Watertoets - adviesverlening en toekomstverwachtingen

Watertoets – adviesverlening
en toekomstverwachtingen
Filip Raymaekers
Watertoets
zie ook www.watertoets.be
• Beoordeling van schadelijke effecten m.b.t.
watersysteem bij vergunningen, plannen en
programma’s
• Referentiekader: doelstellingen en beginselen van
het decreet integraal waterbeleid (ruimte voor
water, brongerichte aanpak,…)
• Concreet:
• controle toepassing bestaande (water)wetgeving
• opleggen van specifieke bijkomende voorwaarden om
significante schadelijke effecten te voorkomen,
beperken, herstellen of compenseren
• Richtlijnen voor vergunningen (BVR 20/07/06):
wanneer is er schadelijk effect, wanneer advies
vragen en aan wie
2
Voorbeelden van bestaande
kaders
Kwantiteit oppervlaktewater
Stedenbouwkundige
verordeningen, wetgeving
waterwegen en onbevaarbare
waterlopen, BW art. 640, codes
van goede praktijk
Kwaliteit oppervlaktewater
Vlarem
Kwantiteit grondwater
Vlarem
Kwaliteit grondwater
Vlarem
Watergebonden natuur
Decreet Natuurbehoud en
uitvoeringsbesluiten
Algemeen
Decreet IWB,
3 waterbeheerplannen
Opbouw van de richtlijnen voor
vergunningverleners
• De watertoets dekt alle schadelijke effecten af
• Richtlijnen voor de watertoets verwijzen maximaal naar
bestaande (wetgevend) kader
• Voor de leemten in het bestaande kader: drempels die
aangeven vanaf wanneer schade mogelijk is en dus ook
een wateradvies van een waterbeheerder nodig is
• Grootste leemten voor wat betreft impact op de kwantiteit
van oppervlaktewater en grondwater:
bouwen in overstromingsgebieden, versnellen van de
waterafvoer, wijzigen van infiltratie, grondwaterstroming,
grondwaterstand,...
4
Voor welke activiteiten
ACTIVITEIT
RICHTLIJN
Verkavelen van gronden, oprichten van
constructies aanleggen van
verhardingen
Gewijzigd overstromingsregime
Gewijzigde afstromingshoeveelheid
Gewijzigde infiltratie naar het grondwater
Gewijzigde grondwaterstroming
Opslag of storten van bodemvreemd
materiaal
Opslag of storten van bodemvreemd
materiaal
Vegetatiewijziging
Vegetatiewijziging
Reliëfwijziging
Reliëfwijziging
Buffer en infiltratievoorzieningen
Buffer en infiltratievoorzieningen
Puntbronnen (lozingen)
Wijziging aantal puntbronnen
Winnen van grondwater
Winnen van grondwater
Wijzigen van bedding of structuur van
waterlopen
Toename of bestendiging
vismigratieknelpunten
Migratiebelemmering fauna op oever
5 Gewijzigd afvoergedrag van de waterloop
Vorm van de richtlijnen
• Beslissingsbomen
• Watertoets instrument
www.watertoets.be
• Kaarten
• Watertoets geoloket
www.agiv.be
6
7 watertoetskaarten
Overstromingsgevoelige gebieden
Grondwaterstromingsgevoelige
gebieden
VHA - Waterbeheerders
Erosiegevoelige gebieden
Infiltratiegevoelige gebieden
Hellingenkaart
7
Winterbedkaart (…)
8
Resultaat van de richtlijnen:
wanneer schadelijk effect mogelijk
en advies vragen
• Ingreep in overstromingsgevoelig gebied (verkaveling,
gebouw, ondergrondse constructie, verhard oppervlak,
opslag, reliëfwijziging, buffer/infiltratie-voorziening)
• Verkaveling met wegenis
• Daken/verharde oppervlakken groter dan 0,1 ha (in
infiltratiegevoelig gebied of afwaterend naar kleine
waterloop cat. 2, 3, niet gekl.) of groter dan 1 ha (overal)
• Omvangrijke ondergrondse constructies: bv. dieper dan 3
m in grondwaterstromingsgevoelig gebied
• Belangrijke wijzigingen van reliëf of vegetatie
• Veranderingen aan de structuur van waterlopen
9
