Tsoenamie Een verwoestende muur van water Tsoenami’s zorgen al miljoenen jaren voor dood en verderf op onze planeet Gooi een steentje in het water en je ziet de vrijgekomen energie in steeds verder uitdijende cirkels wegspoelen. Dat simpele principe ligt aan de basis van wat wellicht het meest verwoestende natuurverschijnsel op onze planeet is: tsoenami’s of vloedgolven. Het gaat dan niet om een steentje dat in zee wordt gekeild, maar om aardverschuivingen, afscheurende land- of ijsmassa’s, zeebevingen of meteorietinslagen, die golven tot 70 meter hoog kunnen opwerpen. De aarde beeft elke dag wel ergens. Met de regelmaat van de klok donderen grote ijsmassa’s in de zee of spuit een vulkaan tonnen lava in de oceaan. Gelukkig geven die fenomenen niet telkens opnieuw aanleiding tot een tsoenami en al helemaal niet tot een vloedgolf van de orde die in de kerstperiode 2004 over Zuidoost-Azië denderde. Veel heeft te maken met de mate van energie die door een beving of inslag wordt vrijgemaakt: hoe groter die energie, hoe meer ‘overtollige’ energie vanuit het epicentrum ‘weg moet’. Die energie vloeit weg in golven, soms verschillende na elkaar, die met snelheden tot 1.000 kilometer per uur wegspurten van de plaats van inslag. De energie verdeelt zich over steeds breder uidijende golven: de hoogte van de golf daalt daarbij, maar de breedte neemt toe. In het beste geval vindt de vloedgolf die zo ontstaat geen land op zijn weg en sterft hij langzaam maar zeker uit. In het slechtste geval beukt de golf echter tegen het vasteland. Door die plotse ‘weerstand’ richt de golf zich tot 30 meter hoger op en knalt met een gigantische kracht en snelheid het vasteland op. •Een waarschuwingssysteem dat de bevolking op de hoogte brengt van een aanrollende vloedgolf kan veel mensenlevens redden. Spijtig genoeg is er precies in de Zuidoost-Aziatische landen die vaak getroffen worden amper geld voor een wetenschappelijke aanpak van het probleem. De natuur zelf waarschuwt amper voor tsoenami’s. Het enige signaal dat er een vloedgolf op komst is, is een abnormaal ver teruggetrokken kustlijn. Die extreem lage waterstand vertaalt zich echter vaak in een dichtklappende dodelijk val. Op de plaatsen die door de lage waterstand droog komen te liggen, ligt de vis vaak gewoon voor het oprapen. Wie ingaat op die uitnodigende situatie in plaats van weg van de kustlijn te vluchten, riskeert overspoeld te worden door de dodelijke vloedgolf., Ook tussen twee vloedgolven in doet dit dodelijke fenomeen zich voor. •Tsoenami’s zijn van alle tijden. Sinds het begin van de geschiedschrijving wordt melding gemaakt van een tweehonderdtal spectaculaire vloedgolven. De tot nu toe hoogste tsoenami werd op 28 maart 1964 in de Golf van Alaska gemeten na een fenomenaal zware aardbeving van 9,2 op de schaal van Richter. De vloedgolf bereikte er een hoogte van 67 meter. Na een aardbeving in Chili op 22 mei 1960 rolde een vernietigende vloedgolf over Hawa챦 en enkele uren later ook over enkele Japanse eilanden. De meest verwoestende tsoenami raasde in 1703 over het Japanse Awa en doodde om en bij de 100.000 mensen. Recenter, in juli 1998 maakte een vloedgolf duizenden slachtoffers langs de kust van Papoea NieuwGuinea. Ook toen al werd de analyse gemaakt dat een uitgebalanceerd verwittigingssysteem verwittigingssysteem duizenden levens had kunnen redden. •Dat de vloedgolven tsoenami’s genoemd worden, een woord afgeleid van het Japans, is geen toeval. Letterlijk betekent het ‘grote golf in de haven’. Japan is door de ligging in de Stille Oceaan, waar 80 procent van de tsoenami’s wordt geboren, de