heeft is het probleem van corruptie. Het is niet ongehoord dat een ambtenaar met een hoge post aan nepotisme doet of dat hij plezierreisjes aanneemt om in ruil de benodigde vergunningen sneller uit te geven. Voor ons Westerlingen komt dit vaak over als ongebreidelde corruptie, in de Chinese maatschappij wordt dit eerder onder de noemer guanxi geplaatst. Guanxi is een Chinese term die letterlijk relatie of netwerk betekent. Los vertaald komt het neer op wat wij connecties of networking noemen. Door bepaalde mensen te kennen en hen financieel te plezieren is het mogelijk om vriendschappelijk bepaalde gunsten te vragen. Dit culturele concept bestaat al lange tijd in China en is volledig ingeburgerd in het dagelijkse leven. Het ontstaan ervan is volgens Dunfee & Warren (2001) te wijten aan de historische zwakke institutionele kracht van de overheid, door deze guanxi kon men zo integriteit en vertrouwen overbrengen waar de rest faalde. Het bestaat overal waar men kijkt: onder vrienden, tussen zakenpartners en zelfs ook in de ambtenarij. De scheidingslijn tussen guanxi en corruptie is smal, als die lijn er tenminste al is, en bezorgt de overheid heel wat kopzorgen. Volgens de Chinese overheid verandert guanxi in corruptie wanneer het de correcte uitvoering van het ambt stoort. Een vage omschrijving die ruim geïnterpreteerd kan worden en waarmee men in het rechtsgebouw weinig kan aanvangen. Het milieubeleid is een van de grootste slachtoffers van deze corruptie. Door het nepotisme wordt immers onbekwaam personeel aangesteld dat niet in staat is vervuilingproblemen aan te pakken. Daarnaast verkrijgen veel bedrijven door de andere vormen van corruptie vergunningen die ze anders niet zouden verkrijgen en wordt hun bijdrage aan de vervuiling genegeerd. Een andere vorm van corruptie waarover we het eerder al hadden zijn de doofpot‐affaires of vervalsingen. 40 2.2.3. Doofpot­affaires en vervalsing van cijfers en rapporten De 8 dagen durende verdoezeling van de gevolgen van de chemische besmetting aan de Songhua rivier is geen alleenstaand feit. In China zijn er talloze voorbeelden van pogingen om ongelukken met vervuilende gevolgen te verdoezelen. Dit door cijfers te vervalsen, het onderwerp dood te zwijgen of het ronduit te ontkennen. Een recent voorbeeld daarvan is de luchtkwaliteit boven Beijing gedurende de Olympische Spelen. In de aanloop van de Olympische Spelen kwam er heel wat kritiek van zowel het IOC, de WHO en deelnemende teams over de slechte luchtkwaliteit waaraan de atleten werden blootgesteld. De Chinese overheid beloofde drastische maatregelen te nemen om deze verontreiniging terug te dringen naar een kwaliteit die beter was dan die tijdens de Olympische Spelen van Athene. Meer dan 15 miljard US dollar werd uitgegeven aan allerhande oplossingen om de kwaliteit op te krikken, dit bedrag oversteeg het budget die ze beloofden uit te geven toen ze de Olympische verkiezingen wonnen. Om de luchtkwaliteit te meten wordt gebruik gemaakt van observatiebureaus verspreid over Beijing. Deze observeren de hoeveelheid PM10, stikstofdioxide, zwaveldioxide, koolstofmonooxide en ozon in de lucht en zetten ze om in een API quotering (Air Pollution Index). Deze index gaat van 0 tot 500, waarbij 500 extreem schadelijk is voor de gezondheid en 0 perfect gezonde lucht weergeeft. Het Ministerie van Milieubescherming beschouwt API 100 als gezonde lucht, het doel voor de Olympische Spelen was dan ook om tijdens de volle 16 dagen deze niveaus te behalen. In vergelijking met Westerse landen is een API 100 nog altijd een slechte luchtkwaliteit, waarbij aan gevoelige mensen aangeraden wordt binnenshuis te blijven. Vergeleken met de Belgische BelATMO luchtkwaliteitindex komt dit overeen met een 8 op 10, waarbij 10 voor de laagste kwaliteit staat. De vergelijking van het Chinese en Europese systeem behandelen we later in grote lijnen. Hoewel de Olympische Spelen van start gingen onder een door smog bedekte hemel en veel atleten klachten hadden over de luchtkwaliteit, hield de overheid vol dat de luchtkwaliteit rond de door hen voorspelde API 100 lag. Sinds de overwinning van de Olympische verkiezingen in 2001 tot nu was het aantal ‘blauwe dagen’ met API 100 of minder stelselmatig gestegen. Toch is er veel sprake van vervalsing van cijfers en corruptie. Waar voorheen alle observatiebureaus in de binnenstad lagen, waar de vervuiling het hoogst was, werden tijdens de Spelen enkele bureaus naar de periferie van de stad gebracht om zo 41 de gemiddelde waarden naar beneden te halen. Waar vroeger een ‘blauwe dag’ een API 100 of minder had, werd in het eindrapport na de Olympische Spelen dagen met API tot 120 ook nog gelabeld als een ‘blauwe dag’. Om de resultaten tijdens de laatste dagen voor de Spelen nog te verbeteren werden als bijkomende maatregel alle fabrieken in de onmiddellijke omgeving van Beijing tijdelijk gesloten en werd een strenge restrictie aan het aantal auto’s in de binnenstad opgelegd. Om het idee van een goede luchtkwaliteit kracht bij te zetten werd de bevolking van Beijing door de overheid aangeraden om hun gezichtmaskers tegen de vervuiling thuis te laten. Dit in een stad waar het dragen van een gezichtmaskers door een groot deel van de bevolking als noodzaak beschouwd wordt om zich te beschermen tegen de luchtvervuiling. Hoewel er vaker campagnes opduiken tegen de corruptie van de ambtenaren, is het niet vanzelfsprekend of deze effectief zijn. In zekere mate is corruptie, via de guanxi, een culturele aangelegenheid die zich diep in het bewustzijn van het volk heeft geworteld. Het stelt het volk in staat bepaalde zaken op een eenvoudige manier gedaan te krijgen in een land met een heel ingewikkelde administratie en zwakke institutionele macht. 2.3. De vergelijking tussen het Chinese milieubeleid en het milieubeleid van de EU Vooraleer we een vergelijking trachten te maken tussen beide systemen moeten we de grote verschillen tussen de EU en de Volksrepubliek China benadrukken. China is een land dat nog steeds in volle ontwikkeling is, dit is op vlak van de technologie die ze hanteren in het dagdagelijkse leven duidelijk te merken. Ruwweg 69% van de energie ontstaat bijvoorbeeld uit gebruik van steenkool. Zijn oppervlakte is meer dan 9,500,000 km2 en is daardoor het grootste ontwikkelingsland ter wereld. Daarbij is het klimaatverschil tussen Noord en Zuid één van de meest extreme die men in eenzelfde land kan vinden. We vergelijken dit met een unie van landen waarvan de totale oppervlakte slechts half zo groot is. Waar de industriële revolutie van start is gegaan en geleid heeft tot een van de meest welvarende gebieden ter wereld. Het enige wat de twee gebieden ongeveer met elkaar gemeen hebben is hun bevolkingsdichtheid en hun vastberadenheid om iets te doen aan het milieu. Beide streven bijvoorbeeld om 20% van het totale energiegebruik uit hernieuwbare energie te laten komen voor het volgende decennia om is. Iets waarbij ze elkaar trachten bij te helpen via CDM projecten, hierover gaan we later verder op in. 42 De EU zoals we het nu kennen is ontstaan in 1993, zijn voorhangers hadden echter eenzelfde doel voor ogen. Het instellen van een gemeenschappelijke markt en het economisch beleid nader tot elkaar te brengen. Milieubeleid werd van in het prille begin al in het achterhoofd gehouden en werd een eerste maal neergeschreven in het Eerste Milieuprogramma in 1973. Sindsdien is het milieurecht in grote mate gevorderd. De EU poogt niet om het milieubeleid van de lidstaten te vervangen, enkel hen te helpen in het verder onderbouwen van hun eigen recht zodat lidstaten geen slachtoffer zijn van het lakse beleid van andere lidstaten. Alles is opgesteld met het doel de vervuiling te verminderen, te stoppen en te voorkomen. Onder zijn instrumenten horen de Commissie en het Hof van Justitie als instituten en verorderingen, richtlijnen en aanbevelingen als middelen. Het milieubeleid van de EU bestaat nagenoeg hoofdzakelijk uit richtlijnen, deze zijn enkel in resultaat verbindend voor de lidstaten. Hoe de lidstaten deze resultaten willen bereiken is hun eigen keuze. De Commissie is er om toe te zien of de door haar opgestelde richtlijnen worden nageleefd, gebeurt dit niet dan wordt de lidstaat voor verantwoording voor het Hof gedaagd en een sanctie opgelegd. In zekere mate kan dit systeem als een leidraad dienen voor het Chinese systeem, de lidstaten kunnen immers vergeleken worden met de territoriale regeringen van China en de Commissie kan men vergelijken met de functionele ministeries. Kenmerkend hieraan is de noodzaak tot het ontbinden van de functionele afgevaardigden op elk territoriaal niveau. De territoriale regeringen zouden daarbij de verantwoordelijkheid moeten overnemen voor het uitvoeren van de functionele taken die hogerop beslist worden. Een voorwaarde is opnieuw dat het rechtssysteem in China, net als het Hof van Justitie, genoeg slagkracht dient te hebben om eventuele overtreders te straffen voor hun daden. Ook als dit topambtenaren zijn in vooraanstaande gebieden die momenteel een zekere mate van immuniteit kennen. Als concrete vergelijking tussen de EU en de PRC, bekijken we de gehanteerde drempelwaarden waaraan de luchtkwaliteit moet voldoen. Dit omdat lucht in mindere mate afhankelijk is van het reliëf en klimaat, maar toch voor iedere persoon aan dezelfde normen moet voldoen om geen schade te berokkenen. Een belangrijkere reden is het sterk globale karakter van luchtvervuiling dat geen grenzen kent. Samenwerking is daarom cruciaal om het probleem te verhelpen. 43 Tabel 3 Europese Index van Luchtkwaliteit Pollutant Concentration Averaging period Permitted exceedences each year 25 µg/m3*** 1 year n/a 350 µg/m3 1 hour 24 125 µg/m3 24 hours 3 200 µg/m3 1 hour 18 40 µg/m3 1 year n/a 50 µg/m3 24 hours 35 40 µg/m3 1 year n/a 0.5 µg/m3 1 year n/a 10 mg/m3 Maximum daily 8 hour mean n/a 5 µg/m3 1 year n/a 120 µg/m3 Maximum daily 8 hour mean 25 days averaged over 3 years Arsenic (As) 6 ng/m3 1 year n/a Cadmium (Cd) 5 ng/m3 1 year n/a Nickel (Ni) 20 ng/m3 1 year n/a Polycyclic Aromatic Hydrocarbons 1 ng/m3 1 year Fine articles (PM2.5) Sulphur dioxide (SO2) Nitrogen dioxide (NO2) PM10 Lead (Pb) Carbon monoxide (CO) Benzene Ozone n/a Tabel 4 China’s API systeem Pollutant concentration (milligram/cubic meter) Air Pollution Index SO2 NO2 PM10 CO O3 50 0,050 0,080 0,050 5 0,120 100 0,150 0,120 0,150 10 0,200 200 0,800 0,280 0,350 60 0,400 300 1,600 0,565 0,420 90 0,800 400 2,100 0,750 0,500 120 1,000 500 2,620 0,940 0,600 150 1,200 Vergelijking tussen de twee tabellen (tabel 3 & 4) wordt bemoeilijkt door de verschillende metingwaarden die gehanteerd worden: hoeveelheden in milligram en microgram en 44 tijdspannes van 1 uur en 24u. Daarenboven hebben de twee tabellen andere doeleinden. De Chinese API is een index die bedoeld is om de luchtkwaliteit in te delen door middel van de geobserveerde hoeveelheden om te zetten in een getal van 0 tot 500. 