Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen

Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Final
Opdrachtgever
Ministerie van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid, Den Haag
Projectverantwoordelijke
Veronique De Broeck
Research team
Carine Meeus
Marthe Verjans
Lieven Eeckelaert
Begeleiding Ministerie van
Sociale Zaken en
Werkgelegenheid
Paul van der Gaag
Jürgen Mook
Maart 2006
Inhoud
Samenvatting .............................................................................................................................................3
Summary ..................................................................................................................................................10
1 Inleiding..............................................................................................................................................17
2 Opzet en probleemstelling .................................................................................................................18
3 Methodologie......................................................................................................................................19
4 Resultaten ..........................................................................................................................................22
4.1 België ........................................................................................................................................22
4.2 Duitsland ...................................................................................................................................36
4.3 Frankrijk ....................................................................................................................................56
4.4 Italië ..........................................................................................................................................74
4.5 Polen .........................................................................................................................................83
4.6 Spanje.......................................................................................................................................93
4.7 Verenigd Koninkrijk .................................................................................................................105
4.8 Australië ..................................................................................................................................122
4.9 Canada ...................................................................................................................................147
4.10 USA.......................................................................................................................................170
5 Succesfactoren ................................................................................................................................190
6 Toekomst en visie op een ideaal systeem .......................................................................................195
Bijlagen...................................................................................................................................................209
Bijlage 1: Overzicht van actoren in het preventiebeleid ...................................................................209
Bijlage 2: Contactpersonen en -adressen........................................................................................215
Bijlage 3: Enquêteformulier ..............................................................................................................218
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 2/225
Samenvatting
Het opzet van dit onderzoek was het in kaart brengen van het arbo-informatievoorzieningssysteem in
10 westerse landen: België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Polen, Spanje, Verenigd Koninkrijk, Australië,
Canada en de Verenigde Staten. Het ging daarbij specifiek om die informatie die bedoeld is voor
(kleine) werkgevers en werknemers (met arbo of preventietaken).
Bronnenonderzoek
In een eerste fase werd gestart met een bronnenonderzoek bestaande uit een selectie van beschikbare
literatuur, een literatuurscan en een onderzoek van de beschikbare internetbronnen. Werkprogramma’s,
jaaractieplannen, strategische nota’s en jaarverslagen van de diverse sleutelorganisaties uit de
onderzochte landen werden bestudeerd. Het bronnenonderzoek spitste zich toe op het verzamelen van
informatie omtrent :
- processen en procedures met betrekking tot de organisatie van de arbo-informatiestructuur in het
algemeen;
- de organisatie van de arbo-informatiestructuur in 10 landen;
- de organisatie van de arbo-informatiestuctuur bij de sleutelorganisaties in elk van de 10 landen;
- de voorwaarden voor toegang tot de arbo-informatiestructuur in elk van de sleutelorganisaties.
Enquête
In een volgende fase werd een enquête opgezet met de bedoeling informatie te bekomen als antwoord
op een 7tal vragen:
1. Met betrekking tot publieke en private instellingen:
a. Welke publieke en private instellingen zijn actief op het terrein?
b. Hoe groot zijn deze in personele termen en qua budget?
c. Welke andere taken vervullen deze instellingen nog meer?
2. Wat is de omvang van de activiteiten voor wat betreft hun website (voorzieningen), schriftelijke
publicaties en brochures, en eventueel georganiseerde evenementen?
3. a. Wat is voor bedoelde instellingen de omzet?
b. Hoe groot zijn voor bedoelde instellingen de eventuele inkomsten?
4. a. In welke mate vragen de bedoelde instellingen “prijzen” of vergoedingen hiervoor?
b. Gaat het hier om symbolische vergoeding, kostprijsdekkende prijzen of prijzen met
winstoogmerk?
5. a. In welke mate stellen bedoelde instellingen hun producten bij?
b. Wordt bij het eventueel bijstellen een bepaalde systematiek toegepast?
6. Voor welke terreinen bieden bedoelde instellingen voldoende dan wel onvoldoende informatie?
7. In welke mate is er een sectorale arbo-informatievoorzieningsstructuur; is deze privaat of
(demi)publiek?
Het onderzoek biedt een verkennende studie van de beschikbare informatiebronnen en –stromen in de
onderzochte landen. De enquêtes en gesprekken met de sleutelpersonen leverden waardevolle
informatie op omtrent de sterke en zwakkere punten van de bestaande informatie-infrastructuur in de
landen, de factoren die bijdragen tot een succesvolle informatieoverdracht naar de kleine bedrijven en
een aantal opmerkelijke cases. De studie laat toe om een aantal clusters te maken van een reeks
succesfactoren, de samenstellende delen van de informatiestromen in kaart te brengen en voor elk de
voorwaarden voor een succesvolle informatieoverdracht te beschrijven.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 3/225
Informatie infrastructuur
•
Spelers en aanbod
In elk van de bestudeerde landen is een groot informatieaanbod voor kleine ondernemingen
beschikbaar, afkomstig van een groot aantal informatieleveranciers. Deze maken deel uit van de
formele informatie-infrastructuur inzake preventie of behoren tot de onmiddellijke omgeving van de
kleine ondernemingen, bv. sectorfederaties, kamers van koophandel.
Het informatieaanbod uit de formele informatie-infrastructuur inzake preventie is het meest omvangrijk
en ook goed gestructureerd. De overheid is de grootste informatieleverancier in een groot aantal landen
(Australië, Canada, Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk), bijgestaan door de instellingen van de
sociale zekerheid (Frankrijk, Duitsland).
De overheid
De overheid biedt naast regelgeving veelal ook thematische toelichtingen en een overzicht van
veelgestelde vragen en antwoorden. De inspectiediensten kijken toe op de naleving van de wetgeving
en kunnen hierbij advies verlenen. De overheid beschikt in heel wat landen ook over een publicatie- of
promotiedienst die informatiebrochures en handleidingen uitgeeft en informatiesessies organiseert.
Arbodiensten
In Europa spelen de arbodiensten een rol in de informatieoverdracht op basis van de Europese
kaderrichtlijn 89/391/EG die bepaalt dat indien de onderneming niet over voldoende interne OH&S
expertise beschikt, zij een beroep moet doen op externe arbodiensten. Deze diensten zorgen
afhankelijk van de behoeften voor een risico-evaluatie en preventieaanpak, informatie, vorming en
advies.
Het aandeel van deze arbodiensten in de informatie-infrastructuur van kleine ondernemingen is
verschillend en afhankelijk van de beschikbaarheid en toegankelijkheid van andere bronnen. Zo doen
weinig kleine ondernemingen in het Verenigd Koninkrijk een beroep op de arbodiensten. In Frankrijk
hebben de diensten voornamelijk een arbeidsgeneeskundige benadering. In Spanje treden de Mutuas
op als fonds voor arbeidsongevallen én als arbodienst die een reeks verplichte informatieactiviteiten
voor de kleinere ondernemingen uitvoert. Een aantal overheden wil beter gebruik maken van de
beschikbare aanwezige kennis en expertise van de diensten. Het Ministerie van Arbeid in Frankrijk
voorziet in haar strategisch plan een begeleiding van deze diensten door middel van
“doelstellingscontracten” gesloten met de regionale directies voor Arbeid, Tewerkstelling en
Beroepsopleiding.
Verzekeraars en/of sociale zekerheidsinstellingen
In Duitsland, Frankrijk en Canada zijn de sociale zekerheidsinstellingen belast met de vergoeding van
arbeidsongevallen en het beheer van het risico op arbeidsongevallen en beroepsziekten. Door de
gecombineerde taak kunnen de organisaties een premieverhoging koppelen aan slecht presterende
bedrijven of een deelname aanbieden aan preventieprogramma’s in ruil voor kortingen op premies.
Voorbeelden van succesvolle toepassingen in Canada zijn het Safe Communities Incentive Program
SCIP, het Workwell-programma en het Safety Groups programma.
De preventieinstituten hebben een uitgebreid aanbod aan sensibiliserings- en ondersteuningsmiddelen,
en bieden advies en individuele begeleiding.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 4/225
MKB-begeleidingsorganisaties
Organisaties uit de onmiddellijke omgeving van de kleine ondernemingen zijn vertrouwde partners en
kunnen de preventieboodschap gemakkelijker overbrengen. In de praktijk is de informatieaanpak echter
weinig gestructureerd en ontbreekt validatie, twee elementen die bijdragen tot het succes van de
informatieoverdracht. Het Health and Safety Executive in het Verenigd Koninkrijk wil met de
onmiddellijke MKB-partners samenwerken en projecten financieren.
•
Personele en financiële middelen
Het is zeer onduidelijk welke personele en financiële middelen elk van de onderzochte instituten ter
beschikking heeft voor informatieopdrachten. Op enkele uitzonderingen na werd geen informatie ter
beschikking gesteld, ook al omdat voor een aantal van deze instituten de grens tussen de opdrachten
inzake onderzoek, informatie, advies en controle niet duidelijk is afgelijnd.
•
Beschikbaarheid en toegankelijkheid
Informatie voor het MKB wordt vaak gratis of tegen een geringe kost aangeboden. Regelgeving en
thematische toelichtingen bij de wetgeving worden door de overheid in alle landen gratis online ter
beschikking gesteld. Ook informatiebrochures, sensibiliseringsmateriaal, werkinstrumenten en
opleiding(smateriaal) biedt de overheid gratis aan. Ditzelfde aanbod is veelal laagdrempelig betalend bij
de andere informatieaanbieders zoals de sociale zekerheidsinstellingen, de arbodiensten, de
preventieinstituten en de beroepsverenigingen.
In een aantal gevallen wordt de redactie uitbesteed aan uitgevers, zoals bij voorbeeld bij wetboeken en
tijdschriften, en dient voor de informatie een correcte prijs betaald te worden. Ook voor informatie op
maat van het bedrijf en gepersonaliseerd advies wordt een prijs gevraagd.
Het is opvallend dat online informatie veeleer gratis wordt aangeboden. In verschillende van de
geraadpleegde instituten is het zo dat de informatie op de eigen internetpagina’s gratis kan gedownload
worden terwijl een laagdrempelig bedrag gevraagd wordt bij de bestelling van de gedrukte publicatie.
Het online informatieaanbod neemt duidelijk toe. Dit aanbod is interessant omwille van de onmiddellijke
beschikbaarheid en de directe navigatiemogelijkheden naar gerelateerde informatie. Bovendien bieden
de pagina’s vaak een interactiemogelijkheid.
•
Bijsturing
Interactie met de gebruiker leert op welke manier en via welk kanaal de informatie best wordt
aangeboden, welk type informatiedrager de voorkeur geniet en welke wijze de boodschap best wordt
geformuleerd. Dergelijke gegevens worden verkregen via een bevraging van de gebruikers (CIOP in
Polen), exit-bevragingen (NSC in de Verenigde Staten) en via afspraken met federaties en
beroepsorganisaties (CRAMAM in Frankrijk).
Katalysatoren
De middelen en de omgeving om de MKB’s te overtuigen bestaan ruimschoots. De uitdaging blijft om de MKB’s te overtuigen van de voordelen van een gezonde en veilige werkplek voor het economische
en sociale welslagen van de onderneming. De vraag is groot om doeltreffende katalysatoren te
ontwikkelen die de MKB’s er efficiënt toe aanzetten om van de beschikbare netwerken en diensten
gebruik te maken.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 5/225
Succesfactoren
Uit de studie van de informatiestromen in de bestudeerde landen blijken een aantal factoren die een
positieve invloed hebben op de informatiedoorstroming naar kleine ondernemingen steeds terug te
komen.
•
Gevalideerde en gezaghebbende informatiebronnen
Ondernemingen hechten een groot belang aan gezaghebbende informatie die neutraliteit en
objectiviteit met zich meedraagt. Dit is kwaliteitsvolle informatie die door de bevoegde overheid of
andere erkende bronnen gevalideerd is en een handvat biedt voor het uitvoeren van het preventiebeleid
in de onderneming. Alle overheden van de bestudeerde landen verstrekken dit type informatie. In een
aantal landen wordt de gezaghebbende informatie eveneens verstrekt door sociale
zekerheidsorganisaties zoals in Frankrijk via de sociale zekerheidsinstellingen CNAMTS en CRAM en
in Duitsland via de Berufsgenossenschaften.
•
Profilering en sturing door één sterke informatieleverancier
De informatie-infrastructuur boekt goede resultaten daar waar de informatiestromen sterk gestuurd
worden door één sterke informatieleverancier en de structuur éénduidig en eenvoudig is. In de
bestudeerde landen speelt de overheid deze rol in het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten,
Canada en Australië.
•
Doelgroepgerichtheid
Ook de aanwezigheid van een afdeling of servicecentrum die zich specifiek richt tot de kleine
ondernemingen is een factor die bijdraagt tot succes.
In een aantal Canadese provincies, zoals British Columbia, Ontario en Quebec beschikken de Workers’
Compensation Boards/Commissions en een aantal organisaties voor gezondheid en veiligheid over
MKB-servicecentra die specifieke MKB-programma’s uitvoeren.
HSE in het Verenigd Koninkrijk, OSHA in de Verenigde Staten evenals een aantal Staten en territoria in
Australië bieden specifieke webfeatures of een MKB-luik op hun website aan die de publicaties en
ondersteuningsacties groepeert.
•
Sectorgerichte aanpak
Duitsland en Canada kennen een sterke sectorale preventieaanpak die duidelijk voor successen zorgt.
De sectorale onderverdeling via de Berufsgenossenschaften in Duitsland en de sectorgeoriënteerde
organisaties voor veiligheid en gezondheid in Canada zorgen er voor dat praktijkgerichte oplossingen
kunnen worden gerealiseerd die nauw aansluiten bij de onmiddellijke behoeften van de
ondernemingen. De nauwe aansluiting op de praktijk van de preventiediensten zorgt voor een grotere
aanvaarding door de beroepsverenigingen in de bedrijven en bij de werknemers.
Ook de themagerichte aanpak kent succes, vaak in combinatie met een sectorbenadering. De
thematische benadering wordt de laatste jaren steeds vaker toegepast in Europa, mede onder invloed
van de Europese strategienota en de campagnes van het Europees Agentschap voor veiligheid en
gezondheid op het werk (Italië, Spanje, Polen).
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 6/225
•
Toegankelijkheid
Goede internetplatforms die informatieproducten op een gebruiksvriendelijke en gemakkelijke manier
toegankelijk maken scoren hoog bij de kleine ondernemingen. Ook de gratis beschikbaarheid van de
informatie draagt bij tot het succes van de informatieoverdracht. De Belgische en Franse overheid
voorzien in hun strategische plannen de oprichting van een portaalsite die gecoördineerde en actuele
informatie voor iedereen toegankelijk maakt en een nationale informatiecampagne waarvan de
informatieproducten eveneens gratis worden aangeboden.
De gratis dienstverlening Infoline van HSE verstrekt persoonlijk informatie over gezondheids- en
veiligheidskwesties, aan mensen die telefonisch of schriftelijk vragen stellen. HSE wil het bereik en de
omvang van deze dienst uitbreiden.
Ook de praktijkgerichtheid en eenvoud in voorstelling en onmiddellijke bruikbaarheid van de informatie
zijn succesfactoren voor een goede informatieoverdracht. Alle bestudeerde landen beschikken in meer
of mindere mate over “succesproducten”. Informatiepakketten voor startende ondernemingen blijken
bijzonder aantrekkelijk.
•
Evenwicht tussen sensibilisering van de inspectie en een informatieve en adviserende benadering
In Duitsland, Frankrijk en België nemen de adviestaken voor de inspecties steeds toe. Ook op het
niveau van de deelstaten worden meer campagnes opgezet. De successen van deze sensibiliseringsen adviestaken blijven bescheiden door een beperking aan personeel en middelen.
De meeste nationale regelgevende instanties erkennen dat inspecteurs de bedrijfsleiders kunnen
bijstaan met behulp van op maat aangereikte informatie, advies en ondersteuning. Nochtans wordt de
duidelijke tegenspraak in deze dubbele rol moeilijk. Dergelijke tegenspraak heeft nationale instanties
ertoe gebracht om middelen te onderzoeken om de functies te scheiden en naar partenariaten te
zoeken om de adviserende rol te promoten. Dit is het geval voor het HSE in het Verenigd Koninkrijk, de
Local Health Units in Italië en een aantal staten in Australië.
•
Partenariaten tussen institutionele actoren
De structurele samenwerking tussen overheden en directe MKB partners is in een aantal landen goed
ontwikkeld. Dit is het geval met het Verenigd Koninkrijk, Canada en de Verenigde Staten. In Australië
werken de Kamer van Koophandel en Industrie en de Raad van werknemers actief mee aan de
uitvoering van het nationaal preventieplan. In Spanje en Italië lopen een aantal goed werkende lokale
initiatieven.
In de strategische plannen van de Engelse, Franse en Duitse overheden wordt een actieve
samenwerking bepleit met industrie- en andere partners.
Samenwerking of synergieën worden eveneens gezocht tussen verschillende beleidssectoren. Dit is bij
voorbeeld het geval in Duitsland waar een integratie tussen publieke gezondheid en veiligheid en
gezondheid op het werk wordt gezocht. Ook in Frankrijk streeft de regering naar synergieën in de
beleidssectoren arbeid, verkeersveiligheid en milieu.
In een aantal van de onderzochte landen bestaat een streven naar deregulering. Door het ontbreken
van richtlijnen vergroot de vraag naar informatie om het preventiebeleid vorm te geven. Het is hier dat
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 7/225
een beroep wordt gedaan op de samenwerking tussen de partners van de ondernemingen; de sociale
partners, de sociale verzekeringen, de MKB begeleidingsorganisaties om preventieprogramma’s op te
zetten in specifieke sectoren en voor specifieke risico’s.
•
Individuele begeleiding
Er zijn veel en veel verschillende actoren in het bedrijfsmilieu van de kleine ondernemingen die een
significante rol kunnen spelen in het stimuleren en ondersteunen van preventie-initiatieven. Een aantal
organisaties zoals de vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers en deze die de
bedrijfsbelangen van kleine bedrijven nastreven, zijn potentiële intermediaire preventiepartners. In het
Verenigd Koninkrijk neemt het Small Business Forum deze rol waar.
•
Feedback
Een analyse van de behoeften van de kleine ondernemingen via overleg en deelname aan
overleggroepen is een absolute factor voor een succesvolle informatieoverdracht. Ook een meting en
evaluatie van de impact kan nuttige informatie opleveren voor een bijsturing van het informatiebeleid.
Het Franse Ministerie van Arbeid voorziet in haar strategisch plan diverse enquêtes en bevragingen bij
de ondernemingen in het algemeen en de kleine ondernemingen en de specifieke risicosectoren in het
bijzonder om de toepassingsvoorwaarden en de kennis over het risico-evaluatiesysteem in te schatten.
Voorts wil ze een sociaal watchinstrument installeren om de veranderingen in de bedrijven te meten en
de bedrijfspraktijken beter te kennen en de kennis te verspreiden.
Toekomst en visie op een ideaal systeem
In alle bestudeerde landen wordt vastgesteld dat de kleine ondernemingen een uitdaging vormen voor
de organisatie van de informatie-infrastructuur inzake preventie. De omvang, structuur en activiteiten
van MKB’s zijn zeer uiteenlopend, waardoor het moeilijk is om hen met een gemeenschappelijke
benadering te bereiken. Er zijn verschillen in het profiel van ondernemingen met betrekking tot grootte
en sector, en er zijn verschillen tussen de wettelijke context en de ondernemingscontext waarbinnen de
ondernemingen actief zijn.
•
Algemene voorwaarden
Een ideaal informatiesysteem moet toelaten dat elke werkgever en werknemer informatie zou hebben
die op het gepaste ogenblik gemakkelijk te beoordelen en vrij beschikbaar is en in een vorm,
taalgebruik en formaat is opgesteld die gemakkelijk te begrijpen zijn voor de werkgever en werknemer.
•
Meerdimensionale benadering via intermediaire organisaties
De informatie-infrastructuur inzake preventie vraagt om een gediversifieerde aanpak waarin de
organisaties die de MKB’s bereiken een sleutelrol hebben. Pogingen om de kleine bedrijven direct te
bereiken blijken niet succesvol wegens een gebrek aan middelen en toegankelijkheid. In een aantal
landen is aangetoond dat overheidsinstanties en preventiediensten moeilijkheden hebben om kleine
ondernemingen te bereiken. Daarom worden pogingen ondernomen om een toegang te verschaffen via
de vertrouwde informatiekanalen van de kleine ondernemingen. OS&H-informatie voor MKB’s zal
steeds vaker worden verspreid via voor MKB’s traditionele informatiebronnen, zoals de bronnen met
zakelijke informatie in de sectoren financiën, wetgeving, beroepsfederaties, opleidingsinstituten,
overheden.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 8/225
De intermediaire organisaties kunnen op een gemakkelijkere manier de kleine ondernemingen
informeren en feedback verwerken. Zij kunnen de behoeften van de gebruikers gemakkelijker opvolgen
en de informatiestromen bijsturen en aanpassen aan de specifieke behoeften van de ondernemers.
Doelgerichte bijstand op de werkplek en individueel advies zijn noodzakelijk om de OSH-prestaties van
MKB’s te verbeteren. Er zou een programma kunnen worden opgesteld van bezoeken aan
werkplekken, advies naar aanleiding van die bezoeken en praktische richtsnoeren en informatie over de
manier waarop kleinere ondernemers en hun personeel hun rechten en verantwoordelijkheden kunnen
opvatten. Het is van belang dat de informatie en de aangeboden ondersteuning gezaghebbend is,
aanvaardbaar is termen van middelen en personeel en kostenefficiënt.
•
Netwerken
Netwerken en samenwerkingsverbanden moeten worden georganiseerd, waarbij de overheid betrokken
is met de ondersteuning van sociale partners, deskundigenorganisaties en multiplicatoren. De overheid
kan de rol van coördinator spelen, door een kennisinfrastructuur te creëren ondersteund door alle
partners en met toegang tot gevalideerde en actuele informatie. Regionale netwerken zijn noodzakelijk
om een bron van hulpmiddelen aan te leggen.
Het internet is een groeiend communicatieportaal voor ondernemingen. Het stimuleert de ontwikkeling
van netwerken voor uitwisseling van informatie, gezien steeds meer informatie vrij ter beschikking wordt
gesteld voor de eindgebruikers.
•
Boodschap
Sensibilisering en begrip zijn belangrijke voorwaarden voor goede veiligheids- en
gezondheidsprestaties. Informatiesystemen moeten toegankelijke, relevante, bruikbare en verstaanbare
informatie bieden die op een aantrekkelijke manier wordt aangeboden. De gebruiker bepaalt op welke
wijze hij de informatie gebruikt in zijn specifieke situatie. Advies moet relevant zijn en eenvoudig
beschikbaar voor de ondernemingen.
Preventiecultuur
Een goed werkende informatie-infrastructuur inzake preventie draagt bij tot een preventiecultuur, waarin
alle werkgevers hun verantwoordelijkheid opnemen, de werknemers betrokken zijn en de risico’s op
een deskundige manier beheerd. De ontwikkeling van een preventiecultuur vereist toegankelijke
informatiebronnen, betrouwbaar, actueel en gevalideerd. Alle actoren in het preventielandschap moeten
kunnen beschikken over een gecoördineerde en actuele informatie.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 9/225
Summary
The aim of the study was to chart the health and safety information supply systems in 10 western
countries: Belgium, Germany, France, Italy, Poland, Spain, United Kingdom, Australia, Canada and the
United States. It specifically concerned information intended for (small) employers and employees (with
a health and safety role).
Study of sources
In the first stage, a study of the sources was started, consisting of a selection of the available literature,
a literature scan and an examination of the available internet sources. Working programs, annual action
plans, strategic memoranda and annual reports of the various key organisations in the countries were
studied. The study of sources concentrated on the collection of information regarding:
- Processes and procedures relating to the organisation of the health and safety information structure
in general.
- The organisation of the health and safety information structure in 10 countries.
- The organisation of the health and safety information structure in the key organisations of each of
the 10 countries.
- The conditions for accessing the health and safety information structure in each of the key
organisations.
Survey
In the next stage a survey was organised to obtain information in order to answer 7 questions:
1. With regard to public and private institutions:
a. What public and private institutions are active on the ground?
b. How large are they in terms of personnel and budgets?
c. What other roles do these institutions fulfil?
2. What is the extent of the activities with regard to their website (facilities), written publications
and brochures, and any organised events?
3. a. What is the turnover of the said institutions?
b. How large is any income of the said institutions?
4. a. To what extent do the said institutions demand “prices” or payments in this respect?
b. Are they token payments, cost-covering prices, or profit-based prices?
5. a. To what extent do the said institutions adjust their products?
b. Is a certain system applied to any adjustments?
6. In what areas do the said institutions provide sufficient or insufficient information?
7. To what extent is there a sector-based structure for providing health and safety information? Is it
private or (semi) public?
The research offers an exploratory study of the available information sources and flows in the countries
covered. The questionnaires and interviews with key people delivered valuable information about the
strengths and weaker points in the countries’ existing information infrastructures, the factors which
contribute to a successful transfer of information to small businesses and a number of noteworthy
cases. The study enables a number of clusters to be formed out of a series of success factors, the
composite elements of the information flows to be identified and the requirements for a successful
information transfer to be described for each one.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 10/225
Information infrastructure
•
Institutions and information offer
In each of the countries studied, a large supply of information is available for small companies,
originating from a large number of information suppliers. They form part of the formal safety information
infrastructure, or belong to the immediate environment of small companies, e.g. sector federations or
chambers of commerce.
The information supplied from the formal safety information infrastructure is the most extensive and is
also well structured. The government is the largest information supplier in a large number of countries
(Australia, Canada, United States, United Kingdom), supported by the social security institutions
(France, Germany).
The government
Besides regulations, the government also usually offers thematic information and an overview of
frequently asked questions and their answers. The inspection services oversee compliance with the
law, and are able to provide advice in this area. In a great many countries, the government also has a
publications or promotional service which issues information brochures and manuals and organises
information sessions.
External safety services
In Europe, external safety services play a role in information transfer, based on the European
framework directive 89/391/EC that stipulates that if the company does not have enough internal OH&S
expertise, it has to use external services. These services provide a risk evaluation and safety approach,
information, training and advice, depending on requirements.
The share of these external services in the information infrastructure of small companies is varying, and
depends on the availability and accessibility of other sources. Few small companies in the United
Kingdom use external services. In France the services mainly have an industrial medicine approach. In
Spain, the Mutuas act as funds for industrial accidents and as an external safety service that conducts a
series of compulsory information activities for smaller companies. A number of governments want to
make better use of the available knowledge and expertise of these services. In its strategic plan, the
Ministry of Labour in France stipulates the supervision of these services through “contracts of
objectives” with the regional directorates of Labour, Employment and Professional Training.
Insurers and/or social services institutions
In Germany, France and Canada the social security institutions are responsible for compensating for
industrial accidents, and managing the risks of industrial accidents and occupational diseases. Through
their combined role, these organisations can link a premium increase to poorly performing companies,
or offer participation in safety programmes in exchange for discounts on premiums. Examples of
successful applications in Canada are the Safe Communities Incentive programme, the Workwell
programme and the Safety Groups programme.
Prevention institutions have an extensive range of awareness raising and support resources, and offer
advice and individual guidance.
SME supervisory organisations
Organisations from the immediate environment of small companies are trusted partners and can convey
the safety message more easily. In practice, however, the information approach is little structured and
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 11/225
lacks validation, two elements that contribute to the success of information transfer. The Health and
Safety Executive in the United Kingdom wants to work with the direct SME partners and finance
projects.
•
Personnel and financial resources
It is very unclear what personnel and financial resources each of the institutions have available for their
information roles. Save for a few exceptions, no information was available. One of the reasons is that
the boundaries between the roles of research, information, advice and inspection for some of the
institutes are not clearly demarcated.
•
Availability and accessibility
Information for SMEs is often provided free of charge or at low cost. Regulations and thematic
information about legislation are provided by the government free of charge online in all countries.
Information brochures, awareness raising material, tools and training (or training material) are also
provided by the government free of charge. This range of products and services is usually available in
return for payment on a low-threshold basis from other information providers such as social security
institutions, occupational health and safety services, prevention institutes and professional associations.
In a number of cases, editorial work is entrusted to publishers, in the case of legislative texts and
journals for instance, and the proper price has to be paid for the information. A charge is also made for
information which is tailored to companies’ requirements and for personalised advice.
It is striking that online information tends to be provided free of charge. With a number of the institutes
that were consulted, the information can be downloaded from their website pages free of charge, while
a low-threshold charge is made if the corresponding printed publication is requested. Online information
is clearly on the increase. It is attractive because of its instant availability and the direct navigation
possibilities it offers to related information. Additionally, web pages offer possibilities of interaction.
•
Modification
Interaction with the user shows how and via which channel information can best be offered, which type
of information medium is preferred and how best to formulate the message. Such information is
obtained by a user survey (CIOP in Poland), exit surveys (NSC in the United States) and arrangements
with federations and professional organisations (CRAMAM in France).
Catalysts
There are ample resources for persuading the SME’s, and the environment is there for it. The challenge
remains to convince SME’s of the benefits of a safe and healthy workplace for the economic and social
well being of the company. The demand is high for the development of effective catalysts that will
efficiently spur SME’s to make use of the available networks and services.
Success factors
The study of the information streams in the countries covered reveals that there are a number of
recurring factors which have a positive influence on the circulation of information to small companies.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 12/225
•
Validated and authoritative information sources
Companies attach a lot of importance to authoritative information that brings neutrality and objectivity
with it. This is quality information that is validated by the competent authority or other recognised
sources, and provides a handle for implementing safety policy in the company. All governments in the
countries studied provide this type of information. In a number of countries, authoritative information is
also provided by social security organisations, for example in France through the social security
institutions CNAMTS and CRAM, and in Germany through the Berufsgenossenschaften.
•
Profiling and control by a single strong information provider
The information infrastructure records good results where the information flows are tightly controlled by
a single information provider and the structure is unambiguous and simple. In the countries covered, the
government plays this role in the United Kingdom, the United States, Canada and Australia.
•
Target group orientation
The presence of a unit or service centre, which focuses on SME’s is also a factor that contributes to
success.
In a number of Canadian provinces such as British Columbia, Ontario and Quebec, the Workers’
Compensation Boards/Commissions and a number of health and safety organisations have SME
service centres which carry out specific SME programmes.
HSE in the United Kingdom, OSHA in the United States and a number of states and territories in
Australia offer specific web features or an SME section on their website which collects together
publications and support actions.
•
Sector-based approach
Germany and Canada have a strong sector-based safety approach that is clearly successful. The
sector-based subdivision through the Berufsgenossenschaften in Germany, and the health and safety
sector-based organisations in Canada, provide practical solutions that closely meet the direct needs of
the companies. The close link to the practice of safety services ensures greater acceptance by trade
associations in companies and among employees.
The thematic approach is also successful, often in combination with a sector-based approach. The
thematic approach has been applied more often in Europe over the last few years, partly under the
influence of the European strategy memorandum and the campaigns of the European Health and
Safety at Work Agency (Italy, Spain, Poland).
•
Accessibility
Good internet platforms that make the information products accessible in a user-friendly and easy way
score well among small companies. The free availability of information also contributes to the success
of the information transfer.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 13/225
In their strategic plans, the Belgian and French governments stipulate the formation of a portal site that
makes coordinated and up-to-date information accessible to everyone, and a national information
campaign whose information products are also provided free of charge.
The Health and Safety Executive’s free service Infoline currently provides personal information on
health and safety issues for both telephone callers and written enquiries. HSE wants to extent the reach
and scope of that service, that is trusted, accurate and comprehensive to stakeholders.