vaakst door vloedgolven getroffen plaats. In 1983 beukte een tsoenami van veertien meter hoog in op de Japanse kust bij Honshu. Eind negentiende eeuw vielen in Honshu al eens 26.000 doden door een vloedgolf. Maar ook de in 2004 zwaar getroffen regio rond Java en Sumatra werd in het verleden niet ontzien. Een van de spectaculairste vloedgolven dateert uit 1883 en doodde 36.000 mensen. Ze kwam er na de uitbarsting van de vulkaan Krakatau en walste de kusten van Indonesi챘 plat. De vloedgolf reisde uiteindelijk bijna de hele wereld rond. In Zuid-Afrika werd nog een golfje van 20 centimeter hoog gemeten. Aan de Engelse kust was de verwoestende tsoenami geslonken tot een niemendalletje van amper 5 centimeter hoog. •Ook onze regio is niet immuun voor vloedgolven. Om en bij de 8.000 jaar geleden werden de Noorse kusten, delen van Schotland en de Far철ereilanden zwaar getroffen door een tsoenami. Een explosie van methaangas in de zeebodem zorgde voor een gigantische aardverschuiving langs de kusten van Noorwegen. Die gigantische ‘Storrega Landslide’ zorgde samen met de ontploffing van methaangas voor een van de spectaculairste natuurfenomenen. Momenteel moeten we (vooral theoretisch) ons hart vasthouden bij grote aardbevingen in IJsland. Als daar bij een grote beving grote stukken zeebodem van plaats wisselen, dan kan dat aanleiding geven tot een tsoenami die recht het Kanaal binnen stormt en door de specifieke trechtervorm enorme proporties kan aannemen en grote delen van onze kust vernietigen. •Ook het einde van het tijdperk van dinosauri챘rs wordt onrechtstreeks in verband gebracht met vloedgolven. Ongeveer 65 miljoen jaar geleden sloeg in Mexico een gigantische meteoriet met een diameter van 10 kilometer in. De sporen van die inslag zijn nog steeds zichtbaar in de Chicxuclubkrater, die een diameter heeft van 300 kilometer. De inslag zorgde voor gigantische schokgolven over de hele aarde en ongetwijfeld ook voor megatsoenami’s die mogelijk mee aan de basis liggen van het op korte termijn uitsterven van de dinosauri챘rs. •De ‘onvermijdelijke’ megatsoenami die ons nog te wachten staat wordt binnen een niet te bepalen tijdsspanne geboren op het Canarische eiland La Palma, waar de actieve vulkaan Cumbre Vieja een wel bijzonder dodelijke structuur heeft. Toen de vulkaan in 1949 uitbarstte, begon het eiland plots te schuiven. Geoloog Simon Day ontdekte intussen de verklaring daarvoor: binnenin de vulkaan zitten enorme waterreservoirs die niet naar buiten kunnen door de isolerende lavawanden. Als er een uitbarsting komt, wordt het water verhit en drukt de stoom het eiland letterlijk uit elkaar, waarbij de westkant dreigt af te scheuren en in zee te donderen. Dat het ooit gebeurt staat buiten kijf, wanneer het gebeurt is totaal onduidelijk. Het enige wat we weten is dat de Cumbre Vieja gemiddeld om de 150 jaar uitbarst en dat wellicht nog verschillende uitbarstingen nodig zijn voor het westelijk deel van het eiland daadwerkelijk afscheurt. De gevolgen van een eilandbreuk zijn wel al bestudeerd. Als er triljoenen tonnen steenpuin in zee gestort worden, dan wordt een megatsoenami zonder weerga geboren die golven van naar schatting 500 tot 650 meter hoogte op de Amerikaanse Oostkust zou laten inbeuken en tot 20 kilometer landinwaarts alles zou vernietigen. •In principe staat de klimaatopwarming volledig los van de ge beurtenissen in Zuidoost-Azië, maar stellen dat de opwarming van de planeet geen enkele rol speelt in de vorming van vloedgolven houdt geen steek. Wetenschappers houden er rekening mee dat door de opwarming van de planeet gigantische