500 hierbij extreme vervuiling en waarde 100 aanzien als streefdoel en schone lucht. De EU heeft daarentegen grensvoorwaarden voorgeschreven die niet overschreden mogen worden over een bepaalde tijdspanne. Enkele van de stoffen zijn uitzonderingen en mogen wel een aantal keer de voorgeschreven grens overschrijden. Wanneer men de API 100 vergelijkt met de drempelwaarden opgegeven door de EU vallen enkele zaken onmiddellijk op. Het eerste is het ontbreken van enkele stoffen op de Chinese index zoals lood, benzeen, cadmium. Al deze stoffen komen in hoge concentraties vrij bij productie van ferro‐metalen en hebben allemaal schadelijke gevolgen voor de gezondheid van de mens. Een andere vaststelling is dat de waarden voorgeschreven door de EU stelselmatig lager liggen dan die in de Chinese API, in het geval van PM10 ligt die zelfs drie maal zo hoog. Bij ozon en koolstofmonooxide komen de door de EU voorgeschreven waarden over 8 uur ongeveer overeen met die van de API over 24 uur. Het valt niet te ontkennen dat de waarden voorgeschreven door de EU veel strenger zijn dan de Chinese equivalent, daarbovenop worden bepaalde stoffen gewoonweg genegeerd. Stoffen die vrijkomen uit industrieën die hoogtij vieren in China. Het stijgen van de internationale prijzen van metaalschroot is immers de lucht ingevlogen omdat China er meer en meer van opkoopt, een duidelijke indicatie van de groeiende ferro‐ metaal industrie in China. De gevolgen van deze verschillen leiden tot heel wat discussie die bij iedereen al ter ore gekomen, China wordt daarbij door de internationale wereld onder druk gezet om iets aan zijn milieubeleid te doen. In die mate zelfs dat David Scott (2009) stelt dat het een strategische sleutel is voor het slagen van EU‐China relaties. China weigert bindende cijfers te aanvaarden maar beweert wel van goede wil te zijn. Om dit aan te tonen komen staatshoofden van de EU en China om de twee jaar samen in wat de EU­China Energy Conferences heet. Hier bespreken ze niet alleen de kwestie van energie maar ook milieu en duurzame ontwikkeling. Samen trachten ze oplossingen te vinden om groeiende problemen halt toe te roepen en de Chinese ontwikkeling schoner te laten verlopen. Deze conferentie is niet de enige denktank in deze coalitie, verscheidene andere conferenties, programma’s en unies houden zich ermee bezig CDM projecten op te stellen, raad te geven aan de Chinese overheid en het bewustzijn van het Chinese volk te vergroenen. 45 2.4. Conclusie Na bespreking van het Chinese milieubeleid op zich en dit vervolgens naast dat van de Europese Unie te leggen, kunnen we niet anders opmerken dan dat er nog steeds heel wat werk is aan het Chinees systeem. Gezien de geschiedenis van het land zelf en het labiele karakter van zijn politieke structuur doorheen de jaren is het opmerkelijk dat kwantitatief gezien het milieubeleid op huidig niveau staat. Er zijn talloze wetten die in theorie moeten toezien op het voorkomen van verdere vervuiling, verschillende instituties hebben daarbij als prioriteit onderwerpen te onderzoeken die direct gerelateerd zijn aan het milieu en de gezondheid van de mens. Alsof dit niet genoeg is krijgen zij allen internationale steun via staatshoofden en NGO’s. Grote sprongen worden tijdens de laatste jaren dan ook gemaakt om verandering in te luiden, de Olympische Spelen in Beijing zijn daar niet de minste getuige van. Op kwalitatief vlak onderscheidt China zich helaas niet van de andere ontwikkelingslanden met een zwak milieubeleid. Corruptie, onduidelijkheid over wie verantwoordelijk is, lage autoriteit en autonomie van het rechtsapparaat en misschien zelfs ongebreidelde onwil zorgen ervoor dat alle kwantitatieve vooruitgang teniet gedaan wordt. Indien deze zaken opgelost kunnen worden zal China zich vaker en in een sterkere positie zich in het milieudebat kunnen inmengen. 3. Wordt er aan deze problemen gewerkt om ze te verhelpen? Nu ik de grootste zwakheden van het milieubeleid aangetoond heb, ga ik me verder concentreren op hoe deze problemen verholpen kunnen worden. Een taak waarin China niet helemaal alleen staat. De Chinese overheid deinst niet terug om zichzelf in vraag te stellen en is dan ook druk bezig oplossingen te zoeken. Om het met de woorden van Wang Jinnan, een voornaam Chinees milieuexpert, te zeggen: “It is a very akward situation for the country because our greatest achievement is also our biggest burden.” De staat kijkt dan ook met een vergrootglas naar de bestaande hiërarchische structuur, alsook het bewustzijn van volk en ambtenaar, om zo een oplossing te vinden en deze in de juiste richting te duwen. De internationale wereld is daarbij niet louter van plan om toe te kijken. We hadden het eerder al over hoe het WWF China tracht te helpen en over enkele lopende samenwerking tussen China en de Europese Unie. Enkele van deze potentiële oplossingen 46 en andere constructieve programma’s worden in wat volgt uiteengezet. We starten met China op zich te bekijken als een nationale staat en gaan vervolgens verder met hoe de internationale wereld haar steentje tracht bij te dragen. 3.1. Nationale zoektocht naar oplossingen Op het nationaal niveau gaan we ons allereerst concentreren op hoe de staat de toekomst ziet. De evolutie van de ideologie van de Partij staat hierbij centraal aangezien vele veranderingen in de aanpak door de staat in de staatsideologie hun ontstaan kennen. Vervolgens bekijken we wat de onmiddellijke toekomst brengt, dit aan de hand van het Twaalfde Vijfjarenplan, de lopende projecten die verandering in de vervuiling teweeg willen brengen en de ideeën van nieuwe instituten. Tot slot bekijken we de tegenhanger van de staat, het volk. De massa tracht zich immers te organiseren en op velerlei manieren haar eisen duidelijk te maken voor de staat. 3.1.1. Nationaal Partijcongres en Nationaal Volkscongres Eerder situeerde ik al de centrale organen die het land besturen. Ik kwam tot de conclusie dat dankzij het eenpartijstelsel de Communistische Partij op ieder tijdstip de overhand had, dit benadrukte ze enerzijds door ambtenaren uit haar ledenbestand te rekruteren en anderzijds door haar structuur overeen te laten komen met die van de staat. Het machtigste orgaan van de staat is zonder twijfel het Nationaal Volkscongres, dat elk jaar bijeenkomt. De wetsvoorstellen en nieuwe beleidslijnen die zij echter hebben komen vaak van de equivalent van de Partij, het Nationale Congres van de Communistische Partij. Dit is het machtigste orgaan van de Partij, dat in zijn totaliteit elke vijf jaar zetelt. Tussendoor houdt men elk jaar zittingen die men plenum noemt waarbij, zoals eerder vermeld, de speeches van de premier veel frequenter dan vroeger refereren aan milieubescherming en milieubeleid. Men kan eerlijk stellen dat men poogt de hele staatsideologie te veranderen. Weg van de development­first filosofie, in de richting van een nieuw model dat staat voor stabiele groei die tevens het milieu beschermt. Helaas lukt dit niet zonder enige zorgen. De Partij heeft sinds de onafhankelijkheidsverklaring in ’49 voortdurend de nadruk gelegd op economische groei, voor het volk was dit dan telkens opnieuw ook de reden om de Partij te steunen. Afstappen van dit excuus tot leiderschap, kan de Partij dan ook zwaar vallen. Het volk kan zijn vertrouwen in de Partij verliezen met sociale onrust tot gevolg. Hoe dan ook is de tijd tot verandering aangebroken. Want indien de Partij niets onderneemt zal zij 47 sowieso het vertrouwen van haar volk verliezen. Al was het maar omdat de toenemende vervuiling het volk in haar basisrechten schendt. Door nieuwe ideologische idealen uit te werken en aan te kondigen tracht de Partij op het toenemende rumoer over gezondheid te antwoorden. Een eerste concept is Shengtai Wenming of Conservation Culture, een concept ontstaan op het Partijcongres in 2007 dat stelde dat men duurzaam tewerk moest gaan. Dit niet alleen met onze welvaart maar ook en vooral met ons leefmilieu. Tijdens datzelfde congres werd ook benadrukt dat er meer aandacht moest gespendeerd worden aan coordinated development een concept waarin efficiëntie centraal staat. Hieraan werd scientific development gekoppeld, het idee dat we onze wetenschappelijke kennis moeten aanwenden voor een efficiënte aanpak van de problemen naargelang de regio’s. Een gevolg is dat de aanpak verschillend zal zijn voor de steden of voor het platteland. Om de relatie tussen mens en natuur in harmonie te laten verlopen, werden een aantal numerieke doelstellingen in de vorm van het verlagen van het energieverbruik, de uitstoot en afval in kaart gebracht. Helaas werden tot op heden slechts enkele van die doelstellingen behaald. Toch mag men niet meteen het doemscenario voor ogen nemen. De verandering van de ideologische toon is een fenomeen dat gezien de langdurige focus op economische groei nog relatief jong is. Het kan dus nog een tijdje duren tot we echte resultaten te zien krijgen. Een verklaring hiervoor, die wel vaker door Chinese milieuexperts gegeven wordt, is dat er tot nog toe geen enkel model bestaat voor ontwikkelingslanden om milieuproblemen te bestrijden. Ze verwijzen hierbij naar de Kuznets curve die stelt dat bij een toenemend BNP de milieudruk eerst toeneemt om vervolgens weer af te nemen. Dit stelt dat ontwikkelde landen zich historisch eerst concentreerden op economische groei en slechts wanneer ze een bepaald welvaartspeil bereikt hadden, zich concentreerden op het verlagen van de milieudruk. Naast het ontwerpen van nieuwe ideologische concepten, onderzoekt de Partij ook of het mogelijk is om de structuur van de staat om te vormen. Zo heeft de huidige premier het gehad over het creëren van vijf superministeries om zo de bureaucratie te stroomlijnen en geleidelijk over te schakelen naar een volwaardige markteconomie. De twee belangrijkste ministeries voor het milieubeleid, naast het MEP zelf, worden dan de NDRC of National Development and Reform Committee, die de volgende Vijfjarenplannen schetst, en het Ministerie van Financiën, dat zo volledige macht krijgt over het verdelen van het budget. De 48 afgevaardigden van het Ministerie van Milieubescherming hebben hierdoor minder te vrezen hun budget te verliezen door fixatie van de provincies op andere belangen of door corruptie. Ook zal met deze hernieuwde ideologie de NDRC gedwongen worden het milieubeleid beter in te plannen. In 1998 werd nog een ander comité gecreëerd, het National Coordination Committe on Climate Change. Een orgaan dat zich voornamelijk bezighoudt met alle zaken die verband houden met klimaatsverandering. Zoals eerder al vermeld werd dit orgaan kort gehouden, door in 2003 de voorzitter van de NDRC ook het voorzitterschap van dit comité te geven. Wanneer de ideologische verandering in snelheid beginnen toe te nemen zal dit inhouden van het milieubeleid niet meer van toepassing zal zijn. De NDRC zal aan slagkracht moeten inboeten of het economische ideaal moeten laten varen, waarop de andere leden zich kunnen concentreren op het behoud van het klimaat. 