The practical and simple presentation and immediate usability of the information are success factors for
the good transfer of information. All countries studied have “success products” to a greater or lesser
extent. Information packages for start-up companies turn out to be particularly attractive.
•
Balance between awareness raising activities of the inspection and an informative and advisory
approach
In Germany, France and Belgium, the advisory roles of inspectorates are increasing. More campaigns
are also being organised at the federated state level. The successes of these awareness and advisory
roles are modest due to the limitation of personnel and resources.
Most national regulatory bodies recognise that inspectors can help company managers by providing
tailor-made information, advice and support. Nevertheless the clear contradiction in this dual role makes
things difficult. Such a contradiction has caused national bodies to search for ways of separating the
roles and to look for partnerships in order to promote the advisory role. This is the case with the HSE in
the United Kingdom, the Local Health Units in Italy, and a number of states in Australia.
•
Partnerships between institutional actors
The structural cooperation between the authorities and direct SME partners is well developed in a
number of countries. This is the case with the United Kingdom, Canada and the United States. In
Australia, the Chamber of Commerce and Industry and the Board of Employees are actively working on
the implementation of the national safety plan. In Spain and Italy a number of well functioning local
initiatives are ongoing.
The strategic plans of the British, French and German governments argue for active partnerships with
industry and other partners.
Networking is also aimed at between the different policy areas. This is for example the case with the
German government, searching for an integration between public health and safety and health at work.
In France, the government is creating synergies with the labour, road safety and environmental policy
sectors.
In some of the countries examined, there is a trend towards deregulation. Due to the lack of directives,
the demand for information to shape the prevention policy increases. The need for different instruments
to meet the information requirements is thereby increasing. Here cooperation is organized between the
partners of the company - employers and unions, social insurance, SME supervisory organisations - in
order to set up safety programmes in specific sectors and for specific risks.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 14/225
•
Individual support
There are many different actors, which can play a significant role in stimulating and supporting the
prevention efforts in SME’s. A number of organisations such as the representatives of employers and
employees and those who defend the company interests of the SME’s, are potential prevention
partners. In the United Kingdom the Small Business Forum takes up this role.
•
Feedback
An analysis of the needs of small companies via consultation and participation in dialogue groups is a
vital factor in a successful information transfer. The measurement and evaluation of the impact can also
yield useful information for the fine-tuning of the information policy.
The French Ministry of Labour includes in its strategic plan various questionnaires and surveys among
companies in general and small companies and specific risk sectors in particular, as a means of
assessing application conditions and knowledge of the risk evaluation system.
In future it wants to set up a social observation body to measure changes in businesses, gain a better
knowledge of business practices and spread this knowledge.
Future and vision of an ideal system
In all the countries covered, it has been established that small companies represent a challenge for the
organisation of the information infrastructure in the field of prevention. The scope, structure and
activities of SMEs are highly diverse, making it difficult to reach them by means of a common approach.
There are differences in the profile of companies in terms of size and sector, and there are differences
in terms of the legal context and business context in which the companies are active.
•
General conditions
An ideal information system must enable every employer and employee to have information that can be
easily assessed at the appropriate time, and which is freely available in a form, language and format
that is easy to understand for the employer and employee.
•
Multi-dimensional approach via intermediary organisations
The information infrastructure in the field of prevention requires a diversified approach in which the
organisations which can reach the SMEs have a key role. Attempts to reach small businesses directly
have proved unsuccessful due to lack of resources and accessibility. In a number of countries, it has
been shown that government bodies and prevention services have difficulties in reaching small
companies. For this reason, attempts are being made to create access via information channels which
are familiar to small companies. OS&H information for SMEs will increasingly be distributed via
information sources which are traditional for SMEs, such as sources of business information in the
sectors of finance, legislation, professional federations, training institutes and governments.
Intermediary organisations can easily inform small companies and process feedback. They can more
easily monitor the needs of users and adjust and adapt the information flows to the specific needs of
employers.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 15/225
Goal-oriented assistance in the workplace and individual advice are needed to improve the OH&S
performance of SME’s. A programme could be set up of visits to workplaces, advice in connection with
these visits and practical guidelines and information about how small business-owners and their staff
are to interpret their rights and responsibilities. It is important that the information and the support
offered is authoritative, acceptable in terms of resources and staff and cost-efficient.
•
Networks
Networks and partnerships must be organised in which the government is involved with the support of
employers and unions, expert organisations and multipliers. The government can play the role of
coordinator, by creating a knowledge infrastructure, supported by all partners, and with access to
validated and up-to-date information. Regional networks are needed to create a source of aids.
The internet is a growing communication portal for companies. It stimulates the development of
networks for the exchange of information, as increasing amounts of information are being made freely
available to end users.
•
Message
Awareness-raising and understanding are important requirements for good safety and health
performances. Information systems need to offer accessible, relevant, usable and comprehensible
information which is provided in an attractive manner.
The user determines the way in which he uses the information in his specific situation. Advice must be
relevant and easily available for companies.
Prevention culture
A well functioning safety information infrastructure contributes to a safety culture in which all employers
assume their responsibilities, the employees become involved, and the risks are managed expertly. The
development of a safety culture requires accessible information sources that are reliable, up-to-date
and validated. All actors in the prevention field must have access to coordinated, up-to-date information.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 16/225
1 Inleiding
In vrijwel alle westerse landen zijn er instellingen die informatie verstrekken over de regelgeving op
arbeidsomstandighedenterrein. Het betreft dan onder meer het geven van informatie over wetgeving,
zogenaamde goede praktijken en handhavingsbeleid van de Arbeidsinspectie.
Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft behoefte aan een onderzoek naar het
arbo-informatievoorzieningssysteem in een aantal westerse landen. Het gaat daarbij specifiek om die
informatie die bedoeld is voor (kleine) werkgevers en werknemers (met arbo- of preventietaken). Het
gaat hierbij zowel om de aard en de beschikbaarheid van de informatie, alsook om de bestuurlijke
aansturing van instellingen die de informatie verstrekken.
Het onderzoek wil de arbo-informatievoorziening in 10 landen onderzoeken. De keuze viel op Duitsland,
Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Italië, Spanje, België, Polen, Australië, Canada en de Verenigde
Staten.
Voor het onderzoek wordt gebruik gemaakt bestaande bronnen, m.n. beschikbare literatuur,
jaarplannen en strategienota’s en internetbronnen. Daarnaast wordt een enquête uitgevoerd bij een
reeks sleutelorganisaties in de 10 landen met de bedoeling de bestaande informatie-infrastructuur te
inventariseren. In een laatste fase worden een reeks gesprekken met sleutelpersonen gehouden. In de
gesprekken werden de contactpersonen gepolst naar hun visie op de huidige en toekomstige patronen
en structuren van informatievoorziening:
Het onderzoek werd uitgevoerd door Prevent, instituut voor preventie en bescherming op het werk
tijdens de periode oktober 2005-januari 2006.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 17/225
2 Opzet en probleemstelling
Opzet
Het opzet van het onderzoek is het in kaart brengen van het arbo-informatievoorzieningssysteem in een
aantal westerse landen. Het gaat daarbij specifiek om die informatie die bedoeld is voor (kleine)
werkgevers en werknemers (met arbo of preventietaken).
Probleemstelling
In het kader van de verwachte nieuwe Arbo-wet in Nederland met ingang van 2007 komt ook een
vernieuwd Arbostelsel tot stand waarin sprake is van een scherpere verdeling van
verantwoordelijkheden tussen overheid enerzijds en sociale partners anderzijds.
De overheid zorgt voor de wettelijke kaders. Werknemers en werkgevers zijn verantwoordelijk voor de
wijze waarop in het bedrijf aan de wettelijke kaders wordt voldaan. Om hun verantwoordelijkheid te
kunnen waarmaken moeten werkgevers en werknemers in voldoende mate toegang hebben tot
informatie over hun verplichtingen, alsook over de wijzen waarop zij aan de verplichtingen kunnen
voldoen. Waar partijen daartoe niet voldoende in staat zijn, en ook de markt er onvoldoende voor zorgt,
draagt de overheid bij aan het toegankelijk maken van dergelijke kennis en het beschikbaar stellen van
instrumenten.
Het is mede tegen deze achtergrond dat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid er
belang instelt kennis te nemen van hoe in een aantal westerse landen de arbo-informatie voorziening is
vormgegeven.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 18/225
3 Methodologie
Het onderzoek werd in een vijftal fases uitgevoerd, waarbij telkens verschillende methoden werden
toegepast.
Fase 1: keuze van de onderzochte landen
Prevent onderzocht de arbo-informatiestructuur in 10 westerse landen:
In Europa:
- België
- Frankrijk
- Duitsland
- Polen
- Verenigd Koninkrijk
- Italië
- Spanje
Overzees:
- Australië
- VS
- Canada
Fase 2: bronnenonderzoek
Het bronnenonderzoek bestaat uit een selectie van beschikbare literatuur, een zogenaamde
literatuurscan en een onderzoek van de beschikbare internetbronnen. Op basis van de verzameling van
de bronnen wordt de informatie geanalyseerd in functie van de doelstellingen van het onderzoek.
Literatuur
Voor de literatuurscan werd beroep gedaan op de aanwezige bronnen in het informatie- en
documentatiecentrum van Prevent. Het centrum beschikt over een lange traditie in het beheer en de
ontsluiting van literatuur inzake preventie en welzijn op het werk. Naast eigen literatuur heeft het
centrum toegang tot een reeks databanken via internet of CD-ROM.
Werkprogramma’s, jaaractieplannen, strategische nota’s en jaarverslagen
Het bronnenonderzoek spitste zich toe op de verzameling en analyse van de werkprogramma’s,
strategische nota’s, (meer)jarenplannen en jaarverslagen van de diverse sleutelorganisaties in de
onderzochte landen.
Het bronnenonderzoek spitste zich toe op het verzamelen van informatie omtrent :
- processen en procedures met betrekking tot de organisatie van de arbo-informatiestructuur in het
algemeen;
- de organisatie van de arbo-informatiestructuur in 10 landen;
- de organisatie van de arbo-informatiestructuur bij de sleutel-organisaties in elk van de 10 landen;
- de voorwaarden voor toegang tot de arbo-informatiestructuur in elk van de sleutelorganisaties.
Het bronnenonderzoek spitste zich toe op de meest recente beschikbare informatie.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 19/225
Fase 3: enquête bij een reeks sleutelorganisaties
Prevent voerde een enquête uit bij een reeks sleutelorganisaties in de 10 landen. De namen en
adressen van de instituten zijn opgenomen in bijlage.
Voorafgaand aan de enquête nam Prevent telefonisch contact op met elk van de sleutelorganisaties om
de doelstelling en de timing af te spreken.
De enquête werd opgezet met de bedoeling informatie te bekomen als antwoord op een 7tal vragen:
1. Met betrekking tot publieke en private instellingen:
a. Welke publieke en private instellingen zijn actief op het terrein?
b. Hoe groot zijn deze in personele termen en qua budget?
c. Welke andere taken vervullen deze instellingen nog meer?
Vragen 2 tot en met 6: deze vragen slaan allemaal op de instellingen zoals bedoeld in vraag 1:
2. Wat is de omvang van de activiteiten voor wat betreft hun website (voorzieningen),
schriftelijke publicaties en brochures, en eventueel georganiseerde evenementen?
3. a. Wat is voor bedoelde instellingen de omzet?
b. Hoe groot zijn voor bedoelde instellingen de eventuele inkomsten?
4. a. In welke mate vragen de bedoelde instellingen “prijzen” of vergoedingen hiervoor?
b. gaat het hier om symbolische vergoeding, kostprijsdekkende prijzen of prijzen met
winstoogmerk?
5. a. In welke mate stellen bedoelde instellingen hun producten bij?
b. Wordt bij het eventueel bijstellen een bepaalde systematiek toegepast?
6. Voor welke terreinen bieden bedoelde instellingen voldoende dan wel onvoldoende
informatie?
7. In welke mate is er een sectorale arbo-informatievoorzieningsstructuur; is deze privaat of
(demi)publiek?
Prevent formuleerde de enquêtevragen dusdanig dat zij een antwoord bieden op de boven vermelde
vragen. Het enquêteformulier werd opgesteld in het Engels en het Frans (België, Canada, Frankrijk).
De enquêteresultaten werden bij ontvangst gecontroleerd op volledigheid en ondubbelzinnigheid. In
geval van tekorten of twijfels werd contact opgenomen met de respondenten.
De enquêteresultaten werden verwerkt in een template die de basis vormde voor de analyse.
Fase 4: gesprekken met sleutelpersonen
In een vierde fase die in tijd de verzameling van de enquêteresultaten en het bronnenonderzoek
gedeeltelijk overlapte, werden een reeks gesprekken met sleutelpersonen gehouden. Deze personen
bekleden allen een sleutelpositie in hun organisatie en hebben hierdoor een brede kijk op de
organisatie van de informatiestromen inzake preventie en welzijn op het werk. De lijst van
contactpersonen werd samengesteld uit de lijst van organisaties in bijlage.
In de gesprekken werden de contactpersonen gepolst naar hun visie op de huidige en toekomstige
patronen en structuren van informatievoorziening:
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 20/225
- de sterke punten aan het huidige systeem van informatievoorziening
- de zwakke punten van het huidige systeem
- de succesfactoren
- de evolutie in de informatievoorziening
- de wijze van tegemoetkoming aan de evolutie.
Aan de contactpersonen werd gevraagd een beeld te schetsen van een optimaal systeem van
informatievoorziening inzake preventie en welzijn.
Fase 5: verwerking van enquêteresultaten en gesprekken
De enquêteresultaten en de verslagen van de gesprekken met de sleutelpersonen werden per land
verwerkt om een totaalbeeld per land toe te laten.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 21/225
4 Resultaten
4.1
België
4.1.1 Facts and figures
Aantal kleine en middelgrote ondernemingen
In 2004 zijn 217.666 ondernemingen actief die samen 3.229.828 werknemers tewerkstellen. 99% van
alle ondermeningen zijn kleine tot middelgrote bedrijven van minder dan 100 werknemers. 97% van alle
ondernemingen zijn kleine bedrijven van minder dan 50 werknemers. 91% van alle ondernemingen zijn
mini-MKB’s die minder dan 20 werknemers tewerkstellen.
Aantal
werknemers
<5
5-9
10-19
20-49
50-99
100-199
200-499
500-999
>=1.000
Totaal
Totaal # MKB’s
% MKB’s
2002
2003
2004
147.062
31.366
17.512
11.804
3.222
1.578
932
293
234
214.003
212.544
99,31%
149.446
31.181
17.320
11.725
3.249
1.545
956
298
235
215.955
214.466
99,31%
149.996
31.777
17.672
11.885
3.298
1.550
940
311
237
217.666
216.178
99,31%
Bron: Rijksdienst voor sociale zekerheid, beige brochure, 2004/2
Beroepsbevolking
Jaar 2004
In miljoen
Inwoners
10,3
Arbeidskrachten
4.5
Tewerkgesteld
4.1 (66,9% activiteitsgraad)
Niet tewerkgesteld
0,3 (8% werkloosheidsgraad)
Bron: Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg, 2004
Kleine ondernemingen tot 50 werknemers stellen 33% van alle werknemers tewerk. Mini-MKB’s tot 20
werknemers stellen 22% van alle werknemers tewerk.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 22/225
Aantal werknemers
<5
5-9
10-19
20-49
50-99
100-199
200-499
500-999
>=1.000
Totaal
Totaal # werknemers
MKB
% werknemers MKB
2002
259.229
204.355
237.304
360.306
223.077
219.206
281.831
201.044
1.196.753
3.183.105
1.503.477
2003
259.500
204.006
236.015
362.417
227.790
212.339
287.045
199.805
1.195.126
3.184.043
1.502.067
2004
261.435
206.589
239.690
362.750
228.194
215.392
284.795
210.962
1.220.021
3.229.828
1.514.050
47,23%
47,17%
46,87%
Bron: Rijksdienst voor sociale zekerheid, beige brochure, 2004/2
Aantal arbeidsongevallen
Arbeidsongevallen: incidentie met meer dan 3 dagen afwezigheid (per 100.000 tewerkgestelde
personen).
België
Landbouw, jacht
en bosbouw
Productie
Bouw
Transport, opslag
en communicatie
2000
2001
2002
2003
5754
7487
3767
5387
4042
7859
4370
8131
3957
6810
3572
6398
3702
4376
4367
3898
Incidentie = (aantal arbeidsongevallen met meer dan 3 dagen afwezigheid dat zich tijdens het jaar heeft voorgedaan / aantal
tewerkgestelde personen in de referentiebevolkingsgroep) x 100.000. Een arbeidsongeval is een afzonderlijke gebeurtenis tijdens
het werk die leidt tot fysieke of psychische schade. Ongevallen op de weg van of naar het werk, gebeurtenissen die louter een
medische oorsprong hebben, en beroepsziekten horen hier niet bij.
Dodelijke arbeidsongevallen: incidentie (per 100.000 tewerkgestelde personen)
België
2000
3.1
2001
3.8
2002
2.6
2003
2.4
Incidentie = (aantal dodelijke arbeidsongevallen dat zich tijdens het jaar heeft voorgedaan / aantal tewerkgestelde personen in de
referentiebevolking) x 100.000. Een dodelijk arbeidsongeval is een afzonderlijke gebeurtenis tijdens het werk met fysieke of
psychische schade, die leidt tot de dood binnen het jaar na het ongeval. Ongevallen op de weg van of naar het werk,
gebeurtenissen die louter een medische oorsprong hebben, en beroepsziekten horen hier niet bij. Om de verschillen tussen de
Lidstaten in de spreiding van de arbeidskrachten over de risicosectoren bij te passen, werd een standaardisering toegepast
waarbij elke sector op nationaal niveau hetzelfde gewicht krijgt als in het totaal van de Europese Unie.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 23/225
4.1.2 Informatie-infrastructuur inzake preventie, bescherming en welzijn op het
werk
Federale Overheidsdienst
Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal
Overleg
Arbeidsinspectie
- informatieve brochures
- informatiesessies
- wetgevende teksten
- thematische toelichtingen
- advies
- controle
Preventieinstituten
Arbodiensten
- advies
- vaktijdschriften
- praktische hulpmiddelen
- nieuwsbrieven
- info voor experten
- geneeskundige
onderzoeken
- risicobeheer
- verplichte aansluiting
Preventiestructuren
Federale Overheidsdienst
Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal
Overleg
Humanisering van de arbeid
Beroepsvereniging
AO verzekeraars
- verzekeren
- adviseren
- nieuwsbrieven
- modellen
- informatiesessies
Ondernemingen/KMO
Sociale partners
- advies
- themagidsen
- infosessies
Sociaal secretariaat
Beroepsfederatie
- nieuwsbrieven
- advies
- praktijkgidsen
- informatiesessies
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
- advies
Hulpstructuren voor MKB
Pro-Safe
Schema
Schematische voorstelling van het Belgische systeem voor preventie en bescherming op het werk
(Bron: Prevent)
Maart 2006 Pagina 24/225
Preventiestructuren in België
Op het niveau van de overheid zijn de voornaamste uitvoerende organen de Algemene Directie
Toezicht op het welzijn op het werk. De directie maakt deel uit van de Federale Overheidsdienst
Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg FOD WASO. Zij stelt ontwerpreglementen op. Zij beschikt
over een technische en een geneeskundige inspectiedienst, die toeziet op de naleving van de
voorschriften.
De coördinatie van de sensibilisering voor en de bevordering van de preventie ressorteert onder de
Algemene Directie Humanisering van de Arbeid via de afdeling van de promotie van het welzijn op het
werk, een administratie van de FOD WASO. De deelneming van de sociale partners wordt geregeld
door de tien provinciale comités voor de bevordering van de arbeid.
Ondernemingen zijn verplicht zich aan te sluiten bij een arbodienst. De dienst bestaat uit twee
afdelingen, m.n. een afdeling belast met risicobeheersing die multidisciplinair is samengesteld en een
afdeling belast met het medisch toezicht.
Een onderneming wordt geïnformeerd en geadviseerd over diverse aspecten van welzijn op het werk
via de arbodiensten, de beroepsfederaties, de sociale partners en de preventieinstituten Prevent, ANPI,
NVBB en het provinciaal veiligheidsinstituut.
4.1.3 Bespreking van enkele actoren
4.1.3.1
Actoren in het preventiebeleid
Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
http://www.meta.fgov.be
De federale overheid combineert de inspectierol (directie toezicht welzijn) en de rol van
informatieverschaffer (directie humanisering van de arbeid). Daar waar de inspectie een één op één
relatie met de onderneming aangaat, mikt de informatierol op de grote groep van ondernemingen.
De Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het werk heeft als algemene opdracht het welzijn op
het werk van de werknemers op permanente wijze te verbeteren en ervoor te zorgen dat de uitvoering
van de beleidslijnen inzake welzijn worden nageleefd.
De Afdeling van de promotie van het welzijn op het werk zorgt voor de promotie en de informatie met
betrekking tot het welzijn op het werk. Ze ontwikkelt actieprogramma's over de verspreiding en het
gebruik van de "goede praktijken", en netwerken die informatie uitwisselen over het welzijn op het werk.
Voor de informatie-acties naar kleinere ondernemingen worden de provinciale comités voor de
bevordering van de arbeid ingeschakeld. Zij zijn driepartijencommissies bestaande uit afgevaardigden
van werkgevers, werknemers en de administratie waarvan de gouverneurs van de provincies het
voorzitterschap waarnemen. Zij richten lokale initiatieven in, aansluitend op nieuwe wetgeving en
gekaderd in een nationaal campagnebeleid. De informatie- en opleidingssessies zijn veelal
sectorgericht en ingericht op ondernemersvriendelijke tijdstippen en kennen een redelijk succes.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 25/225
Informatiebronnen van de FOD WASO
Informatietype
Inhoud
Wetteksten
Sensibiliseringsmateriaal
Brochures
Hulpmiddelen
Risicoinventarisatieinstrument
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Gecoördineerde
teksten, geen
zoekoptie
Preventieadviseurs en
werkgevers
Online
Gratis
Toelichting bij de
wetteksten en
richtsnoeren voor
toepassing
Preventieadviseurs en
werkgevers
Gedrukt en
online
Gratis
Hulpmiddel om
risico’s te
identificeren en
evalueren algemeen
en mbt specifieke
thema’s
Preventieadviseurs en
werkgevers
Gedrukt en
online
Gratis
Prevent
http://www.prevent.be
Prevent is een multidisciplinair kennisinstituut gericht op de preventie van beroepsrisico's door de
bevordering van de kwaliteit van de arbeidsomstandigheden en de verbetering van de
arbeidsorganisatie. Het instituut verleent ondersteuning, advies en informatie, en dit zowel voor
bedrijven en instellingen als voor de arbeidsongevallenverzekeraars, de arbodiensten, de
beroepsverenigingen, de sociale partners, de overheid en andere maatschappelijke actoren.
Prevent vervult een brugfunctie tussen de diverse spelers in het preventielandschap. Zo legt het
instituut een brug tussen de overheid en het bedrijf door de coördinatierol op te nemen inzake de
technische uitbouw van de Focal Point website http://be.osha.eu.int, de ontwikkeling van een interactief
kenniscentrum en een interactief documentatiecentrum inzake preventie en bescherming op het werk.
Ook federale campagnes worden door het instituut gedragen, zoals de campagne betreffende de
veiligheid van jongeren op het werk. Prevent werkt met structurele partners zoals de
arbeidsongevalverzekeraars, de federaties en de arbodiensten, waarvoor het in overleg producten en
diensten ontwikkelt.
Prevent coördineert met de financiële steun van de arbeidsongevalverzekeraars en met de
medewerking van middenstandsorganisaties, de werkgeversfederatie, de koepelorganisatie van de
arbodiensten en de federale overheid het Pro-Safe platform voor acties met betrekking tot veiligheid en
gezondheid bij werken in MKB’s.
Informatiebronnen van Prevent
Informatietype
Inhoud
Website
PreventNet
PreventWeb
Online artikelen van
tijdschriften en
nieuwsberichten
Onderwerpsportaal
van kwalitatieve
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Preventieadviseurs en
werkgevers/werknemers
van alle bedrijven
Preventieadviseurs en
werkgevers/werknemers
Via login en
paswoord
Betalend
Via login en
paswoord
Betalend
Maart 2006 Pagina 26/225
Wetgeving
Gecoördineerde
wetteksten ism externe
partner
Indicatieve richtlijnen
Wetgeving in de praktijk
Sensibiliseringsmateriaal
Actieblad
Tijdschrift
E-nieuwsbrief
Campagnemateriaal
Pakket
voorlichtingsmateriaal
Affiche
Brochure
Download
Folder
Video
Hulpmiddelen
Check preventie
Werkinstrument
internetbronnen
van alle bedrijven
Wetteksten,
literatuur en
achtergrondartikelen
Preventieadviseurs en
werkgevers van alle
bedrijven
CD-ROM
Gedrukt
Internetversie
Betalend
Richtsnoeren voor
het naleven van
specifieke
regelgevingen
Preventieadviseur
Gedrukt
Betalend
Varia
Vakblad en
nieuwsbrief voor
preventieadviseur
Tijdschrift voor
werknemers
Actualiteit
Thematisch aanbod
van affiches,
actietips
Thematisch aanbod
van affiches,
folders,
stappenplan, cdrom
Diverse thema’s
Verplichtingen van
de werknemers
Beeldschermwerk
Diverse thema’s
Varia
Preventieadviseur
Preventieadviseur
Werknemer
Gedrukt
Gedrukt,
artikelen
online
beschikbaar
op website
Online
Gedrukt
Betalend
Betalend
Risicoinventarisatieinstrumenten voor
specifieke sectoren
Cd-rom’s
Notitieboekje
Syllabus
Opleidingen
Diverse thema’s
Advies
Infoline
Eerste lijns advies
PreventConsult
Deskundig advies
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Preventieadviseur
Preventieadviseur
Betalend
Betalend
Preventieadviseur
Gedrukt en
cdrom
Betalend
Werknemer
Werknemer
Gedrukt
Gedrukt
Betalend
Betalend
Geïnteresseerden
Werknemer
Trainer
Online
Gedrukt
Gratis
Betalend
Betalend
Preventieadviseur
Gedrukt
Betalend
Preventieadviseur
MKB
Vakbondsafgevaardigde
Werknemer
Student
Alle niveaus in de
onderneming
Gedrukt en
cd-rom
Betalend
Werkgever
Preventieadviseur
Comité
MKB
Werkgever
Preventieadviseur
Tel en e-mail
In service
abonnement
Tel, bezoek
Betalend
Op maat
Maart 2006 Pagina 27/225
Comité
MKB
Iedereen
Bibliotheek
Toegang
gratis
Ontlening
met
waarborg
Provinciaal Veiligheidsinstituut
http://www.provant.be/pvi
Het Provinciaal Veiligheidsinstituut is een openbare instelling gefinancierd door het Provinciebestuur
van Antwerpen. Het instituut biedt informatie en voorlichting met betrekking tot preventie, bescherming
en welzijn op het werk en in de privé-sfeer.
Informatiebronnen van PVI
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Betalend
Gedrukt
Betalend
Affiches
Diverse thema’s
Gedrukt
Betalend
Brochures
Veiligheid in de privésfeer
Begeleidingsmateriaal
bij tentoonstelling
Preventieadviseurs en
werkgevers
Preventieadviseurs en
werkgevers/werknemers
Preventieadviseurs en
werkgevers/werknemers
Groot publiek, scholen,
bejaardentehuizen
Groot publiek
Gedrukt
Folders
Actuele tendensen en
achtergrondinformatie
Diverse thema’s
Gedrukt
Betalend
CD-ROM
Betalend
Lesgevers VCA en
cursisten VCA
CD-ROM
Betalend
Iedereen
Toegang
gratis
Ontlening
mits
lidmaatschap
Informatietype
Sensibiliseringsmateriaal
Tijdschrift
CD-ROM
Hulpmiddelen
CD-ROM
Cursusboek voor
behalen van VCA
certificaat
Bibliotheek
Nationaal Actiecomité voor de veiligheid in het bouwbedrijf
http://www.navb.be
Het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en Hygiëne in het Bouwbedrijf is een paritair beheerd fonds
van de bouwsector dat instaat voor het verstrekken van informatie, advies en hulp inzake preventie van
arbeidsongevallen en beroepsziekten ten behoeve van de werkgevers en de werknemers van deze
sector.
Informatiebronnen van NAVB
Informatietype
Indicatieve richtlijnen
P-bladen
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Verklarende of
technische
informatieve nota’s
ism de overheid
Preventieadviseurs en
werkgevers uit de
bouwsector
Gedrukt
Betalend
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 28/225
Sensibiliseringsmateriaal
Tijdschrift
Actuele tendensen en
achtergrondinformatie
Brochures
Geïllustreerde gidsen
Vademecum
Naslagwerken
Affiches
Diverse thema’s
DVD
Dagtaken van de
werknemer
Campagne
Zakboekje,
zakspiegeltje, gids,
DVD, affiches
Hulpmiddelen
CD-ROM
Risicoanalyse,
instructiefiches,
werkdocumenten
Bibliotheek
Preventieadviseurs en
werkgevers uit de
bouwsector
Preventieadviseurs en
werkgevers uit de
bouwsector
Preventieadviseurs en
werkgevers uit de
bouwsector
Preventieadviseurs en
werkgevers/werknemers
uit de bouwsector
Preventieadviseurs en
werkgevers/werknemers
uit de bouwsector
Preventieadviseurs en
werkgevers/werknemers
uit de bouwsector
Preventieadviseurs en
werkgevers uit de
bouwsector
Iedereen
Gedrukt
Betalend
Gedrukt
Betalend
Gedrukt
Betalend
Gedrukt
Betalend
DVD
Betalend
Gedrukt
Betalend
CD-ROM
Betalend
Toegang
gratis
Geen
ontlening
ANPI
http://www.anpi.be
ANPI is een preventieinstituut dat informatie en advies verstrekt omtrent de preventie van branden,
ontploffingen en diefstallen.
Informatiebronnen van ANPI
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Richtsnoer en
toelichting
regelgeving
Preventieadviseurs en
werkgevers
Gedrukt
Betalend
Preventieadviseurs en
werkgevers
Gedrukt
Betalend
Betalend
Gedrukt
Betalend
Video’s
Thema brand en
Preventieadviseurs en
werkgevers
Preventieadviseurs en
werkgevers/werknemers
Preventieadviseurs en
Gedrukt
Affiches
Vakblad met
toelichting
reglementering,
leerzame branden
Beknopte
handleiding
Diverse thema’s
Video
Betalend
Indicatieve richtlijnen
Technische dossiers
Sensibiliseringsmateriaal
Tijdschrift
Technische nota’s
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 29/225
diefstal
Toelichting bij de
wetteksten en
richtsnoeren voor
toepassing
werkgevers/werknemers
Preventieadviseurs en
werkgevers/werknemers
van alle bedrijven
Gedrukt en
online
Gratis
Eerste interventieploeg
CD-ROM
Betalend
IOS Fire
Interactieve
software
RIE software
CD-ROM
Betalend
MINIPICS
Pictogrammen
Preventieadviseurs en
werkgevers
Preventieadviseurs en
werkgevers
Iedereen
CD-ROM
Betalend
Toegang
gratis
Ontlening
betalend
Brochures
Hulpmiddelen
Brandsimulator
Bibliotheek
Co-Prev
http://www.co-prev.be
Co-Prev is de vereniging van arbodiensten. Arbodiensten staan de ondernemingen bij in het uitvoeren
van hun preventiebeleid door middel van advies, opleiding, publicaties en hulpmiddelen. Elke
onderneming moet verplicht een beroep doen op de arbodiensten indien de competentie in de
onderneming ontbreekt om maatregelen te nemen om het welzijn van de werknemers te garanderen.