ijsschotsen op Groenland en Antarctica kunnen afbreken die grote vloedgolven mee zouden kunnen brengen. DE EFFECTEN OP DE FAUNA ‘Het is een kwestie van minuten, maar dat is vaak voldoende’ Een tsjoenami brengt geluidsgolven mee die sneller gaan dan de vloedgolf zelf, waardoor de dieren het nakende gevaar op tijd ‘horen’.” Bonnet heeft het ook over aparte dierlijke zintuigen: zogenaamde zesde zintuigen. “Sommige dieren zijn gevoelig voor elektromagnetische golven, andere voor de vochtigheidsgraad van de lucht, weer andere voor trillingen van de aarde. In Marokko was ik eens getuige van een massale vlucht van kikkers, slangen en hagedissen net voor een rivier bruusk buiten haar oevers trad.” “Over dat zesde zintuig durf ik geen uitspraken te doen”, zegt Roggeman. “Daar is nu eenmaal nauwelijks wetenschappelijk onderzoek gedaan. Maar het is wel zo dat we in de dierenwereld soms vaststellingen doen die we niet meteen kunnen verklaren. Tijdens de trek merken we dat vogels reageren op een naderend slechtweerfront. Ze voelen lagedrukgebieden naderen of ‘horen’ regenzones’ naderen.We zien dan dat vogels bijvoorbeeld een dag vroeger of later vertrekken of een dag pauzeren. Maar voorlopig zijn we niet verder dan waarnemingen.We hebben er geen plausibele verklaring voor. Hiervoor zal er nog veel wetenschappelijk onderzoek moeten gebeuren.” De meest plausibele verklaring, dat de dieren aardtrillingen eerder waarnemen dan de mens waardoor zij vaak meer tijd hebben om te vluchten, lijkt in Zuidoost-Azi챘 alvast bewezen. Op Sri Lanka, duizenden kilometers van het epicentrum, ontsprongen de dieren de dans. In Atjeh, de zwaar getroffen provincie op Sumatra, dicht bij het epicentrum, lagen tussen de tienduizenden mensenlijken ook de kadavers van de huisdieren. Blijkbaar kwam hier het water ook voor de dieren te snel na de beving. • Tsoenami zorgt voor oneindig veel menselijk leed, maar fauna krijgt nauwelijks klappen Klap De zeebeving van 2004 met een kracht van 9 op de schaal van Richter lag niet alleen aan de basis van de verwoestende tsoenami’s, de spectaculaire beving zorgde er ook voor dat de aarde een fractie van een seconde sneller draaide. Bovendien werd de wereldkaart aangepast: Sumatra is bijvoorbeeld zo’n 20 meter in opgeschoven. Langs het eiland Sumatra schuift de Indo-Australische oceanische plaat langzaam maar zeker onder de continentale plaat. In die zogenaamde subductiezone schuift de ene plaat met een snelheid van ongeveer 5 centimeter per jaar onder de andere weg met een enorme spanningsopbouw tot gevolg. Op de lange duur is die spanning niet meer te houden en komen de fenomenale krachten die gedurende jaren hebben ingewerkt in enkele minuten tijd vrij. Die vrijzetting van energie, vergelijkbaar met 30.000 keer de energie die door de atoombom op Hiroshima werd vrijgemaakt, was in 2004 zodanig groot dat de aarde eventjes een versnelling om de eigen as meekreeg en eilanden in de buurt van het epicentrum enkele tientallen meters van hun plaats werden gelicht. Paul Tapponnier van het Parijse Institut de Physique du Globe in Le Monde: “De mechanische impuls is zodanig groot geweest dat er een soort kleine tik tegen de rotatieas werd gegeven. Die kortstondige tik kan op basis van astronomische berekeningen aangetoond kan worden.” In The Independent onderschrijft Richard Gross, geoloog bij de Nasa, de stelling van zijn collega. Volgens Gross zorgde het doorstromen van massa in de richting van het centrum van de aardbol zelfs voor een kortstondige versnelling van de draaisnelheid van onze planeet rond de eigen as. Gross berekende een versnelling met 