3.1.2. Het Twaalfde Vijfjarenplan (2011­2015) Nu het Elfde Vijfjarenplan tot een einde loopt zijn de plannen voor het Twaalfde al een tijdje bezig. Het zal het eerste Vijfjarenplan worden waarin het milieu een dergelijke prominente plaats kent. In het Elfde Plan werd er ook al melding gemaakt van milieubescherming, dit onder druk van onder andere het Kyoto Protocol. China diende tussen 2005 en 2010 20% van zijn energieverbruik terugdringen, een doel dat hoogstwaarschijnlijk niet behaald zal worden. Eveneens moest het 10% van de emissie van schadelijke stoffen terugdringen, een doel dat tegen het einde van dit jaar behaald zou moeten worden. Voor het Twaalfde Plan heeft het Ministerie van Milieubescherming 25 punten voor onderzoek alleen al voorop gesteld, die tegen eind 2015 zeker behaald moeten worden. Kenmerkend aan deze punten is dat er geen melding is over de manier waarop ze de emissie van koolstoffen kunnen verminderen. Het is mogelijk dat China hierover nog geen uitspraak wou doen tot na de Kopenhagen Conferentie in december waar men de opvolger van het Kyoto Protocol besprak. Op deze conferentie gaan we later verder op in. Hoe het Twaalfde Vijfjarenplan er concreet zal uitzien is momenteel nog grotendeels giswerk. Traditioneel wordt dit plan namelijk pas voorgesteld tijdens de eerste maand van het nieuwe jaar. Na het falen van de besprekingen in Kopenhagen kunnen we enkel hopen dat dit zijn neerslag niet kent in het programma van het nieuwe Vijfjarenplan. 49 3.1.3. Eco­compensation & Green GDP Het in 2007 door de huidige president van China Hu Jintao uitgevonden concept van ‘Green GDP’, was misschien een van zijn meest ambitieuze plannen ooit. Om de inmiddels talrijke nieuwe systemen van milieubescherming kracht bij te zetten had de president een systeem uitgedokterd waarbij men zou kunnen kijken in welke mate de vervuiling in een bepaald gebied teruggedreven werd. Dit ging men doen door de kost van vervuiling en het verbruik van natuurlijke grondstoffen in een bepaald gebied onmiddellijk af te trekken van het behaalde BBP in datzelfde gebied. Het grote nadeel is opnieuw dat de vervuiling bekeken wordt als een probleem dat binnen de territoriale grenzen blijft. Toch is het een grote stap in de goede richting om de ambtenaren te dwingen deel te nemen aan het milieubeleid. Tot grote spijt van de internationale wereld hield het systeem het slechts één jaar vol. De resultaten waren zo verontrustend dat vele lokale ambtenaren hevig protesteerden tegen het systeem. De groeicijfers van het BBP gingen dermate naar beneden dat in bepaalde gebieden een negatieve nettogroei werd behaald. De regering luisterde dan ook naar de ambtenaren en besloot dat, omwille van ideologische redenen en om sociale onrust te voorkomen, het concept van ‘Green GDP’ op de lange baan geschoven moest worden. In haar ijver wou de overheid niet opgeven een systeem te ontwerpen waarbij de kost van vervuiling en het gebruik van natuurlijke grondstoffen doorgerekend werd. Hierdoor kwamen ze bij het systeem van eco‐compensatie. Een systeem waarbij het volk of de bedrijven beloond werden wanneer zij hielpen het milieu terug op te bouwen maar geldelijk gestraft werden indien zij natuurlijke grondstoffen gebruikten. Een voorbeeld van de straffen zijn de fosformijnen te Kunyang waar per ton ontgonnen erts 0,3 RMB betaald moest worden. Een ander, veel ambitieuzer voorbeeld is het ‘Grains for Greens’ programma dat over grote delen van China loopt en daarmee het grootste natuurconservatie programma ter wereld is. Het doel van het programma is om ontbossing te voorkomen en het erosieprobleem in China op te lossen door gaandeweg nieuwe bomen te planten. Wanneer landbouwers bijvoorbeeld een deel van hun akkers opzijzetten en er bomen te planten, krijgen zij van de staat in ruil hiervoor een geldelijke beloning, zaden of graan. Het is een ambitieus programma maar kent in de praktijk toch nog enkele beperkingen. Zo is de draagwijdte van de campagne te eng: het planten van nieuwe bomen is het enige waarvoor een beloning wordt uitgereikt. Daarbovenop is de beloning in vele gebieden niet in verhouding tot de moeite die ze ervoor moeten doen. Soms krijgen de goeddoeners 50 reusachtige beloningen terwijl ze in andere gebieden slechts geringe beloningen krijgen voor dezelfde prestaties. De oorzaak hiervan ligt opnieuw bij de ambtenaren. Corruptie haalt in vele gevallen de bovenhand. Soms kunnen de ambtenaren er zelf ook niet veel aan doen, ze zijn immers geen experts die zo’n zaken kunnen inschatten. Bij deze projecten ziet men opnieuw dezelfde problemen die het Chinese milieubeleid teistert. Kwantitatief hebben ze grootse projecten die in essentie goed uitgedacht zijn. De implementatie ervan verloopt echter zodanig stroef dat de projecten eerder een aderlating zijn dan een openbaring. 3.1.4. ENGO’s, the third force De niet‐gouvernementele organisaties in China zijn allemaal van heel recente datum. Pre‐ 1994 waren er slechts een handvol, maar in het heden is dit niet het geval. Jaarlijks komen er tientallen bij, het merendeel daarvan spant zich daarbij in voor ecologische doeleinden. In 1994 waren er slechts 9 environmental non­govermental organisations (ENGO’s), vijf jaar later waren dit er al 69 organisaties. Ze krijgen opmerkelijke steun van zowel de overheid als van het volk, maar hoe komt dit? Waar halen zij hun succes vandaan? Om deze vraag te beantwoorden grijpen we naar een visie uitgewerkt door Neil Fligstein (2001) die Yang Guobin (2005) op de Chinese maatschappij projecteerde. Hij bekeek de Chinese maatschappij vanuit een vogelperspectief en zag drie gebieden of krachten. Elk gebied was daarbij een kenmerkende situatie waar georganiseerde groepen van actoren verzamelden en hun acties in relatie tot elkaar uitvoerden. De politiek en de massa waren elk een tegengesteld gebied, een derde en snel opkomend gebied was dat van de NGO’s. Waarom de ENGO’s zo snel opkwamen heeft verschillende redenen. De meest voor de hand liggende is dat de Chinese staat meer en meer naar een vrije marktvorm tendeert en daardoor meer vrijheden aan het volk overlaat. Een andere dat de ENGO’s zich inspannen voor duurzame ontwikkeling en milieubescherming, iets waar de staat pogingen toe doet maar zelden groot succes kent. Een andere interessantere reden is dat de NGO’s zich bevinden in wat Kevin O’Brien (2003) ‘grey zones’ noemt. De NGO’s ontstaan in een gebied dat zich net tussen het volk en de politiek bevindt. Een gebied dat door het eenpartijstelsel nooit eerder ontstaan is en ook weinig neergeschreven regels kent. Beide gebieden steunen erop maar enkel de politiek heeft ervan te verliezen. Daarom is het niet opmerkelijk dat de staat ze tegelijk openlijk steunt en heimelijk intoomt. De openlijk steun werd al meermaals 51 -$3+&+!*),+$.%! 8&&5*')%%+2+*#!! 893+,$$&')3'+*! 57!-$3+&+!*),+$.%! tijdens speeches herhaald door de president, hij ziet de NGO’s, en vooral de ENGO’s, als een @+)'+&%&+-$#)+! derde kracht tussen politiek en volk, die we allen moeten aanmoedigen daar zij het land A)*$*0)B-+!+*!-+)'+&%&+-$#)+! vooruit zal helpen. Het intomen gebeurt via regels en procedures, deze kan men gebruiken om het aantal NGO’s in categorieën op te splitsen. Figuur 11 Institutionele krachten en de plaats van ENGO’s C1+!45-)#)0$-!A)+-'! D;E6F%! (+')$! G;E6F%! G*#+&*+#! In de literatuur is er consensus dat men de Chinese ENGO’s in zeven verschillende categorieën indeelt. Deze categorieën zijn ontstaan volgens de mate van autonomie die ze van de overheid genieten. Hierbij verwijzen we naar het intomen hierboven. In 1998 werd een procedure op poten gesteld, gericht op non‐profit organisaties. Centraal daarin was de plicht tot registratie bij de overheid door middel van twee stappen. Allereerst moest de organisatie een sponsor vinden in de vorm van bedrijf of institutie. Dit vormde een grote hindernis aangezien dit betekende dat het bedrijf of institutie verantwoordelijk was voor de acties ondernomen door de non‐profit organisatie, iets waar velen voor terugschrokken. Vervolgens moest er een missiestatement opgesteld en doorgegeven worden aan de overheid, een lijst van de leden en de hiërarchische structuur van de organisatie moest daarbij ingesloten worden. Een volgende regel die de overheid opstelde was dat een beperking op het aantal ENGO’s per gebied. Er mocht slechts één enkele ENGO per regio bestaan. Vaak werden deze plaatsen al ingenomen door de GONGO’s of gouvernementeel georganiseerde niet‐gouvernementele organisaties. Dit waren organisaties die hun budget rechtstreeks kregen van de overheid en waarvan de leider vaak tevens de leider van het sponsorinstituut was. Een voorbeeld daarvan is de China Society of Environmental Science, ten tijde van het NEPA was de voorzitter hiervan telkens ook de voorzitter van deze 52 GONGO. Omwille van deze regels kan men stellen dat deze organisaties afwijken van de normale NGO’s, ze worden dan ook NGO’s met Chinese Karakteristieken genoemd. Een verwijzing naar het concept van Socialisme met Chinese Karakteristieken dat China hanteert om de vrijemarkt in te voeren zonder af te stappen van het socialisme. Steeds vaker worden deze regels omzeild door zich te organiseren als non‐profit organisatie of zich gewoonweg niet te registreren bij de overheid. Iets illegaals, maar door de komst van het internet makkelijk te verwezenlijken. 