algemene informatie Bornsche Maten _waterhuishouding

Waterbeheer Bornsche Maten
Het water speelt in de ontwikkeling van de nieuwbouwwijk Bornsche Maten een grote
rol en is een belangrijk en herkenbaar onderdeel van de woonomgeving. In de wijk
wordt op duurzame wijze omgegaan met de waterhuishouding. Onderscheid wordt
gemaakt tussen afvalwater, hemelwater en grondwater.
Cursief zijn enkele tips en/of adviezen verstrekt aan bewoners in de omgang met het
water.
Duurzaam omgaan met water
Openbare ruimte
In veel oudere wijken wordt het hemelwater samen met het afvalwater uit de
woningen afgevoerd naar een rioolwaterzuivering. Het schone hemelwater wordt daar
onnodig gezuiverd, terwijl er bij flinke regenbuien meer afvalwater in het
oppervlaktewater (o.a. vijvers) terechtkomt. In de Bornsche Maten wordt het
hemelwater van het afvalwater gescheiden ingezameld. Afvalwater gaat via een
ondergronds riool naar de zuivering, hemelwater niet. Het hemelwater wordt in de
openbare voorziening van de Bornsche Maten bovengronds en zichtbaar opgevangen
en afgevoerd. Daarbij wordt gebruik gemaakt van wadi’s, greppels en
waterpasserende verharding.
Voor beheersing van de grondwater is onder de wegverharding een apart
drainagesysteem aangelegd. Het drainagesysteem dient er in hoofdzaak voor om de
stabiliteit van de wegen te garanderen. Bij stijging van de grondwaterstand
(winterperiode) draagt de drainage zorg voor een maximale grondwaterpeil in de
omgeving. De gemeentelijk drainage leidt in veel gevallen tot een acceptabele hoogte
van het grondwaterniveau op particulier terrein. Daarnaast legt de gemeente per
perceel, tot aan de erfgrens, een uitlegger van de drainage aan.
Tip:
Elk perceel wordt de mogelijkheid geboden om aan te sluiten op het gemeentelijk
drainagesysteem. Wanneer een bewoner gebruik maakt van een aansluiting op de
drainage dan is het niet toegestaan om hemel- en vuilwaterafvoer erop af te wateren.
Het systeem is daar niet opberekend.
Particulier terrein
Op particulier terrein kan de afvoer van hemelwater anders geregeld zijn.
Hemelwater
vallende op daken en verhardingen kan naar de openbare ruimte worden
getransporteerd en/of mogelijk op eigen terrein worden opgevangen voor
hergebruik. Water op eigen terrein kan weer duurzaam geïnvesteerd
worden in overige particuliere voorzieningen. Afvoer op particulier terrein
richting openbare ruimte dient bij voorkeur oppervlakkig en zichtbaar
afgevoerd te worden. Het is niet verplicht, maar wel raadzaam. De ervaring
leert dat ondergrondse voorzieningen tzt verstopt raken met alle nadelige
op wateroverlast als gevolg.
1
Tip:
Bij afwatering via een ondergronds leidingsysteem is het aanbrengen van een
bladafscheider(s) in de regenwaterafvoer op zijn plaats. De bladafscheider heeft
namelijk twee functie: ten eerste wordt het bladafval gescheiden met minder risico op
verstopping, ten tweede stroomt het water uit de bladafscheider als de ondergrondse
leiding verstopt is geraakt. U wordt geattendeerd op onvolkomenheden.
Het is een verplichting om hemelwater bovengronds en zichtbaar aan te voeren naar
de openbare ruimte. Dit kan bij een ondergronds transport op particulier terrein door
het plaatsen van een uitstroomput op de erfgrens.
Tip:
Ondergrondse afvoer met een uitstroming op straatniveau veroorzaakt stilstaand
water na een regenval. In de winterperiode kan stilstaand water leiden tot het kapot
vriezen van de put-leiding. Er dient een constructie aangebracht te worden zodat het
water weg kan trekken in de ondergrond. Om dit te voorkomen kan een infiltratiekolk
worden toegepast en/of het laatste gedeelte van de afvoerleiding uitvoeren in
drainage).
Wadi’s belangrijke rol bij afvoer hemelwater
Het regenwater dat op afvoerend verhard oppervlak valt wordt verzameld in de
aanliggende verdiepte groenstroken, ook wel wadi’s genoemd. In bepaalde
deelgebieden is gebruik gemaakt van een waterpasserende verharding om het water
in het gebied te behouden.
Het water dat in de wadi’s komt infiltreert in de bodem. Onder de wadi bevindt zich
een speciale opbergruimte voor het water, waar het langzaam de omliggende grond
intrekt. Een drainagebuis onder de wadi zorgt voor een verdeling van het water binnen
het plangebied. Overtollig water voert op een bepaald hoogteniveau vertraagd af naar
het oppervlaktewater.
Wadi’s worden pas in de woonrijpfase definitief ingericht. Tijdens de bouwrijpfase is de
kans groot dat wadi’s worden beschadigd door o.a. het aanwezige bouwverkeer en het
parkeren van auto’s in de groenstrook. Met name de infiltratiecapaciteit van de
ondergrond in de wadi is belangrijk en dient gewaarborgd te blijven. Door zware
bovenbelasting zal dit afnemen.
Wel zorgt de gemeente tijdens de bouwrijpfase voor tijdelijke afvoerpunten in de
wadi. De mogelijkheid is aanwezig dat de wadi in de bouwrijpfase langduriger onder
water blijft staan.