3 microseconden. Als er nog vergelijkbare versnellingen optreden, zullen wetenschappers op relatief korte termijn genoodzaakt zijn de tijd een ‘verdwenen seconde’ door te draaien. Ook de wereldkaart is na de zee beving van zondag aan hertekening toe. De plotselinge herschikking van de tectonische platen heeft Sumatra wellicht meer dan 20 meter uit positie gebracht. Andere kleinere eilandjes werden nog verder uit koers geslingerd. Het eiland Simeulu챘, dat zeer dicht bij het epicentrum ligt, werd dan weer enkele meters hoger boven het wateroppervlak getild. (ToC) Zware tsunami met losse bodem De zeebeving uit 2004 was meer verwoestend dan die uit 2005 door het verschil in opbouw van de zeebodem. [Foto Nicolle Rager Fuller, National Science Foundation] De opbouw van de zeebodem bepaalt of een zeebeving alleen een lokale of een grote verwoestende tsunami veroorzaakt. Op tweede kerstdag van 2004 vond er ten westen van Sumatra een zware zeebeving plaats die een verwoestende tsunami veroorzaakte. Drie maanden later was er een tweede beving, ten zuiden van de eerste, langs dezelfde breuklijn. Maar deze veroorzaakte alleen een plaatselijke tsunami. Amerikaanse onderzoekers wilden weten waarom de ene beving zoveel meer gevolgen had dan de tweede, wat niet alleen verklaard kon worden door het verschil in intensiteit. En waarom vonden ze na elkaar en niet tegelijk plaats als één zware beving? Het antwoord ligt in een ander soort opbouw van de zeebodem. De onderzoekers brengen deze week verslag uit in Science. De onderzoekers deden op zee met geluidstrillingen onderzoek naar de bodemopbouw langs de breuklijn op de locaties van de bevingen uit 2004 en 2005. De terugkerende signalen waren nogal verschillend en duidden op een andere opbouw van de zeebodem. Op de plek van de eerste beving had de bodem langs de breuklijn, waar de tektonische platen samenkomen, een veel lagere dichtheid dan op de tweede locatie. De grond was dus losser. Hierdoor vond de eerste beving langs een groter stuk van de breuklijn en dichter bij de zeebodem plaats dan de beving uit 2005. Er werd tijdens de eerste beving een veel groter stuk zeebodem omhoog geduwd, wat de zware tsunami veroorzaakte. De tweede beving uit 2005 vond dieper plaats onder een zeer compacte rotsbodem, met een veel kleinere tsunami tot gevolg. De onderzoekers vermoeden dat de zeebodem ter plekke van de beving uit 2004 een aparte opbouw heeft, waardoor het risico op tsunami’s daar extra groot is. Het geluk is dat de twee bevingen hierdoor apart plaatsvonden, anders was er in één keer een derde meer energie vrijgekomen. Paul Schilperoord Geologische Tijdbom "Gebied nog tientallen jaren gevaarlijk." Links Lees ook: "Megabeving - Zeebeving uit 1700 was werkelijk legendarisch", Noorderlicht nieuws, 26 november 2003 Alles over tsunami’s op de betreffende thinkquest-pagina Animatie van de vloedgolf op de Unesco site ‘International Coordination Group for the Tsunami Warning System in the Pacific’ Artikel ‘Science behind the Aceh Earthquake’ op PhysOrg.com De aardbeving bij Sumatra was met een kracht van 8,9 op de schaal van Richter de zwaarste in veertig jaar. De daarop volgende vloedgolf die meer dan honderdduizend slachtoffers maakte, is de ernstigste tsunami ooit. Professor Kerry Sieh (California Institute of Technology) deed jarenlang geologisch onderzoek in de buurt van Sumatra. Volgens hem is het gevaar niet geweken. De zeebeving op tweede kerstdag 2004 ten westen van Atjeh was in alle opzichten wereldschokkend. Eilanden zijn binnen enkele minuten tien meter of meer verschoven. De zeebodem is met tien meter