Watertoets – criteria adviesverlening
= aandachtspunten voor ontwerpen
• Toepassing van de gewestelijke
stedenbouwkundige verordening hemelwater
(GSV) en Vlarem voorwaarden
• Aanleg van wegen, rioleringen en grachten
• Bouwen in overstromingsgebieden
• Bouwen langsheen waterlopen
• Bouwen aan de kust en in gebieden met ondiep
verzilt grondwater
• Uitgravingen en ophogingen
• Andere
10
Toepassing GSV en Vlarem
• GSV = minimale voorwaarden
www.watertoets.be/bronmaatregel.pdf
www.agoria.be/upload/dothepluviotest/Pluvio_test.pdf
• Scheiding van hemelwater en afvalwater
• Eerst hergebruiken van hemelwater Dan infiltreren
• Dan pas bufferen (gemiddelde streefwaarde 250 m3/ha)
en vertraagd afvoeren (gem. streefwaarde 20 l/s/ha)
• Zuivering van verontreinigd11hemelwater
Scheiding hemelwater en afvalwater minstens
tot aan perceelsgrens
Geen aansluiting van hemelwater op riolering
als er een haalbaar alternatief is (gracht,…)
Aansluiten afvalwater i.f.v. zoneringsplannen
(evt. IBA)
Volgorde: eerst hergebruik, dan infiltratie, dan
buffering en vertraagde afvoer van hemelwater
RWA
DWA
Hergebruik: alleen voor dakwater, voorfilters,
putvolume i.f.v. maximaal gebruik, verbinding
meerdere putten onderaan of via hevel
Infiltratie: via waterdoorlatende verhardingen of
naar onverharde randzones, niet bij
verontreiniging (tankstations, wasplaatsen,
laadkaden, mestopslag,…)
Bij verontreiniging van hemelwater: KWS
afscheider, sedimentvang,…
12
Wegen, rioleringen en grachten
• Scheiding van hemelwater en afvalwater
• Prioritair infiltratie van hemelwater
• Dan buffering (gemiddelde streefwaarde 250 m3/ha) met
vertraagde afvoer (gem. streefwaarde 20 l/s/ha)
• Voorkeur open waterberging (grachten, vijvers, wadi’s,…)
• Behoud van open grachten
13
Waterdoorlatende verhardingen op
waterdoorlatende fundering
(parkings, opritten,…)
Afwatering van hemelwater
prioritair via grachten of onverharde
randzones en infiltratiebermen
Scheiding van hemelwater en
afvalwater, opletten voor foute
aansluitingen
RWA
DWA
Opletten voor verontreiniging van
hemelwater (tankstations,
wasplaatsen, laadkaden,…): KWS
afscheider met sedimentvang en
14
coalescentiefilter
Gemiddeld grondwaterniveau
Drainagegracht
Infiltratiegracht
B
I
Buffer en infiltratiegracht met drempel en
vertraagde doorvoer opening
15
Burgerlijk Wetboek Art. 640
Inbuizing gracht niet langer dan 5 m
5m
Aansluiten lozingen in open trajecten
Inbuizing met voldoende ruime
doorstroomsectie, min. diam. 400 mm,
nieuw bodempeil gelijk aan bestaande peil
16
Bouwen in overstromingsgebieden
• Onaanvaardbaar voor nieuwe aansnijdingen
• Aanvaardbaar binnen bestaande aansnijdingen
mits overstromingsvrij bouwen en compensatie
van verlies aan ruimte voor water
17
Oorspronkelijk maaiveld
Overstromingsniveau
Overstroombare woning en kelder
Overstroombare stookolietank
18
Oorspronkelijk maaiveld
Overstromingsniveau
Gevraagde ophoging
Te compenseren volume ruimte voor water
19
Oorspronkelijk maaiveld
Overstromingsniveau
Gevraagde ophoging
Overstroombare kruipkelder
Restant te compenseren volume ruimte voor water
20
Overstromingsniveau
Gevraagde ophoging
Overstroombare kruipkelder
Restant te compenseren volume ruimte voor water
Compensatie o.v.v. afgraving
21
Overstromingsniveau
Gevraagde ophoging
Overstroombare kruipkelder
Restant te compenseren volume ruimte voor water
Compensatie o.v.v. vijver
Gemiddeld grondwaterpeil
22
Bouwen langsheen geklasseerde