Kleine ondernemingen zijn aangesloten bij een arbodienst voor het uitvoeren van risico-evaluaties en
het organiseren van bijhorende preventiemaatregelen. Zij betalen voor de dienstverlening. De
commerciële benadering weerhoudt de kleine onderneming er veelal van om een beroep te doen op de
arbodiensten voor informatieopdrachten.
Assuralia
Assuralia is de beroepsvereniging van verzekeringsmaatschappijen. Ondernemingen zijn verplicht om
een arbeidsongevalverzekering af te sluiten met een erkende verzekeraar. De preventiediensten van de
verzekeraar informeren de preventieadviseur via informatie- en opleidingssessies, aangepast aan de
risico’s van het bedrijf. De kleine ondernemingen zijn ook voor de verzekeraars moeilijk toegankelijk
terrein.
De beroepsvereniging van de verzekeraars Assuralia heeft de opdracht gegeven aan Prevent om
informatiecampagnes in te richten en informatieproducten te ontwikkelen om kleine ondernemingen te
bereiken.
4.1.3.2
Netwerken en platformen in het preventiebeleid
Focal Point
http://be.osha.eu.int
De Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg coördineert en beheert het
nationaal netwerk inzake veiligheid, gezondheid en welzijn op het werk. De preventieinstituten in België
zijn bij de organisatie van het netwerk betrokken: Prevent, ANPI, NAVB en het Provinciaal
Veiligheidsinstituut te Antwerpen.
Pro-Safe
http://www.pro-safe.be
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 30/225
Pro-safe is een platform voor acties met betrekking tot veiligheid en gezondheid bij werken in MKB’s.
Doel is deze bedrijven een centraal toegangspunt te bieden. Het platform is opgericht met de financiële
steun van de arbeidsongevallenverzekeraars verenigd in Assuralia, en met de medewerking van de
middenstandsorganisaties UCM, Unizo, de werkgeversfederatie VBO, de koepelorganisatie van de
arbodiensten Co-Prev en de federale overheid FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.
Prevent neemt het secretariaat waar.
Het uitbouwen van netwerken, het samenwerken van intermediaire organisaties en de sensibilisering
van onderwijsmiddens moet leiden tot structurele resultaten. Door het realiseren van schaalvoordelen
en het beter op elkaar afstemmen van acties kan een efficiënter MKB-beleid uitgebouwd worden. De
campagne wordt ondersteund door een website www.pro-safe.be, een folder en Awards.
4.1.3.3
Begeleidingsstructuren voor de onderneming/MKB
Sociale partners
Verbond van Belgische Ondernemingen
www.vbo.be
Het MKB-Coördinatiecomité is de pijler van de MKB werking binnen het VBO. Het comité werkt op een
horizontale manier binnen het VBO, door een specifieke MKB-toets aan te brengen in de dossiers die
het VBO voorbereidt en de standpunten die het VBO inneemt.
Algemeen Christelijk Vakverbond
www.acv-csc.be
Algemeen Belgisch Vakverbond
www.abvv.be
Algemene Centrale der Liberale Vakbonden in België
www.aclvb.be
Alle vakbonden geven informatiebrochures uit bedoeld voor comitéleden en werknemers met toelichting
op de reglementering en een reeks thema’s: gevaarlijke stoffen, overbelastingsletsels, roken, ed.
Interprofessionele organisaties
Unizo – UNIe van Zelfstandige Ondernemers
http://www.unizo.be
Unizo, de vereniging van zelfstandige ondernemers in Vlaanderen organiseert informatie- en
opleidingssessies, rondetafels en fori voor uitwisseling van ervaringen specifiek voor MKB’s. Unizo stelt
ook specifieke tools ter beschikking van de leden. De activiteiten zijn gegroepeerd binnen de MKB
contact-werking.
UCM – Union des Classes Moyennes
http://www.ucm.be
UCM, de vereniging van zelfstandige ondernemers in Wallonië organiseert informatie- en
opleidingssessies, neemt deel aan beurzen en stelt praktische handleidingen op voor startende
ondernemers.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 31/225
Beroepsfederaties
Een aantal beroepsfederaties organiseert informatiesessies en publiceert een reeks artikelen over
actuele thema’s met betrekking tot de regelgeving inzake welzijn op het werk.
4.1.4 Huidige en toekomstige patronen van informatiestroom
4.1.4.1
Sterke en zwakke punten van bestaande informatiestroom
Sterk
Heel wat waardevolle informatie en documentatie is beschikbaar bij tal van instellingen en
instituten
Een reeks analyse-instrumenten staan gratis ter beschikking van de ondernemingen
Creatie van netwerken van preventie-experten
Opstellen van sectoriële acties die gericht zijn naar kleine ondernemingen en de
opleidingsinstituten
Er bestaat geen forum waar de gebruiker een overzicht vindt van de voor hem nuttige
documentatie.
Er is een gebrek aan coördinatie tussen de spelers in de informatie-infrastructuur
De informatie wordt niet steeds gevalideerd aangeboden
De informatie bereikt het MKB nauwelijks
Veiligheid en gezondheid zijn geen directe bekommernissen van de ondernemingen en van
de sociale partners
De overheid beschikt over te beperkte middelen
Zwak
4.1.4.2
Succesfactoren van bestaande informatiestroom
Een aantal factoren draagt bij tot een succesvolle informatieoverdracht:
- de begeleiding van de arbodiensten;
- de organisatie van de provinciale comités voor de bevordering van de arbeid;
- de praktijk- en doelgroepgerichte informatie in de vorm van brochures, richtsnoeren, opleidingen
en informatiesessies
- het groot aanbod van kwalitatieve informatiebronnen.
-
4.1.4.3
Toekomstige evolutie
•
In de toekomst zal gewerkt worden aan de opbouw van een database die alle projecten die
uitgevoerd worden in het domein van veiligheid en gezondheid omvatten
•
In maart 2004 werd het FARAO plan van de regering goedgekeurd om het aantal
arbeidsongevallen te verminderen.
In het plan wordt beroep gedaan op de sectoren en op de sociale partners om zelf
veiligheidsdoelstellingen voorop te stellen in preventiecharters. De paritaire comités krijgen een
rechtstreekse verantwoordelijkheid voor het verminderen van het aantal arbeidsongevallen in hun
(sub)sector. Ook de overheid zelf zal gerichter sensibiliseren en controleren.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 32/225
De sectoren worden geresponsabiliseerd om het aantal (ernstige) arbeidsongevallen te doen dalen.
Aan de paritaire comités wordt gevraagd om zelf preventiecharters uit te werken waarin ze
prioriteiten, doelstellingen, strategie en evaluatiecriteria van een bepaalde (sub)sector vastleggen.
De ondernemingen die het goed doen in een bepaalde sector zouden het voortouw moeten
nemen, bijvoorbeeld door peterschap van jonge ondernemingen. De overheid zal de acties van
sectoren ondersteunen via sensibilisering en waar nodig via gerichte inspectiecampagnes.
•
Om de veiligheid in het hoofd en de vingers te krijgen voorziet het plan de noodzaak om te werken
aan de opleiding van nieuwe werknemers en werkgevers. Dit houdt in dat er meer aandacht moet
komen voor deze problematiek in het onderwijs en in managementopleidingen. Overleg is gestart
met de voor het onderwijs bevoegde politieke overheden over de integratie van praktisch
georiënteerde veiligheidsvorming in de opleiding.
•
Het FARAO plan maakt gewag van de oprichting van een kenniscentrum voor veiligheid. Deze zal
de knowhow die al beschikbaar is daadwerkelijk gebruiken. Er zal gewerkt worden aan een centrale
gegevensbank met daaraan gekoppeld een publiek forum, waar iedereen de nodige informatie op
maat kan terugvinden.
•
Het plan spoort de overheid aan om beter te communiceren over de wettelijke bepalingen en
andere voorschriften. Het verder uitbouwen van een centrum zoals de modelwerkplaats kan hiertoe
bijdragen, net zoals het beter afstemmen van de promotieactiviteiten, opgezet door de directie
Humanisering van de Arbeid.
Literatuur
FARAO: Federaal Actieplan voor de Reductie van ArbeidsOngevallen
http://www.meta.fgov.be/pi/pib/nlib35.htm
4.1.4.4
Visie op een ideaal systeem
In een ideaal systeem moet aan een aantal voorwaarden voldaan zijn om de informatieoverdracht vlot
en succesvol te laten verlopen:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Aanwezigheid van veiligheidscultuur in de ondernemingen
Validering van informatie door experten
Toezicht op actualisering van informatie
Capteren van goede praktijken
Werken met charters: ondernemingen die aan bepaalde criteria voldoen krijgen een vrijstelling van
inspectiebezoeken
De rol van de overheid in het proces van informatieoverdracht wordt voorwaardenscheppend. De
overheid zal een kader creëren van normen en concepten en toezicht uitoefenen op de toepassing.
Binnen dat wetgevend kader zijn actoren actief die informatie ter beschikking stellen
Verhoogde zelfredzaamheid van de bedrijven
Systeem om de effecten van informatie op preventie te evalueren
Informatiesysteem moet dynamisch zijn en kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen
Informatiesysteem moet informatie kunnen groeperen via risico en doelgroep (sector, MKB,
jongeren), en via elektronische weg toegankelijk zijn. Deze informatie moet blijven aangevuld
worden met gedrukte informatie
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 33/225
•
Database met evidence based occupational health practice
Evidence-based werken staat voor het werken aan preventie op een onderbouwde manier. Dit houdt in
dat preventieve acties en maatregelen gestaafd worden met wetenschappelijk bewijsmateriaal.
De beste manier om dat te realiseren is om acties en maatregelen te baseren op theoretische inzichten
over de determinanten van welzijn of op onderzoek naar de effecten van bestaande interventies.
De voordelen van evidence-based werken zijn dat de maatregelen en acties die gestoeld zijn op 'harde
bewijzen' ervoor zorgen dat beslissingen meer verantwoord gebeuren, verhogen de kans dat deze
maatregel of actie ook daadwerkelijk leidt tot de gewenste effecten, versterken het vertrouwen in de
kwaliteit van preventie, benadrukken de professionalisering, bieden de juiste en nodige verantwoording
naar stakeholders.
•
Model van informatietransfer
In onderstaand mogelijk model van informatietransfer doet de onderneming een beroep op
multiplicatoren die het bedrijf adviseren en bijstaan in de uitbouw van het preventiebeleid. De
multiplicatoren zijn organisaties die deel uitmaken van het onmiddellijke informatienetwerk van het
bedrijf en het MKB en die de organisatiestructuur en de informatiebehoeften kennen en hierop gepast
kunnen inspelen.
De multiplicatoren zijn intermediaire spelers tussen het bedrijf en het kenniscentrum. Zij vertalen de
behoeften van het bedrijf naar concrete actie- en informatiemiddelen, die door het kenniscentrum
worden uitgewerkt.
Europa
Multiplicatoren
Kenniscentra
Internationaal
Bedrijf
Nationaal
De kenmerken van het bedrijf en meer specifiek het MKB
- het bedrijf heeft nood aan externe raadgevers en begeleiders
- het bedrijf heeft behoefte aan op maat gemaakte informatie
- informatie moet aangepast zijn aan de bedrijfscultuur en via gekende kanalen aangeleverd
worden
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 34/225
De kenmerken van de multiplicator:
- 1° en 2° lijn
- directe toegang tot bedrijven
- kennis van de organisatiestructuur en –cultuur van het bedrijf
- kennis en gebruik van de bestaande en gekende informatiekanalen
De kenmerken van het kenniscentrum:
- Validatie van informatie
- Bepalen van actieprogramma
- Gestuurd door overheid met inbreng van sociale partners en expertorganisaties, multiplicatoren
- One-stop shop voor ondernemingen voor informatie, advies en bijstand
- Het kenniscentrum kan bestaan uit diverse kenniscentra die thematisch georganiseerd kunnen
zijn
4.1.5 Kenmerkende eigenschappen in een notendop
In België is heel wat waardevolle informatie en documentatie is beschikbaar bij tal van instellingen en
instituten. De informatie is vaak van zeer goede kwaliteit en praktijk- en doelgroepgericht. Het aanbod
van brochures, richtsnoeren, opleidingen en informatiesessies is dermate groot dat de informatie elkaar
overlapt. Tezelfdertijd zijn er leemtes waar te nemen, met name een gebrekkige bereikbaarheid van de
kleine ondernemingen en het tekort aan een overkoepelend forum waar de gebruiker een overzicht
vindt van de voor hem nuttige documentatie.
FARAO
Het FARAO-plan van de regering bevat een aantal interessante initiatieven op het vlak van
sensibilisering, informatie en advies en partenariaten. Zo moedigt de overheid de toepassing van
preventiecharters en peterschapsprojecten aan waarbij ze zelf sensibiliserend optreedt.
De overheid werkt eveneens aan de oprichting van een kenniscentrum voor veiligheid dat een centraal
toegangspunt zal bieden voor informatie en interactie inzake preventie.
Pro-Safe voor MKB’s
Pro-Safe biedt een platform voor acties met betrekking tot veiligheid en gezondheid in MKB’s. Het
platform is opgericht op initiatief van Prevent met de financiële steun van de
arbeidsongevallenverzekeraars en de medewerking van middenstandsorganisaties, de
werkgeversfederatie, de koepelorganisatie van de arbodiensten en de federale overheid.
Werknemersorganisaties werken niet mee. Uniek aan dit initiatief is dat zowel de organisaties die actief
zijn in het domein van preventie en welzijn als de MKB begeleidingsorganisaties de handen in elkaar
slaan.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 35/225
4.2
Duitsland
4.2.1 Facts and figures
Aantal ondernemingen en kleine ondernemingen
Ongeveer 65% van alle werknemers in Duitsland werken in kleine en middelgrote ondernemingen, die
99,1% van alle ondernemingen uitmaken. 41,8% van de werknemers is tewerkgesteld in kleine
ondernemingen tot 50 werknemers (95,9% van alle ondernemingen). 27,9% van de werknemers werkt
in micro-ondernemingen tot 20 werknemers (80,4% van alle ondernemingen).
# werknemers
# ondernemingen in 2002
2002
% cumulatief
1 tot 5
1.449.636
68,3%
6 tot 9
255.380
80,4%
10 tot 19
201.727
89,9%
20 tot 49
127.336
95,9%
50 tot 99
46.230
98,1%
100 tot 199
22.697
99,1%
200 tot 499
12.449
99,7%
500 tot 999
3.310
99,9%
>=1000
1.633
100%
Totaal
2.120.398
Bron: Sicherheit und Gesundheit bei der Arbeit
# werknemers in 2002
2002
% cumulatief
3.148.719
11,4%
1.841.690
18,1%
2.703.642
27,9%
3.855.441
41,8%
3.191.357
53,4%
3.124.631
64,7%
3.761.146
78,4%
2.241.608
86,5%
3.702.913
100%
27.571.147
Beroepsbevolking
Jaar 2000
Inwoners
Arbeidskrachten
Tewerkgesteld
Niet tewerkgesteld
Bron: Statistisches Bundesamt
In miljoen
82.26
40.3
36.6
3.7
Aantal arbeidsongevallen
Jaar
2000
2001
2002
2003
Aantal werknemers
(x1.000)
37.802
37.553
36.738
36.389
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Aantal ongevallen
1.513.723
1.395.592
1.306.772
1.142.775
Aantal ongevallen per
1.000 werknemers
40
37
36
36
Maart 2006 Pagina 36/225
Arbeidsongevallen: incidentie met meer dan 3 dagen afwezigheid (per 100.000 tewerkgestelde
personen).
Duitsland
Landbouw, jacht
en bosbouw
Productie
Bouw
Transport, opslag
en communicatie
2000
2001
2002
2003
14443
13168
12991
12160
4455
8893
4206
8013
3672
7554
3432
7029
10460
9651
5058
3702
Incidentie = (aantal arbeidsongevallen met meer dan 3 dagen afwezigheid dat zich tijdens het jaar heeft voorgedaan / aantal
tewerkgestelde personen in de referentiebevolkingsgroep) x 100.000. Een arbeidsongeval is een afzonderlijke gebeurtenis tijdens
het werk die leidt tot fysieke of psychische schade. Ongevallen op de weg van of naar het werk, gebeurtenissen die louter een
medische oorsprong hebben, en beroepsziekten horen hier niet bij.
Dodelijke arbeidsongevallen: incidentie (per 100.000 tewerkgestelde personen)
Duitsland
2000
2.1
2001
2.0
2002
2.5
2003
2.3
Incidentie = (aantal dodelijke arbeidsongevallen dat zich tijdens het jaar heeft voorgedaan / aantal tewerkgestelde personen in de
referentiebevolking) x 100.000. Een dodelijk arbeidsongeval is een afzonderlijke gebeurtenis tijdens het werk met fysieke of
psychische schade, die leidt tot de dood binnen het jaar na het ongeval. Ongevallen op de weg van of naar het werk,
gebeurtenissen die louter een medische oorsprong hebben, en beroepsziekten horen hier niet bij. Om de verschillen tussen de
Lidstaten in de spreiding van de arbeidskrachten over de risicosectoren bij te passen, werd een standaardisering toegepast
waarbij elke sector op nationaal niveau hetzelfde gewicht krijgt als in het totaal van de Europese Unie.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 37/225
4.2.2 Informatie-infrastructuur inzake preventie, bescherming en welzijn op het
werk
- Voorschriften voor AO preventie
- Informatiemiddelen
Doelgroep: alle ondernemingen uit
specifieke sectoren
BAuA
BGIA – BGAG – BGFA
- Onderzoeksinstituut
- Bibliotheek
- Brochures en praktische
hulpmiddelen
- Doelgroep: alle ondenemingen
- Onderzoeksinstituten
- Databank met vrij
toegankelijke rapporten
Arbeidsinspectie
van de deelstaten
- toezicht op naleving
regelgeving
- advisering van de werkgevers
Technische inspectiediensten
- toezicht op naleving
- advisering van de
werkgevers
Sociale partners
- advies
- themagidsen
- infosessies
Deutsche Industrie- und
Handelskammern
-verspreiding van info
van HVBG naar alle
Ondernemingen
ondernemingen/sector
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Handwerkskammer
-verspreiding van info
van HVBG naar alle
ondernemingen/sector
Maart 2006 Pagina 38/225
KomNet
- Wetgevend kader voor staat en
deelstaten
Doelgroep: alle ondernemingen
Private informatieverstrekking
Wettelijke ongevalsverzekeraars
georganiseerd via sector - BG
Unternhemermodell
Regionale overheden
Ministerie voor Wetenschap en
Arbeid
Onderneming/KMO
MKB begeleidingsstructuren
Praevention Onlne
INQA
Federale overheden
Schema
Schematische voorstelling van het Duitse systeem voor preventie en bescherming op het werk
(Bron: Bundesministerium für Wirtschaft und Arbeit)
Preventiestructuren in Duitsland
Onder het begrip „arbeidsbescherming“ worden in Duitsland maatregelen verstaan die bedoeld zijn ter
beveiliging en ter bescherming van de gezondheid van de werknemers op de werkvloer. Wanneer dit
begrip in ruime zin wordt geïnterpreteerd, omvat dit de preventie van arbeidsongevallen,
beroepsziekten en werkgerelateerde gezondheidsrisico’s, alsook een mensvriendelijkere opvatting van
het werk
Verantwoordelijkheid van de werkgevers
De werkgever is verantwoordelijk voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op de
werkplek. Hij is verplicht om de noodzakelijke maatregelen met betrekking tot arbeidsbescherming te
nemen, rekening houdende met de omstandigheden die de veiligheid en de gezondheid van de
werknemers tijdens de uitvoering van hun werk beïnvloeden.
De werkgever dient de efficiëntie van de maatregelen te controleren en zich desnoods aan
veranderingen van de omstandigheden aan te passen. Zo is hij onder andere verplicht om een
verbetering van de veiligheid en van de bescherming van de gezondheid van de werkgevers na te
streven. Om hem daarbij te ondersteunen, dient de werkgever veiligheidsspecialisten en
arbeidsgeneesheren aan te stellen, die hem bij problemen met de veiligheid op het werk advies kunnen
geven
Federale structuur
Duitsland is een bondsrepubliek. Het federale systeem van de bondsrepubliek, met een opdeling van
de staat in zelfstandige deelstaten, wordt ook weerspiegeld in het systeem van de arbeidsbescherming.
Wetten voor de bescherming op de werkplek vallen in de allermeeste gevallen onder het federale recht
en worden door de Bundestag (het parlement) goedgekeurd, voor zover nodig met toestemming van de
Bundesrat (bondsraad, federale senaat). Over verordeningen, daarentegen, worden de beslissingen
voornamelijk genomen door de Bundesregierung (Duitse federale regering), die in de regel voor de
goedkeuring van de uiteindelijke regelgeving eveneens de toestemming van de Bundesrat nodig heeft.
Bij wetten en verordeningen die betrekking hebben op de veiligheid en de gezondheid op de werkplek
en door het Bundesministerium für Arbeit und Soziales (BMWA - Duitse Ministerie voor Arbeid en
Sociale Zaken) worden uitgewerkt, worden
•
de deelstaten,
•
de overkoepelende organisaties (Dachverbände) van de diverse vakbonden,
•
de werkgevers,
•
de centrale organisaties van de ongevallenverzekeringsmaatschappijen, en
•
de betreffende vakverenigingen
reeds in een vroeg stadium en met grote inspraak bij de besluitvorming betrokken.
Het BMAS wordt in zijn taken deskundig ondersteund door de Bundesanstalt für Arbeitsschutz und
Arbeitsmedizin (BAuA – het Duitse federale bureau voor arbeidsbescherming en arbeidsgeneeskunde).
De controle op de naleving van deze voorschriften die in de diverse deelstaten van kracht zijn, behoort
tot het takenpakket van de deelstaten. Daartoe heeft elke deelstaat een eigen Arbeitsschutzaufsicht
(Controle van de Veiligheid op het Werk) (Gewerbeaufsichtsämter/Diensten voor Arbeidsinspectie,
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 39/225
Staatliche Ämter für Arbeitsschutz/Overheidsdiensten voor de Controle van de Veiligheid op het Werk)
ingericht. Hun taken omvatten onder andere:
•
de controle van de naleving van de wettelijke voorschriften,
•
het verlenen van advies aan de werkgevers,
•
in individuele gevallen, de verordening om maatregelen door te voeren die noodzakelijk zijn om
de veiligheid en de gezondheid van de werknemers te verzekeren.
Dualiteit
In Duitsland steunt het systeem met betrekking tot de arbeidsbescherming op twee zuilen. Naast de
door de federale staat ingerichte arbeidsbescherming bestaat er ook een arbeidsbescherming die door
de wettelijke Unfallversicherungsträger (UVT’s- ongevallenverzekeringsmaatschappijen) wordt
georganiseerd. UVT’s zijn:
•
de Gewerbliche Berufsgenossenschaften (BG – algemene beroepsverenigingen),
•
de Landwirtschaftliche Berufsgenossenschaften (agrarische beroepsverenigingen), en
•
de openbare Unfallversicherungsträger (ongevallenverzekeringsmaatschappijen)
Alle ondernemingen, bedrijven en administraties moeten zich hierbij verplicht aansluiten, zodat alle
werknemers in Duitsland tegen arbeidsongevallen en beroepsziekten verzekerd zijn. De UVT’s, en
zodoende ook de verzekeringsuitkeringen, worden bij een arbeidsongeval of bij een beroepsziekte
principieel door de bijdragen van de werkgevers gefinancierd.
De UVT’s hebben ondere andere als taak om met alle geschikte middelen arbeidsongevallen,
beroepsziekten en werkgerelateerde gezondheidsrisico’s te vermijden en voor een efficiënte Eerste
Hulp te zorgen. Om deze taken te kunnen vervullen, worden op vergaderingen van vertegenwoordigers
van de UVT’s voorschriften ter vermijding van ongevallen (UVV’s - Unfallsverhütungsvorschriften)
aangenomen, die door het Bundesministerium für Arbeit und Soziales (het Duitse Ministerie voor Arbeid
en Sociale Zaken) moeten worden goedgekeurd. De controle van de naleving van deze UVV’s gebeurt
door de Technische Aufsichtsdienste (TAD’s – Diensten voor Technisch Toezicht) van de betreffende
UVT, die verder ook als taak hebben om advies te verlenen aan zowel de ondernemers als de
werknemers.
Informatie/coördinatie/samenwerking
Om dubbel werk bij de controle op de arbeidsbescherming door de federale staat en de wettelijke
ongevallenverzekeringsmaatschappijen te vermijden, zijn de bevoegde overheden van de deelstaten en
de UVT’s in Duitsland verplicht om nauw samen te werken en ervaringen uit te wisselen. Ze spelen
elkaar wederzijds informatie door over de uitgevoerde bedrijfsbezoeken en de belangrijkste resultaten
daarvan. In diverse comités wordt informatie doorgegeven, worden activiteiten gecoördineerd en
worden beslissingen genomen over samenwerkingen.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 40/225
4.2.3 Bespreking van enkele actoren
4.2.3.1
Actoren in het preventiebeleid
Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie
http://www.bmwi.de
Het Ministerie bevindt zich momenteel in een fase ministerie van hervorming. Met de verkiezingen in
september 2005 is de samenstelling van de federale regering gewijzigd. De bevoegdheden economie
en arbeid zijn eind 2005 gescheiden; het Ministerie van Arbeid en Sociale Zaken neemt de
bevoegdheid van arbeid over van het omgevormde Ministerie van Economie en Arbeid.
Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin (BAuA)
http://www.baua.de
De Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin (BAuA) is een overheidsdienst die actief is in
het kader van het Bundesministerium für Arbeit und Soziales (het Duitse Ministerie voor Arbeid en
Sociale Zaken). Als competentiepool en leverancier van kennis inzake veiligheid en gezondheid op de
werkplek staat het BAuA de bedrijven, de politieke middens, de sociale partners en het grote publiek
met raad en daad terzijde. Het BAuA onderzoekt, analyseert, informeert, publiceert, coördineert,
ontwikkelt en adviseert met het oog op het creëren van een arbeidswereld op mensenmaat met veilige,
gezonde en concurrerende arbeidsplaatsen.
Informatiebronnen van BAuA
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs (in
EUR)
Wetgeving
Kader voor de wetgeving
Wetteksten
Werkgevers
Werkgevers
Gratis
Gratis
Werkgevers
Online
Online via
eigen site of
als
doorverwijzing
Online
Gratis
Richtsnoeren voor
een reeks wetteksten
Werkgevers
Online
Gratis
Diverse reeksen
Forchungsberichte
Regelwerke
Sonderschriften
Tagungsberichte
Preventieadviseur
Arbeidsgeneesheer
Gedrukt
Betalend
via NW
Verlag
Sensibiliseringsmiddelen
Brochures
Preventieadviseur
Folders
Preventieadviseur
Online en/of
gedrukt
Online en/of
gedrukt
Gratis
bestellen
Gratis
bestellen
Technische voorschriften
Indicatieve richtlijnen
Praxishilfen
Onderzoekspublicaties
Schriftenreihe
Achtergrondinformatie
Selectie van
gecoördineerde
wetteksten
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 41/225
Dossiers
Hulpmiddelen
Controlelijsten
Diverse thema’s
Goede Praktijken
Diverse thema’s
Epi-manager
ISOmag
BASS 3.0
Advies
Administratieve
software
Bibliotheek
Vakbibliotheek met
twee catalogi
Preventieadviseur
Online en/of
gedrukt
Gratis
bestellen
Preventieadviseur
Arbeidsgeneesheer
Preventieadviseur
Arbeidsgeneesheer
Arbeidsgeneesheer
Ingenieurs
Preventieadviseur
Papier
Online
Papier
Online
Online
Online
Online
Tel 0180 321
4 321
Online
catalogus
Gratis
Telefonisch advies
Gratis
Gratis
Gratis
Gratis
0,09€/min
uut
Betalend
Hauptverband der gewerblichen Berufsgenossenschaften (HVBG)
http://www.hvbg.de
Het Hauptverband der gewerblichen Berufsgenossenschaften (HVBG) bevordert de
gemeenschappelijke taken van de beroepsverenigingen uit de wereld van handel en nijverheid en
verdedigt hun belangen. De 26 beroepsverenigingen (BG-en) staan in voor de wettelijke
ongevallenverzekering en zijn volgens sectoren ingedeeld. Naast de BG-en maken ook de agrarische
beroepsverenigingen evenals de eigen ongevallenverzekeringkassen deel uit van het moderne socialeverzekeringsysteem van Duitsland. De beroepsverenigingen vervullen de taken die wettelijk aan hen
zijn opgedragen, namelijk ongevalpreventie en verzekering tegen arbeidsongevallen, ongevallen op de
weg van en naar het werk alsook beroepsziekten in paritair eigen beheer door de werkgevers en de
verzekerden (de werknemers). Het juridische toezicht daarover is een taak die door de staat wordt
vervuld.
Diverse onderzoeksinstellingen ondersteunen de werking van het Hauptverband der gewerblichen
Berufsgenossenschaften. Tot de belangrijkste instellingen behoren het Berufsgenossenschaftliche
Institut für Arbeitsschutz (BGIA - Instituut voor Arbeidsbescherming van de Beroepsverenigingen) en
het Berufsgenossenschaftliche Institut Arbeit und Gesundheit (BGAG – Instituut voor Arbeid en
Gezondheid van de Beroepsverenigingen).
Elke ondernemer maakt deel uit van een beroepsvereniging die verantwoordelijk is voor haar eigen
sector. De beroepsverenigingen worden uitsluitend gefinancierd door middel van de bijdragen die door
de ondernemers worden betaald. In tegenstelling tot wat het geval is voor de andere sociale
verzekeringen betalen de werknemers geen bijdragen.
Het is de beroepsverenigingen verboden om winst te maken en bijgevolg vragen ze slechts zoveel
bijdragen als ze voor hun wettelijk voorgeschreven taken nodig hebben (omslagprocedure). Door de
som van de bijdragen van alle ondernemers samen moeten de financiële behoeften van het afgelopen
boekjaar (vereiste omslag) worden gedekt. De bijdrage daalde in de afgelopen 40 jaar van 1,51 tot
1,31 procent.
Informatiebronnen van HVBG
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Portaalfunctie
Eigen HVBG
informatiemiddelen en
Werkgevers uit
alle sectoren
Portaalsite
HVBG
Gratis
Overzicht van
informatiemiddelen
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 42/225
toegang tot specifieke
BG’s
Wetgeving
BGVR Databank
Voorschriften en
regels
Technische regels
Werkgevers uit
alle sectoren
Samenvattende
regels voor specifieke
sectoren
Werkgevers uit
specifieke
sectoren
Sensibilisatiemateriaal
Die BG
Vaktijdschrift
Gefahrstoffe
Vaktijdschrift
Arbeit und Gesundheit
Vaktijdschrift
Werkgevers uit
alle sectoren
Preventieexperten
Preventieexperten
Preventieexperten
„BG Praevention
aktuell”
Elektronische
nieuwsbrief
Video’s
Korte
sensibilisatiefilms,
o.a. in de reeks
NAPO
Thema van de
Europese Week
Werkgevers,
trainers
Voorbeelden van
geluidsbronnen en
impact op het gehoor
Overzicht taken en
hulpmiddelen om
deze uit te voeren
Werkgevers,
trainers
CD-ROM
Inspecteurs
Downloadbaar
Gratis
MKB
bedrijfsleiders uit
alle sectoren
Downloadbaar
Gratis
MKB
bedrijfsleiders uit
alle sectoren
Downloadbaar
Gratis
Veiligheids- en
gezondheidscampagnes
Hulpmddelen
Audio-CD
Handleidingen voor de
inspecteurs
Richtsnoer
„5 Bausteine für einen gut
organisierten Betrieb auch in Sachen
Arbeitsschutz"
Invulbladen
Instructiekaarten
Aanvraagformulier
voor advies
bedrijfsarts en/of
veiligheidsdeskundige
Bevestiging gevolgde
opleiding
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Doorzoekbaar
via website
Gratis
Via uitgever
70€/jaar
Via uitgever
287,5€/jaar
Via uitgever
8,4€/jaar
Via e-mail.