50 The China Quarterly Tabel 5 Belangrijkste soorten NGO’s Table 1: Main Types of Environmental NGOs in China Organizational Type Registered NGOs Non-profit enterprises Unregistered voluntary groups Web-based groups Registration status Examples Registered as social organizations (shehui tuanti) or private, non-profit work units (minban fei qiye danwei) Registered as business enterprises but operate as non-profit organizations Unregistered organizations that function as NGOs Friends of Naturea; Green River Unregistered groups that operate mainly through the internet Student Registered with campus environmental Youth Leagues yet function associations and perceived as NGOsb University Affiliated with institutions research of higher learning but centres/institutes operate as NGOs Governmentorganized NGOs (GONGOs) Social organizations established by government agencies, also known as state-owned NGOs (SONGOs)c Global Village of Beijing; Institute of Environment and Development Green Earth Volunteers Green-Web; Greener Beijing Sichuan University Environmental Volunteer Association Centre for Legal Assistance to Pollution Victims, China University of Political Science and Law China Environmental Science Association Notes: a Friends of Nature is registered as a secondary organization (erji zuzhi) yet operates as an De ENGO’s halen hun volgelingen voornamelijk uit vrijwilligers die nog studeren. Dit independent NGO both administratively and financially. b Zhao Xiumei, “Guanyu Beijing huanbao de diaocha fenxi” (“A survey and analysis of verklaart waarom het personeel vaak klein in schaal is maar uitermate professioneel environmental NGOs in Beijing), in Wang Ming (ed.), Zhongguo NGO yanjiu, UNCRD Report Series No. 38 (Beijing: UNCRD and Qinghua University, 2000), pp. 37–50. c Nick Young, “Introduction: searching for civil society,” in China Development Brief (ed.), tewerk gaat. Studenten koppelen dit namelijk aan hun studies in de hoop er later naar te 250 Chinese NGOs: Civil Society in the Making (Beijing, 2001), p. 13. kunnen verwijzen wanneer zij op zoek zijn naar een job. Het organiseren van de jongeren tussen het volk en de politiek in kan voor China watchers herinneringen oproepen meent of ENGOs as much as the political field, the mass media, the internet and Elizabeth Perry (2003). De gelijkenissen met de vele groeperingen tijdens de Culturele international NGOs. Revolutie zijn dan ook treffend. Zo werden in beide gevallen de leden gerekruteerd uit de The development of environmental NGOs took off in the mid-1990s and accelerated within a few years. In 1994, there were only nine studentenkring en gingen ze ijverig tewerk om een betere toekomst te verwezenlijken ENGOs, including four student organizations. By 1996, the number had grown to 28, including ten student organizations. The number increased dramatically from 1997 to 1999, when at least 69 ENGOs were founded, 43 of which were student organizations. By April 2001, the total number of student environmental organizations had reached 184, and by 2002, 53 waarbij het roepen van slogans niet achterwege werd gelaten. Aan het hoofd van deze ENGO’s kan men vaak charismatische leiders vinden die ijverig voor hun doel gaan en anderen inspireren eraan deel te nemen. Wanneer deze leider dan wegvalt is de overlevingskans van de organisatie dan ook aanzienlijk geslonken. Hoe deze ENGO’s tewerk gaan is echter compleet verschillend van de werkwijze van de groeperingen ten tijde van de Culturele Revolutie. Geweld is taboe, zelfs protest is bij vele organisaties al een hekelpunt. De nood aan registratie en sponsoring van de organisaties is waarschijnlijk ontworpen met het idee om zo geweld en agressief protest vanwege de organisaties te voorkomen. De overheid weet immers wie eraan deelneemt en wie de organisatie leidt. Het voornaamste doel van de ENGO’s is bij het volk een groener bewustzijn creëren, dit via workshops en forums, waardoor ze zorgzamer met de natuur omgaan. Naar de bedrijven toe hanteren ze dan weer een andere tactiek door ze voor de rechter te dagen. Wanneer alles faalt is het niet ongezien dat ze de hulp inroepen van internationale NGO’s. Het vermijden van openlijke agressieve conflicten primeert dus te allen tijde. Een voorzitter van een Chinese ENGO’s stelde het dan ook perfect met ‘publicity and participation instead of protest and disruption’. Een enkele ENGO dienen we kort te bespreken, dit is de ENGO Friends of Nature. De organisatie die zich al het langst bezighoudt met ecologische kwesties in China en tevens het startschot luidde voor de massale groei van ENGO’s. Ze houden zich bezig met het verspreiden van informatie die het ecologisch bewustzijn van de mensen prikkelt en aanzet tot het beschermen van diersoorten die met uitsterven bedreigt zijn. Elk jaar sluiten meer leden zich aan waardoor ze ook bijzondere steun genieten van de overheid. De ENGO’s, en NGO’s in het algemeen, hebben heel wat te bieden aan de Chinese toekomst. Ze helpen het land waar de overheid achteroploopt of faalt en organiseert het volk op een nostalgische manier. De organisaties hebben echter nog een veel grotere impact op het toekomstige China. Door het ontstaan van een derde kracht dient de overheid zich niet enkel te concentreren op het volk maar ook op de nationale NGO’s. De organisaties tasten de grenzen van het huidige bestuur af, niet‐wetende welke reactie ze uiteindelijk zullen uitlokken bij zowel volk als Partij. Het bewustzijn van het volk is alleszins al ruimer geworden en heeft geleid tot het stellen van meer eisen met een sociaal karakter. Het ontstaan van de NGO’s is direct gerelateerd aan het openen van de markt. Misschien zal na 54 het invoeren van een volledig vrijemarkteconomie, de politieke sfeer als volgende aan beurt zijn, en zijn de huidige NGO’s voorbodes van een politieke tendens naar democratie. 3.1.5. Media en Internet De media zijn in China sinds jaar en dag hét middel om het volk op grote schaal te indoctrineren met ideologische concepten. Nu nog kan men na iedere belangrijke vergadering aan de hand van de foto’s op de voorpagina’s in kranten zien wie zich waar bevindt in de hiërarchie en wat er veranderd is. Momenteel staat de media nog steeds onder het leiderschap van de Partij en dit zal in de nabije toekomst niet veranderen. Bijgevolg worden dagelijks alle artikels gescreend of ze geen lasterend materiaal ten opzichte van de Partij bevat. Sinds de economische hervormingen worden sporadisch wel enkele onafhankelijke kranten toegelaten. Deze zijn echter in beperkte oplage te verkrijgen, bovendien is er geen absolute zekerheid of deze kranten al dan niet toch bestuurd worden door de overheid. Ecologische topics worden omwille van deze censuur dan ook vaak vermeden. De waarheid zou immers onrust kunnen brengen wat stellig vermeden dient te worden. Met het openen van de economie is de rol van de media langzaamaan aan het veranderen. Wanneer men vandaag de krant openslaat leest men nog steeds patriottistische artikels over hoe de Chinese economie een wereldwonder is en de wereld aan hun voeten ligt. Toch wordt er ruimte gemaakt voor eventuele kritiek, hetzij nog altijd in zeker mate gecensureerd. De media bevinden zich dan ook in een lastig parket. Ze dienen twee meesters te gehoorzamen, de politieke druk van de ene kant en de vrije markt aan de andere kant. Buitenlandse kranten worden nu immers ook toegelaten in China, hoewel men geen edities zal vinden waarin men China bekritiseert. Deze worden tegengehouden aan de grens en uit de buurt van het publiek gehouden. Het internet is een belangrijke bondgenoot van de media. Iedereen kan er in zekere zin vrij rond bewegen en allerhande informatie opzoeken. Ik benadruk de ‘in zekere zin’, want in 2003 heeft de overheid een massale firewall opgezet genaamd ‘Golden Shield’. Deze firewall dient alle ongewenste zaken voor het publiek te verbergen. Hoever China gaat in het blokkeren van websites beslissen ze zelf, recent is bijvoorbeeld de search‐engine ‘Google’ geblokkeerd. De motivatie voor de overheid om deze firewall op te stellen is dat door de massale groei aan gebruikers het internet in China moeilijk te controleren viel. Met 55 1998 het jaar dat een explosieve groei van start ging, ging het aantal gebruikers van 10,000 in 1994 naar 2,1 miljoen in 1998. Dit bewijst niet alleen de nood van dat het Chinese volk om zich te informeren, maar ook ‐ en misschien vooral ‐ de interesse van de Chinezen om zich via het internet te organiseren. Environmental NGOs and Institutional Dynamics in China 59 Figure 4: Growth in Internet Users in China, 1997–2002 (millions of Figuur 12 Groei van het aantal internetgebruikers tussen 1997 en 2002 (in miljoenen) people) Source: China Internet Network Information Center (CNNIC) (http://www.cnnic.net.cn/ develst). 3.1.6. Conclusie users, Green-Web currently functions as a space for online discussion and Vele van de projecten die de Partij, en daarbij ook overheid, naar voren brengt zijn op information exchange.57 papier sterke oplossingen die een heus verschil kunnen maken in de strijd tegen de Secondly, for web-based ENGOs, the internet makes up for their lack of resources and helps to overcome some political constraints. While the milieuvervuiling. Nagenoeg alle projecten behalen echter hun beoogde quota niet omdat de restrictive regulations create barriers to registering an NGO, web-based groups can stake out an existence on the internet. They publicize environimplementatie ervan slordig verloopt of zijn ondergang kent door onbekwaamheid en mental information, debate environmental issues, organize activities and mobilize volunteers by email, mailing-lists, electronic newsletters and corruptie van de ambtenaren. Wanneer dan pogingen gedaan worden om de falende bulletin boards, as well as conventional means of communication. For ambtenaren op het matje te roepen botst de overheid echter op een muur van protest. Uit example, Greener Beijing’s online discussion forums have been catalysts for “offline” activism. In 1999, online discussions about recycling batter- vrees hun autoriteit te verliezen kiezen zij dan ook om toe te geven aan deze protesten. De ies inspired some middle school students in Xiamen city to organize a successful community battery recycling programme.58 vraag rijst waarom dit gebeurt. Is het omdat de top van het bestuur te zwak is om zijn All types of ENGOs, not just web-based groups, use the internet for various purposes. Of the 71 ENGOs covered in Figure 3, 38 have onderdanen te controleren? Of gaat het verder en wensen zij eigenlijk niet dat het nieuwe 59 organizational web sites as of August 2003. More than half of these have bulletin boards. Many web sites, such as Human & Nature in beleid slaagt, wetende dat dit het begin van het einde van hun hiërarchie is. Harmony (www.enviroinfo.org.cn) run by the Institute for Environment and Development, are important tools for public environmental eduHet is dan ook niet verbazend dat de druk tot verandering vanuit een andere hoek komt. cation. Similarly, bulletin boards are useful spaces for information, Het volk begint zich meer en meer zelf te organiseren, dit officieel onder het mom van 57. Interview with a Green-Web leader, June 2002. For details about Green-Web and several other web-based groups, see Guobin Yang, “Weaving a green web: the internet and ENGO’s of officieus via het internet. Daarbij manen ze via niet‐agressieve acties de environmental activism in China,” China Environment Series, Issue 6 (2003), pp. 89–92. 