Viering rond Paulus in Efese

Viering rond Paulus in Efese
Inleiding
Aan allen hartelijk welkom op deze dag, al zo dicht bij het feest waarop wij alle heiligen
vieren.
Maar eigenlijk is er elke week een feestelijke gelegenheid : samenkomen om vreugdevol
maaltijd te vieren is een dankbaar gebeuren. In een cirkel van mensen als tafelgenoten zijn
wij hier zingend en biddend met mekaar om gemeenschap te vormen. Eventjes het thema van
de startdag “Wij zullen doorgaan” onderbreken om de 7de dag te vieren. Alweer zullen wij
luisteren naar een verhaal van Paulus die deze keer op doortocht is in Efese. Paulus is iemand
die niet te stuiten is, hij maakt mensen wakker door zijn grote overtuigingskracht. Hij brengt
onrust, maar dwingt niemand en gaat zijn weg verder. Toch bracht Paulus heel wat teweeg in
Efese, het gewone leven werd er helemaal verstoord. In de lezing zullen wij daar zo dadelijk
meer over vernemen. Laat ons dit samenzijn toevertrouwen aan de Eeuwige die wij noemen
als Vader, Moeder, Zoon en Geestkracht, kracht die wij nodig hebben om na dit uur verder te
gaan in het leven van elke dag.
Als openingslied zingen wij het passende lied “Wie moet zwijgen zal aanspreken”
Lied
Openingsgebed
Straks horen we in de lezing twee verhalen over twee totaal verschillende wegen, deze van
Paulus en deze van de winzuchtige en listige Demetrius. Tegen die achtergrond lezen we
volgend openingsgebed van Karel Staes, gebaseerd op psalm 1.
Wie het ware leven zoekt,
De weg van waarachtigheid opgaat,
Die houdt zich ver van winzucht en van listig overleg.
Hij vertrapt de zwakken niet, lacht de kleine mens niet uit, maar weet zich dag en nacht door
God gedragen.
Hij vindt een weg doorheen de woestenij, hij is de zich breed vertakkende boom: weelderig
groen en vrachtbaar.
Vervulling tekent zijn bestaan.
Maar woorden in de wind is de taal van de mens die voor zichzelf leeft, want hij verdwijnt,
waait weg als niets.
Ooit zal het anders zijn: de vertrapte mens, afgewezen en vernederd komt uit bij God maart
het spoor van de onmens wordt onherroepelijk uitgewist.
Leer ons de juiste weg te kiezen God en draag ons. Amen.
Lezing: Handelingen 19, 21-40
Lied : instrumentaal
Duiding
Paulus blijft om één of andere reden nog even en Efese. Er heerst daar een bloeiende handel
van zilverbewerkers die kleine Artemis-tempeltjes maakten of ook nog beeldjes van de
vruchtbaarheidsgodin zelf. Het cultusbeeld stelt de godin voor met volle borsten, een kroon
op het hoofd en een kleine ronde schijf daarachter, een soort halve maan (ook de godin van de
nacht en de jacht: maangodin). Het waren souvenirs/aandenken aan een volbrachte bedevaart.
Eén man van die smidsclub, een leider of toch bezitter van een groot bedrijf heette Demetrius.
Hij en zijn stielgenoten zagen hun welvarende handel in het gedrang komen door de leer van
Paulus en zijn volgelingen. Hij maakte immers de mensen wijs dat door mensenhand
gemaakte godenbeelden geen werkelijke goden zijn. Voor de antieke mens waren God en
godenbeeld één en hetzelfde.Demetrius denkt niet enkel aan zijn handeltje, maar ook aan de
eer en de roem van de grote Artemis. Zowel de drukbezochte tempel als de godin zelf dreigen
alle aanzien te verliezen. Hij spreekt niet in dovemansoren: want met luide acclamaties, zoals
toen gebruikelijk was, roept iedereen zijn instemming uit volle macht: ‘Groot is de Artemis
van Efese’! Er ontstaat stilaan oproer in de hele stad.
Het heiligdom van Artemis lag even buiten de stad en was een enorm bouwwerk. Het werd
beschouwd als één van de zeven wereldwonderen. Men geloofde dat haar beeld uit de hemel
was komen vallen; Wanneer de hele bevolking nu naar het theater was samengestroomd,
moeten er op de 66 rijen zitplaatsen wel een 24.500 personen aanwezig geweest zijn. Men
had twee Macedonische metgezellen van Paulus, Gaius en Aristarchus (hun namen betekent
zoveel als van laag naar hoog, arm en rijk), van op straat met hen meegegrepen. Wanneer
Paulus vernam dat men tegen hem en zijn prediking bezig was, wou hijzelf naar het theater
gaan om het volk toe te spreken.
Maar gelukkig hebben enkelen hem daarvan kunnen weghouden. De stadsschrijver of
kanselier van de stad lukt het om de massa, die reeds moe aan ’t worden was van het
schreeuwen, te bedaren. Hij stelde de mensen gerust dat Artemis bij hen in goede handen is,
maar waarschuwt om geen overhaaste dingen te doen, die hen duur zouden te staan kunnen
komen.