Donwloadbaar
archief
Downloadbaar
Gratis
Gratis
MKB
bedrijfsleiders uit
alle sectoren
Maart 2006 Pagina 43/225
Advies
BG-Infoline
Telefonisch advies
Tel 01805
188088
0,12€/minuut
BGIA en BGAG
onderzoek
Databank van
onderzoekspublicaties
2000
onderzoekspublicaties
Doorzoekbaar
via website
Gratis indien
integrale
tekst
beschikbaar
Doorzoekbaar
via website
Abstracts
beschikbaar
BIA-Infos
BGFA onderzoek
Databank van
onderzoekspublicaties
Overzichtsartikelen
van actueel
onderzoek
1200
onderzoekspublicaties
Bundesarbeitsgemeinschaft für Sicherheit und Gesundheit bei der Arbeit BASI e.V.
http://www.basi.de
73 instellingen die op het vlak van de arbeidsbescherming en de gezondheidspreventie actief zijn,
werken onder de koepel van het Basi op vrijwillige basis samen. Tot deze instellingen behoren Duitse
federale ministeries en ministeries van de diverse deelstaten, overheidsinstellingen, sociale partners,
ongevallen- en ziekteverzekeringsmaatschappijen, beroepsverenigingen en vakverbonden.
De belangrijkste taak van het Basi bestaat erin om de A+A (arbeidsbescherming +
arbeidsgeneeskunde) voor te bereiden, die om de twee jaar in Düsseldorf plaatsvindt. De A+A is de
centrale gemeenschappelijke organisatie voor veiligheid en gezondheid op de werkplek in Duitsland.
Bundesverband der Betriebskrankenkassen BKK
http://www.bkk.de
BKK Bundesverband is de koepelorganisatie van de ziekenfondsen. BKK biedt informatiemateriaal met
betrekking tot gezondheidsaspecten en gezondheidspromotie op het werk.
Informatiebronnen van BKK
Informatietype
Wetgeving
Sozialgesetzbuch Sociale
wetgeving
Sensibilisatiemateriaal
Recent nieuws
Publicaties
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Online
Gratis
Berichten van diverse
bronnen ivm AO, veiligheid,
gezondheidszorg, ...
Gezondheidsbevordering,
ondermeer voorkoming van
rugklachten, diabetes
mellitus, borstkanker,
vaccinaties, aandoeningen
hart- en bloedvaten
Expert
Werkgever
Werknemer
Werknemer
Online
(link)
Gratis
Online
Gratis
Gezondheidsbevordering
Scholen
Online
Gratis
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 44/225
kinderen en scholieren
Terug inschakelen in
werkproces/hertewerkstelling
Publicaties ivm werk
Hulpmiddelen
Online-lexikon
BMI-index
Schermbeveiliger
Gezondheidsbevordering op de
werkplaats
Campagne Mehr gesundheit für
alle
Zelfhulp (brochures, info, ....)
Campagne Jobs zonder
begrenzing
4.2.3.2
Ouders
Werkgever
Online
Gratis
Stress, mobbing
Werknemer
Online
Gratis
Sociale wetgeving
Werkgever
Expert
Werknemer
Werknemer
Online
Gratis
Online
Online
Gratis
Gratis
Expert
Werknemer
Online
Gratis
Werknemer
Online
Gratis
Werknemer
Geïnteresseerde
Werknemer
Online
Gratis
Online
Gratis
Gezondheidsbevordering
Beeldschermwerk gezondheidsbevordering
Publicaties (ondermeer met
Online nieuwsbrief,
folders), instrumenten,
enquêtes,
Arbeid & gezondheid
Tabak-, alcoholverslaving
Werk en gehandicapten
Netwerken en platformen in het preventiebeleid
Focal Point
http://de.osha.eu.int
In Duitsland wordt de functie van het Focal Point door het Bundesministerium für Arbeit und Soziales
(Duitse Ministerie Arbeid en Sociale Zaken) - waargenomen. Het Focal Point werkt als interface tussen
het Europese Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk, dat gevestigd is in Bilbao en het
Duitse netwerk. Het verdeelt en verzamelt informatie, coördineert activiteiten, organiseert
informatieprojecten enz.
Het Focal Point vertegenwoordigt het nationale netwerk op Europees vlak. De voornaamste
contactinstanties in Duitsland zijn:
• de Länderausschuss für Arbeitsschutz und Sicherheitstechnik (Deelstaatcomité voor
Arbeidsbescherming en Veiligheidstechniek - LASI),
• de Hauptverband der gewerblichen Berufsgenossenschaften (HVBG), gevestigd in Sankt
Augustin, en
• de Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin (BAuA), mrt hoofdzetel in Dortmund.
Andere deelnemers van het netwerk zijn de sociale partners:
•
Deutscher Gewerkschaftsbund (DGB – overkoepelende Duitse vakbond)
•
Bundesvereinigung der Deutschen Arbeitgeberverbände (BDA – Federale Duitse Vereniging
van werkgeversverbonden)
De centrale contactinstanties zijn verantwoordelijk voor de deskundige ontwikkeling en de inhoudelijke
uitvoering van het informatienetwerk in hun respectieve sectoren. Het LASI bundelt de diverse
deelstaten en wordt in dien hoofde vertegenwoordigd door het Brandenburgische Landesinstitut für
Arbeitsschutz (LAS) in Potsdam.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 45/225
De Hauptverband der gewerblichen Berufsgenossenschaften (HVBG) draagt de verantwoordelijkheid
om de ongevallenverzekeringsmaatschappijen bij het netwerk te betrekken. Dit betreft zowel de
gewerbliche Berufsgenossenschaften als de openbare ongevallenverzekeringsmaatschappijen Bundesverband der Unfallkassen e.V. (BUK) en Bundesverband der Landwirtschaftlichen
Berufsgenossenschaften (BLB). De Hauptverband en het Landesinstitut staan in voor de organisatie
van de informatie-uitwisseling tussen de diverse inrichtingen die zij in hun netwerk vertegenwoordigen.
De Bundesanstalt für Arbeitsschutz en Arbeitsmedizin levert informatie op het gebied van „Onderzoek
betreffende arbeidsbescherming“. Voor het uitvoeren van haar opdracht voert ze de noodzakelijke
taken zelf uit of geeft de onderzoeksopdrachten aan derden door.
Initiative Neue Qualität der Arbeit INQA
http://www.inqa.de
INQA is een gemeenschappelijk initiatief van de staat, de deelstaten, de verzekeraars, werkgevers,
werknemers, stichtingen en ondernemingen met de bedoeling een gezonde werkomgeving hand in
hand te laten gaan met de economische interesses van ondernemingen. Drie peilers zijn voorzien; het
initiëren van een maatschappelijk debat over het thema „toekomst van de arbeid“, afspraken omtrent
praktijkrelevante en sectoriële activiteiten en intersectoriële activiteiten met betrekking tot de
arbeidsorganisatie. BAuA coördineert de actie.
Een database met goede praktijken en methodes en hulpmiddelen met betrekking tot de
arbeidsorganisatie in MKB’s is beschikbaar. Ondernemingen kunnen concrete maatregelen en
oplossingen van collega-bedrijven raadplegen. Een thematische actie „Fit für den Wettbewerb- neue
Wege für den Mittelstand“ die zich richt naar MKB’s is eind december 2005 van start gegaan.
Praevention online
http://www.praevention-online.de/
Prävention online is een onafhankelijk Internetportaal dat informatie en aanbiedingen ter beschikking
stelt op het gebied van arbeidsbescherming, gezondheidsbescherming, milieubescherming en kwaliteit.
De redactie speurt elke dag het Internet af naar nieuwe ontwikkelingen, informatie, praktische
hulpmiddelen, juridische voorschriften enz. Ze kijkt de gevonden sites zorgvuldig na en bereidt deze
voor de diverse zoekfuncties van het portaal voor, voorzien van een korte redactionele informatie.
In het MKB-portaal van Prävention online worden speciaal voor kleine en middelgrote ondernemingen
tips voor preventie, arbeidsorganisatie, begeleiding van medewerkers, kwaliteitsmanagement en
milieubescherming gegeven. Onder „Informatie voor kleine ondernemingen“ worden tips gegeven hoe
preventie in de dagdagelijkse leiding van de onderneming met de overige begeleidingstaken kan
worden verbonden.
Het portaal wordt ontwikkeld door een samenwerkingsverband, door het Bundesministerium für Bildung
und Forschung (BMBF - Duitse Ministerie voor Onderzoek en Ontwikkeling) gestimuleerd en door het
Bundesministerium für Arbeit und Sozialordnung (BMA - Duitse Ministerie voor Arbeid en Sociaal
Beleid) ondersteund.
KomNet
http://www.komnet.nrw.de/wasKomNet/index.html
KomNet is een gratis dienstverlening voor ondernemingen, meer specifiek MKB’s. De onderneming kan
met een specifieke vraag terecht bij een database van gestelde vragen waarin hij het antwoord kan
zoeken. Indien niet gevonden, wordt de vraag verder geleid naar een netwerk van expert-organisaties.
Die stellen hun expertise gratis ter beschikking van de ondernemingen via dit virtuele netwerk. KomNet
is ook via telefoon toegankelijk, tel 0180 3 100 110 (0,09 cent/min). De Calls centre website. Het portaal
is opgericht door de overheid van de deelstaat Noordrijn-Westfalen met de medewerking van experten
over heel Duitsland.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 46/225
http://www.ccall.de/index.htm, een initiatief van BAuA om gezonde arbeidsomstandigheden in call
centra te promoten, zal gelinkt worden aan het KomNet netwerk.
4.2.3.3
Begeleidingsstructuren voor de onderneming/MKB
Sociale partners
Deutscher Gewerkschaftsbund
http://www.dgb.de/
De DGB is de koepelorganisatie van de vakbonden. De organisatie biedt op haar website artikelen en
linken aan omtrent veiligheid en gezondheid en linkt door naar de afzonderlijke vakbonden die elk een
eigen informatiebeleid voeren met brochures, richtsnoeren en andere hulpmiddelen en
informatiesessies.
Bundesvereinigung der Deutschen Arbeitgeberverbände (BDA)
http://www.bda-online.de/www/bdaonline.nsf/id/home
De BDA is de koepelorganisatie van de werkgevers.
Beroepsverenigingen
Deutsche Industrie- und Handelskammern (Duitse Kamers voor Handel en Nijverheid)
http://www.ihk.de
Handwerkskammer (Duitse Kamer voor Ambachten en Neringen)
http://www.handwerkskammer.de/
De Industrie- und Handelskammern (Kamers voor Handel en Nijverheid) vertegenwoordigen als
publiekrechtelijke verenigingen in eigen beheer de belangen van de bedrijven die er deel van uitmaken.
6 miljoen commerciële ondernemingen zijn wettelijke leden van de IHK’s (Duitse KHN’s). De
Handwerkskammern (Kamers voor Ambachten en Neringen) vertegenwoordigen om en bij de 280.000
ambachtelijke bedrijven.
De Kammern zijn belangenorganisaties voor het bedrijfsleven. Zij ondersteunen hun leden op
bedrijfseconomisch, technisch en juridisch gebied. Zij biedt bedrijven bovendien omvangrijke
scholingsmogelijkheden. Het Hautpverband der gewerblichen Berufsgenossenschaften verdeelt
sensibilisatiemateriaal inzake preventie via deze belangenorganisaties.
Informatiebronnen van de Kammern
Informatietype
Inhoud
Brochures en
Sensibilisatie
folders van HVBG Praktische
handleidingen
Doelpubliek
Werkgevers
sectorieel
georganiseerd
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Verspreiding
Prijs
Gratis
Maart 2006 Pagina 47/225
4.2.4 Huidige en toekomstige patronen van informatiestroom
4.2.4.1
Pluspunten
Minpunten
Sterke en zwakke punten van bestaande informatiestroom
Tweevoudige en federaal systeem met brandpunt eigen aan de actoren (bv.
Federale staten = Bundesländer en Arbeidsinspectie; Berufsgenossenschaften
en ongevallenverzekering)
Verscheidenheid van informatie
Concurrentie
Sectorale onderverdeling
Verplichte aansluiting van bedrijven bij de Industrie- en Handelskammers of de
Handwerkskammer
Ongevallen- en ziekteverzekering met platforms voor MKB’s
Heel goede sectorgerichte profielen, die voor specifieke acties heel nuttig zijn
Bestaande internetplatforms voor MKB’s
OH&S-informatiepakketten voor starters (GUSS)
Regionale netwerken voor capaciteitsvorming (rondetafelgesprekken)
Interactief ondersteunde tools op het internet voor MKB’s
Verdubbeling van informatie
Meer coördinatie-inspanningen zijn noodzakelijk
Opsplitsing van middelen
Gebrek aan toezicht op activiteiten belangenorganisaties
Nieuwe ondernemingsstructuren worden niet bereikt (IT sector). De werknemers
in deze sector zijn verspreid over diverse lokalisaties in het land en in de wereld
en hebben zelf diverse jobs.
Het acceptatieniveau van de behoefte aan OH&S in kleine ondernemingen
De traditionele informatiesystemen bereiken de meerderheid van de MKB’s niet.
De informatie is vaak niet praktijkgericht.
Informatie via het internet wordt alleen gebruikt als het internet wordt gebruikt.
Gefragmenteerde kennis
Geen vraaggericht informatiebeleid (gieterbeginsel)
Ontbrekende schakel tussen het algemene gezondheidssysteem en de
preventieactiviteiten in de ondernemingen
Zwakke schakel tussen gezondheid op het werk en het rehabilitatiesysteem van
de pensioenverzekeringsfondsen
Er is een nood aan implementatietools en vernieuwende, ondersteunende
structuren om de MKB’s te helpen
4.2.4.2
Succesfactoren van bestaande informatiestroom
Een reeks van factoren draagt bij tot een geslaagde informatieoverdracht:
•
•
•
Veelheid van informatie
Doelgroepgerichte informatie
Regionale rondetafelgesprekken voor het samenstellen van middelen
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 48/225
•
•
•
•
Goede internetplatforms
Hotlines voor problemen op het vlak van OH&S
Informatiepakketten voor starters
Bemiddelende organisaties
•
Sectorale onderverdeling
De sectorale onderverdeling is een van de doorslaggevende factoren voor het succes van het BGsysteem als geheel. De sectorale onderverdeling zorgt er namelijk voor dat praktijkgerichte
oplossingen in de ongevallenverzekering en in de gezondheidsbescherming kunnen worden
gerealiseerd. Hoe dichter de aanzet tot mogelijke oplossingen voor risicosituaties in bedrijven de
werkelijkheid benadert, des te groter is de efficiëntie van de diverse maatregelen. De nauwe
aansluiting op de praktijk van de preventiediensten en de deskundigheid van de uitvoering in eigen
beheer zorgt voor een grotere aanvaarding door de beroepsverenigingen in de bedrijven en bij de
werknemers. Deze sectorale onderverdeling beantwoordt ook aan het organisatorische principe van
zowel de werkgeversverbonden als de vakbonden en is bijgevolg zinvol met het oog op de uitvoering
van activiteiten in eigen beheer.
Evaluatie van de preventieve informatieactiviteiten
Om een algemeen overzicht te krijgen van het aanbod van de beroepsverenigingen voor MKB’s, werd einde 2001
bij de beroepsverenigingen een enquête aan de hand van vragenlijsten doorgevoerd. Het doel daarvan bestond
erin om algemene informatie over de soort en de omvang van de activiteiten, alsook over de ervaringen met
betrekking tot de geschikte werkwijze en de acceptatie te verzamelen en gebundeld voor te stellen.
Zowat een derde van alle speciale acties die worden doorgevoerd, bestaan volgens deze vragenlijsten uit
opleidings-, bijscholings- en motivatiemaatregelen. Specifieke advies- en begeleidingsmaatregelen, alsook de
ontwikkeling en terbeschikkingstelling van speciale media, bijvoorbeeld brochures of CD-ROM’s, zijn met elk meer
dan 20% eveneens van groot belang. De resterende 25,9% worden verdeeld over informatiesystemen (9,1%),
sectorale initiatieven (7,7%) en andere (9,1%).
Opleiding en bijscholing
Wat de verdere opleidings-, bijscholings- en motivatiemaatregelen betreft die zich speciaal tot MKB’s richten,
organiseren de 26 Bgen, die op dit vlak concrete informatie over hun aanbod hebben gegeven, jaarlijks ongeveer
3.760 evenementen. 96,6% van alle aanbiedingen op het vlak van opleiding richten zich speciaal tot de
ondernemers. Als op één na meest frequente doelgroep worden hier - met 65,5% - de leidinggevenden vernoemd,
vóór de in het eigen bedrijf meewerkende echtgenoten of familieleden (41,4%), de
veiligheidsdeskundigen/veiligheidsverantwoordelijken en de medewerkers met telkens 34,5%.
Opleidingsevenementen die zich speciaal tot bepaalde doelgroepen richten, worden bovendien steeds meer
bepaald door de samenwerking van vakspecialisten met een verschillende achtergrond die afkomstig zijn uit
verschillende vakgebieden. Zo werken ook de Bgen in het kader van hun opleidingsaanbod voor MKB’s in 84,6%
van de gevallen samen met één of meer partnerinstellingen. Als meest voorkomende samenwerkingspartner
worden hierbij vakverenigingen voor handwerkers en Kamers voor Ambachten en Neringen (42,9%) vermeld, vlak
daarna gevolgd door vakverbonden of hogescholen/technische hogescholen, met inbegrip van universiteiten, elk
met 32,1%.
Organisatie van de arbeidsbescherming
Hieronder vallen persoonlijk advies aan ondernemers, voornamelijk bij bedrijfsbezoeken, seminaries en
scholingsactiviteiten, informatieverstrekking, door brochures en nieuwsbrieven. De karakteristieke structurele
kenmerken van MKB’s vereisen bijzondere benaderingen om het thema arbeids- en gezondheidsbescherming op
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 49/225
de geschikte en vereiste wijze in de bedrijven te introduceren en te verankeren. De bevraagde
beroepsverenigingen hebben de volgende acties vermeld om zich optimaal tot de MKB’s te richten:
- persoonlijk advies in ondernemingen,
- sectorspecifieke maatregelen op basis van korte, praktijkgerichte informatie,
- doelgerichte informatie in het kader van scholingscursussen en seminaries,
- deskundige telefonische informatie
Hinderpalen bij de acceptatie van BG-aanbiedingen zijn de grote werklast van de ondernemers, wat er bijvoorbeeld
toe leidt dat de noodzakelijke tijd voor de maatregelen met het oog op opleidingen en bijscholingen niet kan
worden vrijgemaakt. Anderzijds speelt ook de gespannen economische toestand van de MKB’s hierbij een rol,
want vanuit het oogpunt van deze laatste lijken de kosten voor de noodzakelijke maatregelen niet te kunnen
worden gerechtvaardigd.
Daarnaast wordt het aanbod van de beroepsverenigingen volgens de geënquêteerde Bgen in zeer aanzienlijke
mate tegengewerkt door een gebrekkig inzicht van de kant van de ondernemers. Vaak worden het belang van de
bescherming op de werkplek en het economische nut ervan immers niet juist ingeschat.
Bron: Preventieve acties voor kleine en middelgrote ondernemingen, Hautpverband der gewerblichen BG, BGI
841-1, http://www.hvbg.de/d/bgz/bgz_info/kmu_info/
•
Customer-proximity, met name het ondernemersmodel
Door de omzetting van de EG-kaderrichtlijn "Arbeitsschutz in Deutschland" (Arbeidsbescherming in
Duitsland) werden sinds het midden van de jaren ‘90 ook kleine en middelgrote ondernemingen
verplicht om een bedrijfsgeneeskundige en veiligheidstechnische begeleiding van hun werknemers te
verzekeren. De beroepsverenigingen hebben deze regelingen geconcretiseerd in voorschriften ter
vermijding van ongevallen en deze voorschriften praktijkgericht uitgewerkt.
Naast het toezicht op de regelingen, dat in grote ondernemingen al beproefd was, werden ook
alternatieve toezichtmodellen ontwikkeld die onder de benaming „Ondernemersmodel“ bekend zijn
geworden en inmiddels bijzonder succesvol zijn. Op basis van hun specifieke structuur zijn de
beroepsverenigingen er zo in geslaagd om begeleidingsmodellen uit te werken die zich op de
bijzondere voorwaarden van de betreffende sectoren richten.
Met dit begeleidingsmodel wordt de eigen verantwoordelijkheid van de ondernemer, die net in kleine
ondernemingen bij alle beslissingen een centrale rol speelt, doorslaggevend versterkt. Door middel van
speciale opleidingsaanbiedingen, die door de beroepsverenigingen worden aangeboden en informatie
bieden over de concrete omzetting van de maatregelen voor een grotere bescherming op de werkplek
wordt de ondernemer geïnformeerd en gemotiveerd, waardoor hij in staat is om met inachtneming van
de specifieke gevarensituatie in bedrijven rekening te houden met de noodzakelijke maatregelen die
moeten worden genomen met het oog op de verzekering van arbeidszekerheid en
gezondheidsbescherming onder de dagdagelijkse arbeidsomstandigheden en deze te stimuleren.
Extern advies is daarom niet meer regelmatig, maar alleen bij specifieke adviesvereisten noodzakelijk,
bijvoorbeeld bij de aanschaffing van nieuwe machines of bij de invoering van nieuwe arbeidsprocédés.
Het Hauptverband der gewerblichen Berufsgenossenschaften streeft naar een invoering op ruimere
schaal van dit model. In de toekomst zou ook de begeleiding door bedrijfsgeneesheren in het
ondernemersmodel (geïntegreerde begeleidingsvorm) duidelijker aan bod kunnen komen. Met deze
modellen worden niet alleen kleine ondernemingen ondersteund, maar ook minimale begeleidingstijden
vermeden. Verder wordt de aanduiding van bestaande risico’s en zodoende ook de acceptatie van de
beschermingsmaatregelen op de werkplek in hun geheel versterkt.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 50/225
Het Unternehmermodell is een succes. In 2005 worden 27% van de MKB’s bereikt; doelstelling is 75%
in 2008.
Literatuur
Arbeitsplan 2005, Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin (BAuA),
http://www.baua.de/nn_8216/de/Ueber-die-BAuA/Arbeitsplan-ArbeitsprogrammJahresbericht/Arbeitsplan_202005.pdf
Praevention lohnt sich, http://www.hvbg.de/d/pages/praev/pdf/unternehmer.pdf
Präventionsaktionen für kleine und mittlere Unternehmen, Hautpverband der gewerblichen BG, BGI
841-1, http://www.hvbg.de/d/bgz/bgz_info/kmu_info/
4.2.4.3
Toekomstige evolutie
•
Ten gevolge van deregulering is meer informatie noodzakelijk en neemt de persoonlijke
verantwoordelijkheid toe (bv. voortdurende vorming).
•
In de toekomst zullen vooral twee aspecten van het informatiemanagement voor de BAuA van
groot belang zijn. De individuele informatiebehoefte zal door de veranderingen die zich in de
samenleving en in het sociale systeem voordoen en door de steeds grotere rol van individuele
organisatie, deskundigheid en verantwoordelijkheid in de arbeidswereld duidelijk toenemen.
•
Door de globalisering, in combinatie met de beperking van de middelen, worden een nauwere
samenwerking en een betere communicatie absoluut onontbeerlijk, ook tussen de diverse actoren.
Bijgevolg moet het informatiemanagement mogelijkheden scheppen en bevorderen om informatie
te verspreiden en mee te delen. Daarbij worden, naast de klassieke en ingeburgerde
informatiestrategieën en -vormen, ook nieuwe vormen van interactieve informatieaanbiedingen
aangewend die in informele of coöperatieve netwerkstructuren op nationaal, Europees en
internationaal vlak zijn ingebed.
•
De doelgroepgerichte voorbereiding en overbrenging van kennis wint steeds meer aan belang. Met
deze ontwikkeling dient rekening te worden gehouden door de terbeschikkingstelling van
kwaliteitsinformatie (succesvolle praktijkmodellen, richtlijnen enz.) op het gebied van de voor de
overbrenging van kennis vereiste handelings- en sociale vaardigheden, alsook door het gebruiken
en de invoering van geschikte netwerken. Hierbij wordt een bijzonder belang toegekend aan de
geschikte voorbereiding van kennis waardoor de veiligheid en de gezondheidsbescherming in
kleine en middelgrote ondernemingen kunnen worden ondersteund.
•
De invoering en bestendiging van nationale netwerken voor veiligheid en gezondheidsbescherming,
voornamelijk voor kleine en middelgrote ondernemingen, wint steeds meer aan belang door de
ontwikkeling en evaluatie van modelmatige werkwijzen, praktische oplossingen en catalogi van
criteria, bijvoorbeeld wat multimediale kennis- en communicatienetwerken betreft.
•
De ontbureaucratisering en bevordering van een efficiënte bescherming op de werkplek. Het
Institut für Technik der Betriebsführung (itb) (Instituut voor Bedrijfsleidingstechnieken) ontwikkelt
voor de Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin (BAuA) een begeleidingsmodel
waarmee kleine ondernemingen op bedrijfsgeneeskundig en veiligheidstechnisch gebied kunnen
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 51/225
worden ondersteund. Met de hervorming van de begeleiding van kleine bedrijven, door de
afschaffing van strakke minimale inzettijden, wordt voor bedrijven van deze omvang de weg
geopend naar op maat gesneden concepten voor de naleving van de regels die tot een grotere
eigen verantwoordelijkheid leiden.
•
Gezamenlijke voortzetting op basis van een nationale OH&S-strategie, samen met de overheid van
de deelstaat
•
Er moet systematisch worden geëvalueerd in hoeverre de aangeboden informatie effectief wordt
gebruikt en op basis daarvan moet het aanbod eventueel worden aangepast. Dynamische en
aantrekkelijke informatie voor specifieke problemen.
•
Er is een tendens om steeds meer verschillende OH&S-informatieverspreiders te linken (regering,
deelstaten, sociaalverzekeringsfondsen, BAuA). Het internet speelt bij deze ontwikkeling een
steeds grotere rol (zie Komnet).
•
De Bertelsmann-stichting sponsorde een comité van deskundigen voor de ontwikkeling van een
toekomstgericht nieuw gezondheidsbeleid voor ondernemingen. Het verslag analyseert de
dubbelwerkende factoren in OH&S en geeft aanbevelingen aan ondernemingen, sociale partners,
deelstaten, wetenschap en onderwijs. Eén van de aanbevelingen uit het verslag is dat van een
herstel- en vergoedingscultuur naar een nieuwe preventiecultuur zou moeten worden overgestapt.
•
Het gevolg van dit comité is dat de sociale partners BDA en DGB een gezamenlijke verklaring
aflegden in verband met hun gezondheidsbeleid http://www.bertelsmannstiftung.de/cps/rde/xbcr/SID-0A000F0A-57149312/bst/04-04-21-BDA-DGB-Erklaerung.pdf. Beide
partners zijn van mening dat er voor de verdere bevordering van het gezondheidsbeleid in
bedrijven principieel geen nieuwe wettelijke regelingen noodzakelijk zijn. De BDA en de DGB
stellen het volgende voor:
• een geïntegreerde arbeidsbescherming met de hulp van vrijwillig ingevoerde beheerssystemen
voor arbeidsbescherming;
• de ontwikkeling van in de praktijk beproefde en duidelijke hulpmiddelen voor de invoering, in het
bijzonder voor MKB’s;
• een doelmatige arbeidsverdeling tussen beroepsverenigingen en arbeidsinspectie;
• een uitwisseling van ervaringen door de oprichting van bedrijfsinterne en -externe alsook van
regionale of sectorale platformen en netwerken;
• een verbeterde samenwerking en netwerking van de diverse actoren op het gebied van
preventie en de bevordering van de gezondheid op de werkplek.
Literatuur
Arbeitsprogramm 2002-2005, Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin (BAuA),
http://www.baua.de/nn_8216/de/Ueber-die-BAuA/Arbeitsplan-ArbeitsprogrammJahresbericht/Arbeitsprogramm_202002-2005.pdf
Strategien für die Arbeitswelt von morgen, Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin (BAuA),
2005, http://www.baua.de/nn_8206/de/Ueber-die-BAuA/Strategie/Strategie__pdf.pdf
Arbeitsprogramm 2002-2005, Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin (BAuA),
http://www.baua.de/nn_8216/de/Ueber-die-BAuA/Arbeitsplan-ArbeitsprogrammJahresbericht/Arbeitsprogramm_202002-2005.pdf
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 52/225
Gesund und sicher in Kleinstbetrieben
http://www.dnbgf.org/_upload/dokumente/712_Projekt_Kleinstbetriebe.pdf?PHPSESSID=380814ab343
f77dbd929528228319722
Positionspapier des Themenfeldes Gesundheit, Bertelsmann Stiftung, 2004
http://www.bertelsmann-stiftung.de/bst/media/xcms_bst_dms_15530__2.pdf
Empfehlungen der Expertenkommission „Die Zunkunft einer zeitgemäßen betrieblichen
Gesundheitspolitik, 2004 http://www.bertelsmann-stiftung.de/cps/rde/xbcr/SID-0A000F0AC4FEC1AD/bst/04-04-21-Vorschlaege-Expertenkommission-betriebl-gesundheit.pdf
Gemeinsame Erklärung von BDA und DGB zur Zukunft einer zeitgemässen betrieblichen
Gesundheitspolitik http://www.bertelsmann-stiftung.de/cps/rde/xbcr/SID-0A000F0A-57149312/bst/0404-21-BDA-DGB-Erklaerung.pdf
4.2.4.4
Visie op een ideaal systeem
Een ideaal informatieverspreidingsysteem houdt rekening met een aantal voorwaarden:
•
Klanten tevreden houden, bv. door netwerking en overdracht van de deskundige naar de praktijk
•
Mainstreamen van OH&S in het dagelijks leven
•
Mainstreamen van OH&S in het onderwijs. Vandaag is preventie enkel geïntegreerd in het
beroepsonderwijs. In een ideale situatie zou preventie onderdeel moeten uitmaken van het hele
opleidingstraject, beginnend met de kleuterschool
•
Integratie publieke gezondheid/ veiligheid en gezondheid op het werk. In 2005 werd een wettekst
goedgekeurd waardoor preventieve gezondheidsmaatregelen - naast de behandeling van acute
aandoeningen, de revalidatie en de verzorging - tot een eigen zuil in het gezondheidswezen zullen
worden uitgebouwd. Om dit ten uitvoer te leggen, werd voor de primaire preventie en voor de
bevordering van de gezondheid een nieuwe prestatiestructuur in het leven geroepen. De wet moet
maatregelen en prestaties regelen die een verantwoordelijke omgang met de eigen gezondheid
ondersteunen en zowel betrekking hebben op het individuele gedrag als op de concrete uitwerking
van een levensomgeving. De uitvoerders van de prestaties en maatregelen zijn de wettelijke
ziekteverzekering, de wettelijke pensioenverzekering, de wettelijke ongevallenverzekering en de
sociale verzorgingsverzekering. De deelstaten zijn hierbij als belangrijke actoren op het gebied van
preventie en bevordering van de gezondheid betrokken. Daarnaast wordt ook de nadruk gelegd op
de verantwoordelijkheid van individuen.