58. Ibid. ambtenaren aan om zich aan de voorschriften te houden, zoniet worden zij voor de rechter 59. I first searched for web site information in print or electronic materials about these NGOs. For those with no such information in these sources, I conducted a search in August gedaagd. Men kan deze opkomst van het volk niet negeren en kan besluiten dat na het 2003 using the Chinese search engine baidu.com by typing in the Chinese names of the organizations. Many student environmental associations also have web sites but are not counted here. ontstaan van een vrijemarkteconomie zij de ijver hebben om zelfs ook de politiek te hervormen. 56 3.2. De Internationale druk naar oplossingen De internationale wereld lijdt op lange termijn evenzeer onder de vervuiling en gezondheidsproblemen in China. Het SARS virus dat de wereld in zijn ban hield is daar een voorbeeld van. De internationale wereld kan zich niet zomaar bemoeien in het milieubeleid van China, zij kunnen enkel een steunende rol bieden en klaarstaan wanneer hun hulp gevraagd wordt. Op niet‐gouvernementeel vlak ligt dit niet veel anders, de internationale organisaties moeten immers visa aanvragen en reden tot bezoek aangeven. Indien dit door de overheid niet getolereerd wordt, worden zij bij entry van het land geweigerd. We concentreren ons in het volgende op de wijze waarop China reageert op deze druk, de duale rol van de WTO op China en hoe China zich verhoudt tot het Kyoto protocol. 3.2.1. Internationale verdragen Het terugkeren van China in het internationaal forum begon ongeveer in 1970. Voor Taiwan had deze heropening van China naar de buitenwereld nare gevolgen. Voorheen door vele landen erkend als een onafhankelijk land, maar door China beschouwd als een autonome provincie, nam China de plaats in van Taiwan aan de diplomatieke tafel. Op dit moment was China nog in volle Culturele Revolutie, een rumoerige periode die ook zijn neerslag had op het diplomatiek beleid. ‘Hard power’, het afdwingen van je wensen door middel van overreding tot zelfs dreigementen, stond centraal. De belangrijkste regel in hun diplomatie was dat het buitenland zich niet mocht inmengen in nationale kwesties. Milieubeleid viel daarbij onder een nationale gelegenheid. De eerste Conferentie waar China aan deelnam was ironisch genoeg de UNCHE of United Nations Conference on Human Environment, de directe voorloper van het Kyoto Protocol en tevens de eerste Conferentie in een lange reeks over milieubescherming en de daarmee gepaard gaande invloed op de gezondheid van de mens. China nam de volgende jaren vaker deel aan internationale debatten en begon langzaamaan delegaties in eigen land te ontvangen. Zo stuurde het orgaan verantwoordelijk voor milieubescherming in 1995 maar liefst 250 delegaties uit en ontving ze zelf vanuit het buitenland samen met 80 delegaties ongeveer 210,6 miljoen dollar aan steun. China kreeg door zijn hernieuwde interesse in de buitenwereld meer aanzien en werd als een sleutelfiguur beschouwd voor de toekomst van de andere ontwikkelingslanden. China was immers een permanent lid van de Verenigde Naties, was het grootste ontwikkelingsland ter wereld en had samen met de andere drie BRIC‐landen (Goldman & Sachs 2001) een mooie toekomst voor zich. Algauw namen ze het voortouw in 57 de G77, een organisatie waarin 77 ontwikkelingslanden zetelen, en creëerden ze zo de ‘G77 plus one’. Met dit leiderschap trachtte China zijn diplomatieke kracht te gebruiken om voor de belangen van de ontwikkelingslanden te vechten. China is, net als andere ontwikkelingslanden, immers van mening dat de welvarende, ontwikkelde landen voor de milieubescherming moesten instaan. Hun ontwikkeling is immers voorbij waardoor zij zich hierop makkelijker konden concentreren. Hun mening was dat elk verdrag dat door een ontwikkelingsland ondertekend werd een evenwicht moest nastreven tussen economische ontwikkeling en milieubescherming. Indien hieraan geen gehoor werd gegeven, dan zou de situatie volgens China scheefgroeien en meer en meer lijken op het oude imperialisme waarin de ontwikkelingslanden vroeger slachtoffer waren. De manier waarop ze deze voorwaarden aan de ontwikkelde landen overdragen is door de jaren heen helemaal veranderd. Het land is afgestapt van het gebruik van ‘hard power’, ‘soft power’ is nu kenmerkend voor hun buitenlands beleid. Hoewel hun voornaamste regel inzake nationale kwesties onveranderd is gebleven. ‘Soft Power’ is volgens Joseph Nye Jr. (2004) nagenoeg volledig tegengesteld aan ‘Hard Power’, het lijkt op een tactisch spel waarbij door aantrekkelijkheid en door toegeving aan bepaalde, minder belangrijke zaken, de mening of wens van het land in belangrijkere zaken behaald kan worden. De aantrekkelijkheid verkrijgt China op zijn beurt via de bloeiende economie. De toegevinggezindheid en algemene bereidwilligheid bereikt China door internationale verdragen te ondertekenen. Let wel op, conform hun basisregel aanvaarden zij geen opgelegde bindende cijfers die zich in het nationaal beleid inmengen. De voornaamste partner bij deze internationale verdragen is daarbij de Europese Unie met het voornaamste samenwerkingsverdrag het Kyoto Protocol, meer bepaald de Clean Development Mechanisms. Hoewel er soms wrevel is tussen beide door aanslepende discussies over mensenrechten of economie, trachten ze meer samen te werken en meer overleg te plegen. Er zijn dan ook minstens jaarlijkse vergaderingen tussen de Europese Commissie en de top van de Chinese regering. Momenteel lopen er vier niet‐Kyoto gerelateerde programma’s inzake milieubescherming in China, dit in samenwerking met de Europese Commissie. Het budget voor deze programma’s wordt samen in overleg bepaald alsook wie voor welk deel van het budget instaat. Het grote hekelpunt aan deze verdragen is het succes ervan. Veel hangt opnieuw af van de lokale ambtenaren, wat er dan ook toe leidt dat sommige projecten slechts matige resultaten behalen. Kenmerkend aan de 58 samenwerking met de EU is de nadruk die ligt op technologie. China beschouwt technologie als een grote kost die de ontwikkeling van het land sterk zou inhouden. Door kennis en technologie van de EU naar China te brengen wordt dit probleem omzeild. Door het CDM systeem toe te passen is China overigens niet de enige die er voordeel uit kan halen, maar hierover later meer. Hoewel China de vele internationale verdragen, vooral de milieubeschermende, ziet als een hefboom om andere zaken gedaan te krijgen, halen ze er toch voordeel uit. Dit voornamelijk in de vorm van import van technologie en groter aanzien in de internationale wereld. Desondanks mag men zich hier niet blind op staren. Zolang China de niet‐ inmenging van andere landen in hun nationaal beleid voorop stelt zullen al deze verdragen bitter weinig uithalen om vervuiling in eigen land tegen te gaan. De WHO en internationale ENGO’s beseffen dit en trachten de regering er dan ook op te wijzen. 3.2.2. Duale rol van de WHO Sinds de start van het Opendeurbeleid waren de TVE’s verantwoordelijk voor de reusachtige economische groei van het land. Net toen de groei ietwat aan het stabiliseren was in 2001, trad China toe tot de WTO. Het BDI steeg en het BBP haalde opnieuw dubbele cijfers. Al gauw kreeg China de naam van ‘Workshop of the World’. Textielindustrie, staalindustrie en andere van overal ter wereld heralloceerden zich naar China. Met de komst van al die vervuilende industrieën steeg de vervuiling dramatisch, een feit dat China meermaals benadrukt heeft. De producten in China gemaakt, zijn voornamelijk op export gericht, richting de ontwikkelde landen van het Westen. De vervuiling en de gevolgen ervan blijven echter in het land van herkomst achter. In zeker zin is de toetreding van de WHO dus verantwoordelijk voor het toenemen van de vervuiling in China. De WHO verhoudt zich sinds de Milleniumronde in Seattle in 1999 tot China ook op een andere manier. Zo zijn er overeenkomsten van de WHO die stellen dat wanneer een land producten produceert en exporteert die ten gevolge van de technologie of de aard van het product nationaal ernstige gevolgen kan hebben voor de nationale bevolking, heeft de WHO het recht heeft om handelsembargo’s op dat product te leggen (Agreement on Technical Barriers to Trade, Art. 2,2 and 2,4). Het zijn niet allemaal embargo’s, zo is de WHO ook toegestaan om subsidies uit te keren aan de bedrijven. Dit in sommige gevallen tot 20% van de kosten gemaakt om conform te zijn aan de nieuwe milieuwetten. 59 Gepaard met het openen van de media, ontstaan van NGO’s, inmengen van INGO’s heeft de toetreding tot de WHO naast de vervuiling ook gunstige effecten met zich mee gebracht. Hoewel het land nog een lange weg te gaan heeft, zijn de verschillen met de periode voor de WHO niet te betwisten. China stelt zich meer open naar de buitenwereld en stapt langzaamaan van zijn economiegerichte beleid af. Een verandering die aan snelheid wint en het land een mooie toekomst brengt. 3.2.3. Internationale NGO’s De rol van de internationale NGO’s in China werd eerder al aangehaald. Met het controleren van de overheid wie het land binnentreedt en wat hun plannen zijn, is het voor de internationale NGO’s niet makkelijk om effectief veel te verwezenlijken in China. Sommige organisaties worden het land toegelaten nadat hun programma grondig gescreend is en er geen twijfel over bestaat dat er schade aan het imago van de Partij of China berokkend kan worden. Een reden voor deze strenge maatregelen ligt in China’s opvattingen van de mensenrechten en het ongenoegen daarover van de internationale wereld. Organisaties als Amnesty International hebben al meer dan eens protest gehouden in China, de onderwerpen gingen dan van de mensenrechten zelf, tot de recente onderdrukking van de Oeigoeren en Tibet. Desondanks staan andere organisaties, zoals het WWF, hoog in het vaandel bij de Chinese overheid. De meeste van deze organisaties beperken hun eigen inmenging in China en verkiezen dan ook om met de lokale ENGO’s samen te werken. Vaak zijn die organisaties van de GONGO‐vorm en genieten ze overheidssteun. De INGO’s die het land niet binnen geraken maar toch niet bij de pakken willen blijven zitten vinden in de niet‐GONGO’s vaak hun bondgenoot. Het doorspelen van informatie werd er met de komst van het internet veel makkelijker op. Op deze manier kan dan toch de staat omzeild worden om het volk een groen bewustzijn aan te leren en hen digitaal bij te staan bij het opstellen van rechtszaken en dergelijke. 