gedaald zodat de aardmassa dichter naar het centrum van de aarde is gezakt. De aarde draait daardoor drie microseconden sneller, als een ijsballerina die haar handen boven het hoofd strekt. Bovendien is de aardas een kleine drie centimeter verschoven. De aardbeving ontstond op de plek waar twee tektonische platen elkaar raken. Onder water de IndoAustralische plaat en oostelijk daarvan de Eurazische plaat met de eilanden van Indonesië. De grens is 5.500 kilometer lang en loopt vanuit Birma zuidwaarts langs Sumatra en Java naar Australië. Bij Sumatra beweegt de Indo-Australische plaat met zes centimeter per jaar ten opzichte van zuidoost Azië. De platen stuiten op elkaar op drie kilometer diepte, in een trog onder de bodem van de Indische Oceaan, zo’n tweehonderd kilometer ten westen van de kust van Sumatra. In de trog duikt de Indo-Australische plaat onder die van zuidoost Azië. Het contactvlak tussen beide platen is een aarbevingszone, die ook wel een ‘megathrust’ genoemd wordt. De twee platen glijden hier niet soepel over elkaar, maar blijven een tijdje hangen en schieten dan opeens los. ‘Stick-slip’ zoals de Amerikanen zeggen. De twee platen kunnen eeuwenlang blijven hangen en dan plotseling een paar meter verschieten. Dan ontstaat een enorme aardbeving, zoals op tweede kerstdag gebeurde. Dezelfde breuklijn heeft in het verleden ook al zware aardbevingen veroorzaakt. In 1833 was er een beving met een kracht van 8,7 ten westen van centraal Sumatra. Ook toen volgde er een zware tsunami. In 1861 kwam het langs dezelfde breuklijn net noord van de evenaar tot een aardbeving met grootte 8,5. Ook dit keer volgden vloedgolven. Kleinere aardbevingen volgden in 1881, 1935 en in 2000. In 2002 was er aardbeving met kracht 7,4 onder het eiland Simeulue, 150 kilometer ten westen van Atjeh. Die beving kan volgens Kerry Sieh als voorloper van de huidige aardbeving worden beschouwd. De huidige aardbeving werd veroorzaakt door het losscheuren van het noordelijk deel van het Sumatraanse gedeelte van de breuklijn. Het feit dat de rest van de breuk al meer dan honderd jaar weinig actief is geweest, is zorgelijk, vindt geoloog Kerry Sieh. Uit bodemmonsters is namelijk gebleken dat grote aardbevingen zoals die uit 1833 zich iedere twee eeuwen herhalen. Sieh waarschuwt dan ook dat de komende decennia de andere gebieden langs deze breuklijn als gevaarlijk beschouwd moeten worden. Tijdens de aardbeving van tweede kerstdag zijn Sumatra en Atjeh enkele meters naar het westen gesprongen en één tot drie meter omhoog. Hierdoor zijn ondiepe koraalriffen boven water komen te liggen. Sieh verwacht dat Indonesische geologen de komende maanden hun kaarten zullen moeten bijwerken. Jos Wassink Kerry Sieh: “The Science behind the Aceh Earthquake”, PhysOrg.com, 2 jan 2005 De Indo-Australische plaat (links) schuift west van Atjeh en Sumatra onder de Eurazische plaat (rechts) met de Indonesische eilanden. Gemiddeld gaat dat met zes centimeter per jaar, maar in werkelijkheid gaat het met metersgrote sprongen eens in de tweehonderd jaar. Klik voor vergroting, klik op kruisje voor volledige grootte. Illustratie: Jerry den Ambtman, VPRO Where the Indo-Australian and Eurasian plates meet near the NW tip of Indonesia (Image Courtesy Prof. James Jackson) Ligging van de tektonische platen. Bron: Universiteit van Texas De zwaarste tsunami’s van de voorbije zeven jaar Maart 2011 De kust van Sendai, in het noordoosten van Japan, werd getroffen door een tsunami met tien meter hoge golven. Die werd veroorzaakt door een aardbeving met een kracht van 8,9 op de schaal van Richter voor