De keuze van de passende maatregelen gebeurt op basis van vooraf vastgestelde
preventiedoelstellingen en van tussentijdse of gedeeltelijke doelstellingen, die door de Stiftung
Prävention und Gesundheitsförderung (Stichting Preventie en Gezondheidsbevordering) in
samenwerking met een op een brede basis gestoelde commissie van vakspecialisten, die de
volledige samenleving weerspiegelt, zullen worden uitgewerkt. In de coalitieverklaring tussen CDU,
CSU en SPD van 11.11.2005 http://www.bundesregierung.de/Artikel/-,413.919941/dokument.htm
wordt het opzet herhaald. “Met een preventiewetgeving moeten de samenwerking en de coördinatie
van de preventie evenals de kwaliteit van de maatregelen van de
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 53/225
sociaalverzekeringsmaatschappijen en -takken omvattend en onbureaucratisch worden verbeterd.
Om dit te verwezenlijken, moeten de acties op preventiedoelstellingen worden afgestemd.”
Betere aaneenschakeling van bestaande internetplatforms
Pakketten met gespecialiseerde informatie voor MKB-doelgroepen
Beter gebruik van de interface van bemiddelende organisaties naar MKB’s
Regionale netwerken voor het samenstellen van middelen
Doelgerichte informatie wanneer nieuwe apparaten en producten worden aangekocht
Promotie van beste praktijken door codes voor beste praktijk
Creatie van een MKB-gerichte gezondheidscultuur
Betere integratie van kennis in de processen en procedures
Integratie van informatie in de beroepsopleiding
Versterking van eigen verantwoordelijkheid
Strengthening of self responsibility
Literatuur
Eckpunkte der Bund-Länder-Arbeitsgruppe für ein Präventionsgesetz
http://www.nakos.de/site/data/EckpunktePraeventionsgesetz.pdf
4.2.5 Kenmerkende eigenschappen in een notendop
De sterke rol van de Berufsgenossenschaften
De verzekeringsinstellingen op onderlinge basis, de Berufsgenossenschaften, worden beheerd door
vertegenwoordigers van zowel de werkgevers als de werknemers en zijn sectorgericht; ze spelen een
belangrijke rol bij de preventiereglementering voor gezondheid en veiligheid op de werkplekken
waarvoor ze verantwoordelijk zijn.
De sectorale onderverdeling in de Berufsgenossenschaften is een van de succesfactoren in de
informatie-infrastructuur. De onderverdeling zorgt er voor dat praktijkgerichte oplossingen in de
ongevallenverzekering en in de gezondheidsbescherming kunnen worden gerealiseerd. De nauwe
aansluiting op de praktijk van de preventiediensten en de deskundigheid van de uitvoering in eigen
beheer zorgt voor een grotere aanvaarding door de beroepsverenigingen in de bedrijven en bij de
werknemers.
Succesfactor Ondernemersmodel voor MKB’s
Om in kleine ondernemingen doeltreffend over de veiligheid te waken, hebben de Berufsgenossenschaften een ander model dan het model dat voor grotere organisaties wordt voorgeschreven.
Zo krijgen werkgevers een opleiding, waar ze de basiskennis over arbeidsbescherming opdoen, zodat
ze situaties kunnen herkennen waarvoor zij de hulp van een externe deskundige nodig hebben. Verder
krijgt de werkgever, om hun behoeften op het vlak van consultancy te identificeren, bijstand van een
technisch veiligheidsambtenaar, die door een relevante Berufsgenossenschaft wordt afgevaardigd.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 54/225
Deze benadering zou voor kleine bedrijven voordeliger zijn, omdat de werkgever alleen als er zich
problemen voordoen, voor consultancy een beroep moet doen op een externe veiligheidsdeskundige
van een bedrijfsoverkoepelende veiligheidsinspectie.
Partenariaten
In Duitsland zijn een aantal zeer succesvolle informatienetwerken inzake preventie en bescherming
actief, specifiek gericht naar kleine ondernemingen of met specifieke informatie voor deze doelgroep.
Kenmerkend aan deze netwerken is een samenwerkingsverband tussen overheden en diverse andere
partners in het preventielandschap.
Initiative Neue Qualität der Arbeit INQA is een gemeenschappelijk initiatief van de staat, de deelstaten,
de verzekeraars, werkgevers, werknemers, stichtingen en ondernemingen met de bedoeling een
gezonde werkomgeving hand in hand te laten gaan met de economische interesses van
ondernemingen. Een database met goede praktijken en methodes en hulpmiddelen met betrekking tot
de arbeidsorganisatie in MKB’s is beschikbaar.
Prävention online is een onafhankelijk Internetportaal dat informatie en aanbiedingen ter beschikking
stelt op het gebied van arbeidsbescherming, gezondheids-, milieu- en kwaliteit. In het MKB-portaal van
Prävention online worden speciaal voor kleine en middelgrote ondernemingen tips voor preventie,
arbeidsorganisatie, begeleiding van medewerkers, kwaliteitsmanagement en milieubescherming
gegeven. Onder „Informatie voor kleine ondernemingen“ worden tips gegeven hoe preventie in de
dagdagelijkse leiding van de onderneming met de overige begeleidingstaken kan worden verbonden.
KomNet is een gratis dienstverlening voor ondernemingen, meer specifiek MKB’s. De onderneming kan
met een specifieke vraag terecht bij een database van gestelde vragen waarin hij het antwoord kan
zoeken. Indien niet gevonden, wordt de vraag verder geleid naar een netwerk van expert-organisaties.
Die stellen hun expertise gratis ter beschikking van de ondernemingen via dit virtuele netwerk.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 55/225
4.3
Frankrijk
4.3.1 Facts and figures
Aantal ondernemingen en kleine ondernemingen
Zo’n anderhalf miljoen ondernemingen hebben samen meer dan 15 miljoen werknemers in dienst. De
overgrote meerderheid (85 %) bestaat uit zeer kleine ondernemingen (minder dan 10 werknemers),
terwijl de grote meerderheid van de werknemers (64%) in kleine en middelgrote ondernemingen werkt.
Beroepsbevolking
Jaar 2000
Inwoners
Arbeidskrachten
Tewerkgesteld
Niet tewerkgesteld
Bron: INSEE
In miljoen
60.1
22.2
20.6
2.2
Aantal arbeidsongevallen
Arbeidsongevallen: incidentie met meer dan 3 dagen afwezigheid (per 100.000 tewerkgestelde
personen)
Frankrijk
2000
2001
2002
2003
Landbouw, jacht
4389
4313
4778
4496
en bosbouw
Productie
4488
4399
4559
4232
Bouw
11407
10864
10716
10066
Transport, opslag
6084
5856
5987
61
en communicatie
Incidentie = (aantal arbeidsongevallen met meer dan 3 dagen afwezigheid dat zich tijdens het jaar heeft voorgedaan / aantal
tewerkgestelde personen in de referentiebevolkingsgroep) x 100.000. Een arbeidsongeval is een afzonderlijke gebeurtenis tijdens
het werk die leidt tot fysieke of psychische schade. Ongevallen op de weg van of naar het werk, gebeurtenissen die louter een
medische oorsprong hebben, en beroepsziekten horen hier niet bij.
Dodelijke arbeidsongevallen: incidentie (per 100.000 tewerkgestelde personen)
Frankrijk
2000
2001
2002
3.4
3.2
2.6
2003
2.8
Incidentie = (aantal dodelijke arbeidsongevallen dat zich tijdens het jaar heeft voorgedaan / aantal tewerkgestelde personen in de
referentiebevolking) x 100.000. Een dodelijk arbeidsongeval is een afzonderlijke gebeurtenis tijdens het werk met fysieke of
psychische schade, die leidt tot de dood binnen het jaar na het ongeval. Ongevallen op de weg van of naar het werk,
gebeurtenissen die louter een medische oorsprong hebben, en beroepsziekten horen hier niet bij. Om de verschillen tussen de
Lidstaten in de spreiding van de arbeidskrachten over de risicosectoren bij te passen, werd een standaardisering toegepast
waarbij elke sector op nationaal niveau hetzelfde gewicht krijgt als in het totaal van de Europese Unie.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 56/225
4.3.2 Informatie-infrastructuur inzake preventie, bescherming en welzijn op het
werk
Schema
Schematische voorstelling van het Franse systeem voor preventie en bescherming op het werk
(Bron: Ministère des affaires sociales, du travail et de la solidarité)
Ministère des affaires sociales, du travail et de la solidarité
Secteur chargé du travail
Secteur chargé de la sécurité
Direction des relations du travail
Direction de la sécurité sociale
- Wetgevend kader
- Bepaling preventiebeleid
Preventiecontracten
OPPBTP
sensibilisatie
IRSN
onderzoek
INVS
onderzoek
Conseil supérieur de la
prévention des risques
professionnels
ANACT en
geregionaliseerde
diensten ARACT
- adviesorgaan
- studie en onderzoek
- sensibilisering
- Beleid inzake uitkeringen
CNAM
-
risicobeheer
preventiebeleid
INRS
Gedecentraliseerde
diensten
-
- onderzoek
- sensibilisering
Regionale
coördinatiecomités
opleiding
inspectie
Gezondheidstoezicht
op de werkplek &
interbedrijfsgeneeskunde
CRAM – 16 regionale
centra
metin
gen
labo
opleidi
ngen
Onderneming/KMO
Sectorfederaties
Sociale partners
- Advies
- Advies
- Informatie
- Informatie
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 57/225
Preventiestructuren in Frankrijk
In Frankrijk valt de beroepsrisicopreventie onder de verantwoordelijkheid van het Ministerie van arbeid
en het Ministerie van sociale zekerheid. Het is een tweeledig systeem: de staatsoverheden aan de ene
kant, de sociale verzekering aan de andere kant.
Een aantal organisaties, met bijkomende opdrachten, werd opgericht:
•
de overheid bepaalt het preventiebeleid, bereidt de voorschriften voor en waakt over de
toepassing ervan;
•
de sociale zekerheidsinstellingen zetten acties op het getouw om de ondernemingen aan te
zetten tot preventie van beroepsrisico’s;
•
de paritaire organen kunnen specifieke preventietaken toegewezen krijgen;
•
de arbeidsgezondheidsdiensten adviseren het bedrijfshoofd en de werknemers en staan in voor
het medisch toezicht voor de werknemers;
•
op het niveau van de ondernemingen moeten specifieke instanties het bedrijfshoofd bijstaan en
de werknemers bij het preventiebeleid betrekken.
Het ministerie van Arbeid, Sociale samenhang en Huisvesting
Het ministerie belast met Arbeid moet het openbare preventiebeleid op de werkplaats uitwerken en
uitvoeren. Dit ministerie bereidt de wetgeving voor die aan het parlement wordt voorgelegd. Ook maakt
het de regelgevende teksten (decreten, besluiten) op. Het ministerie ziet erop toe dat die regels worden
toegepast in de ondernemingen en steunt daarvoor op de arbeidsinspectie, maar ontwikkelt daarnaast
ook programma’s voor prioritaire controles.
Het ministerie moedigt overleg aan tussen de diverse Franse partners die bij de arbeidsveiligheid zijn
betrokken en leidt de Hoge Raad voor de Preventie van Beroepsrisico’s.
De arbeidsinspectie en de sociale zekerheidsinstellingen zien op toe op de naleving van de wet- en
regelgevende bepalingen met betrekking tot de arbeidsomstandigheden, de gezondheid en de
veiligheid op de werkplaats. Verder informeren en adviseren ze de ondernemingen.
Instellingen van de sociale zekerheid
De tak “arbeidsongevallen (AG) / beroepsziekten (BZ)” van de Caisse nationale d'assurance maladie
des travailleurs salariés (CNAMTS, nationale ziekteverzekeringskas voor werknemers) is de
verzekeraar van beroepsrisico’s in Frankrijk. Het systeem verzekert een dubbele taak: vergoeding van
AG/BZ-slachtoffers en preventie van risico’s om het aantal schadegevallen vanuit
verzekeringsstandpunt in te perken.
Het systeem wordt uitsluitend gefinancierd door de bijdragen van werkgevers die risico’s creëren. De
tak – paritair beheerd door de besluitvormende sociale partners – steunt op de CNAMTS op nationaal
niveau en op 16 Caisses régionales d'assurance maladie (CRAM, regionale ziekteverzekeringskas) op
regionaal niveau. De technische en wetenschappelijke tak is het Institut national de recherche et de
sécurité (INRS, nationaal instituut voor onderzoek en veiligheid). Vandaag maakt de CNAMTS de AGen BZ-statistieken op.
De CRAM’s verlenen advies en technische assistentie aan de ondernemingen, terwijl ze daarnaast ook
in mindere mate toezicht uitoefenen. Verder beheren ze de financiële aanmoedigingsmaatregelen.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 58/225
In de landbouwsector speelt de Mutualité sociale agricole (MSA, sociale landbouwmutualiteit) dezelfde
rol als de CNAMTS en de CRAM’s.
Dualistisch systeem
Met twee complementaire openbare interventie-inrichtingen bij ondernemingen is het Franse
preventiesysteem voor beroepsrisico’s een dualistisch systeem:
- het ministerie belast met Arbeid maakt het – Europese en nationale – preventiebeleid op en legt
openbare regels vast. Zijn diensten, voornamelijk dan de arbeidsinspectie, ziet toe op de
toepassing ervan
- de sociale zekerheidsinstellingen, de CNAMTS en de CRAM’s die door de sociale partners worden
beheerd, zijn sinds 1945 belast met de vergoeding van arbeidsongevallen en het beheer van het
risico “arbeidsongevallen en beroepsziekten”. In hun hoedanigheid van verzekeraar oefenen ze een
specifieke controle uit, terwijl ze preventie aanmoedigen in ondernemingen en een technische
assistentie verlenen dankzij de expertise van het (INRS, nationaal instituut voor research en
veiligheid).
De nationale coördinatie van de diverse partners, administraties en instellingen speelt een rol in het
Franse preventiebeleid. Deze wordt verzekerd door tussenkomst van de hoge raad voor de preventie
van beroepsrisico’s of via overleg tussen de minister, de CNAMTS en het INRS. Daarnaast bestaat er
ook regionaal overleg.
Technische instellingen hangen af van:
- de sociale zekerheid: de regionale ziekteverzekeringskassen en het INRS (instituut voor onderzoek
en veiligheid)
- het ministerie van Arbeid: Agence pour l'amélioration des conditions de travail (ANACT, agentschap
voor de verbetering van de arbeidsvoorwaarden) en Organisme pour la prévention dans le bâtiment
et les travaux publics (OPPBTP, instelling voor de preventie in het bouwbedrijf en bij openbare
werken).
Zij beschikken over een technische expertise en een adviserende bevoegdheid waarop de
ondernemingen een beroep kunnen doen.
Instellingen van technische en wetenschappelijke aard, Institut de radioprotection et de sûreté
nucléaire (IRSN, instituut voor stralingsbeveiliging en nucleaire veiligheid) en het Institut national de
veille scientifiques (InVS, nationaal instituut voor wetenschappelijke watch) werken eveneens mee, met
name inzake de kennis over de risico’s.
4.3.3 Bespreking van enkele actoren
4.3.3.1
Actoren in het preventiebeleid
Ministère des Affaires sociales, du Travail et de la Solidarité
http://www.sante-securite.travail.gouv.fr
Het ministerie vaardigt wetteksten uit en geeft thematische toelichtingen en praktische informatiefiches
bij een aantal van deze teksten. Op de website van het Ministerie vind je gidsen, analyses en studies,
wetgeving, rapporten en congresverslagen. Het ministerie vaardigt een oproep uit tot het indienen van
onderzoeksvoorstellen inzake veiligheid en gezondheid.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 59/225
Informatiebronnen van het Ministerie van Arbeid
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Wetgeving
Rondschrijven
Expert
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Werknemer
Expert
Expert
Expert
Expert
Online
Gratis
Gratis
Gratis
Expert
Online
Online
Papier
Online
Online
Gratis
Gratis
Expert
Papier
Betalend
Expert
Papier
Betalend
Expert
Papier
Betalend
Expert
Werknemer
Video
In uitleen
Wetteksten
Opdrachten diverse
spelers preventie
Sensibilisatiemateriaal
Actieplannen diverse
onderwerpen
Dossiers
Praktische fiches
DARES
Rapporten
TDS Travail & Emploi
Statistieken
Bijkomende uitleg
wetgeving
Referentie naar teksten,
gerangschikt per thema
Diverse dossiers, met
verwijzingen naar
andere sites, ondermeer
INRS, Eurofound, ….
Arbeidsongevallen,
pesten, mobbing, ....
Actuele thema’s
Diverse thema’s
Arbeidsomstandigheden,
….
Publicaties – reeks
Transparences
Publicaties – reeks Le
point sur ....
Publicaties – reeks
Guides pratiques
Video’s
ANACT
http://www.anact.fr
Het ANACT, (agence pour l’amélioration des conditions de travail, agentschap voor de verbetering van
de arbeidsvoorwaarden) is een openbare instelling van administratieve aard die onder de voogdij staat
van het ministerie van Arbeid. Zijn raad van bestuur bestaat uit evenveel afgevaardigden van de meest
representatieve werknemers- en werkgeversvakbonden, afgevaardigden van de administratie en
gekwalificeerde personen.
Het is de taak van het agentschap om bij te dragen in het onderzoek om de arbeidsomstandigheden te
verbeteren, informatie daarover te verzamelen en te verspreiden en ondernemingen te helpen om
beroepsrisico’s op te sporen en te voorkomen.
Het ANACT leidt en coördineert de activiteit van 25 Associations Régionales pour l’Amélioration des
Conditions de Travail (ARACT, regionale verenigingen voor de verbetering van de
arbeidsomstandigheden) die paritair beheerd en/of gestuurd worden door de afgevaardigden van de
werkgevers- en werknemersorganisaties die in de raad van bestuur van het ANACT zetelen.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 60/225
Het geconsolideerde budget van het ANACT-net bedroeg in 2002 23,9 miljoen €. Dat bedrag was voor
68% afkomstig van de staat, voor 10% van de regionale raden, voor 5% van de Europese fondsen,
voor 6% van andere financiers, voor 4% uit de verkoop van prestaties en voor 7% uit diverse
producten.
CRAM en CNAM
In Frankrijk treedt de tak “arbeidsongevallen (AO) en beroepsziekten (BZ)” van de Caisse nationale
d'assurance maladie des travailleurs salariés (CNAMTS, nationale ziekteverzekeringskas voor
werknemers) op als verzekeraar van beroepsrisico’s. Het systeem verzekert een dubbele taak:
vergoeding van AG/BZ-slachtoffers en preventie van risico’s om het aantal schadegevallen vanuit
verzekeringsstandpunt in te perken. Het systeem wordt uitsluitend gefinancierd door de bijdragen van
werkgevers die risico’s creëren.
Voor deze dubbele taak steunt de tak – paritair beheerd door de besluitvormende sociale partners –
steunt op de CNAMTS op nationaal niveau en op 16 Caisse régionales d'assurance maladie (CRAM,
regionale ziekteverzekeringskas) op regionaal niveau. De CRAM’s verlenen advies en technische
assistentie aan de ondernemingen, terwijl ze daarnaast ook in mindere mate toezicht uitoefenen
De ingenieurs-adviseurs en de veiligheidscontroleurs hebben dezelfde toegangs- en
onderzoeksrechten in ondernemingen die onder het algemene sociale zekerheidsstelsel vallen als de
arbeidsinspecteurs. Ze beschikken eveneens over financiële aanmoedigingsmaatregelen op de
bijdragen betaald door de werkgevers. Ze verzekeren heel wat technisch advies aan ondernemingen.
Verder kunnen ze – maar dat komt slechts zelden voor – de werkgever vragen om gerechtvaardigde
maatregels voor de preventie te nemen (bevelprocedure) en de tussenkomst van de arbeidsinspecteur
vragen.
Hun waarnemingen en de resultaten van de analyses en metingen m.b.t. de arbeidsomgevingen en de
inlichtingen over de inherente risico’s in ondernemingen worden overgemaakt aan de bevoegde
departementale directeur van Arbeid en Tewerkstelling en het betreffende Comité voor hygiëne,
veiligheid en arbeidsomstandigheden.
De nationale ziekteverzekeringskas voor werknemers beschikt bovendien over een technisch en
wetenschappelijk instrument: het Institut national de recherche et de sécurité (INRS, nationaal instituut
voor onderzoek en veiligheid).
http://www.risquesprofessionnels.ameli.fr/
De site over arbeidsongevallen en beroepsziekten brengt meer informatie over gezondheid en
veiligheid op het werk, de preventie van beroepsrisico’s, de tarifiëring en vergoeding van
arbeidsongevallen en beroepsziekten. De site is gericht op alle spelers in een onderneming
(bedrijfsleiders, werknemers, personeelsdiensten, comités voor veiligheid, gezondheid en
arbeidsomstandigheden, personeelsafgevaardigden, vakbondsverantwoordelijken), maar ook tot
artsen, slachtofferverenigingen, journalisten…
Preventiecontracten
De CNAMTS en een aantal sectoren hebben overeenkomsten afgesloten waarbij de sector zich
engageert om de veiligheid en de gezondheid van de aangesloten bedrijven te verbeteren. De
afspraken worden gemaakt tussen de werkgevers, de werknemersvertegenwoordigers en het nationaal
fonds. Verzekeringsmaatschappijen en technische deskundigen kunnen eveneens betrokken worden bij
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 61/225
de overeenkomst. Ondernemingen die moeten investeren om de voorgestelde doelstellingen te
bereiken kunnen rekenen op een financiële tussenkomst van het nationaal fonds.
INRS
http://www.inrs.fr
Dit instituut werd in 1947 opgericht door de CNAMTS en wordt beheerd door een paritaire raad van
bestuur (9 werkgeversafgevaardigden, 9 vakbondsafgevaardigden van de werknemers). Het wordt
gefinancierd door het nationale fonds voor de preventie van arbeidsongevallen en beroepsziekten.
Zijn voornaamste taak bestaat erin om met alle geschikte middelen bij te dragen in de verbetering van
de gezondheid en veiligheid van mensen op het werk, net als in de preventie van arbeidsongevallen en
beroepsziekten.
Het instituut zet zich in voor ondernemingen van het algemene stelsel uit alle activiteitsbranches
(metallurgie, chemie, openbare werken, vervoer, dienstverlening…) op basis van verzoeken
geformuleerd door de Caisse nationale d’assurance maladie des travailleurs salariés (CNAMTS,
nationale ziekteverzekeringskas voor werknemers, de preventiediensten van de Caisses régionales
d’assurance maladie (CRAM, regionale ziekteverzekeringskas), de sociale partners, de bedrijfsartsen,
de arbeidsinspecteurs.
Daarnaast helpt dit instituut de terreinspelers om preventieproblemen op te lossen via assistentie,
informatie en opleiding. Het ontwikkelt nieuwe kennis, zet die kennis om in praktisch advies en stelt
talrijke publicaties ter beschikking.
Informatiebronnen van het INRS
Informatietype
Inhoud
Website
Indicatieve richtlijnen
Sensibiliseringsmiddelen
Web dossier
Travail & Sécurité
Hygiène et sécurité du
travail
Réalité prévention
Documents pour le
médecin du travail
Prévention en bandes
dessinées
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs*
Online versie van
tijdschriftartikelen,
praktische
handleidingen en
diverse brochures
Wettekst en
praktisch
richtsnoer
Preventie-expert
Arbeidsgeneesheer
Online
Gratis
Preventie-expert
Arbeidsgeneesheer
Online
Gratis
Dossiers en
artikelen INRS
gebundeld rond
één thema
Maandelijks
vakblad
Trimestrieel
vakblad
Vakblad. 4
nummers per jaar
Trimestrieel
vakblad
Diverse thema’s in
stripverhaal
gebracht
Preventie-expert
Arbeidsgeneesheer
Online
Gratis
Preventie-expert
Online
Preventie-expert
Arbeidsgeneesheer
Preventie-expert
Sommige
artikels online
Online
41,00€65,00€
66,00€75,00€
Gratis
Arbeidsgeneesheer
Online
Gratis
Werknemer
Online
Gratis
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 62/225
Manuels pratiques
Preventie-expert
Arbeidsgeneesheer
Online
Papier
Affiche
Praktische
handleiding rond
diverse thema’s
Diverse thema’s
Werknemer
Audiovisueel materiaal
Diverse thema’s
Werknemer
Online
Papier
Video
CD-rom/DVD
Gratis
Diverse
prijzen
Gratis
1,10€
Diverse
prijzen
Databases
Fiches toxicologiques
256 MSDS
Preventie-expert
Arbeidsgeneesheer
Toxicoloog
Arbeidshygiënist
Preventie-expert
Online
Gratis
Online
Gratis
Metropol
Metrologie
polluenten
*De informatie wordt aangerekend aan aanvragers die niet bijdragen in de financiering van het instituut (buitenland,
overheid, grote overheidsondernemingen). In de algemene regel is de informatie dus gratis voor privéondernemingen, ongeacht hun omvang. De prijzen worden berekend volgens rasters die worden opgesteld
rekening houdend met de gemiddelde uitvoeringsprijs, ongeacht de tijd die het INRS-personeel daaraan besteedt.
OPPBTP
http://www.oppbtp.fr
De OPPBTP is een openbare instelling die is ondergebracht bij het ministerie van Arbeid. Ze wordt
beheerd door een paritaire raad van bestuur (werkgevers en werknemers) en wordt gefinancierd door
een bijdrage die de werkgevers betalen op basis van de loonmassa in hun onderneming, voortaan met
inbegrip van de tijdelijke werknemers.
De OPPBTP helpt mee aan de preventie van arbeidsongevallen en beroepsziekten in het bouwbedrijf
en de sector openbare werken. Ze verstrekt meer bepaald informatie over de aard van de
beroepsrisico’s aan alle spelers van het bouwgebeuren, met inbegrip van spelers die upstream in de
bouwketen actief zijn (bijv: bouwheren, studiebureaus, architecten enz.). Ze adviseert en assisteert
professionals in die domeinen en over de middelen om de arbeidsomstandigheden te verbeteren.
Daartoe draagt ze bij in hun vorming door de organisatie van opleidingssessies en in het bijzonder voor
coördinators (opgericht in 1993) en veiligheidsverantwoordelijken op bouwplaatsen. De efficiëntie van
de OPPBTP hangt in grote mate af van de publicatie van talrijke documenten en technische referenties
die heel vaak gebruikt worden door ondernemingen.
Informatiebronnen van het OPPBTP
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Wetgeving
Preventie-expert
Online
Preventie-expert
Werkgever
Online
Betalend
Gedrukt
Betalend
Betalend
Indicatieve
richtlijnen
Sensibilisering
Affiche
Brochures
Gidsen direct
aansluitend op
wetgeving
Diverse thema’s
uit de
bouwsector
Preventie-expert
Preventie-expert
Werkgever
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Prijs
Maart 2006 Pagina 63/225
Prévention BTP
Vakblad
Preventie-expert
Video’s
Sommige
artikels online
Cassette
37,00€67,00€/jaar
Betalend
Online gratis
Preventie-expert
Online
Cd-rom
Online
Cd-rom
Online
Online gratis
Preventie-expert
Preventie-expert
Cd-rom
Online
59,00€-180,00€
Gratis
Preventie-expert
MKB
Hulpmiddelen
Fiche de
Sécurité
Mémo-pratique
Outil pratique
Maeva-BTP
FAQ
Praktische
steekkaart
Praktische
steekkaart
Praktische
steekkaart
Softwarepakket
Database met
veel gestelde
vragen en
antwoorden
Preventie-expert
Preventie-expert
Online gratis
Eurogip
http://www.eurogip.fr
Eurogip is een groepering van algemeen nut die sociale zekerheidsacties inzake beroepsrisico’s leidt,
coördineert en ontwikkelt op het Europese vlak.
Informatiebronnen van Eurogip
Informatietype
Inhoud
Wetgeving
Fiches ivm de norm
“machines”
Sensibilisatiemateriaal
Nieuwsbrief InfoMail
Persdossiers
Eurogip infos
Rapporten, verslagen van
studiedagen
Publicaties risico’s op het
werk in Europa
4.3.3.2
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Achtergrondinformatie
norm machines
Expert
Online
Gratis
Nieuws van Eurogip
Actuele thema’s
OSH-informatie
algemeen
Breed publiek
Pers
Expert
Gratis
Gratis
Expert
Elektronisch
Online
Papier
Online
Papier
Gratis
Te bestellen
Expert
Online
Gratis
Arbeidsongevallen,
beroepsziekten,
aangifte
arbeidsongevallen
Netwerken en platformen in het preventiebeleid
Focal Point
http://fr.osha.eu/int
Voor Frankrijk is het nationale Focal Point ondergebracht bij de Sous-Direction belast met de
arbeidsomstandigheden. Dat Steunpunt beheert de website. Het is een van de pijlers van de Direction
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 64/225
des Relations du Travail (directie van arbeidsomstandigheden) binnen het ministerie van Sociale
Zaken, Arbeid en Solidariteit.
Questions-réponses PME
http://www.cram-alsace-moselle.fr/Prevent/faq/index.htm
Réponses PME (FAQ’s voor MKB’s) is een initiatief van de CRAM Alsace-Moselle en kwam tot stand in
samenwerking met vakorganisaties uit de sector openbare werken, schrijnwerkerij, voeding, transport
en logistiek en de metaalsector van de regio Alsace-Moselle.
Conseil national pour l’enseignement en santé et sécurité au travail
http://www.eprp-france.com/index.htm
De CNES&ST is het advies- en initiatieforgaan van de Caisse nationale de l’Assurance maladie des
travailleurs salariés (Nationale kas voor de ziekteverzekering van loontrekkenden) en van het Ministerie
van onderwijs, in het kader van het memorandum van overeenstemming voor het onderricht in de
preventie van beroepsrisico’s. De acties die uit deze nationale overeenkomst voortvloeien, vormen de
proloog van een globaal arbeidsgezondheidsbeleid voor loontrekkenden en werkgevers in de toekomst.
Vier hoofdrichtsnoeren kenmerken onderhavig mandaat: uitbreiding van de opleiding in de academies
en Regio’s, schakel tussen school, onderneming en preventie, evolutie van de arbeidsplaatsen en
diploma’s in de tertiaire en dienstensector en scholing en hoger onderwijs.
De inzet voor de komende jaren bestaat erin om aan deze leerkrachten duidelijkere opleidingsparcours
inzake gezondheid & veiligheid op het werk aan te bieden die kaderen in een strategie van een leven
lang leren. Met dit als perspectief moeten de bekwaamheden die de leerkrachten tijdens hun opleiding
hebben verworven, beter worden opgespoord en moeten de modaliteiten voor de uitbreiding daarvan
worden gediversifieerd: sensibilisering bij de oorspronkelijke opleiding, perfectionering bij de
voortgezette vorming en vervolgens specialisatie volgens de risico’s, de beroepssectoren of de
wettelijke verplichtingen.
Synergie
http://www.eprp-france.com/synergie/
Synergie is een samenwerkingsverband tussen CRAM Alsace-Moselle, onderwijs en sectorfederatie
om specifieke hulpmiddelen en opleidingstrajecten te ontwikkelen op sectorniveau. Synergie kadert in
de strategie van de CNES&ST
4.3.3.3
Begeleidingsstructuren voor de onderneming/MKB
Sociale partners
Werkgeversorganisaties
Mouvement des entreprises françaises MEDEF
http://www.medef.fr
Confédération générale des petites et moyennes entreprises CGPME
http://www.cgpme.net/
Union professionnelle des artisans UPA
http://www.upa.fr/
De werkgeversorganisaties informeren hun leden over nieuwe ontwikkelingen in de wetgeving en
stellen richtsnoeren op als leidraad.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 65/225
Werknemersorganisaties
Confédération démocratique du travail CFDT
http://www.cfdt.fr/
Confédération des travailleurs chrétiens CFTC
http://www.cftc.fr/
Confédération française de l’encadrement CFE-CGC
http://www.cfecgc.org/flash.htm
Confédération générale du travail CGT
http://www.cgt.fr/
Confédération générale du travail- force ouvrière FO
http://www.force-ouvriere.fr/
De werknemersorganisaties informeren hun leden over de nieuwe ontwikkelingen in de wetgeving,
stellen praktische informatiebrochures op en organiseren informatiesessies.