3.2.4. Kyoto­Protocol Het Kyoto‐Protocol is tot op vandaag de dag nog altijd het meest vooraanstaande verdrag met milieubescherming als onderwerp. Het Protocol zelf kende zijn ontstaan in 1997 maar werd voorgegaan door het UNFCCC of United Nations Framework Convention on Climate Change dat in 1992 opgesteld werd onder het toeziend oog van de Verenigde Naties. Het doel van dit verdrag was het stabiliseren van het klimaat door de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Hierbij werd een opdeling van de landen gemaakt, waarbij 60 de ANNEX‐I landen geïndustrialiseerde landen zijn die bindende maatregelen hebben op hun uitstoot. De ANNEX II landen zijn ontwikkelde landen die instaan voor een deel van de kosten van ontwikkelingslanden. In 1997 werd in de Japanse stad Kyoto het Protocol ondertekend en in 2005 ging het van kracht. 38 landen hebben zich daarbij geëngageerd om de uitstoot van broeikasgassen drastisch terug te drijven, in totaal hebben 187 landen het Protocol ondertekend en geratificeerd. Hoewel het Kyoto Protocol al aanleiding heeft gegeven aan tal van milieubeschermende initiatieven krijgt het toch overal ter wereld sterke kritiek. De voornaamste kritiek is dat het Protocol niet genoeg slagkracht heeft, waardoor het niet behalen van de restricties geen verdere gevolgen heeft. Verder is er ook kritiek op wie het Protocol doelt, om de uistoot terug te drijven. De 38 landen die zich engageren, stoten in totaal minder dan één derde van de jaarlijkse totale uitstoot uit. Meer en meer stemmen rijzen daarbij op met het verzoek de ontwikkelingslanden in het Protocol te incorporeren. Zij zijn immers de primaire vervuilers en uitstoters van broeikasgassen. China leidt daarbij de ontwikkelingslanden letterlijk in absolute cijfers uitstoot en figuurlijk als kopfiguur van de G77 plus One. China is sinds 2006 het land dat de grootste jaarlijkse uitstoot heeft van alle landen ter wereld, een plaats die ze heeft overgenomen van de Verenigde Staten van Amerika. De Chinese overheid verdedigt zich hiertegen, want als je de gegevens per capita bekijkt ziet men dat China pas op de 73e plaats staat in de lijst van uitstoot van broeikasgassen per jaar per capita. In december 2009 vond de laatste bijeenkomst van de, aan het Kyoto Protocol, deelnemende landen plaats. Het doel van de bijeenkomst in Kopenhagen was om een vervolgverdrag op te stellen daar het Protocol in 2012 afloopt. Volgens velen was deze bijeenkomst een regelrechte ramp, China werd daarbij meer dan eens naar voren geschoven als boosdoener. Zo was de Chinese premier Wen Jiabao zelf niet aanwezig tijdens de besprekingen en moest er nu en dan telefonisch onderhoud gepleegd worden om deze laatste op de hoogte te stellen van de situatie. Vervolgens was China niet akkoord met de 80% vermindering van emissie tegen 2050 door de ontwikkelde landen. Een bizar feit, wetende dat China geen ontwikkeld land is en hiermee dus geen in se geen zaken bij heeft. Met de uitstootvermindering van 50% tegen 2050 voor ontwikkelingslanden was China het ook niet eens. Het kreeg daarbij grote steun van andere ontwikkelingslanden, landen die in het verleden meer dan eens ontvanger waren van Chinese donaties. Mark Lynas, reporter bij de Britse krant The Guardian meent dat China dit spel speelt om het Verdrag nu te verzwakken. Want als men het op lange termijn bekijkt heeft China alle voordeel bij een 61 zwak verdrag nu, zodat het in de toekomst niet nog meer moet inzetten om de normen te halen. Daarbij is het handig meegenomen dat China op dit moment kan verdergaan met de huidige economische groei die grotendeels door steenkool gevoed wordt. Hoe dan ook heeft China al veel voordeel gehaald uit het Kyoto Protocol, dit onder het mom van de Clean Development Mechanism. De CDM’s zijn projecten die in samenwerkingsverband opgezet worden tussen ANNEX‐I landen en non‐ ANNEX‐I landen. Dit door van de eerste materialen en technologie over te brengen naar de laatste, waarop er genoten wordt van fiscale voordelen en de ANNEX‐I landen ‘credits’ krijgen waarmee ze hun emissienormen kunnen verlagen. Desondanks is er kritiek op de CDM’s omdat ze zichzelf tegenspreken, enkel de ANNEX‐I landen zijn gebonden aan het verdrag, de non‐ ANNEX‐I landen niet, terwijl er wel sprake is van joint ventures. Toch zijn de CDM’s een razend succes, in het bijzonder in China. Van alle CDM’s opgesteld in de wereld bevindt 73% zich op Chinees grondgebied. En in 2008 liepen er maar liefst 1295 projecten die goedgekeurd werden als CDM project. De voornaamste partners daarbij zijn opnieuw de EU‐lidstaten, met meer dan twee derde van de projecten afkomstig uit de EU. Het aantal lopende CDM projecten in China zou veel hoger kunnen liggen mochten de Verenigde Staten van Amerika het Kyoto Protocol geratificeerd hebben en zo officieel aan de projecten te kunnen deelnemen. Kenmerkend aan de CDM’s in China is dat ze bijna allemaal gericht zijn op duurzame ontwikkeling en duurzame energie. Het merendeel van de projecten volgt dan ook de trend gezet door het Nederlands bedrijf Senternovem dat als eerste in 2005 een CDM in China opstartte. Toch is deze aandacht aan duurzame energie niet volledig positief. Wanneer men naar het voorbeeld kijkt van de Drieklovendam ziet men al gauw welke effecten zo’n massaprojecten kunnen hebben. Talloze gezinnen zijn onteigend omdat hun grond onder water komt te staan, een hele habitat is vernietigd, inclusief de fauna en flora die er leeft. China rechtvaardigt deze acties omdat volgens hen de groep voor het individu komt en omdat deze acties nodig zijn voor het Chinese volk, hun toekomst en rechtvaardige plaats in de wereld te garanderen. Of China aan de basis lag van het falen van de bijeenkomst in Kopenhagen maakt nu nog weinig uit, belangrijker is dat de bijeenkomst gefaald is. Het einde van het huidige Protocol nadert en een opvolger is noodzakelijk om de klimaatsverandering een halt toe te roepen. China speelt daarbij niet in het minste een sleutelrol. Niet alleen als grootste uitstoter van broeikasgassen maar ook en vooral door zijn leidersrol over de ontwikkelingslanden. 62 3.3. Waaraan dient er nog aandacht aan besteed worden in de nabije toekomst? China wordt in de hele economische wereld aanzien als een reusachtige potentiële afzetmarkt. Tot enkele decennia geleden was deze markt volledig afgesloten van de rest van de wereld. Het socialisme volstond namelijk voor het land om voor zichzelf te voorzien. Grond, transport en behuizing werd door iedereen gedeeld, het individualisme was een concept dat door weinigen begrepen werd. Met de opening van China naar de rest van de wereld en het invoeren van vrijemarktsystemen werd de Chinese bevolking meer en meer vertrouwd met de notie van individualisme. In wat volgt hebben we het over een restant van de socialistische aanpak, namelijk de Huai River Policy, en de gevolgen van de intrede van de vrije markt. Dit door de private verkoop van personenwagens te bekijken en algemener de Pollution Haven Hypothesis. 3.3.1. Huai River Policy De Huai River Policy is een overblijfsel van het socialistische regime pur sang waarbij het volk zelf niet diende in te staan voor hun onderkomen en gezondheidszorg. Omdat in het noorden van China de winters erg koud zijn werd ervoor geopteerd om centrale verwarmingseenheden op te stellen die de gehele stad tijdens de winter gratis van verwarming voorzag. Waar dit niet mogelijk was werd er door de overheid gratis steenkool geleverd zodat zij dit naar believen konden gebruiken. De naam Huai River Policy werd gekozen omdat de Huai rivier als zuidergrens fungeert van het gebied waar verwarming werd voorzien. De verwarmingseenheden werken net als het merendeel van de Chinese economie op steenkool, een op zich heel inefficiënte brandstof wat nog verergerd werd door de technisch achterhaalde centrales waarin ze gebruikt werden. Bijkomend was de uitstoot van alle schadelijke stoffen door het overmatig gebruik van de kolen. Douglas Almond (2009) startte dan ook een onderzoek waarbij hij de luchtkwaliteit in het noorden vergelijkt met die van het zuiden, waar het verwarmingsbeleid niet in voege was. Zoals eerder al aangetoond, bevestigt Almond opnieuw de algemene slechte luchtkwaliteit. Zo zijn de waarden die hij mat maar liefst 5 keer hoger dan die in de Verenigde Staten van Amerika. Na een econometrische oplossing van de gegevens kwam hij tot de conclusie dat de waarden boven de grens van het gebied inderdaad slechter waren dan de waarden onder die grens. Opmerkelijk is wel dat de concentraties zwaveldioxide en stikstofoxide, beide uitgestoten bij verbranden van steenkool, langs beide kanten van de grens overeen kwamen. Hiervoor kan men verschillende oorzaken onderzoeken, best zou zijn de 63 betrouwbaarheid van de data eerst te onderzoeken. Toch geeft Almond als grootste reden dat er verschillende bronnen zijn voor de concentraties, de voornaamste daarbij industrie en steenkoolcentrales. De bronnen van beide stoffen zijn daarbij ongelijk verdeeld over het land, er zijn namelijk meer industriezones in het zuiden maar ook minder steenkoolcentrales. Daardoor lijkt de Huai River Policy schijnbaar minder schadelijk is dan eerst gedacht werd. Omdat de verwarming aangeboden wordt door de staatsbedrijven en de overheid stelselmatig alle staatsbedrijven verkoopt is het aangeraden de situatie van dit beleid op te volgen. Een privatisering van deze staatsbedrijven kan daarbij verschillende gevolgen hebben, het wegvallen van het gratis karakter van de verwarming is daarbij meer dan gewoon een mogelijkheid. Een voordeel van die privatisering zou het opkrikken van de efficiëntie kunnen zijn wat op termijn afstappen van het gebruik van steenkool betekent en dus gepaard gaat met zuivering van de lucht. Aansluitend met dit beleid, op een meer algemeen niveau, is het energieverbruik in China. Het verlagen van het energieverbruik is sinds de laatste jaren dé prioriteit ven de Chinese overheid. Het stelde in navolging met de Europese Unie een doel in om het totaal energieverbruik tegen 2010 met 20% te verminderen. Een doel waar ze helaas niet in geslaagd zijn. Om dit doel te bekomen besloot China de achterhaalde steenkoolinstallaties in grote mate te vervangen door een meer duurzame vorm van energieontwikkeling. De CDM’s helpen daarbij door technologie in verband met bijvoorbeeld waterkrachtcentrales over te brengen. Welke doelen de overheid post 2010 zal stellen zal men pas te weten komen bij start van het Twaalfde Vijfjarenplan. 