onbevaarbare waterlopen
(wet 28/12/1967)
23
Machtiging van de waterbeheerder vereist voor
werken binnen de bedding van een
geklasseerde waterloop
Laagste kruin
of insteek
Maximale waterhoogte binnen de bedding
Bedding van de waterloop
Werken: lozingsconstructie, brug, overwelving, kruising,…
Richtlijnen voor machtiging op aanvraag te bekomen bij de
waterbeheerder (VMM, provincie, …)
24
Geen vaste constructies binnen de 5m-zone
Kruin of
insteek
5m
25
Geen ophoging binnen de 5m-zone
Ophoging
Niet aanvaardbaar deel van de ophoging
5m
26
Ondergrondse constructies of terrassen in de 5m zone: overrijdbaar met
materiaal tot 30T
5m
27
Afsluitingen: 0,75m-1m van de kruin van de waterloop, max hoogte
1,5m
Dwarsafsluitingen mogen de toegang tot de werkstrook niet
belemmeren en moeten daarom gemakkelijk wegneembaar en
terugplaatsbaar zijn
max. 1,5 m
0,75 – 1 m
28
Bomen: tussenafstand van minstens 10 meter, op minstens 0,75m van
de kruin van de waterloop
Min. 10 m
29
Bouwen aan de kust en in gebieden met
verzilt grondwater
• Zandgronden of geulgronden?
• Diepte grondwatertafel en diepte vanaf waar verzilting
optreedt?
• Prioritair infiltratie van hemelwater
• Retourbemaling en waterdichte bouwputten
• Hergebruik van hemelwater maximaliseren
30
31
Verziltingskaart
32
duinen
poldersloot
zoet grondwater
zilt grondwater
33
Werken met gesloten bouwkuip, retourbemaling, infiltratie,…
34
Bemalingen en drainages
• Vlarem reglementering
• Meldingsplicht
•
•
•
•
Proefpompingen
Bronbemalingen
Draineringen
Grondwaterwinning < 500 m3/jaar
• Vergunningplicht
• Bronbemaling vanaf 500 m3/dag klasse 2, vanaf 2.000 m3/dag
klasse 1
• Bronbemaling in mijnverzakkingsgebieden
• Koude-warmtepompen
• Grondwaterwinning > 500 m3/jaar klasse 2, > 30.000 m3/jaar of >
2.500 m3/dag of > 1.000 m3/dag in duinen/SBZ klasse 1
• Irrigatie > 100 ha, drooglegging > 50 ha of > 15 ha in SBZ klasse 1
• MER plicht
35
Uitgravingen en ophogingen
•
•
•
•
Verandering van grondwaterstand
Verandering van infiltratiecapaciteit
Overstromingsgevoelig gebied
Verandering van grondwaterstromingspatroon
36
Voorbeeld van schadelijk effect bij ontgraving
N
37
Conclusies
• Aandacht voor het natuurlijk watersysteem:
•
•
•
•
Grondwaterstanden
Bodemkenmerken
Overstroombaarheid
Effecten op waterlopen
• Vermijden, verminderen, herstellen of
compenseren van schadelijke effecten op water
• Vergunningsaanvraag: alle relevante elementen
samenvatten om watertoets toe te laten
38
Decreetswijziging 2007
• Adviesplicht i.p.v. adviesmogelijkheid
• Ook voor stedenbouwkundige en
planologische attesten
• Rekening houden met relevante
doelstellingen en beginselen in advies en
in waterparagraaf i.p.v. alles toetsen
• Positieve lijst vergunningen en plannen
(deel 1)
39
•
•
•
•
•
•
•
Ontwerp aanpassing
uitvoeringsbesluit (afstemming
met decreetswijziging 2007)
Adviesplicht
Ook voor attesten
Rekening houden met relevante d&b
Verenigbaarheid alleen met de bindende
bepalingen van de waterbeheerplannen
Technische correcties beoordelingschema’s
Correcties kaart overstromingsgevoelige
gebieden
Positieve lijsten vergunningen en plannen
(deel 2)
40
Vragen voor de toekomst
• Richtlijnen voor plannen en programma’s
• Richtlijnen voor adviesverleners
• Stedenbouwkundige verordening –
afstemming buffervolumes en
lozingsdebieten – link met
infiltratievolumes/oppervlakken
• Nieuwe versies kaarten
• Tabel met afvoercoëfficiënten
• …
41
42