de Japanse kust. Hieronder volgt een overzicht van de zwaarste tsunami’s sinds de verwoestende vloedgolf in ZuidoostAzië in 2004. Aardbevingen → 26 december 2004, Zuidoost-Azië Een onderwaterbeving voor het eiland Sumatra (Indonesië) met een magnitude van 9,3 veroorzaakt een tsunami die de kusten van een tiental landen in Zuidoost-Azië treft. Er vallen ruim 220.000 doden. Het gaat om de krachtigste aardbeving in veertig jaar. In de Indonesische provincie Atjeh, waar het water tot 30 meter steeg, vallen 168.000 slachtoffers. De vloedgolf reikt tot Somalië. 17 juli 2006, Indonesië Een onderwaterbeving met een magnitude van 7,7 op de schaal van Richter leidt tot een tsunami op de zuidelijke kust van het eiland Java; 654 mensen laten het leven. 2 april 2007, Salomonseilanden Een vloedgolf met een kracht van 8 op de schaal van Richter treft het westen van de eilandengroep in de Stille Oceaan. Dertien kustdorpen worden daarbij verwoest; 52 mensen komen om het leven. 29 september 2009, Samoa Na een aardbeving met een magnitude 8, waarop een tsunami volgt, komen ruim 190 mensen om op de eilanden Samoa, Tonga en Amerikaans-Samoa. De meeste slachtoffers, ruim 150, vallen op Amerikaans-Samoa, waar de tsunami de zuidkust van het eiland Upolu, met de meeste inwoners van de archipel, verwoest. 27 februari 2010, Chili Bij een aardbeving gevolgd door een tsunami in het zuidelijke centrum van Chili laten 555 mensen het leven. De meeste slachtoffers vallen in de kuststreek van Maule, op 400 kilometer ten zuidwesten van de hoofdstad Santiago. 25 oktober 2010, Indonesië Meer dan 400 mensen komen om bij een tsunami die volgt op een aardbeving met een magnitude van 7,7 op de Mentawai-eilanden, voor de kust van Sumatra. JAPAN Maart 2011 / Duizenden mensen komen om , een groot deel van de infra stucuur in het noorden wordt weggevaagd ......zeer zware aardbeving en tsoenamie , met een nucleaire ramp in de nasleep (BIJ)GELOOF EN CO Toorn Gods Over het feit dat sommige mensen een goddelijke wraak zien in een natuurramp. Aardbevingen tsunamis en vulkanen zijn wel degelijk ergens een teken van . Iemand die lang genoeg op een school heeft gezeten en waar niet aan religie wordt gedaan als wetenschappelijk relevant vak , kan beredeneren dat het tekenen zijn van een onrustige aardkorst. Goed uitgevoerd onderzoek hiervan kan de kennis hierover op een hoger plan brengen en deze rampen voorspellen dan wel de gevolgen minder ernstig maken. Religie kan dat niet. - Geef religie-kneuzen allemaal een stuk koperdraad in de hand, van ongeveer 2 meter. Wachten op onweer, buiten zetten en laat ze hun eigenste particuliere invulling van hun geliefkoosd imaginaire Grote Vriendje , vragen om een duidelijk teken. DE CATASTROFALE HOGE VLOEDGOLF OF TSUNAMI http://website.leidenuniv.nl/~siebersam/wissel.html De verwoestende hoge vloedgolf die Oost Azië en de oostkust van Afrika heeft getroffen was het gevolg van een zeldzaam krachtige onderzeese aardbeving nabij de noordpunt van Sumatra ( in figuur rechts). De catastrofe is enigszins te vergelijken met de beruchte uitbarsting van de vulkaan de Krakatau ten zuiden van Sumatra in 1883, die toen ook een vloedgolf ten gevolge had en waarbij 36.000 doden te betreuren waren. Waarom met name de westgrens van het Indonesische Archipel geologisch zo instabiel is. Het is de plek waar de zich naar het noorden bewegende IndischAustralische plaat botst tegen de Euroaziatische plaat (let op de naar elkaar toe gerichte pijlen) waarbij de eerstgenoemde plaat langzaam onder de tweede schuift (figuur naar NRC 27-12-2004). Het is een proces dat al miljoenen