3.3.2. Privé automarkt Sinds 1994 werd de automarkt in China één van de pilaarindustrieën die de Chinese economie moest steunen om het land naar rijkdom en welvaart te brengen. Sinds dan is de auto‐industrie in China een lucratieve bezigheid die gepaard gaat met monsterwinsten. Pre 1994 reden er slechts een beperkt aantal auto’s rond, zo het was niet ongekend dat er maar één auto per dorp was. Vanaf de jaren ’90 was het echter mogelijk om als particulier een auto aan te schaffen. Om te voorkomen dat het land al te snel werd overrompeld, nam de regering enkele maatregelen. De auto moest ingeschreven worden op de plaats waar de eigenaar woonde en mocht de territoriale grenzen van dat gebied niet overschrijden. 64 Auto’s die dus in de hoofdstad ingeschreven waren mochten deze niet verlaten. Desondanks is de groei van zowel de auto‐industrie als de automarkt razendsnel gestegen. Het aantal auto’s op de baan in China is tussen 2000 en 2005 met 290% gestegen, dit terwijl het BBP per capita slechts met 120% gestegen is. Daarenboven is China nu het grootste autoproducerend land na de Verenigde Staten van Amerika. Deze hoeveelheid auto’s heeft door het aanleggen van autowegen, het verbruik van natuurlijke grondstoffen en de vervuilende staalindustrie die de bevolking van auto’s voorziet, op zich al een serieuze impact op het milieu. Wanneer men daarbij de uitstoot van de auto’s aan toevoegt, kan men een idee hebben van de druk die de auto‐industrie op het milieu plaatst. In Europa zijn de auto’s onderworpen aan allerlei normen om deze druk zo licht mogelijk te maken. De belangrijkste daarbij is de huidige EURO V norm die een limiet plaatst op de uitstoot van de auto, indien deze niet behaald wordt kan de auto niet gehomologeerd worden en dus ook niet aan de consument aangeboden worden. In China heeft men dergelijke normen niet. Dit betekent niet dat er nog niet geprobeerd is dergelijke normen in te voeren. Een laatste poging was in 2007 toen gelobbyd werd normen, vergelijkbaar met de Europese EURO IV, op personenvoertuigen in te voeren. Dit stuitte echter op hevig protest van de NDRC, het plannend economisch orgaan, dat stelde dat zo’n normen nefast zou zijn voor de motoren van de voertuigen. De kwaliteit van Chinese brandstof is namelijk van dermate lage kwaliteit dat ze schade zou toebrengen aan de nieuwe, ecovriendelijke motoren. Een rechtstreekse vergelijking van het totale aantal personenwagens per capita en hun impact op het milieu tussen China en de rest van de wereld mag men niet zomaar maken. Niet alleen omdat de gemiddelde afstand die de auto per capita in China veel lager is dan het wereldgemiddelde, ook omdat deze wagens vaak nog altijd in groepsverband gebruikt worden en dus zelden slechts één enkele persoon vervoeren. Voor de Olympische Spelen in 2008 trachtte de overheid via allerhande middelen de luchtkwaliteit naar een hoger niveau te brengen. Het merendeel van die middelen had te maken met het aantal auto’s in Beijing, die voor meer dan 40% verantwoordelijk zijn voor de slechte luchtkwaliteit, naar beneden te halen. Eerst opteerde men voor een systeem waarbij je aan de hand van het laatste cijfer van je nummerplaat wist of je al dan niet mocht rijden. De even cijfers mochten enkel op even dagen, oneven op oneven dagen. Tijdens de proefperiode had de overheid de bevolking gevraagd hieraan naarstig mee te werken, om 65 zo de rest van de wereld te tonen wat China allemaal kon. Het gevolg was dan ook dat de campagne een regelrecht succes was. Tijdens de proefperiode bleek de luchtkwaliteit te verbeteren, het aantal verkeersopstoppingen daalde zienderogen. Toen de proefperiode voorbij was daalde de luchtkwaliteit echter tot ver onder de normaal van voor de proefperiode. In hun ijverigheid de overheid te helpen had de bevolking namelijk alles waarvoor de auto gebruikt werd uitgesteld, tot de proefperiode voorbij was. In de periode vlak voor de Olympische Spelen bleek dan ook dat deze middelen niet voldoende waren om de luchtkwaliteit goed te krijgen. De regering koos vervolgens voor resolute maatregelen door de binnenstad personenautovrij te maken en alle zware transportvoertuigen uit de hele stad te verbannen gedurende de periode van de Spelen. Met een geschat aantal auto’s van 42,1 miljoen tegen 2020 dient China actie te ondernemen op dit front. Omdat de auto‐industrie een pilaarindustrie is krijgt het speciale privileges van de overheid met het oog op een extra duwtje te geven aan de economische groei. De projecties van de toekomst stellen daarbij een gemiddelde jaarlijkse groei van 18% voor, 476 J. Han, Y. Hayashi / Transportation Research Part D 13 (2008) 471–478 die grotendeels gerealiseerd wordt in de stedelijke gebieden. De nu al erbarmelijke 80 35 Urban and rural shares (%) Private car stock (million) 45 100 luchtkwaliteit in die steden zal daarbij in de toekomst alleen nog maar slechter worden. 40 Onderzoek stelt daarbij dat maar liefst 77% van de totale uitstoot van broeikasgassen in 30 60 25 20 2020 uitgestoot zal worden in stedelijke gebieden. Die jaarlijks groei zal er immers voor 40 15 10 20 zorgen dat de uitstootwaarden van het jaar 2000 tegen 2020 verzestien‐ tot 5 0 0 vertwintigvoudigd worden. Met dergelijke cijfers is het imperatief dat China iets 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 Private car stock Urban share Rural share onderneemt om dergelijke situaties te voorkomen vooraleer er geen ontkomen meer aan Fig. 4. Private car stock with urban and rural shares in China 2000–2020. is. Table 3 Tabel 6 Jaarlijkse uitstoot in China tussen 2000 en 2020 (in miljoen ton) Annual emissions with urban-rural division in China 2000–2020 (million tons) Urban areas CO2 CH4 CO NMVOC NOx SO2 Rural areas National totals 2000 2010 2020 AGR (%) 2000 2010 2020 AGR (%) 2000 2010 2020 AGR (%) 7.17 0.002 0.84 0.16 0.06 0.005 60.85 0.02 6.72 1.26 0.54 0.05 214.73 0.06 22.41 4.21 1.93 0.18 18.53 17.97 17.88 17.88 18.70 19.69 6.13 0.002 0.71 0.13 0.05 0.004 31.59 0.01 3.49 0.65 0.28 0.02 64.92 0.02 6.78 1.27 0.58 0.05 12.53 11.99 11.91 11.91 12.69 13.63 13.30 0.004 1.55 0.29 0.12 0.01 92.43 0.03 10.21 1.91 0.82 0.07 279.66 0.07 29.18 5.48 2.52 0.23 16.45 15.90 15.81 15.82 16.62 17.59 Note: AGR denotes the annual average growth rate of vehicular emissions from 2000 to 2020. 3.3.3. Pollution Haven Hypothesis De Pollution Haven Hypothesis (PHH) is een stelling, ontworpen door professor M. S. Taylor (2004), die sinds zijn ontstaan de economische wereld geboeid houdt. De stelling stelt dat industriële landen zich aangetrokken voelen tot landen of regio’s waar een relatief zwak milieubeleid gevoerd wordt, omdat het vestigen van die industrieën in het thuisland te 66 hoge kosten met zich meebrengt. Door het verplaatsen van die industrieën ondervinden de ontwikkelingslanden daarbij een nog grotere druk op het milieu en is het niet ongekend dat dit land zich verder zal toespitsen op economische groei ten koste van het milieu. Het geval van China is al meermaals bekeken en het bestaan van de PHH is daarbij zowel bewezen als weerlegd. China kent een enorme groei van zijn BDI sinds eind jaren ’70. Kenmerkend daarbij is de plaats waar het BDI geïnvesteerd werd en waar dit BDI vandaan kwam. Meer dan 86% van het totaal geïnvesteerde BDI tussen 1979 en 2003 werd in de kustgebieden in het Oosten van het land gebruikt, ruwweg 70% van dit BDI was in diezelfde periode afkomstig van andere Aziatische landen. Volgens Dean et al (2007) is er een bewijs van het bestaan van PHH, men moet de stelling echter nuanceren. Hij zegt dat er namelijk een belangrijke relatie is tussen het bestaan van PHH, vanuit welk land de BDI komt en welk type industrie deze BDI zal ontvangen. Indien de BDI uit zogenaamde ECP of ethnically Chinese projects komen kan men het bestaan van PHH confirmeren. Dit echter enkel en alleen wanneer ze geïnvesteerd worden in projecten die toebehoren aan industrietypes die sterk vervuilend zijn. In gevallen waarbij projecten vanuit het verre buitenland worden opgezet of wanneer het uit minder vervuilende industrie komt, is er geen bewijs van PHH. Hoewel het probleem van betrouwbare data een constante blijft wanneer we met China te maken hebben, vertrouwt Dean et al toch op een andere reden. Hij stelt dat het verschil in technologie de voornaamste reden is waarom we het PHH niet kunnen bewijzen bij BDI vanuit het Westen. De technologie van het Westen is immers verder geëvolueerd en behaalt zonder veel moeite bijna alle normen van de Aziatische landen. Daarbij kijken de Westerse bedrijven voor dergelijke investeringen vaak verder in de toekomst. Ze voorspellen op lange termijn dan ook een strikter milieubeleid waardoor het voordeliger uitkomt om onmiddellijk technologie te hanteren die aan toekomstige normen voldoet. Dean et al confirmeert het PHH, maar dus enkel op een intra land niveau en enkel voor sterk verontreinigende industrieën. Shen Junyi, een Japanse professor aan de universiteit van Osaka, verwerpt de gehele PHH en heeft het over de Factor Endowment Hypothesis. De FEH is een hypothese die veel beter past in het probleem China, deze stelt dat landen met een relatieve overvloed aan kapitaal de productie van intensief vervuilende goederen zal exporteren. Dit omdat de meeste vervuilende goederen tevens kapitaalintensief zijn, de productie verplaatsen naar landen die relatief weinig kapitaal hebben heeft daarbij twee voordelen. Het is relatief goedkoper 67 omdat de factorprijzen er lager liggen en houdt de vervuiling uit de kapitaalovervloedige landen. Hij verwerpt de PHH op basis van de redenering die stelt dat de kost om te voldoen aan milieunormen ten opzichte van de totale productiekost slechts heel gering is, het effect van deze kost op de handel is daarbij ook relatief klein. Het effectief bestaan van het PHH is voor China een belangrijke vraag. Het geeft immers een negatieve relatie weer tussen de buitenlandse directe investeringen en de druk op het milieu. Aangezien China sinds de toetreding tot de WHO een economische groei kent die voornamelijk gevormd wordt door het binnenkomend BDI, en dit BDI tot op heden heel hoog blijft. Kan dit een aanzienlijke verklaring zijn én voorspelling van de vervuiling in China. Conclusie Het Chinese milieubeleid kent zijn ontstaan in 1972 en heeft veel weg van de processie van Echternach, waarbij de trage stoet drie stappen naar voren zet en twee terug. De implementatie van het milieubeleid wordt overschaduwd door tal van tegenslagen, gevoed door de nadruk van Partij en Staat op de economische groei van het land. De belangrijkste milieuproblemen in het land zijn die van de water‐ en luchtkwaliteit. De gevolgen ervan wegen zwaar door op de economie, maar het is de Chinese bevolking die het meeste lijdt. De stedelijke bevolking lijdt het zwaarst onder de ondermaatse luchtkwaliteit met in sommige gevallen de dood tot gevolg. De plattelandsbevolking blijft met de zeer beperkte toegang tot zuiver water ook niet gespaard. De milieuverontreiniging van China is van een heel andere aard dan