Waterpasserende verharding
Doorgaans wordt het hemelwater in de openbare voorziening van de woonwijk
opgevangen in wadi’s (groenstrook). In de deelgebieden Tuinstad (binnenterrein) en
Nieuw Borne (Morel en Mirabel, gedeelte langs de Bornsebeek) is dat in de openbare
ruimte anders geregeld, op eigen terrein veranderd er niets aan de regelgeving inzake
het afvalwater, hemelwater en grondwater. Zoals vermeld dient u het hemelwater bij
de erfgrens bovengronds aan te bieden, het afvalwater kan net als bij elke andere
woning in de woonwijk gewoon ondergronds afvoeren via een rioolbuis en elke woning
kan gebruik maken van een drainageafvoer.
2
Tuinstad
In de openbare ruimte ligt in de genoemde
deelgebieden een waterpasserende verharding
en geen wadi. Hemelwater afkomstig van
particulier terrein en vallend op de
wegverharding loopt tussen de naden van de
verharding door en wordt opgevangen in de
steenslagfundering van het wegdek waarnaar het
infiltreert in de bodem. Tussen de naden van de
verharding bevindt zich namelijk een ruimte dat
is opgevuld met fijn steenslag, zodat het
hemelwater snel en makkelijk naar de
ondergrond afgevoerd kan worden.
Aanleg wadi
Waterpasserende verharding
Verantwoordelijkheden grondwater
Zowel de particulieren, gemeenten, waterschappen en provincie hebben ieder hun
eigen verantwoordelijkheid bij het voorkomen en oplossen van problemen met
grondwater. Voor gemeenten is de zorgplicht voor het grondwater van toepassing op
de openbare ruimte in stedelijk gebied (bebouwd gebied). De zorgplicht heeft het
karakter van een inspanningsverplichting. Dat wil zeggen dat de gemeente niet
verantwoordelijk is voor handhaving van het grondwaterpeil in bebouwd gebied. Wel is
de gemeente bij vragen en klachten het eerste aanspreekpunt en dient door middel
van een probleemanalyse als regisseur richting een oplossing te werken. Bij klachten
over de grondwaterstand maakt de gemeente een analyse van oorzaken, gevolgen en
mogelijke maatregelen. Tevens kan het zijn dat de gemeente op de achtergrond
overleg voert met andere verantwoordelijke instanties.
Perceelseigenaren zijn zelf verantwoordelijk voor het oplossen van
grondwaterproblemen en nemen van maatregelen op eigen perceel. Deze
verantwoordelijkheid geldt ook voor de gemeente als eigenaar van de openbare
ruimte. Bij structureel nadelige gevolgen treft de gemeente in het openbaar
maatregelen, voor zover het treffen van maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg
van het waterschap of de provincie behoort.
Drainage zorgt met name in de winter (bij stijgende grondwaterpeilen) voor een
stabiel en verantwoordelijk grondwaterpeil. Een te hoge grondwaterstand in de
openbare ruimte kan onwenselijk zijn met het oog op de begaanbaarheid en het
opvriezen van wegen. Verlaging van de grondwaterstand in de openbare ruimte via
drainage heeft in veel gevallen een gunstig effect op de grondwaterstand van private
percelen. Jaarlijks voert de gemeente onderhoud uit aan de drainage in de openbare
ruimte.
3
Uw rol als bewoner voor een goed functionerend waterbeheer
Gescheiden afvoer van hemel- en afvalwater kent veel voordelen. Watergangen en
beken blijven schoner omdat lozingen uit het rioolstelsel worden verminderd en het
grondwater wordt aangevuld met schoon water. Bovendien haalt de
zuiveringsinstallatie meer rendement, omdat er alleen nog vuil en geen schoon water
meer wordt aangeboden.
Toch vraagt het zichtbaar afvoeren van schoon hemelwater wel om enkele spelregels
voor mensen die in een wijk wonen waar dit wordt toegepast.
- De kwaliteit van het ‘schone’ hemelwater gaat natuurlijk achteruit als er op
straat auto’s worden gewassen met niet natuurvriendelijke producten of
wanneer afvalwater of overige milieuonvriendelijke producten in de openbare
ruimte terecht komen in plaats van in het riool.
- In het gebied met waterpasserende verharding dient het wegdek en de
parkeervoorziening in de openbare ruimte niet gebruikt te worden als (tijdelijk)
depot van diverse grondsoorten. Ook uitspoeling van grond van de voortuinen
moet zoveel mogelijk worden voorkomen. Dit zal de afwatering van het
hemelwater in de openbare ruimte op termijn alleen maar belemmeren.
Wanneer grond cq. zand zich afzet in de naden van de verharding slibt het
systeem dicht en zal het op termijn niet optimaal meer functioneren.
- Het is belangrijk dat de waterafvoer niet stagneert. Bewoners die ook een
oogje in het zeil houden en zand en bladeren uit de goten verwijderen zijn
goud waard.
- We kennen allemaal wel de term ‘de hond netjes in de goot laten poepen’. In
een wijk waarin het water op een duurzame manier via wadi’s en
waterpasserende verharding wordt afgevoerd, is het echter wenselijk dat
hondenbezitters hier niet voor kiezen. Het Bornse beleid is dat de eigenaar de
uitwerpselen netjes opruimt.
- Onkruid is vervelend. Toch geldt ook hier dat het of met de hand verwijderd
moet worden of dat het moet worden bestreden met milieuvriendelijke
middelen (organische vetzuren).
- Denk aan het milieu. Waterstromen scheiden is één, maar opvangen en
hergebruiken is een tweede.
Bereikbaarheid
Overdag (buitenom het weekend) is de toezichthouder van de gemeente Borne ten
alle tijden bereikbaar op zijn mobiele nummer 06-53295490 of kan het
telefoonnummer 074-2658686 van het gemeentehuis gebeld worden.
In het weekend kan bij calamiteiten gebruik worden gemaakt van het storingsnummer
06-53133542.
4