In september 2000 ondertekenden alle werkgeversorganisaties (Medef, CGPME en UPA) en drie van
de werknemersorganisaties (CFDT, CFTC en CFE-CGC) een overeenkomst over gezondheid op het
werk. De overeenkomst onderstreept het feit dat gezondheid op het werk voor werkgevers en
werknemers een prioriteit is. De voornaamste bedoelingen van de overeenkomst zijn:
- de beroepsrisicopreventie in de ondernemingen nieuw leven inblazen;
- werknemers van kleine ondernemingen beter beschermen;
- risicoanalyse in de ondernemingen verder ontwikkelen;
- de acties van alle organisaties die zich met gezondheid en veiligheid op het werk bezighouden,
beter coördineren.
Twee belangrijke wijzigingen werden voorgesteld:
- de systematische aard van het jaarlijkse medische onderzoek voor alle werknemers werd op de
helling geplaatst. Er werd een specifiek systeem per sector voorgesteld;
- de ontwikkeling van regionale controlecentra voor gezondheid op het werk.
Sommige regionale controlecentra voor gezondheid op het werk werden reeds opgericht. Het
secretariaat is in handen van de preventieafdeling van de CRAM.
4.3.4 Huidige en toekomstige patronen van informatiestroom
De informatieverstrekking op het domein van veiligheid en gezondheid op het werk gebeurt door: de
officiële organen, zoals het Ministerie van Arbeid en de Arbeidsinspectie, maar slechts in beperkte
mate; het sociale zekerheidsstelsel, meer specifiek het INRS en de CRAM’s; de sociale partners, voor
hun leden; het OPPBTP voor de bouwindustrie. Sommige initiatieven worden door privéinformatieverspreiders genomen, maar uitsluitend op regionaal niveau en dan nog zelden.
Preventiecontracten
Sinds 1988 werd voor MKB’s met minder dan 200 werknemers een specifieke stimulans ontworpen.
Deze benadering heeft in de eerste plaats betrekking op het uitwerken van een overeenkomst over
doelstellingen op nationaal niveau, tussen het nationale ziekteverzekeringsfonds (CNAMTS) en de
verschillende sectoren. Door deze overeenkomst over de doelstellingen stemt een sector er met andere
woorden mee in om de gezondheid en veiligheid van de werknemers die hij in dienst neemt, te
vrijwaren. Dergelijke overeenkomsten zijn niet voor specifieke sectoren bedoeld: elke sector kan
hiervan gebruik maken. De CNAMTS stemt ermee in om technische en financiële hulp te verlenen aan
ondernemingen vertegenwoordigd door de sector die de overeenkomst over de doelstellingen wenst te
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 66/225
ondertekenen. De CNAMTS kan gebruik maken van 0,6% van het bijdragebedrag dat door alle
ondernemingen samen voor arbeidsongevallen en beroepsziekten wordt betaald. Dit komt overeen met
iets meer dan 38 miljoen euro per jaar.
Elke overeenkomst bevat een preventieprogramma met specifieke acties voor de activiteitensector in
kwestie. Als de doelstellingen eenmaal zijn bepaald, wordt de overeenkomst tussen de CNAMTS en de
sector ondertekend, na goedkeuring door het Nationaal Technisch Comité in kwestie en het Ministerie
van Sociale zekerheid. De overeenkomst heeft doorgaans een looptijd van vier jaar. De
participatiegraad bedraagt gemiddeld 22% van alle contracten.
De strategische oriëntatie voor 2003-2006 door het Ministerie van Arbeid
http://www.sante-securite.travail.gouv.fr/systeme/orientations03.asp
Het Ministerie van Arbeid stelde dit document voor het eerst op in 2003 en verwees daarbij naar het
Europese strategieboek voor OH&S. Dit document is bindend voor alle instellingen en organen die zich
met beroepsrisicopreventie bezighouden. Het strategische document heeft één globale doelstelling: het
OH&S-beleid “decompartimenteren”, dat wil zeggen, banden leggen en het beleid koppelen aan de
andere nationale beleidsinitiatieven, in het bijzonder aan het beleid inzake gezondheid, milieu en
verkeersveiligheid. Om deze doelstellingen te bereiken werden vier hoofdthema’s gepland, waarvan de
voor deze studie relevante worden vermeld:
As 1. kennisinstrumenten m.b.t. risico’s opzetten
De evaluatie van risico’s in ondernemingen ontwikkelen
De bedoeling bestaat erin om de inzet van de evaluatie van beroepsrisico’s te doen begrijpen (sociale
dialoog en prestatiebespreking van de onderneming) via een collectieve informatie- en
communicatieactie. Een echte vermazing van het grondgebied en de activiteitssectoren moet worden
verzekerd door:
- collectieve acties van de arbeidsinspectie (begeleiding van MKB’s)
- een financiële ondersteuning voor de risico-evaluatie gericht op MKB’s en beroepstakken
(mobilisatie van het Fonds d'amélioration des conditions de travail (fonds voor de verbetering van
de arbeidsvoorwaarden).
De bedrijfspraktijken beter kennen en verspreiden
Het is de bedoeling te beschikken over een betere kennis van de toestand in ondernemingen met
betrekking tot de arbeidsomstandigheden. Een sociaal watchinstrument voor de veranderingen in
bedrijven zal worden opgericht (innovaties, akkoorden, “goede praktijken”…) gesteund op de ANACT.
As 2. de regelgeving en de toepassing ervan verbeteren
Conform de algemene oriëntatie van de regering wordt er een nieuw, sterk accent gelegd op de sociale
dialoog
De bedoeling bestaat erin om de fundamentele rol van de sociale dialoog over gezondheid en veiligheid
op het werk te herbevestigen op Europees, nationaal en regionaal vlak door:
- collectieve onderhandelingen per branche en onderneming als instrument voor de toepassing van
de preventieprincipes (bijv: technologische en natuurlijke risico’s, verkeersongevallen m.b.t. het
werk, asbest in garages)
- de regionale invoer van “observatoires régionaux en santé au travail" (ORST, regionale
observatoria voor de gezondheid op het werk), opgericht door de sociale partners, terwijl de
regionale coördinatie van het risicopreventiebeleid wordt bevorderd.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 67/225
De actie van de staat
De bedoeling bestaat erin de actie van de overheid op het terrein te versterken door:
- een sterkere interministeriële coördinatie (bijv: toezicht op chemische producten, zelfstandigen,
stralingsbeveiliging voor mensen, liften)
- de programmering en evaluatie van het arbeidsbeleid gesteund op de arbeidsinspectie (begeleiding
van MKB’s inzake risico-evaluatie en preventie van chemische risico’s, in het bijzonder inzake
onderaanneming).
As 3. de coördinatie van preventieacties versterken
De hervorming van de diensten voor gezondheid op het werk
De bedoeling bestaat erin de risicopreventie in ondernemingen operationeler te maken, gesteund op de
diensten voor gezondheid op het werk. De modaliteiten:
- toezicht op de effectieve toepassing van de beroepsrisico-evaluatie in ondernemingen, terwijl de
MKB’s daarbij begeleid worden
- daadwerkelijke invoer tegen 2006 van de pluridisciplinariteit in ondernemingen om – binnen het
kader van de diensten voor gezondheid op het werk – een beroep te kunnen doen op tegelijk
medische, technische en organisatorische competenties
- betere afstemming van de opdracht van de bedrijfsgeneeskunde op de acties op de werkvloer
(resources, opdrachten, organisatie van de bedrijfsgeneeskunde).
Sterkere synergieën tussen preventiespelers
De bedoeling bestaat erin de doelstellingen en de middelen van de staat en van de preventieinstellingen beter op elkaar af te stemmen. Daartoe zal de actie van de preventiespelers worden
bijgestuurd via een systematische, meerjaarlijkse contractualisering tussen de staat en de
preventiepartners (INRS, CNAMTS, ANACT).
Uitvoering van gemeenschappelijke actieplannen rond prioritaire risico’s
De bedoeling bestaat erin alle spelers voor de preventie in ondernemingen te betrekken in een
pluridisciplinaire en gecoördineerde preventieaanpak van 4 grote risico’s
- verkeersongevallen m.b.t. het werk (grootste oorzaak van dodelijke ongevallen op het werk)
- spier- en botaandoeningen (grootste oorzaak van beroepsziekten
- kankerverwekkende mutagene en giftige stoffen m.b.t. de voortplanting (voornaamste risico’s met
uitgesteld effect)
- technologische risico’s (ingevolge de ramp in Toulouse).
Modaliteiten:
- beroep op onderhandelingen op het niveau van de beroepstakken
- invoer van groepen voor themabesprekingen over de 4 grootste risico’s tussen de preventiespelers
- mobilisatie van financiële instrumenten (doelstellingsovereenkomsten, FACT) als steun aan
ondernemingen die zich inzetten voor die prioritaire risico’s.
Oriëntaties 2004-2007 door Commission des accidents et des Maladies professionnelles
CAT/MP
http://www.risquesprofessionnels.ameli.fr/fr/politique/prevention_politique_1.php
In deze Oriëntaties ligt het preventiebeleid van de sector vast. De Oriëntaties zijn bedoeld om het
sociale zekerheidsnetwerk te mobiliseren rond thema’s en prioritaire acties, vergelijkbaar met wat het
ministerie doet.
De Oriëntaties mobiliseren het preventienet rond gemeenschappelijke en nationale thema’s:
- spier- en botaandoeningen voorkomen
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 68/225
-
preventieacties tegen verkeersrisico’s voor werknemers promoten
het opleidingsaanbod structureren en promoten
4.3.4.1
Pluspunten
Minpunten
Sterke en zwakke punten van bestaande informatiestroom
Mutualisatie van de opstelling en productie van informatie door een instituut dat als
autoriteit terzake geldt (INRS) en die veel verder reikt dan het preventienet van de
sociale zekerheid, terwijl die een coherentie van de boodschappen garandeert
Groot aantal openbare en private gesprekspartners en informatieverspreiders,
diversiteit in de benaderingen, groot aantal documenten
De sociale partners staan positief tegenover de campagnes die het sociale
zekerheidssysteem (departement preventie) organiseert over specifieke punten m.b.t.
de nieuwe wetgeving
Het gebrek aan bekendheid van de structuur en van het dienstenaanbod bij de microondernemingen, gebrek aan structuur en representativiteit van bepaalde
beroepsorganisaties die de informatie kunnen doorspelen
Weinig tussenschakels die echt bij het onderwerp betrokken zijn, zwakke operationele
verspreidingskanalen voor MKB’s
De regelgeving is gebaseerd op een model dat “atypisch” is geworden
De regelgeving werd grotendeels opgevat volgens een “model” dat atypisch is
geworden: het model van de stabiele tewerkstelling in tamelijk grote ondernemingen
van het “industriële” type. Dat model is moeilijk toepasbaar op MKB’s die tegenwoordig
een groot deel van de werknemers tewerkstellen. Bovendien is er een sterke graad van
uitbesteding, terwijl voortaan de dienstverlening overheerst.
Zo ontstaan er nieuwe vormen van risico’s. Bijvoorbeeld: geweld op het werk neemt toe
zowel buiten de onderneming (waarmee de beroepen in contact met het publiek
geconfronteerd worden) als binnen (stress, pesterijen). Dit vergt nieuwe opvattingen en
acties inzake preventie.
Kennisdeficit
Alle rapporten over gezondheid op het werk (rekenhof, algemene inspecties,
commissies voor wetenschappelijke oriëntatie) wijzen op lacunes in de kennis over de
potentiële gevaren en risico’s in de arbeidsomgeving en – prioritair – over chemische
stoffen. Die lacunes reiken van de beroerde situatie in het toxicologisch onderzoek tot
de ontoereikende – openbare – expertise inzake de wetenschappelijke evaluatie van de
gevolgen van stoffen op de gezondheid en inzake risico’s in de arbeidsomgeving in het
algemeen.
Werkgevers- en werknemersorganisaties menen dat het ministerie van Arbeid niet
genoeg informatie geeft over de nieuwe wetgeving en de MKB’s niet doeltreffend helpt
om die teksten beter te begrijpen en toe te passen. Meer specifiek vragen ze om meer
advies en assistentie zodat de arbeidsinspectie MKB’s kan helpen om een risicoevaluatie uit te voeren.
Een “mainstreaming” manier van werken is noodzakelijk, terwijl het nodig is om de
gezondheidsthema’s op het werk te linken met volksgezondheid en milieu.
Literatuur
Plan santé au travail 2005-2009, Ministère de l’emploi, du travail et de la cohésion sociale, 2005
http://www.travail.gouv.fr/actualites/Pdf/PST_2005-2009.pdf
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 69/225
4.3.4.2
Succesfactoren van bestaande informatiestroom
Succesfactoren
4.3.4.3
-
Wellicht het paritaire beheer van het systeem dat onmiskenbaar bijdraagt
tot meer neutraliteit en objectiviteit, dus tot meer geloofwaardigheid, in de
preventieboodschappen.
-
De beschikbaarheid van informatie dankzij gratis resources.
-
De partnerships tussen institutionele actoren belast met de promotie van de
sociale zekerheid met het oog op meer pluridisciplinariteit in de aanpak
-
Toegankelijkheid van de informatie, vele concrete en operationele
documenten, gratis beschikbaarheid voor de meeste informatie.
Toekomstige evolutie
Het “Plan Santé au Travail 2005-2009” van het ministerie van Arbeid
http://www.travail.gouv.fr/IMG/pdf/20050217_dp_plan-sante-travail.pdf
Het plan “Gezondheid op het werk”, goedgekeurd in februari 2005, is geconcentreerd op 4
structurerende prioriteiten: kennis, toezicht, coördinatie van acties op het terrein en versteviging van de
preventiecultuur. In het plan legt de staat haar verbintenissen voor de komende vijf jaar vast om de 15
miljoen Franse werknemers een zo hoog mogelijke graad van bescherming op de werkplaats te bieden.
Een van de prioriteiten van de Franse staat is de oprichting van een openbaar agentschap belast met
de gezondheid op het werk. Dat agentschap zou twee rollen op zich nemen: de risico’s voor de mens in
de werkomgeving evalueren en een wetenschappelijke en technische observatie van risico’s in de
werkomgeving garanderen.
Het tweede belangrijke punt is de mobilisatie van de wetenschappelijke gemeenschap rond gezondheid
op het werk in de diverse disciplines die bijdragen tot een betere kennis over de beroepsrisico’s.
Het derde aandachtspunt is op de arbeidsinspectie gericht om de efficiëntie te verbeteren en de
controle op de naleving van de regelgeving beter af te stemmen.
Op de vierde plaats wil het plan de preventie in ondernemingen aanmoedigen en coördineren. Terwijl
het plan dus de centrale rol van de diensten voor gezondheid op het werk bevestigt, voorziet het – op
een experimentele manier – een begeleiding van deze diensten door middel van
“doelstellingscontracten” gesloten met de regionale directies voor Arbeid, Tewerkstelling en
Beroepsopleiding.
In diezelfde lijn worden de sociale partners verzocht voorstellen in te dienen bij de regering en het
parlement om het preventieve karakter van de bijdragen gestort aan de AO- en BZ-branche te
herstellen. Tot slot zullen er vanaf 2006 in elke regio “regionale raden voor de preventie van
beroepsrisico’s” worden ingericht. Hun belangrijkste taak zal erin bestaan alle openbare en private
spelers inzake gezondheid en veiligheid op het werk beter te coördineren op nationaal niveau. Dat
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 70/225
dankzij een betere verspreiding van de informatie, een accent op de gemeenschappelijke belangen en
dankzij partneracties.
De doelstellingen
Vier doelstellingen geven 23 acties weer. De beschrijving van die doelstellingen en acties is toegespitst
op het thema van deze studie.
De kennis in de beroepswereld ontwikkelen
De acties gepland om de opgedane kennis over te brengen aan ondernemingen bestaan enerzijds uit
de ontwikkeling van een portaalsite die gecoördineerde en actuele informatie (meer bepaald over
chemische producten) voor iedereen toegankelijk maakt en anderzijds uit een nationale
informatiecampagne.
De ondernemingen aanmoedigen om een speler in de gezondheid op het werk te worden:
De preventiewerking van de diensten voor de gezondheid op het werk te moderniseren en te
verstevigen
Ondernemingen helpen bij hun risico-evaluatie
De institutionele preventie-instellingen – het ANACT en zijn netwerk, de CNAMTS, het INRS, de
OPPBTP en de MSA – hebben zich de voorbije jaren sterk gemobiliseerd en verschaften de
ondernemingen de middelen en methodes om een risico-evaluatie concreet toe te passen. Die actie
moet voortgezet en uitgebreid worden. In die lijn is het prioritair zaak om:
- beter rekening te houden met de eigenheid van zeer kleine ondernemingen om de efficiëntie van
de risico-evaluatie te verzekeren
- de goede praktijken in ondernemingen beter afstemmen en opwaarderen om zo bij te dragen tot de
ontwikkeling van een preventiecultuur.
Om die doelstellingen te bereiken, zijn een reeks complementaire acties noodzakelijk:
- op nationaal en regionaal niveau een gemeenschappelijk overleg aanknopen met de
beroepsorganisaties om middelen voor kleine en middelgrote ondernemingen te ontwikkelen zodat
ze de beroepsrisico’s makkelijker kunnen evalueren;
- de risicopreventie in ondernemingen efficiënter maken, vooral binnen zeer kleine ondernemingen,
door de aanpassing van het unieke document dat de resultaten van de risico-evaluatie vastlegt;
- een enquête bij ondernemingen met meer dan 50 werknemers organiseren om zo de kennis over
het risico-evaluatiesysteem bij interne preventieactoren beter in te schatten;
- in combinatie met een doelgerichte, aanvullende enquête, de kennis over het risicoevaluatiesysteem bij interne preventieadviseurs in zeer kleine ondernemingen evalueren;
- feedback over de toepassingsvoorwaarden van risico-evaluaties in gevoelige sectoren (bouw en
openbare werken, chemie, onderhoud) analyseren in samenwerking met de OPPBTP of andere
beroepsverenigingen;
- het agentschap belast met gezondheid op het werk zal in 2006 en 2007 methodologische en
referentiële gidsen opstellen.
De rol van de comités voor veiligheid, gezondheid en arbeidsomstandigheden in alle ondernemingen
promoten
Ingenieurs en technici sensibiliseren voor gezondheid op het werk via scholen en een voortgezette
opleiding.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 71/225
De evolutie gezien door een deskundige
-
De verregaande integratie van gezondheids- en veiligheidspreventieboodschappen in het onderwijs
en niet alleen in het technische onderwijs kan een factor van vooruitgang zijn.
-
Er moet een formule (wellicht van regelgevende strekking) op Europees niveau worden gevonden
opdat elke werknemer die zijn personeel blootstelt of zou kunnen blootstellen aan beroepsrisico’s
verplicht een aantal gegevens over veiligheid en gezondheid op het werk krijgt.
-
Ontwikkeling van de elektronische informatie.
-
Wat betreft de MKB’s blijkt een partnerschap met de beroepsorganisaties een mogelijke piste om te
verkennen (redactionele artikels in de vakpers, mailingcontacten met de leden).
4.3.4.4
Visie op een ideaal systeem
Een ideaal systeem kan bestaan uit een systeem waarin iedereen toegang heeft tot informatie
(waarvan de aanvrager de complexiteit kan bepalen) over de gevolgen voor de gezondheid van een
bepaalde activiteit en over de preventiemiddelen.
In dat systeem is gezondheid en veiligheid op het werk een streven dat door alle economische spelers
wordt gedeeld en is dit niet ondergeschikt aan argumenten van economische aard.
Aanpassing van de informatie en de verspreidingswijze aan elk geval is belangrijk. Al is informatie nog
zo sterk aangepast, ze is pas doeltreffend als alle spelers gemobiliseerd en betrokken worden en als ze
voldoende begeleiding krijgt.
4.3.5 Kenmerkende eigenschappen in een notendop
Coördinatie
Het Franse preventiesysteem voor beroepsrisico’s een dualistisch systeem waarbij het ministerie belast
met Arbeid het preventiebeleid opmaakt de regelgeving bepaalt terwijl de sociale
zekerheidsinstellingen, de CNAMTS en de CRAM’s, belast zijn met de vergoeding van
arbeidsongevallen en het risicobeheer. Als verzekeraar oefenen ze een specifieke controle uit, terwijl ze
preventie aanmoedigen in ondernemingen en een technische assistentie verlenen dankzij de expertise
van het INRS.
De nationale coördinatie van de diverse partners, administraties en instellingen, verzekerd door de
hoge raad voor de preventie van beroepsrisico’s en via overleg tussen de minister, de CNAMTS en het
INRS speelt een positieve rol in het Franse preventiebeleid en daarmee samenhangend in het
informatiebeleid.
Paritair beheer en kwalitatieve boodschappen
Het paritaire beheer van het preventiesysteem dat grotendeels gedragen wordt door de sociale
zekerheidsinstellingen draagt onmiskenbaar bij tot meer neutraliteit en objectiviteit, dus tot meer
geloofwaardigheid in de preventieboodschappen.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 72/225
Het INRS als technisch en wetenschappelijk instituut wordt gezien als een autoriteit inzake de redactie
en productie van kwalitatieve en coherente informatie. Het informatieaanbod is concreet en
operationeel, en meestal vrij toegankelijk en gratis beschikbaar. Ook de overkoepelende site van de
sociale zekerheidsinstellingen http://www.risquesprofessionnels.ameli.fr/ kent een succes bij alle
spelers in de onderneming.
Preventiecontracten voor MKB’s
Preventiecontracten zijn overeenkomsten over doelstellingen op nationaal niveau, tussen het nationale
ziekteverzekeringsfonds CNAMTS en de verschillende sectoren. Door deze overeenkomst over de
doelstellingen stemt een sector er met andere woorden mee in om de gezondheid en veiligheid van de
werknemers die hij in dienst neemt, te vrijwaren. De CNAMTS stemt ermee in om technische en
financiële hulp te verlenen aan ondernemingen vertegenwoordigd door de sector die de overeenkomst
over de doelstellingen wenst te ondertekenen.
Strategienota
De strategische oriëntatienota voor 2003-2006 van het Ministerie van Arbeid bevat heel wat
aanwijzingen om de informatie-infrastructuur inzake preventie en bescherming te verbeteren. Met name
de actiepunten met betrekking tot het opzetten van kennisinstrumenten om risico’s te evalueren in
kleine ondernemingen, de implementering van een sociaal watchinstrument om de bedrijfspraktijken
beter te kennen en te verspreiden, de nadruk op sociale dialoog per branche, begeleiding van MKB’s
inzake risico-evaluatie, de versterking van de coördinatie van de preventieve acties en de uitvoering
van gemeenschappelijke actieplannen bevatten krachtige elementen om de informatiestromen te
initiëren en in goede banen te leiden.
Ook het Plan “Gezondheid op het werk 2005-2009” van het Ministerie van Arbeid bevat heel wat
elementen om de informatie-infrastructuur verder vorm te geven. Met name de paragrafen over de
ontwikkeling van de kennis en de aansporing aan de ondernemingen om de eigen verantwoordelijkheid
op te nemen zijn veelbelovend.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 73/225
4.4
Italië
4.4.1 Facts and figures
Aantal ondernemingen en kleine ondernemingen
Het aantal grote ondernemingen is het laatste decennium gedaald, terwijl het aantal kleine en zeer
kleine bedrijven sterk is gestegen. Van de 1.100.000 ondernemingen die in Italië actief zijn, is 98% klein
of middelgroot, met maximum 49 werknemers - goed voor 53% van de beroepsbevolking. 87% van
deze kleine en middelgrote ondernemingen zijn eigenlijk microbedrijven met minder dan 10
werknemers.
Beroepsbevolking
Jaar 2001
Inwoners
Arbeidskrachten
Tewerkgesteld
Niet tewerkgesteld
Bron: ISTAT
In miljoen
57.8
23.3
20.6
9.8
Aantal arbeidsongevallen
Arbeidsongevallen: incidentie met meer dan 3 dagen afwezigheid (per 100.000 tewerkgestelde
personen)
Italië
2000
2001
2002
2003
Landbouw, jacht
8808
7902
6261
6341
en bosbouw
Productie
4930
4698
4105
3899
Bouw
6450
5934
5248
5097
Transport, opslag
5659
5203
5078
5000
en communicatie
Incidentie = (aantal arbeidsongevallen met meer dan 3 dagen afwezigheid dat zich tijdens het jaar heeft voorgedaan / aantal
tewerkgestelde personen in de referentiebevolkingsgroep) x 100.000. Een arbeidsongeval is een afzonderlijke gebeurtenis tijdens
het werk die leidt tot fysieke of psychische schade. Ongevallen op de weg van of naar het werk, gebeurtenissen die louter een
medische oorsprong hebben, en beroepsziekten horen hier niet bij.
Dodelijke arbeidsongevallen: incidentie (per 100.000 tewerkgestelde personen)
Italië
2000
2001
2002
3.3
3.1
2.1
2003
2.8
Incidentie = (aantal dodelijke arbeidsongevallen dat zich tijdens het jaar heeft voorgedaan / aantal tewerkgestelde personen in de
referentiebevolking) x 100.000. Een dodelijk arbeidsongeval is een afzonderlijke gebeurtenis tijdens het werk met fysieke of
psychische schade, die leidt tot de dood binnen het jaar na het ongeval. Ongevallen op de weg van of naar het werk,
gebeurtenissen die louter een medische oorsprong hebben, en beroepsziekten horen hier niet bij. Om de verschillen tussen de
Lidstaten in de spreiding van de arbeidskrachten over de risicosectoren bij te passen, werd een standaardisering toegepast
waarbij elke sector op nationaal niveau hetzelfde gewicht krijgt als in het totaal van de Europese Unie.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 74/225
4.4.2 Informatie-infrastructuur inzake preventie, bescherming en welzijn op het
werk
Schema
Schematische voorstelling van de preventieinfrastructuur in Italië
(Bron: het Italiaans Focal Point)
INAIL
- Verzekering
- Informatie
Permanent adviescomité
voor veiligheid en
gezondheid
ISPESL
- Onderzoek
- Informatie
Italiaans instituut voor
sociale geneeskunde
19 regio’s en 2 autonome provincies
36 lokale
departementen
Lokale
gezondheidsagentschappen
Regionale
arbeidsbureaus
INAIL Regionale
bureaus
Lokale
arbeidsbureaus
INAIL Lokale
bureaus
Nationaal niveau
Nationale
gezondheidsdienst
Regionaal niveau
Nationaal
gezondheidsinstituut
Ministerie van Arbeid en
Sociale Zekerheid
- Regelgeving
- Beleidsbepaling
Lokaal niveau
Ministerie van
Gezondheidszorg
- Regelgeving
- Beleidsbepaling
Onderneming/KMO
Sociale partners
- Advies
- informatie
Beroepsfederaties
- Advies
- Informatie
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Onderzoeksinstituten
Maart 2006 Pagina 75/225
Preventiestructuren in Italië
Het Italiaanse stelsel voor veiligheid en gezondheid op het werk heeft, in zeer brede betekenis, een vrij
complexe en veelledige structuur, gebaseerd op twee fundamentele aspecten: volksgezondheid en
werkgelegenheidsbeleid.
Volksgezondheid
Het Italiaanse OH&S-systeem is georganiseerd binnen de Nationale gezondheidszorg (SSN). Het
Ministerie van Volksgezondheid is het centrale lichaam van de SSN en zijn voornaamste taak is de
nationale planning en coördinatie van alles wat volksgezondheid aangaat.
Het Hoger instituut voor preventie en veiligheid op het werk (ISPESL), dat van het Ministerie van
Volksgezondheid afhangt, is een van de technisch-wetenschappelijke organen van de SSN en houdt
zich bezig met alles wat veiligheid en gezondheid op het werk aangaat. Het ISPESL is lokaal
georganiseerd en heeft 36 afdelingen.
De decentralisering die momenteel in Italië wordt doorgevoerd, belast de 19 regio’s en 2 autonome
provincies met de regionale planning en coördinatie op steeds meer domeinen, waaronder ook OH&S.
Alle activiteiten op het vlak van preventie, controle, inspectie, veiligheid en gezondheid op het werk
vallen onder de bevoegdheid van de Lokale gezondheidsadministratie (ASL), via haar Departement
Preventie, die door elke regio wordt aangesteld. Deze administraties ontwikkelen en verspreiden
informatiemateriaal. De AUSL van Modena werk nauw samen met de MKB’s in de regio en publiceerde
gratis toegankelijke informatie op haar website. Verder organiseert de AUSL om de twee jaar een
tentoonstelling van OH&S-materiaal en -publicaties. In samenwerking met de Kamer van koophandel
en de voornaamste tien ondernemersverenigingen van de provincie, richtte het een informatienetwerk
over OH&S op: www.prevenzio.net.
Andere semi-openbare instellingen die OH&S-materiaal produceren, zijn: EBER (Ente Bilaterale
dell’Emilia Romagna www.eber.org ) en EBAV (Ente Bilaterale Artigianato Veneto www.ebav.veneto.it),
een consortium van vakbonden en werkgeversorganisaties van kleine ondernemingen, respectievelijk
in Emilia Romagna en Veneto, twee Italiaanse regio’s. Ook in andere regio’s werden gelijkaardige
initiatieven door gelijkaardige instellingen in het leven geroepen.
Verder wordt ook privé heel wat OH&S-materiaal geproduceerd; dit wordt verkocht en is niet gratis
verkrijgbaar.
Werkgelegenheidsbeleid
Het Ministerie van Arbeid en sociale zekerheid coördineert de nationale beleidsinitiatieven en
strategieën op het vlak van arbeid en werkgelegenheid. Arbeidsinspecties zijn in heel het land op lokaal
niveau vertegenwoordigd.
Het Nationaal Instituut voor verzekering tegen arbeidsongevallen (INAIL) werkt onder het waakzame
oog van het Ministerie van Arbeid en beheert de fondsen voor verplichte verzekering tegen ongevallen
en ziekten op het werk. Het INAIL heeft in het hele land regionale en lokale kantoren.
Het Italiaanse Instituut voor sociale geneeskunde (IIMS) is een adviesorgaan, binnen het Ministerie van
Arbeid, en wijdt zich aan de studie van en het onderzoek naar sociale ziekten en preventieinstrumenten.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 76/225
Een Permanent adviescomité voor ongevallenpreventie en hygiëne op het werk, geleid door de Minister
van Arbeid, controleert de toepassing van de wetgeving en werkt deze bij; het comité bestaat uit een
groot aantal leden die zich met alle aspecten van OH&S bezighouden. De meest representatieve
organen zijn de volgende: Ministerie van Arbeid, Ministerie van Volksgezondheid, ISPESL, de regio’s
en autonome provincies, de vakbonden, de werkgeversorganisaties. Bovendien worden de volgende
instellingen door één lid vertegenwoordigd: Ministerie van Industrie en handel, Ministerie van
Binnenlandse zaken, Ministerie van Defensie, Ministerie van Vervoer, Ministerie van Landbouw,
Ministerie van milieu, Kabinet van de Eerste minister, INAIL, IIMS, Hoger instituut voor volksgezondheid
(ISS), nationale brandweer, Nationale Onderzoeksraad (CNR), Nationale standaardiseringsinstantie
(UNI), Italiaans Elektrotechnisch Comité (CEI), Nationaal agentschap voor milieubescherming (ANPA).