jaren aan de gang is en per jaar maar enkele centimeters of decimeters vordert.Zo is het Indiase subcontinent in het verleden tegen Eurazi챘 opgeschoven, met als gevolg de vorming van de Himalaya DE AARDE IN BEWEGING Het is bijna niet voor te stellen hoe onze aarde in de loop van de geologische geschiedenis is veranderd. De aardplaten met daarop de continenten hebben gedurende die geologische peroden bijna onvoorstelbaar grote bewegingen gemaakt en zijn ooit langzaam opgeschoven van een positie van onder aan de wereldbol (1) naar een meer equatoriale ligging waardoor er (tijdelijk) één gigantische groot en min of meer samenhangend continent ontstaat (2). Later schuiven de continenten weer uiteen (3). We zien de delen die later het huidige NoordAmerika en Europa zullen vormen langzaam los komen van Zuid-Amerika en Afrika, onder vorming van de tussenliggende Atlantische oceaan (4). Australië en vooral India schuiven gestaag van onder naar boven (5) waarbij India letterlijk tegen het grote Euraziatische continent botst onder vorming van de Himalaya. Intussen zijn Noord- en Zuid Amerika verbonden door een landbrug en is de Beringstraat gesloten (6). http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_de_Aarde Plaattektoniek → __________________________________________________________________________ Cambrium -560 mjj Aan het einde van het Cambrium zijn de continenten die de huidige werelddelen zullen gaan vormen al min of meer gevormd. Noord en Zuid Amerika schuiven omhoog, evenals Europa en Azi챘. Afrika, Antarctica India en Australi챘 die nog een geheel vormen (de huidige continenten zijn voor het schema 'teruggeconstrueerd' en inverschillende kleur weergegeven Trias -200 mjj Gedurende de volgende perioden (Siluur - Perm) schuiven de continenten langzaam aaneen. In het Trias is er opnieuw 챕챕n groot samenhangend continent ontstaan : PANGAEA. Vanuit de zuidpool groeit dit ernorm continent nog aan en schuift naar het noorden op. Jura -180 mjj Het ene grote continent PANGAEA splitst in twee delen LAURASIA (het latere Noord Amerika en Europa) in het noorden en GONDWANA Zuid Amerika/Afrika) in het zuiden. Het zuidpoolcontinent Antarctica vormt nog 챕챕n geheel met Austral챦챘. India maakt zich van deze combinatie los Krijt -135 mjj Aan het begin van het Krijt ontstaat er een wig tussen Noord- en Zuid Amerika enerzijds en Europa en Afrika anderzijds: de Atlantische Oceaan kan zich vormen. India beweegt zich verder naar het noordoosten. Quartair heden Noord- en Zuid Amerika zijn inmiddels door een landbrug verbonden: de horizontale golfstromen moeten een andere weg zoeken, de voor het Europese klimaat belangrijke NWgolfstroom is het gevolg. India is tgen Azi챘 opgebotst met de voming van de Himalaya als gevolg. Australi챘 is richting de tropen opgeschoven Soms vordert de opschuiving schoksgewijs en kan dan een voor mens en dier catastrofale aardbeving - en nu dus ook vloedgolf - met zich mee brengen. *Vreemd genoeg meldde men op 29-12-2004 dat in Sri Lanka na de vloedgolven vrijwel geen dode dieren werden gevonden. *Ook in het Yala National Park met zijn vele olifanten en luipaarden werden geen kadavers aangetroffen. De dieren lijken daar op tijd de kust te hebben verlaten. *Zij hebben kennelijk signalen opgepikt die de mensen in die gebieden is ontgaan. LINKS Relevant Web Sites NOAA Pacific Tsunami Warning Center Bulletins and Map http://www.tsunami.noaa.gov/ NOAA and Tsunamis NOAA Tsunami Research Program NOAA Tsunami Warning System Receives High Marks NOAA Leading the Way in Tsunami Research and Education http://plus.maths.org/content/tsunami