Die twee mannen die ze hebben meegesleept, zegt hij, hebben zich niet schuldig gemaakt aan
enig vergrijp tegen de godin en daarenboven is dit een zaak van de gerechtelijke macht, van
de stadshouder om daarover te oordelen. De vergadering hier bijeen heeft geen wettig
karakter en zo lopen zij allemaal gevaar door de Romeinse overheid te worden beschuldigd
van oproer, wat voor hun positie, voor de stad zelf en voor bepaalde afzonderlijke personen,
ernstige gevolgen zou kunnen hebben.
Het verhaal van Paulus in Efese doet ons nadenken over de onbevangen boodschap, de weg
die de leer van Jezus ons brengt en de bedreiging die dit vormt voor de bevestigde instanties,
de gebetoneerde privileges, de verworven welvaart, vastgeroeste volksreligie.
Demetrius heeft het goed opgemerkt: onze welvaart hangt er van af!
Het heiligdom en alles en iedereen die er rond hangt leeft van d verworden religie, die een
beetje structuur geeft aan de chaos en de wanorde waarin mensen leven.
De prediking van Paulus lijkt een bedreiging te vormen voor de Judeeërs en hun positie
binnen het Romeinse rijk, maar ook voor de oeroude plaatselijke religies. Hij predikt
‘opstanding’ en daarin klinkt een beetje ‘opstand’ in door!
Paulus stelt inderdaad fundamentele vragen bij heel wat zekerheden: grote goddelijke namen,
gebaande wegen en veilige paden, bloed en bodem, gulden regels en ronde getallen. Hij
predikt een kleine dwaze mensengod van liefde en ontferming die het opneemt tegen allen die
de dienst uitmaken, de economie beheersen, de mensen overschreeuwen met reclameleuzen,
de politici die vreemdelingen en ontheemden uitwijzen. Als we deze lezing transporteren in
onze tijd kunnen we ons afvragen welke onze grote godinnen zijn, die bedreigd worden door
de leer van Jezus. De kleine godjes die wij aanbidden, waarvan wij leven, die onze welvaart
uitmaken, maar soms veel mensenoffers vergen. Ik denk maar aan koning auto, aan de
beursgenoteerde bedrijven en multinationals die vaak over lijken gaan, een economie die het
noorden steeds verder weg van het zuiden verwijdert, onze welvaart die ten koste gaat van een
leefbaar milieu, de voortdurende strijd en tegenstelling economie-ecologie. En last but not
least: onze super-god Money.
Daarover gaat Paulus’prediking vandaag. Ook dat vraagt om beaming en acclamatie. Daar
mag lang en breed over gezongen worden.
Lied: krijgen
Voorbeden met acclamatie: dichterbij
Dankgebed
Onze vader
Vredesgebed - wens
Bij het luisteren naar oude verhalen, het delen van brood en wijn, het luisteren naar mekaars
lief en led kan het niet anders of er zal genegenheid, liefde en vrede onder ons zijn.
Laat ons die vrede met mekaar delen.
Slottekst
Bij wijze van slottekst lezen we volgende geloofsbelijdenis. We weigeren te geloven dat de
manier waarop het Artemisgeloof wordt de juiste is en willen kiezen voor de Paulusweg, geen
mensen van de zilvertempel maar mensen van de weg.
Ik weiger te geloven wat men mij voortdurend probeert wijs te maken: dat ik niet meer zou
zijn dan een gedwee consument, dat ik niet meer zou kunnen dan meelopen op een weg die
voor mij wordt uitgestippeld en die ik niet bepalen kan.
Ik wil geloven in mezelf; Ik wil een mens zijn, bekwaam tot verantwoordelijkheid voor
mezelf en voor anderen en voor wat de wereld worden zal. Ik wil niet geleefd worden maar
mezelf bewust in handen nemen, ook al ervaar ik daardoor tegenwind.
Ik wil mijn ogen en oren openhouden voor wat mensen vandaag beroert. Ik wil weet hebben
van de dingen die rondom mij gebeuren, weet van wat er omgaat in de grote wereld. En ik
weet dat ik beschaamd zal staan om het onrecht, groot en klein, dat mensen mekaar aandoen.
Ik weet dat ik opstandig zal blijven zolang mensen nog buitenspel worden gezet, dat ik die
machteloze woede zal blijven voelen zolang ik zie dat de middelen niet worden gevonden om
de honger te bevechten maar wel om de wereld dodelijk te bewapenen.
En elke stap die lukt in de richting van meer menselijkheid zal me blij en hoopvol maken.
Ik blijf geloven dat de schepping ook in mijn handen is gelegd en ook mijn bijdrage
onmisbaar is. Ik weiger te geloven dat die inzet slechts een druppel is op een hete plaat maar
ik blijf geloven dat vele druppels water zelfs de hardste steen doen splijten.
Ik wil doen wat ik zeg n droom en de stappen zetten die nu al mogelijk zijn.
En ik weet dat dit meer is dan ik soms vermoed.
Lied: Licht en stem
Zegen
Ga nooit van elkaar weg, zonder te zeggen,
Misschien woordeloos: ik heb je graag.
Ga nooit weg zonder elkaar vrede te wensen op de levensweg die je nu moet gaan.
Besef dat het leven niet eeuwig kan duren en dat tijd en liefde beperkt zijn.
Als je dan weg gaat, zorg ervoor dat je hebt vergeven alles wat je van elkaar kan verwijderen.
Zegen elkaar en wees zegen.
Moge Gods zegen over je komen en je bewaren, vandaag en alle dagen.
Die wij mogen noemen, Vader, Moede, Zoon en Broeder, Geest en kracht in ons midden.
Amen