4.4.3 Bespreking van enkele actoren
4.4.3.1
Actoren in het preventiebeleid
ISPESL
http://www.ispesl.it
Het Istituto Superiore per la Prevenzione e la Sicurezza del Lavoro (ISPESL2) is een openbare
onderzoeksinstelling voor ongevallenpreventie, onder het toezicht van het Italiaanse Ministerie van
Volksgezondheid. Het ISPESL fungeert als deskundige inzake machineveiligheid en treedt op uit
hoofde van het Ministerie van Productieve activiteiten, telkens wanneer wordt vermoed dat een
machine niet aan de richtlijnen in kwestie voldoet. Het ISPESL is het Italiaanse Focal Point bij het
Europees Agentschap voor de veiligheid en de gezondheid op het werk in Bilbao. Het instituut
produceert en verspreidt materiaal over verschillende aspecten van OH&S.
Informatiebronnen van ISPESL
Informatietype
Inhoud
Wetgeving
Wetgeving
Commentaar
Indicatieve richtlijnen
General guidelines
Linee Guida / Guida
pratica
Sensibilisatiemateriaal
Teksten studiedagen
Studies
Prevenzione Oggi
Fogli d’Informazione
Forum
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Werkgever
Werknemer
Preventie-expert
Preventie-expert
Online
Gratis
Online
Gratis
Algemene richtlijnen
Richtlijnen
Preventie-expert
Preventie-expert
Online
Online
Gratis
Gratis
Tijdschrift IT/EN
Preventie-expert
Preventie-expert
Preventie-expert
Online
Online
Abonnement
Online
Abonnement
Online
Gratis
Gratis
95 -116,40 EUR
Login/paswoord
Decreto legislativi
Lettora circolare
Commentaar op
wetgeving
Tijdschrift
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Preventie-expert
Preventie-expert
Geïnteresseerde
Gratis
Maart 2006 Pagina 77/225
Mailing list
Video
Video
Brochures
A casa di Luca
Folders
Hulpmiddelen
Banca dati vibrazioni
Internetlinks
Databank sostanze
pericolose
Databank Sectoral Risk
Profiles
Soluzioni
LaborBase
Guidelines Safety
Management System
(OHSMS)
Guidelines for Risk
Assessment
Safety checks
Sector site
Site Nationaal Register
mesothelioma
WINSORVE
BIOCASC
GEMPI
SE.PRO
ASPED 2000
GAUSS
Streaming video
Clip
Informatie/opleiding
Werknemer
Visserij
Nog niet actief
VHS
Online
Gratis
Trainer
Werknemer
Kinderen 6-11
Visserijsector
Werknemer
Online
Papier
Cd-rom
Papier
Gratis
Databank trillingen
Algemeen
Chemische risico’s
Bouw
Gevaarlijke stoffen
Preventie-expert
Preventie-expert
Online
Online
Gratis
Gratis
Preventie-expert
Online
Gratis
Risicoprofielen
Preventie-expert
MKB
MKB
Werkgever
Werknemer
Preventie-expert
MKB
Online
Gratis
Online
Online
Gratis
Gratis
Online
Gratis
MKB
Online
Gratis
MKB
Visserij
Preventie-expert
Online
Online
Online
Gratis
Gratis
Gratis
Preventie-expert
Online
Gratis
Preventie-expert
Online
Gratis
Preventie-expert
Online
Gratis
Preventie-expert
Preventie-expert
Online
Online
Gratis
Gratis
Preventie-expert
Cd-rom
Online
Online
Log in
Thuisveiligheid
Goede praktijken
Akkoorden en int’l
conventies die Italië
ondertekende
Risico-analyse per :
- risico
- sector
Risico-analyse
Studies
Rapporten
Software
Arbeidshygiëne
Software Catalogus
Biologische agentia
en
kankerverwekkende
stoffen
Software Organisatie
& informatie-model
IDPBW
Software Analyse AO
Software Beheer
“Documento Sanitario
Personale”
Elektromagnetische
velden
Bibliotheek
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 78/225
INAIL
http://www.inail.it
Het Instituto Nazionale per l’Assicurazione contro gli Infortuni sul Lavoro (INAIL 3) is in Italië
verantwoordelijk voor de verplichte verzekering tegen ongevallen en ziekten op het werk. Dit orgaan is
in hoofdzaak belast met het beoordelen van verwondingen of ziekten die een gevolg zijn van de
activiteit op het werk of van een ongeval op weg van of naar het werk; het betaalt ook de
overeenkomstige vergoedingen uit. Sinds kort houdt het INAIL zich ook bezig met het verstrekken van
informatie over OH&S door middel van tal van publicaties.
Het INAIL lanceert heel wat initiatieven rond OH&S-informatie (zo nam het bijvoorbeeld deel aan de
Europese productie van videoclips en tv-spotjes met HSE, HVBG, INRS). Het instituut produceert en
verspreidt materiaal over verschillende aspecten van OH&S. Verder werkt het INAIL voor gelijkaardige
projecten samen met de vakbonden en werkgeversorganisaties.
Informatiebronnen van INAIL
Informatietype
Inhoud
Wetgeving
Decreto ministeriale
Decreto legislativo
Circolare
Indicatieve richtlijnen
Linee Guida
Manuale
Guida operativa
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Wetgeving
Werkgever
Preventieexpert
Online
Gratis
Arbeidsgezondheidszorg &
veiligheid
Arbeidsgezondheidszorg &
veiligheid
Arbeidsgezondheidszorg &
veiligheid
Werknemer
Werkgever
Werknemer
Werkgever
Werknemer
Werkgever
Online
Gratis
Online
Gratis
Online
Gratis
Werknemer
Werknemer
Preventieexpert
Comitéleden
Technici
Werknemer
Preventieexpert
Algemeen
Landbouw
Gevaarlijke
stoffen
Werknemer
Preventieexpert
Preventieexpert
Online
Online
Papier
Gratis
Gratis
Cd-rom
Bestellen
(gratis)
Video
(Napo)
Bestellen
(gratis)
Online
Gratis
Sensibilisatiemateriaal*
Stripverhaal
Brochures **
Diverse onderwerpen
Cd-rom’s **
Diverse onderwerpen
Video **
Diverse onderwerpen
Artikels
Diverse onderwerpen,
ondermeer incentives voor
veiligheid,
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Online
Maart 2006 Pagina 79/225
Teksten
studiedagen/congressen
Radio-spots
TV-spots
Affiche (maakt deel uit
van campagnepakket)
Campagne
Tijdschriften
Hulpmiddelen
Internetsites
Modulistica
managementsystemen,
professionele risico’s in
bepaalde sectoren
Diverse onderweren
Arbeidsveiligheid
AO- &
beroepsziekteverzekering
Financiële incentives
Ondermeer jurisprudentie
Links andere instellingen
sensibilisatiemateriaal
Software beheer AO & BZ administratie
Preventieexpert
Werknemer
Groot publiek
Online
Gratis
Online
Gratis
Werknemer
Online
Gratis
MKB
Preventieexpert
Werkgever
Online
Online
Papier
Gratis
Preventieexpert
Werknemer
Werkgever
Online
Gratis
Online
Gratis
Abonnement
Bibliotheek
* De productie en de verdeling van het sensibilisatiemateriaal gebeurt via verschillende kantoren in diverse regio’s
** Indeling op de site in kolommen : naam product, inhoud product, doelpubliek !
4.4.3.2
Netwerken en platformen in het preventiebeleid
Focal Point
http://it.osha.eu.int
Het ISPESL is het Italiaanse Focal Point in het informatienetwerk van het Europees Agentschap voor
de veiligheid en de gezondheid op het werk. Het ISPESL beheert de website van het Focal Point en
organiseert en coördineert het Nationale netwerk van de informatiebronnen over gezondheid en
veiligheid op het werk. Het netwerk bestaat uit een brede waaier van instellingen: overheidsinstanties,
federaties, werknemersorganisaties, beroepsorganisaties, onderzoeksinstituten en andere organisaties.
4.4.3.3
Begeleidingsstructuren voor de onderneming/MKB
Sociale partners
Werkgeversverenigingen
CONFAPI - Confederazione Italiana della Piccola e Media Impresa
CNA - Confederazione Nazionale dell'Artigianato e della Piccola e Media Impresa Assicredito
Confindustria
Confagricoltura
Confesercenti - Confederazione Italiana Commercio, Turismo e Servizi
Confcooperative - Confederazione Cooperative Italiane
Confcommercio - Confederazione Generale Italiana del Commercio, Turismo, Servizi e delle PMI
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 80/225
Coldiretti - Confederazione Nazionale Coltivatori Diretti
CIA - Confederazione Italiana Agricoltori
CASA - Confederazione Autonoma Sindacati Artigiani
CLAAI - Confederazione delle Libere Associazioni Artigiane Italiane
Werknemersverenigingen
CGIL - Confederazione Generale Italiana del Lavoro
CISL - Confederazione Italiana Sindacati Lavoratori
UIL - Unione Italiana del Lavoro
UGL - Unione Generale del Lavoro
CISAL - Confederazione Italiana Sindacati Autonomi Lavoratori
CIDA - Confederazione Italiana Dirigenti d'Azienda
Unionquadri - Confederazione Italiana Unionquadri
4.4.4 Huidige en toekomstige patronen van informatiestroom
4.4.4.1
Minpunten
4.4.4.2
Sterke en zwakke punten van bestaande informatiestroom
De wetgeving is niet harmonieus genoeg.
Veiligheid en gezondheid wordt vooral in grote ondernemingen georganiseerd.
Er is nood aan preventiebeleidsinitiatieven, onder meer omdat het ongevallencijfer in
Italië het hoogste van Europa is.
Er is een grote behoefte aan een betere netwerking voor de verschillende actoren.
Niet alle regio’s hebben toegang tot hetzelfde OH&S-materiaal, omdat de Lokale
gezondheidsinstanties in sommige regio’s actiever zijn dan in andere.
Niet alle ondernemingen zijn op de hoogte van het soort van materiaal dat voorhanden is
of weten waar ze ernaar moeten vragen.
Succesfactoren van bestaande informatiestroom
De MKB’s konden de begrijpelijke publicaties voor werknemers waarderen, omdat ze hen hielpen om
hun wettelijke verplichtingen na te komen, namelijk de werknemers informeren over de bestaande
risico’s.
4.4.4.3
Toekomstige evolutie
De risicoaanpak, met de huidige klemtoon op veiligheid, moet worden ontwikkeld in de richting van een
gezondheidsperspectief, waardoor men meer vat zou krijgen op het preventieperspectief.
De grootste verwezenlijking was het gevolg van de invoering van Wet 626/94, die de Europese richtlijn
betreffende de nood aan risicobeheer op de werkplek in de Italiaanse wetgeving invoerde. De
ingeslagen weg wordt voorgezet, op basis van de evolutie van de kennis en op basis van de behoeften
van de werkgevers.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 81/225
4.4.4.4
Visie op een ideaal systeem
Het INAIL is van plan om een website te creëren met daarop ook een soort inventaris van al het
bestaande materiaal (of toch ten minste van het materiaal dat door openbare of semi-openbare
instellingen wordt geproduceerd), met informatie over de verdelers en de eventuele kostprijs. Uiteraard
moet deze website de nodige promotie krijgen bij de kleine ondernemingen, om er zeker van te zijn dat
zij weet hebben van deze website.
In de toekomst moet er ook een beleid komen voor “goede industriële betrekkingen”, met de
bevordering van beleidsinitiatieven voor ongevallenpreventie. Dat betekent dat er meer dialoog, meer
participatie en meer goede praktijken moeten komen, op de werkplek, bij de bedrijven en op lokaal
niveau.
4.4.5 Kenmerkende eigenschappen in een notendop
Lokale gezondheidseenheid
Hoewel de lokale gezondheidseenheden vooral bekend zijn om hun inspecties, verstrekken ze ook
informatie en geven ze opleidingen. Doordat ze tegelijkertijd inspecteren en adviseren, krijgen de
activiteiten van de lokale gezondheidseenheden van heel wat begunstigden kritiek. Zo hebben
organisaties die kleine ondernemingen vertegenwoordigen, beweerd dat de inspectie- en
controleactiviteiten arbitrair en tegenstrijdig zijn en dat hun strategie weinig coherent is. Ook het feit dat
er tussen de regio’s zulke grote verschillen zijn, wordt fel bekritiseerd.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 82/225
4.5
Polen
4.5.1 Facts and figures
Aantal ondernemingen en kleine ondernemingen
Kleine en middelgrote ondernemingen vertegenwoordigen meer dan 90 procent van het totaal aantal
ondernemingen (2,4 miljoen ondernemingen). Hiervan hebben 90% tot 5 werknemers in dienst (2.1
miljoen micro-ondernemingen. De kleine en middelgrote ondernemingen hebben meer dan de helft van
de 11,1 miljoen actieve werkpopulatie in dienst en dragen 40% van het BNP bij.
Volgens Poolse statistieken telt het land 2,900,000 kleine en middelgrote ondernemingen; dit zijn
ondernemingen tot 250 werknemers. De MKB’s tellen 5,5 miljoen werknemers, of meer dan 60% van
de werkende populatie. De Poolse MKB sector is een sector van micro-ondernemingen.
Beroepsbevolking
Jaar 2003
Inwoners
Arbeidskrachten
Tewerkgesteld
Niet tewerkgesteld
Bron: GUS
In miljoen
38.6
16
14.8
3.0
Aantal AO
Aantal ongevallen
Aantal zwaar gewonden
Aantal dodelijke ongevallen
2002
80.494
1.037
520
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
2001
85.275
+9,8%
+6,1%
Maart 2006 Pagina 83/225
4.5.2 Informatie-infrastructuur inzake preventie, bescherming en welzijn op het
werk
Schema
Schematische voorstelling van het Poolse systeem voor preventie en bescherming op het werk.
(Bron: CIOP)
Parlement
Raad voor Arbeidsbescherming
Ministerraad
Samenwerkingsverbanden
Nationale
Arbeidsinspectie
- inspectie
- advies
- informatie
- ondersteuning
Ministerie van Gezondheid
- beleidsbepaling
- regelgeving
Gezondheidsinspectie
- inspectie
- informatie
Ministerie van Arbeid en Sociale
Zaken
- beleidsbepaling
- regelgeving
Technische inspectie
- inspectie
- informatie
Nofer Institute of
Occupational
Medicine
- onderzoek
Regionale bureaus
CIOP
-
Regionale bureaus
Regionale bureaus
Sociale
zekerheidsinstituut
- uitkering
- informatie
informatie
advies
ondersteuning
Regionale bureaus
Onderneming/KMO
Federaties
Sociale partners
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 84/225
Preventiestructuren in Polen
Het staatstoezicht over de werkomstandigheden wordt uitgevoerd door de Nationale arbeidsinspectie,
de Sanitaire inspectie, het Technisch inspectiebureau, de mijnoverheid en andere toezichtorganen van
de staat. De arbeidsbescherming in Polen omvat ook een sociale controle van de OH&Somstandigheden. Het arbeidswetboek regelt de verantwoordelijkheid van de werkgevers en de
werknemers bij inbreuken tegen de voorschriften inzake arbeidsbescherming.
Instellingen die voor de verspreiding van OH&S-informatie een belangrijke rol spelen, zijn:
- Het Centraal instituut voor arbeidsbescherming/de Nationale onderzoeksinstelling
(http://www.ciop.pl): deze onderzoeksinstelling houdt zich intensief bezig met het verbeteren van de
werkomstandigheden;
- Het Ministerie van arbeid en sociale zaken (http://www.mgip.gov.pl/): deze regeringsinstantie maakt
de uitvoering van verplichtingen inzake arbeidsaangelegenheden en tegenover andere
administratieve afdelingen mogelijk;
- De Nationale arbeidsinspectie (http://www.pip.gov.pl): dit orgaan houdt toezicht op en inspecteert
de naleving van de arbeidswetgeving, vooral wat de voorschriften en regels inzake veiligheid en
gezondheid op het werk betreft;
- Andere, bv. deelnemers van het Pools Informatienetwerk van het Poolse Focal Point.
Deze instellingen werken mee aan activiteiten die gericht zijn op preventie en de promotie van OH&Saangelegenheden, ze organiseren evenementen en campagnes, ontwikkelen publicaties, websites,
enz. en geven deskundig advies.
4.5.3 Bespreking van enkele actoren
4.5.3.1
Actoren in het preventiebeleid
Ministerie van arbeid en sociale zaken
http://www.mpips.gov.pl/
Het Ministerie geeft het OH&S-beleid in Polen vorm en stelt de OH&S-voorschriften op. De nieuwe
regelgeving wordt gepubliceerd in het officieel publicatieblad en staan vrij ter beschikking op de website
van het Poolse parlement. Informatie over regelgeving, toelichtingen en praktische commentaar worden
online aangeboden door het Ministerie van arbeid en eveneens via CIOP-PIB.
De Mijnoverheid van de staat
http://www.wug.gov.pl/a_index.html
Deze instantie is belast met de analyse van de werkomstandigheden en van de blootstelling aan en de
gevolgen van arbeidsongevallen en beroepsziekten in de Poolse mijnen. Ze neemt het veiligheidsbeleid
en de risicoanalysesystemen onder de loep. Ze gaat na of de voorschriften worden nageleefd, en zorgt
voor recente informatie over preventie- en beschermingsmaatregelen. De Mijnoverheid verspeidt
publicaties en stelt gratis informatie ter beschikking op de website.
Het Technisch inspectiebureau
http://www.udt.gov.pl/
Het Technisch inspectiebureau werd belast met het uitvoeren van de verplichte inspectie van de
technische uitrustingen en installaties.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 85/225
De Nationale arbeidsinspectie
http://www.gip.pl/html/en/html/index.htm
De Nationale arbeidsinspectie van Polen houdt toezicht op en inspecteert de naleving van de wetten en
voorschriften inzake veiligheid en gezondheid. De Inspectie onderzoekt arbeidsongevallen en
beroepsziekten en verschaft informatie en advies.
Het Nationale Arbeidsinspectieprogramma 2004-2006
http://www.pip.gov.pl/html/en/doc/00000010.pdf
Met zijn langlopende activiteitenprogramma streeft de Arbeidsinspectie ernaar om haar inspectietaken
beter uit te voeren door het inspectiewerk af te stellen op de economische tak en de industrietakken
met hoge risico’s. Tegelijkertijd breidt ze ook haar preventieacties uit. Door de enorme stijging van het
aantal economische eenheden en het feit dat in werkelijkheid slechts een klein percentage van de
ondernemingen jaarlijks kon worden geïnspecteerd, moest de uitbreiding van de preventieactiviteit in de
langetermijnstrategie van de NAI worden opgenomen, vooral dan in de vorm van advies en juridische
en technische begeleiding. In 2006 wordt een campagne gevoerd om het gevaar voor vallen vanop
grote hoogte uit te schakelen.
Overzicht van de activiteiten van de Arbeidsinspectie in 2006
Doel
Preventieactiviteiten, waaronder ook
Bijkomende informatie, voorbeelden
promotieacties
Werkgevers
Wedstrijden om de initiatieven van
werkgevers die zich inzetten om de
werkomstandigheden te verbeteren en
te komen tot een hoger niveau van
veiligheid op het werk, te waarderen.
Opleiding
Brochures, publicaties (op het internet),
campagnes, preventieprogramma’s,
checklists
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
De NAI is van plan om een volgende editie
te lanceren van een Poolse wedstrijd, met
de slogan “Werkgever – organisator van
veilig werk”. Ook van een andere Poolse
wedstrijd komt er een nieuwe editie: hier
wordt gepeild naar de kennis over de
wettelijke arbeidsbescherming en OH&Sregels voor tienerwerknemers die in
ambachtelijke ateliers een beroepsopleiding
volgen.
Op regionaal niveau werden de volgende
wedstrijden georganiseerd:
- Wedstrijd voor de actiefste arbeidsinspecteur voor bedrijven – in
samenwerking met de vakbonden;
- Veilig bouwterrein;
- Veilige bakkerij;
- wedstrijd die de OH&S-kennis test van
leerlingen van landbouwscholen en
privéboerderijen.
In 2002 organiseerde de Arbeidsinspectie
opleidingssessies voor 5.500 werkgevers.
Voorbeelden op de website:
- Veiligheid in de bouwsector
- Veiligheid in de landbouw
- Risicoanalyse in 5 stappen
- Werkgeversgids
Maart 2006 Pagina 86/225
Speciaal ontworpen informatieprogramma’s vullen een groot aantal
inspectieactiviteiten aan.
De realisatie van informatie- en
promotieprogramma’s is bedoeld om voor
de volgende aangelegenheden activiteiten
te ondersteunen:
- Tewerkstelling van jonge werknemers
- Preventie van beroepsrisico’s in de
metallurgie
- Preventie van beroepsrisico’s in
verband met schadelijke gevolgen van
asbest voor werknemers die
tewerkgesteld zijn in de verwijdering
ervan
- Levensgevaar of gevaar voor de
gezondheid op privéboerderijen en, in
het bijzonder, gevaar voor kinderen
- Neutraliseren van de gevolgen van
psychologische belasting en stress op
de werkplek
Sociale
partners
Vakbondsactivisten
Regering
Media
Binnen de structuur van voortgezette
samenwerking met de sociale partners
organiseert de NAI mee
wetenschappelijke conferenties,
symposia en seminaries.
Een zeer belangrijk aspect van de
promotieactiviteiten is het opstellen en
uitgeven van gespecialiseerde
publicaties, die bij de sociale partners
en bij de landbouwers als een vorm van
promotie worden verspreid.
Opleiding
Opleiding voor vertegenwoordigers
van lokale autonome overheden en
lokale administraties.
Samenwerking met de massamedia
om informatie over arbeidsbescherming
te verspreiden
Onderscheidingen voor journalisten
die zeer sterk bij de popularisatie van
arbeidsbescherming betrokken zijn
In 2002 organiseerde de Arbeidsinspectie
opleidingssessies voor 10.000
vakbondswerkers.
In 2002 organiseerde de Arbeidsinspectie
opleidingssessies voor 2.300
vertegenwoordigers uit de publieke sector
Partnerships
De Nationale arbeidsinspectie hecht bijzonder veel waarde aan de samenwerking met de vakbonden
en de werkgeversorganisaties. In 2006 betreft deze samenwerking de volgende aspecten:
• inhoudelijke en methodologische bijstand, gecombineerd met opleiding van vakbondsactivisten,
arbeidsinspecteurs en werkgevers, door de organisatie van seminaries die zijn gebaseerd op de
kennis en de ervaring van de arbeidsinspecteurs en de wetenschappelijke medewerkers;
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 87/225
•
•
uitwisseling van informatie over arbeidsbescherming;
advies voor de sociale partners – tijdens inspecties in de ondernemingen en in de kantoren van de
NAI, de vakbonden of de werkgeversorganisaties.
De Nationale arbeidsinspectie blijft vergaderingen organiseren met de directie van de inspectiebureaus
op centraal en regionaal niveau, met de vertegenwoordigers van de vakbonden en de
werkgeversorganisaties; de bedoeling is om wederzijds begrip in de hand te werken en
gemeenschappelijk actie te ondernemen voor een betere naleving van de arbeidswetgeving. Bovendien
onderneemt de Nationale arbeidsinspectie informatie- en adviesacties om het opstellen van collectieve
arbeidsovereenkomsten te stimuleren.
De Nationale arbeidsinspectie werkt samen met de sociale zekerheidsinstelling aan de uitschakeling
van gevaren die leiden tot arbeidsongevallen en beroepsziekten. Beide organisaties vervullen de
functie van contactbureau waar het gaat om de conformiteit met wettelijke voorschriften inzake de
terbeschikkingstelling van werknemers in het kader van Richtlijn nr. 96/71/EC van het Europees
Parlement en van de Raad van 16 december 1996 betreffende de terbeschikkingstelling van
werknemers met het oog op het verrichten van diensten.
De Nationale arbeidsinspectie coördineert haar informatieactiviteiten (o.a. opleidingen) met andere
inspectieorganen, zoals:
• De Sanitaire Inspectie van de staat (gevaar voor zware industriële ongevallen; kankerverwekkende,
mutagene en biologische stoffen);
• De controleorganen voor de bouw (veiligheid in de bouwsector);
• De technische inspectieorganen (gevaar voor zware industriële ongevallen; ondernemingen met
een hoog risico, bouwsector, LPG-verdelers en benzinestations);
• De Mijnoverheid van de staat (gezamenlijke mijninspecties en preventieacties);
• De Inspectie voor milieubescherming (gevaar voor zware industriële ongevallen, asbestverwijdering
en afvalbenutting);
• De nationale brandweer (gevaar voor zware industriële ongevallen, opslaan en verdelen van
brandstoffen en gassen);
• Alle instellingen die een samenwerkingsakkoord hebben ondertekend voor de verbetering van de
werkgebonden veiligheid en gezondheid in de landbouw.
Het Centraal instituut voor arbeidsbescherming CIOP
http://www.ciop.pl
Het CIOP voert wetenschappelijk onderzoek uit met de bedoeling nieuwe technologische en
organisatorische oplossingen te vinden die nuttig zijn om werkomstandigheden te creëren die conform
zijn met de veiligheid op het werk en de ergonomische vereisten; verder bepaalt het de
wetenschappelijke grondslagen voor de ontwikkeling van sociaal-economische beleidsinitiatieven in
Polen op het vlak van veiligheid en gezondheid op het werk.
47 personen houden zich bezig met activiteiten rond OH&S-informatie, d.w.z. opstellen van een
website, publicaties, promotie, wetenschappelijke informatie, bibliotheek, vorming,... De totale begroting
voor projecten rond OH&S-informatie bedroeg in 2004 1,1 miljoen euro.
OH&S-informatieactiviteiten zijn doorgaans niet-commercieel. OH&S-informatie is doorgaans gratis
(website, brochures, folders), alleen sommige publicaties, zoals boeken, en opleidingen worden tegen
betaling aangeboden.
De informatie wordt voor verschillende doelgroepen voorbereid, onder meer voor kleine
ondernemingen: folders, checklists, website specifiek voor MKB’s en microbedrijven. De aanpassing
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 88/225
van de informatie aan de specifieke behoeften van MKB’s steunt op de resultaten van de analyse van
de gebruikersnoden en de gekregen feedback.
Informatie over specifieke onderwerpen is bijzonder populair, nuttig en doeltreffend zowel voor de
werkgever als voor de werknemer. Het CIOP-PIB stelt thema-informatie op, die wordt opgenomen in de
lijst van het Europees Agentschap voor de veiligheid en de gezondheid op het werk en van andere
nationale instellingen die zich met OH&S bezighouden. Een sectorgerichte aanpak is vooral van
toepassing in sectoren met een hoog risicogehalte.
De informatie over specifieke risico’s wordt opgesteld in de vorm van artikelen en softwarehulpmiddelen; de gebruikers vinden deze informatie nuttig en doeltreffend. Het CIOP-PIB verstrekt de
informatie zowel in een gedrukte als in een elektronische versie. De MKB’s geven de voorkeur aan de
papieren publicaties, terwijl de grotere ondernemingen liever de elektronische bronnen raadplegen.
Het instituut coördineert de campagne rond de Europese Week voor veiligheid en gezondheid op het
werk en coördineert de activiteiten van het Pools Focal Point informatienetwerk.
Informatiebronnen van CIOP
Informatietype
Inhoud
Wetgeving
Wetteksten
Sensibilisatiemateriaal
The International Journal
of Occupational Safety &
Ergonomics (JOSE)
(EN)
Occupational Safety –
Science and Practice
(Pools)
Monografie (in Pools)
Principles and Methods
of Assessing the
Working Environment
(Journal)
Nieuws
Organisatie van beurzen
en conferenties
Forum (PL)
Hulpmiddelen
STER (PL)
Chemical safety data
sheets (PL)
InfoNorm (PL)
OSH website voor MKB
(EN, PL)
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Verwijzing naar
wetteksten in MKB
gedeelte, per
sector
MKB
Expert
Online
Gratis
Tijdschrift int’l OSH
Expert
Papier
Online
Betalend
OSH
Expert
Papier
Betalend
OSH
OSH – specifieke
problemen
Expert
Expert
Papier
Papier
Betalend
Betalend
Actualiteiten
OSH
Expert
Expert
Online
Gratis
OSH
Expert
Software OSHmanagement
Gevaarlijke stoffen
Expert
Cd-rom
Expert
Cd-rom
300 PLN
Online
Gratis
Bibliografische info
over normen
Wetgeving, goede
praktijken, risico-
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Expert
MKB
Micro-bedrijven :
Maart 2006 Pagina 89/225
analyse,
verplichtingen
werkgever,
verwijzing naar
instituten
OSH website voor MKB
(enkel in het Pools)
Bibliotheek
Raadpleging literatuur,
verschillende
databanken
bouw
houtverwerking
wagen constructie
voedselverwerking,
bakkerijen
MKB
Online
Gratis
Experten
Social Insurance Institution (Zak?ad Ubezpieczen' Spo?ecznych)
http://www.zus.pl/
Sociale zekerheidsinstelling belast met uitkeringen van begunstigden, o.a. werkgerelateerde ongevallen
en beroepsziekten.
4.5.3.2
Netwerken en platformen in het preventiebeleid
Focal Point
http://pl.osha.eu.int
www.bp.edu.pl/listaksi.stm
Het Centraal instituut voor arbeidsbescherming wordt door het Ministerie van arbeid en sociaal beleid
aangesteld als het nationale Focal Point van het Europees Agentschap voor de veiligheid en de
gezondheid op het werk. De deelnemers aan het netwerk nemen actief deel aan de informatie- en
promotieactiviteiten zoals campagnes, verspreiding van publicaties.
Veiligheid eerst
http://www.mikrofirmabhp.pl/6718.html
Deze website is bestemd voor microbedrijven en biedt leerrijke en gebruiksvriendelijke informatie voor
de volgende sectoren: bouw, houtverwerking (in het Pools), automechanica (in het Pools),
voedselbereiding, brood- en banketbakkerij (in het Pools). Aan de hand van de informatie kunnen de
werkgevers zelf beoordelen hoe het met de veiligheid in hun onderneming is gesteld. Verder wordt op
deze website een discussie gevoerd over de fundamentele plichten van de werkgevers, met
verwijzingen naar de wet; de OH&S-checklists geven een overzicht van mogelijke gevaren en van
beschermingsmaatregelen.