bijvoorbeeld de humanitaire problemen omdat het probleem niet ophoudt aan de landsgrenzen. Als land met grootste absolute uitstoot broeikasgassen ter wereld, beïnvloedt het ook de internationale wereld. Het huidige milieubeleid probeert een halt toe te roepen aan de vervuiling maar slaagt daar nauwelijks in. Mogelijke oorzaken voor dit falen kunnen worden gezocht in de overmacht van de WHO of de schuld kan worden gelegd bij de TVE’s. Maar twee problemen blijven hardnekkig bovendrijven: dat van de implementatie en dat van de organisatie van het milieubeleid. De organisatie is structureel zo dat het milieubeleid ondergeschikt blijft aan de belangen van de economische groei van het land. Hierdoor zijn de budgetten niet toereikend en wordt het personeel te vaak het zwijgen opgelegd. Alsof dit het milieubeleid 68 nog niet genoeg ontwricht, laat de implementatie van het milieubeleid ook steken vallen. De ambtenaren zijn vaak te laag geschoold voor de job die van hun verwacht wordt en geven menigmaal aan andere, meer financieel gerichte, incentieven toe om zo hun eigen toekomst veilig te stellen. De ambtenaren alle schuld geven, zou echter een te gemakkelijke conclusie zijn. Zoals te lezen valt in dit proefschrift spelen ook sociaal‐culturele factoren een belangrijke rol in de moeilijke weg naar een degelijk milieubeleid. Meer dan te zoeken naar de oorzaken, is het nu van belang om te zoeken naar oplossingen. De Chinese overheid staat gelukkig niet alleen in haar strijd tegen corruptie en vervuiling. Sinds het de ideologische mindset die doelt op economische groei laat verzwakken, staat de internationale wereld klaar om te helpen de groeiende automarkt en vervuilende industrie te verschonen. Dit aan de hand van niet aflatende gouvernementele en niet‐ gouvernementele steun. De belangrijkste partners zijn dan ook voornamelijk de EU lidstaten met daarnaast de WHO lidstaten. Maar ondanks die hulp staat China voor een loodzware opdracht en kampt men in het westen met zeer veel onduidelijkheden. Al was het maar omdat de data inzake vervuiling in China moeilijk te verkrijgen zijn en er nooit echt zekerheid is over de betrouwbaarheid ervan. Laat staan dat men nu al zou kunnen stellen dat de economische mindset in China al verwaterd zou zijn. 69 Bronvermelding • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Almond, D. et al, 2009, Winter Heating or Clean Air? Unintended Impacts of China’s Huai River Policy, American Economic Review: Papers & Proceedings, Vol. 99, No. 2, 2009; pp. 184‐190. Aufhammer, M., Carson, R. T., 2008, Forecasting the Path of China’s CO2 Emissions Using Province‐level Information, Journal of Environmental Economics and Management, Vol. 55, 2008, pp. 229‐247. Bina, O., 2009, An Environmental Policy Integration Perspective of the Weaknesses and Potentials of Current Chinese Practice, China‐Epi‐Sea Paper, No. 28, Wupperthal Institute. Chen, Gang, 2009, Politics of China’s Environmental Protection: Problems and Progress, Series on Contemporary China, Vol. 17, 2009. China Ministry of Environmental Protection, URL: <http://english.mep.gov.cn/>. China Twelfth Five Year Plan, URL: <http://www.chinaenvironmentallaw.com/2009/03/04/chinas‐environmental‐ protection‐12th‐five‐year‐plan/>. Cost Of Pollution in China, 2007, Washington, URL: <siteresources.worldbank.org/.../China_Cost_of_Pollution.pdf>. de Gouvello, C., Hourcade, J‐C., Mathy, S., 2001, Clean Development Mechanism: Leverage for Development?, Climate Policy, Vol. 1, 2001, pp. 251‐268. Dean, M. J., Mary, E. L., Wang, Hua, 2007, Are Foreign Investors Attracted to Weak Environmental Regulations? Evaluating the Evidence from China, Journal of Development Economics, Vol. 90, 2009, pp. 1‐13. Dockery, D. W. et al., 1993, An association between air pollution and mortality in six U.S. cities, English Journal of Medicin, Vol. 329, 1993, pp. 1753–1759. Drake, E., 1999, China Coucil for International Cooperation on Environment and Development, China Environment Series, pp. 27‐32. Fligstein, N., 2001, Social Skill and the Theory of Fields, Sociological Theory, Vol. 19, No. 2, 2001, p.108. Fu, Xiaolan, Zhang, Jing, 2008, FDI and Environmental Regulations in China, Journal of the Asia Pacific Economy, Vol. 13, No. 3, augustus 2008, pp. 332‐353. Han, Ji, Hayashi, Yoshitsugu, 2008, Assessment of Private Car Stock and Its Environmental Impacts in China From 2000 to 2020, Transportation Research Part D, Vol. 13, 2008, pp. 471‐478. Jahiel, A. R., 1998, The Organisation of Environmental Protection in China, The China Quarterly, Vol. 156, Cambridge University Press, 1998, pp. 757‐787. Kahn, J., Yardley, J., 2007, The New York Times: As China Roars, Pollution Reaches Deadly Extremes, URL: <http://www.nytimes.com/2007/08/26/world/asia/26china.html>, 26/8/2007. Kaneko, Shinji, Managi, Shunsuke, 2009, Environmental Performance and Returns to Pollution Abatement in China, Ecological Economics, Vol. 68, 2009, pp. 1643‐1651. Knupp, E., 1999, Environmental NGOs in China: An Overview, China Environment Series, pp. 9‐15. Lieberthal, K, 1999, China’s Governing System And Its Impact on Environmental Policy Implementation, 1997, China Environment Series, 1997, pp. 3‐8. 70 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Lynas, M., 2009, The Guardian: How do I know China Wrecked the Copenhagen deal? I was in the room, URL: <http://www.guardian.co.uk/environment/2009/dec/22/copenhagen‐climate‐ change‐mark‐lynas>, 22/12/2009. Muldavin, J., 2000, The Paradoxes of Environmental Policy and Resource Management in Reform‐Era China, Economic Geography, Vol. 76, No. 3, Clark University Press, juli 2000, pp. 244‐271. Nye, J. S., 2004, Soft Power: The Means to Succes in World Politics, Public Affairs: New York, 2004. O’Brien, K. J., 2003, Neither Transgressive nor Contained: Boundary‐spanning Contention in China, Mobilization, Vol. 8, No. 1, 2003, p. 51. O’Neill, J, 2001, Building Better Global Economic BRICs, Global Economics Paper, No. 66, 2001. Oberheitmann, A., 2001, WTO and the Implications for the Chinese Environmental Policy, ASIEN, Vol. 81, No. S, oktober 2001, pp. 32‐52. Oksenberg, M., 2001, China’s Political System: Challenges of the Twenty‐First Century, The China Journal, No. 45, jauari 2001, pp. 21‐35. Pan, Yue, Zhou, Jigang, 2006, Chinadialogue: The Rich Consume and the Poor Suffer the Pollution, URL: <http://www.chinadialogue.net/article/show/single/ch/493‐‐ The‐rich‐consume‐and‐the‐poor‐suffer‐the‐pollution‐>, 27/10/2006. Perry, E., 2003, To Rebel is Justified: Cultural Revolution Influences on Contemporary Chinese Protest, Palgrave McMillan: New York, 2003. Pope C. A., et al., 2002, Lung cancer, cardiopulmonary mortality, and long‐term exposure to fine particulate air pollution, The Journal Of the American Medical Association, Vol. 287, 2002, pp. 1132–1151. Scott, D., 2009, Environmental Issues as a ‘Strategic’ Key in EU‐China Relations, Asia Europe Journal, Vol. 7, april 2009, pp. 211‐224. Shen, Junyi, 2008, Trade Liberalization and Environmental Degradation in China, Applied Economics, Vol. 40, 2008, pp. 997‐1004. Sun Xinzhang, Zhou Hailin, 2008, Establishing Eco‐compensation System in China: Practice, Problems and Strategies, China Population, Resources and Environment, Vol. 18, No. 5, oktober 2008, pp. 139‐143. Taylor, M., Levinson, A., 2006, Unmasking the Pollution Haven Effect, Working Papers, februari 2008, University of Calgary, 2008. Van Rooij, B., 2006, Implementation of Chinese Environmental Law: Regular Enforcement and Political Campaigns, Development and Change, Vol. 37, No. 37, 2006, pp. 57‐74. Vennemo, H. Et al, 2009, Benefits and Costs to China of Three Different Climate Treaties, Resource and Energy Economics, Vol. 31, 2009, pp. 139‐160. Vlaamse Milieumaatschappij, <http://www.VMM.be/lucht/luchtkwaliteit/luchtskwaliteitsindex.html>. Warren, D, 2001, Is Guanxi Ethical? A Normantive Analysis of Doing Business in China, Journal of Business Ethics, Vol. 32, No. 3, 2001, pp. 191‐204. Wu, Changhua et al, 1999, Water Pollution and Human Health in China, Environmental Health Perspectives, Vol. 107, No. 4, april 1999, pp. 251‐256. WWF, Conservation Programs & Environmental Education, URL: <http://www.wwfchina.org/english/loca.php?loca=93>. 71 • • • • Xia, Xiaopeng, 2007, Xinhua News Aganecy, China's Central Party School trains 50,000 officials in 30 years, URL: < http://news.xinhuanet.com/english/2007‐ 10/02/content_6822822.htm>, 02/10/2007. Yang, Guobin, 2005, Environmental NGOs and Institutional Dynamics in China, The China Quarterly, 2005, pp. 46‐66. Yuan, Jia‐Hai, Kang, Jian‐Gang, Zhao, Chang‐Hong, Hu, Zhao‐Guang, 2007, Energy Consumption and Economic Growth: Evidence From China at Both Aggregated and Disaggregated Levels, Energy Economics, Vol. 30, 2008, pp. 3077‐3094. Zhang, Xing‐Ping, Cheng, Xiao‐Mei, 2009, Energy Consumption, Carbon Emissions, and Economic Growth in China, Ecological Economics, Vol. 68, 2009, pp. 2706‐2712. Bronvermelding figuren en tabellen Figuur 1: China County Population Census (ACMR 2004). Figuur 2: Cost Of Pollution in China, 2007, Washington, p. xvi. Figuur 3: Wu, Changhua et al, 1999, Water Pollution and Human Health in China, Environmental Health Perspectives, Vol. 107, No. 4, april 1999, pp. 252. Figuur 4: Cost Of Pollution in China, 2007, Washington, p. 6. Figuur 5: Aufhammer, M., Carson, R. T., 2008, Forecasting the Path of China’s CO2 Emissions Using Province‐level Information, Journal of Environmental Economics and Management, Vol. 55, 2008, p. 233. Figuur 6: Cost Of Pollution in China, 2007, Washington, p. 2. Figuur 7: Cost Of Pollution in China, 2007, Washington, p. xviii. Figuur 8: Cost Of Pollution in China, 2007, Washington, p. 7. Figuur 9: Cost Of Pollution in China, 2007, Washington, p. 4. Figuur 11: Yang, Guobin, 2005, Environmental NGOs and Institutional Dynamics in China, The China Quarterly, 2005, p. 49. Figuur 12: Yang, Guobin, 2005, Environmental NGOs and Institutional Dynamics in China, The China Quarterly, 2005, p. 59. Tabel 1: Cost Of Pollution in China, 2007, Washington, p. 44. Tabel 2: Cost Of Pollution in China, 2007, Washington, p. 4. Tabel 3: European Commission, Environment, URL:<http://ec.europa.eu/environment/air/quality/standards.htm>. Tabel 4: Chen, Gang, 2009, Politics of China’s Environmental Protection: Problems and Progress, Series on Contemporary China, Vol. 17, 2009, p. 91. Tabel 5: Yang, Guobin, 2005, Environmental NGOs and Institutional Dynamics in China, The China Quarterly, 2005, p. 50. 72 Tabel 6: Han, Ji, Hayashi, Yoshitsugu, 2008, Assessment of Private Car Stock and Its Environmental Impacts in China From 2000 to 2020, Transportation Research Part D, Vol. 13, 2008, pp. 476. 73