Veilig bouwen!
http://www.gip.pl/html/en/html/80050100.htm
Informatiecampagne door de Nationale arbeidsinspectie, medegefinancierd door de Europese Unie. De
Arbeidsinspectie heeft publicaties opgesteld over een aantal aspecten van veiligheid op het werk in de
bouwsector; ze organiseert opleidingen en conferenties en biedt juridisch en technisch advies. Verder
staat ze ook kleine en middelgrote ondernemingen bij op het vlak van zelfinspectie. Bovendien is er ook
een hulplijn voor specifieke vragen voor de bouwsector. De Nationale arbeidsinspectie werkt voor de
uitvoering van haar wettelijke taken samen met overheidsinstellingen, instanties voor inspectie van en
toezicht over de werkomstandigheden, vakbonden, werkgeversorganisaties en R&D-centra.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 90/225
4.5.3.3
Begeleidingsstructuren voor de onderneming/MKB
Beroepsfederaties en economische actoren
Polish Agency for Enterprise Developement (Polska Agencja Rozwoju Przedsie;biorczos'ci)
http://www.parp.gov.pl/
The Polish Chamber of Commerce (Krajowa Izba Gospodarcza)
http://www.kig.pl/rada.php
Polish Craft Association (Zwia;zek Rzemios?a Polskiego)
http://www.zrp.pl/default.asp
Sociale partners
National Commission of NSZZ "Solidarnos'c'" (Komisja Krajowa NSZZ Solidarnos'c')
http://www.solidarnosc.org.pl/
All-Poland Alliance of Trade Unions OPZZ (Ogólnopolskie Porozumienie Zwia;zków Zawodowych
OPZZ)
http://opzz.org.pl/nowa/
Confederation of Polish Employers (Konfederacja Pracodawcw Polskich)
http://www.kpp.org.pl/
Polish Confederation of Private Employers Lewiatan (Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych
Lewiatan)
http://www.prywatni.pl/
4.5.4 Huidige en toekomstige patronen van informatiestroom
4.5.4.1
Sterke en zwakke punten van bestaande informatiestroom
Het sterke punt van het bestaande informatiesysteem is het feit dat er steeds meer informatiebronnen
ter beschikking zijn: website, bibliotheek,... Sommige daarvan zijn bestemd voor de MKB’s. Het zwakke
punt houdt wellicht verband met de beperkte internettoegang in ondernemingen en met de praktische
hindernissen om de eigenlijke werkplekken van de MKB’s te benaderen.
4.5.4.2
Succesfactoren van bestaande informatiestroom
Het succes is voornamelijk te danken aan het feit dat er voor OH&S-informatie een steeds groter
publiek is: bv. gebruikers van de website, waaronder ook de website voor MKB’s.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 91/225
4.5.4.3
Toekomstige evolutie
Een degelijk evenwicht tussen de traditionele en de moderne communicatiekanalen, in combinatie met
de ontwikkeling van de informatietechnologie, is een essentieel punt in de ontwikkeling van het OH&Sinformatiesysteem.
4.5.4.4
Visie op een ideaal systeem
In een ideaal informatiesysteem zou het informatieaanbod afgestemd zijn op de informatiebehoeften
van de gebruikers; daarvoor moet voortdurend worden opgevolgd wat de behoeften van de gebruikers
zijn (feedback, onderzoek) en moet het aanbod worden aangepast. Bovendien zou het een
veiligheidscultuur moeten scheppen waarin de klemtoon ligt op preventie.
4.5.5 Kenmerkende eigenschappen in een notendop
In Polen spelen een aantal instituten een belangrijke rol in de verspreiding van informatie inzake
preventie: het Ministerie van arbeid en sociale zaken, de nationale arbeidsinspectie en het Centraal
instituut voor arbeidsbescherming CIOP. Deze instituten participeren in preventie- en
promotieactiviteiten, zij organiseren evenementen en campagnes, verspreiden publicaties, websites en
zij bieden deskundig advies.
Naast de inspectietaken van de Arbeidsinspectie vervult deze een belangrijke advies- en informatierol.
De preventierol van de Arbeidsinspectie is onderdeel van een strategie op lange termijn, meer bepaald
in de vorm van advies en wettelijke en technische richtsnoeren. De Arbeidsinspectie werkt nauw samen
met andere inspectiediensten, de sociale partners, het instituut voor sociale zekerheid en de
onderzoeksinstituten. Samenwerkingsverbanden en –projecten betreffen het opstellen van collectieve
arbeidsovereenkomsten, gemeenschappelijke opleidingen, informatieacties en campagnes om
specifieke risico’s en risicosectoren aan te pakken en informatie-uitwisseling.
De onderzoeksinstituten CIOP en NOFER zijn belangrijke en toonaangevende spelers in de Europese
en internationale preventiewereld. CIOP coördineert als Focal Point van het Europees Agentschap voor
veiligheid en gezondheid op het werk een reeks informatieacties en campagnes, zoals deze van de
Europese Week voor veiligheid en gezondheid op het werk. Het Focal Point platform verenigt
uiteindelijke alle spelers die actief zijn in het domein van preventie.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 92/225
4.6
Spanje
4.6.1 Facts and figures
Aantal ondernemingen en kleine ondernemingen
99,67% van de ondernemingen in Spanje zijn kleine tot middelgrote ondernemingen met minder dan
250 werknemers. 97,79% van de ondernemingen zijn kleine ondernemingen met minder dan 50
werknemers. 93,10% van de ondernemingen zijn micro-ondernemingen die minder dan 20 werknemers
tewerkstellen.
Kleine ondernemingen tot 50 werknemers stellen 46% van alle werknemers tewerk. Mini-MKB’s tot 20
werknemers stellen 32% van alle werknemers tewerk.
# werknemers
Aantal ondernemingen in 2004
Aantal werknemers in 2004
Absolute aantallen
Absolute aantallen
in duizenden
% cumulatief
% cumulatief
1-2
3 -5
681.526
280.024
53,5%
75,5%
905,2
1.047,1
6,9%
15,0%
6-9
10 - 19
124.645
98.646
85,3%
93,1%
897,8
1.320,9
21,9%
32,1%
20 - 25
26 - 49
23.097
36.543
94,9%
97,7%
514,0
1.276,2
36,1%
46,0%
50 - 100
101 - 249
15.969
7.989
99,0%
99,6%
1.101,1
1.214,4
54,4%
63,8%
250 - 499
500 - 999
2.283
1.022
99,8%
99,9%
785,3
703,4
69,9%
75,3%
>=1000
851
100%
1.272.595
3.193,0
12.958,4
100%
Totaal
Beroepsbevolking
Jaar 2000
Inwoners
Arbeidskrachten
Tewerkgesteld
Niet tewerkgesteld
Bron: INE, MTAS
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
In miljoen
40.50
16.84
14.47
2.37
Maart 2006 Pagina 93/225
Aantal arbeidsongevallen
Arbeidsongevallen: incidentie met meer dan 3 dagen afwezigheid (per 100.000 tewerkgestelde
personen)
Spanje
2000
2001
2002
2003
Landbouw, jacht
2763
2523
2461
2401
en bosbouw
Productie
8977
8861
8674
8820
Bouw
14807
14797
14246
13651
Transport, opslag
6603
6414
6330
6526
en communicatie
Incidentie = (aantal arbeidsongevallen met meer dan 3 dagen afwezigheid dat zich tijdens het jaar heeft voorgedaan / aantal
tewerkgestelde personen in de referentiebevolkingsgroep) x 100.000. Een arbeidsongeval is een afzonderlijke gebeurtenis tijdens
het werk die leidt tot fysieke of psychische schade. Ongevallen op de weg van of naar het werk, gebeurtenissen die louter een
medische oorsprong hebben, en beroepsziekten horen hier niet bij.
Dodelijke arbeidsongevallen: incidentie (per 100.000 tewerkgestelde personen)
Spanje
2000
2001
2002
4.7
4.4
4.3
2003
3.7
Incidentie = (aantal dodelijke arbeidsongevallen dat zich tijdens het jaar heeft voorgedaan / aantal tewerkgestelde personen in de
referentiebevolking) x 100.000. Een dodelijk arbeidsongeval is een afzonderlijke gebeurtenis tijdens het werk met fysieke of
psychische schade, die leidt tot de dood binnen het jaar na het ongeval. Ongevallen op de weg van of naar het werk,
gebeurtenissen die louter een medische oorsprong hebben, en beroepsziekten horen hier niet bij. Om de verschillen tussen de
Lidstaten in de spreiding van de arbeidskrachten over de risicosectoren bij te passen, werd een standaardisering toegepast
waarbij elke sector op nationaal niveau hetzelfde gewicht krijgt als in het totaal van de Europese Unie.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 94/225
4.6.2 Informatie-infrastructuur inzake preventie, bescherming en welzijn op het
werk
Schema
Schematische voorstelling van het Spaanse systeem voor preventie en bescherming op het werk.
(Bron: INSHT)
Ministerie van Gezondheid
Regionale oveheden
Nationale overheden
Ministerie van Arbeid en Sociale Zekerheid
-
wetgevend kader
-
wetgevend kader
-
beleid
-
beleid
Onderstaatssecretariaat
voor Arbeid en Sociale
Zekerheid
Secretariaat-Generaal
voor Tewerkstelling
Staatssecretariaat voor
sociale zekerheid
Directoraat-Generaal
voor Arbeidsinspectie en
Sociale Zekerheid
Nationaal Instituutvoor
Arbeidsveiligheid en hygiëne
Verzekeringsinstituten
(Vereniging voor
ongevalspreventie)
APA
Arbeidsomstandigheden - Barcelona
Nieuwe
technologieën Madrid
Beschermingsmiddelen - Sevilla
Regionale administraties
Administratie
Controle van
machines - Vizcaya
Carlos III Health Institute
Centra voor veiligheid
en gezondheid
Onderneming/KMO
Sociale partners
Sectorfederaties
- Advies
- Advies
- Informatie
- Informatie
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 95/225
Preventiestructuren in Spanje
De administratieve structuur in Spanje bestaat uit een Algemene staatsadministratie (Administración
General del Estado) en zeventien Administraties van de autonome regio’s. De Spaanse wetgeving
voorziet in bepalingen voor een eenvormig OH&S-beleid op het hele Spaanse grondgebied; deze
bepalingen worden in hoofdzaak door het Ministerie van Arbeid en sociale zaken (Ministerio de Trabajo
y Asuntos Sociales) opgesteld en doorgaans door de Administraties van de autonome regio’s ten
uitvoer gelegd.
De coördinatie van de verschillende organen is een van de taken van de Nationale Commissie voor
gezondheid en veiligheid op het werk (Comisión Nacional de Seguridad y Salud en el Trabajo), die de
overheid steunt bij het opstellen van het gepaste beleid. De verantwoordelijke overheden en de
voornaamste werkgevers- en werknemersorganisaties zijn in de Commissie vertegenwoordigd.
Wat de betaling van uitkeringen betreft, zijn de werknemers door het nationale sociale zekerheidsstelsel
verzekerd tegen de gevolgen van arbeidsongevallen en beroepsziekten. Ondernemingen kunnen zich
ook verenigen in een beleggingsfonds voor arbeidsongevallen en beroepsziekten (Mutuas de
Accidentes de Trabajo y Enfermedades Profesionales de la Seguridad Social).
De Inspectie Arbeid en sociale zekerheid (Inspección de Trabajo y Seguridad Social) houdt toezicht op
de naleving van de bepalingen inzake gezondheid en veiligheid op het werk; daartoe behoren ook
aspecten die gevolgen kunnen hebben voor de gezondheid en de veiligheid van de werknemers op het
werk.
Het Nationaal instituut voor veiligheid en hygiëne op het werk (INSHT) is het wetenschappelijke en
technische orgaan dat binnen de Algemene staatsadministratie belast is met het onderzoeken van de
OH&S-omstandigheden en het bevorderen en verbeteren van de gezondheid en veiligheid op het werk.
Het staat tevens aan het hoofd van het Algemeen secretariaat van de Nationale commissie voor
gezondheid en veiligheid op het werk en verleent aan deze laatste technische en wetenschappelijke
hulp telkens als dat nodig is. Verder is het ook de taak van het INSHT om technisch advies te geven bij
het opstellen van wetten en bij nationale en internationale standaardisering. Het INSHT staat ook
centraal in de betrekkingen met de Europese Unie.
Opdrachten en functies:
Het Spaanse Nationaal systeem voor gezondheid en veiligheid op het werk heeft een omvangrijke en
complexe organisatiestructuur.
- De Arbeidsadministratie ontwikkelt normen en wetten, bevordert gezondheid en veiligheid op het
werk, geeft opleidingen en verstrekt informatie in verband met risico’s, bevordert het onderzoek
inzake veiligheid, houdt toezicht over de toepassing van de Spaanse wetten inzake veiligheid, past
sancties toe en stelt over arbeidsongevallen en beroepsziekten officiële statistieken op. Deze taken
worden op nationaal en regionaal niveau uitgevoerd.
- De Gezondheidsadministratie houdt zich voornamelijk met gezondheid bezig en ontwerpt
werkmiddelen en systemen ter bevordering van de gezondheid op het werk; verder leidt ze in
nauwe samenwerking met de Arbeidsadministratie gezondheids- en veiligheidswerkers op.
- Sociale gesprekspartners, zoals de werkgeversorganisaties en vakbonden, werken mee aan het
systeem als fundamentele schakels bij de onderhandeling over en het ondertekenen van
vakbondsovereenkomsten inzake gezondheid en veiligheid.
- Tot het stelsel van verplichte verzekering behoren de Spaanse sociaalverzekeringsinstelling, die
doorgaans ziekte dekt, en het Verzekeringsfonds arbeidsongevallen, dat tijdelijke arbeidsonge-
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 96/225
schiktheid dekt. Een Verzekeringsfonds arbeidsongevallen dat door de werkgever is gekozen,
verzekert alle werknemers tegen arbeidsongevallen en beroepsziekten, samen met de Socialeverzekeringsinstelling. De verzekeringsmaatschappijen hebben onderling een federatie opgericht,
die gezamenlijke statistieken uitgeeft en technische begeleiding en documentatie aanbiedt.
Deze vier componenten van de flowchart vormen samen de Spaanse Nationale commissie voor
gezondheid en veiligheid op het werk, die de activiteiten inzake gezondheid en veiligheid op alle
niveaus coördineert en organiseert. Tot slot zouden ondernemingen, in overeenstemming met de wet
en afhankelijk van hun omvang, voor gezondheid en veiligheid gepaste structuren moeten creëren,
zoals speciaal aangestelde werknemers, preventieafgevaardigden, een Comité voor veiligheid en
gezondheid.
De Arbeidsinspectiedienst en de Sociale verzekeringsinstelling houden toezicht, controleren de
preventienormen voor beroepsrisico’s en organiseren in de bestaande ondernemingen preventiestructuren, die allemaal in het Spaanse recht zijn opgenomen. Zij adviseren en informeren ook
bedrijven en werknemers over de beste manier om deze verplichtingen na te komen. Zij brengen de
Arbeidsautoriteit op de hoogte van dodelijke ongevallen en van zeer ernstige en ernstige beroepsziekten; indien nodig worden de taken onmiddellijk stilgelegd als er ernstig of onmiddellijk gevaar is
voor de veiligheid of gezondheid van de werknemers.
4.6.3 Bespreking van enkele actoren
4.6.3.1
Actoren in het preventiebeleid
INSHT
www.mtas.es/insht
Het Nationaal instituut voor veiligheid en hygiëne op het werk (INSHT) is het gespecialiseerde wetenschappelijk-technische orgaan van de Algemene staatsadministratie; het analyseert en bestudeert de
omstandigheden voor gezondheid en veiligheid op het werk en bevordert en ondersteunt verbeteringen
van deze omstandigheden. Met het oog hierop creëerde het Instituut de nodige samenwerkingsverbanden met de bevoegde organen van de regionale regeringen. Om zijn opdracht te vervullen
neemt het INSHT een aantal functies op zich, die traditioneel via de volgende programmapunten
worden doorgevoerd: technische hulp, studie/onderzoek, opleiding, promotie/informatie/verspreiding,
ontwikkeling van richtlijnen/standaardisering, tests/certificaat voor beschermingsuitrusting en machines,
technische samenwerking, Secretariaat van de Nationale Commissie voor gezondheid en veiligheid op
het werk.
Informatiebronnen van INSHT
Informatietype
Inhoud
Wetgeving
Wetgevende teksten
Fichas de Divulgación
normativa
Achtergrondinformatie
bij wetgeving,
normalisatie, enz...
Indicatieve richtlijnen
Protocollen en
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Expert
Online
Online
Gratis
Gratis
Expert
Online
Gratis
Maart 2006 Pagina 97/225
meetmethoden
Notas téchnicas de
Prevención
Sensibilisatiemateriaal
Prevención, Trabajo y
Salud
Blootstelling
gevaarlijke stoffen
(activiteiten, agens,
….)
Expert
Online
OSH tijdschrift
Expert
Technici
Papier
Online
Papier
Online
Papier
Online
Enkel online
ERGA-FP (Formación
Professional)
ERGA-Noticias
OSH tijdschrift
Expert
OSH tijdschrift
Expert
ERGA-Primaria
Transversal
ERGA (bibliografisch
tijdschrift)
Gidsen
OSH tijdschrift
Expert
OSH tijdschrift
Expert
OSH
Expert
Werknemer
Expert
Werknemer
Diverse publicaties
Video’s/DVD’s
Diverse onderwerpen
Hulpmiddelen
Opleidingsgidsen
Radio-uitzendingen interviews
Videospot “je werkt om te
leven, niet om het te
verliezen”
Software
VIK chemische stoffen
(rechtstreekse link IPCS)
Databank
blootstellingswaarden
Link naar eLCOSH
E-learning
Bibliotheek
Online databank
Expert
Trainer
Werknemer
Trainers
Diverse onderwerpen
Opleider
Expert
Breed publiek
Gratis
Enkele
artikels vrij
toegankelijk
Alle Fichas
Practicas vrij
toegankelijk
Gratis
Gratis
Papier
Online
Online
Gratis
Online, soms
ook aan te
kopen
Video/DVD
Gratis
Papier, CDrom
MP3
Aan te kopen
Video online
Gratis
Gratis
Aan te kopen
Gratis
Toepassingen OSH
Expert
CD-Rom,
diskette, DVD
VIK chemische
stoffen
Expert
Werknemer
Expert
Online
Aan te kopen
(soms
online)
Gratis
Online
Gratis
Online
Online
Gratis
Online
Gratis
OSH in de bouw
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Expert
Maart 2006 Pagina 98/225
Asociación Para La Prevención De Accidentes
http://www.apa.es/
APA is een vereniging op nationaal niveau en werd opgericht door de Fondsen voor arbeidsongevallen.
Deze instelling zonder winstoogmerk wijdt zich aan het op gang brengen en bevorderen van de studie,
popularisering en goedkeuring van maatregelen inzake veiligheid en arbeidsongevallenpreventie. Ze
werd in het overeenstemmende register van het Ministerie van Arbeid van technische organisaties, dat
de preventie van arbeidsongevallen en beroepsziekten als doelstelling heeft, ingeschreven als de
voornaamste instelling.
Binnen de organisatie beschikt de instelling over voldoende middelen en personeel om de
ondernemingen de modernste technieken voor bedrijfsrisicopreventie te kunnen aanbieden, in
overeenstemming met de van kracht zijnde wetgeving.
Informatiebronnen van APA
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Wetgeving
Publicaties
Expert
Papier
Expert
Werknemer
Expert
Werknemer
Papier
OSH tijdschrift
OSH tijdschrift
OSH tijdschrift
Expert
Werknemer
Werknemer
Papier
Papier
Papier
Boeken en handleidingen
OSH
Papier
Affiches
Forum
Agenda
Hulpmiddelen
Illustratiemateriaal
OSH
Expert
Werknemer
Werkgever
Werknemer
Indicatieve richtlijnen
VIK (Reglas de
securidad)
Fichas de normas de
seguridad (richtlijnen)
Sensibilisatiemateriaal
Revista Prevención
Folleto Prevención
Folleto recomendaciones
de seguridad
Fichas toxicologicas
Documentatiecentrum
Boletín mensual
“Prevención Express”
(opgemaakt door de
informatiedienst en
samengesteld uit de
Wetgeving en
commentaar
Verduidelijking
regels, wetgeving,
enz...
MSDS
OSH
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Prijs
Papier
Papier
elektronisch
Online
Trainer
Papier
Expert
Werknemer
Papier
Expert
Papier
Gratis
Gratis
Maart 2006 Pagina 99/225
belangrijkste artikels uit
de vaktijdschriften)
Bibliotheek,
databanken, expert
advies
Fonds voor arbeidsongevallen (Mutuas)
Het Fonds voor arbeidsongevallen heeft sinds zijn oprichting in het begin van de vorige eeuw een groot
deel van de risicopreventie ontwikkeld; deze entiteit toont de gunstige effecten aan van het dekken van
beroepsrisico’s, wat de hoofdactiviteit van het fonds is. Het Fonds houdt zich met gedifferentieerde
prestaties van risicopreventie bezig: (a) prestaties in verband met het dekken van arbeidsongevallen en
beroepsziekten door de Spaanse sociaalverzekeringsinstelling; inhoud en ondernemingen moeten
worden opgenomen in het Plan voor preventieactiviteiten, dat elke onderneming jaarlijks indient, in
overeenstemming met de richtlijnen van het Ministerie van arbeid en sociale zaken; en (b) prestaties
die behoren tot de taken van bijvoorbeeld arbodiensten. Momenteel kunnen alle Fondsen voor
arbeidsongevallen als arbodienst optreden, op basis van dezelfde criteria als de rest van de
gespecialiseerde privé-bedrijven. De Spaanse sociale zekerheidsinstelling en het Fonds voor
arbeidsongevallen werken samen aan een voortdurende verbetering van de werkomstandigheden en
de preventie van arbeidsongevallen en beroepsziekten.
De Mutuas moeten gratis advies en informatie aan de ondernemingen verstrekken; zij moeten gidsen
en handboeken opstellen, campagnemateriaal ontwikkelen, onderzoek voeren, statistieken verzamelen
en opleidingsmateriaal aanmaken. Voor ondernemingen met minder dan 50 werknemers in
risicosectoren moeten de Mutuas informatiesessies beleggen omtrent het opstellen van een
preventieplan; bedrijven adviseren omtrent het beheer van risico’s, de kosten-baten van preventie, en in
een opleiding voorzien.
Mutuas werken vaak met externe experten die als ‘broker’ bemiddelen tussen kleine ondernemingen en
de Mutua. Deze expert levert advies en ondersteuning aan het bedrijf.
4.6.3.2
Netwerken en platformen in het preventiebeleid
Focal Point
http://es.osha.eu.int
Het Instituto Nacional de Seguridad e Higiene en el Trabajo (INSHT – Nationaal instituut voor veiligheid
en hygiëne op het werk) zorgt in het kader van zijn functies voor de coördinatie en
informatieverspreiding inzake veiligheid, hygiëne en gezondheid op het werk bij alle betrokkenen.
Uit hoofde van de Wet inzake risicopreventie treedt het op als Nationaal referentiecentrum (Focal Point)
om de informatieverstrekking op nationale schaal te vergemakkelijken, en dat in samenwerking met de
instellingen van de Europese Unie en in het bijzonder met het Europees Agentschap en diens netwerk.
Het INSHT treedt op als bestuurder van het Nationaal netwerk voor gezondheid en veiligheid op het
werk, als nationale referentie en als Focal Point van het Europese agentschap.
In een eerste fase bestond het Netwerk voornamelijk uit leden van de afdelingen en instellingen die in
de Nationale commissie voor gezondheid en veiligheid op het werk zijn vertegenwoordigd; in een
tweede fase werd het netwerk uitgebreid met andere partners die actief zijn in het preventiebeleid.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 100/225
La Prevencion
http://www.laprevencion.com
Prevencion Integral
http://www.prevencionintegral.com
4.6.3.3
Begeleidingsstructuren voor de onderneming/MKB
Sociale partners
Werkgeversorganisaties
Spanish Confederation of Employer´s Organizations (CEOE) (nationaal)
http://www.ceoe.es/webceoe/htmls/index.html?p_nivel=3&p_URL=quienessomos/index.html
Spanish Confederation of the Small and Medium Enterprises (CEPYME) (nationaal)
http://www.cepyme.es/paginas/descripcion.htm
Confederation of Andalusia Trade Employer
http://www.cecacomercio.org/
Werknemersorganisaties
CC.OO. (nationaal)
http://www.istas.ccoo.es/
Het vakbondsinstituut voor werk, omgeving en gezondheid ISTAS – onderstenung door CC.OO – levert
informatie in de vorm van richtsnoeren en praktische informatie aan werknemersvertegenwoordigers in
de bedrijven. ISTAS biedt advies en ondersteuning voor het oplossen van technische problemen en
voor de interpretatie van de wetgeving. Het instituut biedt opleidingen aan verspreidt een succesvolle
publicatie ‘Por experiencia’. Verder biedt het een forum voor sociaal overleg met betrekking tot
veiligheid en gezondheid.
UGT (nationaal)
http://www.ugt.es/slaboral/principal.htm
Union of Nursing SATSE
http://www.satse.es/quienes_somos.cfm
4.6.4 Huidige en toekomstige patronen van informatiestroom
4.6.4.1
Pluspunten
Sterke en zwakke punten van bestaande informatiestroom
Er is een overvloedig informatieaanbod voor MKB’, vaak in samenwerking met
sociale partners en experten betrokken bij risicopreventie. Het aanbod omvat
vergaderingen, conferenties, seminaries, campagnes, brochures,
opleidingsmateriaal en websites.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 101/225
Minpunten
4.6.4.2
Er is meer dan voldoende overheidsfinanciering voor wekgevers en werknemers
om informatie- en opleidingsactiviteiten te verbeteren en te promoten.
Er zijn te veel en te complexe wettelijke regels, die het begrip en de kennis
hiervan voor de MKB’s bemoeilijken.
Informatie is zo talrijk aanwezig via diverse bronnen dat MKB’s deze nog moeilijk
kunnen assimileren.
De formele nalevering van de regelgeving overheerst vaak de ontwikkeling van
een echte preventiecultuur met efficiënte preventieve acties.
Succesfactoren van bestaande informatiestroom
Tot de succesfactoren behoren de beschikbaarheid van de informatie via websites en de frequente
vergaderingen die worden georganiseerd.
Ook de deelname van werkgevers en werknemers in de ontwikkeling en verspreiding van informatie is
een succesfactor.
4.6.4.3
Toekomstige evolutie
In Spanje is een publiek debat gestart over de Spaanse strategie voor veiligheid en gezondheid op de
werkplek. Dit impliceert de ontwikkeling van een risico-observatorium voor het hele land, met als
doelstelling het verzamelen, analyseren en verspreiden van beschikbare informatie over
arbeidsomstandigheden en de gevolgen voor de gezondheid van de werknemers.
De verzamelde en geanalyseerde informatie moet aanleiding geven om nieuwe strategieën te
ontwikkelen en beleidsopties te kiezen gericht op specifieke risicosituaties en doeltreffende
maatregelen. De enige manier om hiermee om te gaan is om alle preventieactoren te betrekken:
overheidsadministr aties, sociale partners, Preventie-experten, bedrijven, werkgevers en werknemers.
4.6.4.4
Visie op een ideaal systeem
Het ideaal informatiesysteem omvat een risico-observatorium, dat enerzijds een informatiesysteem
omvat alsook een monitoringfunctie uitoefent. Het systeem is toegankelijk via internet, en kan
eenvoudig gebruikt worden preventiediensten. De experten kunnen er terecht voor statistische
analyses.
Het observatorium beoogt de toename van de huidige kennis van gezondheidsproblemen en van
risicoblootstelling op de werkplek en zal informatie aanleveren om een efficiënte preventiestrategie te
ontwikkelen.
De minimale data die beschikbaar moet zijn omvat drie informatieblokken: het type werknemer, het
risico en de gezondheidsschade.
De software laat toe dat alle overheden die verantwoordelijk dragen voor veiligheid en gezondheid
kunnen samenwerken. Drie niveaus zouden moeten voorzien worden: een basisniveau (NB), gelinkt
aan de preventiediensten, een secundair niveau (NA), gelinkt aan de overheden van de autonome
regio’s en een nationaal niveau (NM), gelinkt aan de ministeries van arbeid en gezondheid. De toegang
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 102/225
tot internet zou de enige technische vereiste zijn om te participeren aan het informatiesysteem,
rekening houdend met de kleine ondernemingen.
Het informatie-en monitoringmodel voor preventie
NM
Nivel Ministerial
NA
NA
NA
NA
NA
Nivel Autonómico
NB
NB
NB
NB
NB
NB
Nivel Básico
4.6.5 Kenmerkende eigenschappen in een notendop
De Mutuas
Naast hun rol met betrekking tot de wetgeving hebben de Mutuas een historische gegroeide relatie met
de ondernemingen via hun verzekering. Op vraag van de kleine onderneming en vaak na een bezoek
van de inspectiedienst wordt de Mutua gevraagd om advies en informatie te verschaffen. Het MKB en
de Mutua bepalen samen welke hulp moet worden geboden en welke prijs hiervoor wordt betaald.
De Mutuas moeten een aantal gratis algemene diensten aanbieden zoals opleiding voor MKB’s, en
daarnaast kunnen zij een tarief bepalen voor specifieke diensten zoals risico-evaluatie. De rol van de
Mutuas is contradictorisch. Enerzijds zijn zij een intermediaire organisatie die de MKB’s op een
eenvoudige manier kan benaderen terwijl ze anderzijds deze rol niet ten volle kan opnemen gezien ze
een prijs vraagt voor het advies. De grens tussen de maatschappelijke rol en de commerciële rol werkt
in het nadeel van de kleine onderneming.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 103/225
INSHT versus regionale overheden
INSHT speelt geen actieve rol in de informatiebemiddeling naar MKB’s. Deze wordt georganiseerd door
de regionale overheden. Zij worden als belangrijke MKB-informatiebron gezien door de sociale
partners. Indien de politieke bereidheid bestaat en de middelen worden vrijgemaakt, kunnen regionale
overheden een impact hebben, indien zij een informatienetwerk ontwikkelen met intermediaire
organisaties zoals de sociale partners. Het netwerk en de nationale sturing ontbreken momenteel.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 104/225
4.7
Verenigd Koninkrijk
4.7.1 Facts and figures
Aantal ondernemingen en kleine ondernemingen
In het Verenigd Koninkrijk is het totale aantal werknemers gestegen van 22,3 miljoen in 1974 tot 25,7
miljoen in 2004/05. Het aantal kleine bedrijven is spectaculair toegenomen: bij het begin van 2003
waren er 4 miljoen ondernemingen in de UK, waarvan 99% kleine bedrijven (met minder dan 50
werknemers) zijn; nauwelijks 0,2% telde meer dan 250 werknemers. Globaal genomen stellen kleine en
middelgrote ondernemingen (MKB’s) nu nagenoeg 60% van de arbeidskrachten te werk en 71% van de
ondernemingen heeft geen werknemers.
Beroepsbevolking
Jaar 2000
Inwoners
Arbeidskrachten
Tewerkgesteld
Niet tewerkgesteld
Bron: ONS
In miljoen
59.8
36
27.9
1.5
Aantal arbeidsongevallen
Arbeidsongevallen: incidentie met meer dan 3 dagen afwezigheid (per 100.000 tewerkgestelde
personen)
UK
2000
2001
2002
2003
Landbouw, jacht
2328
3056
2040
2139
en bosbouw
Productie
1723
1611
1691
1519
Bouw
2506
2737
2635
2493
Transport, opslag
1957
1844
1825
1868
en communicatie
Incidentie = (aantal arbeidsongevallen met meer dan 3 dagen afwezigheid dat zich tijdens het jaar heeft voorgedaan / aantal
tewerkgestelde personen in de referentiebevolkingsgroep) x 100.000. Een arbeidsongeval is een afzonderlijke gebeurtenis tijdens
het werk die leidt tot fysieke of psychische schade. Ongevallen op de weg van of naar het werk, gebeurtenissen die louter een
medische oorsprong hebben, en beroepsziekten horen hier niet bij.
Dodelijke arbeidsongevallen: incidentie (per 100.000 tewerkgestelde personen)
UK
2000
2001
2002
1.7
1.5
1.4
2003
1.1
Incidentie = (aantal dodelijke arbeidsongevallen dat zich tijdens het jaar heeft voorgedaan / aantal tewerkgestelde personen in de
referentiebevolking) x 100.000. Een dodelijk arbeidsongeval is een afzonderlijke gebeurtenis tijdens het werk met fysieke of
psychische schade, die leidt tot de dood binnen het jaar na het ongeval. Ongevallen op de weg van of naar het werk,
gebeurtenissen die louter een medische oorsprong hebben, en beroepsziekten horen hier niet bij. Om de verschillen tussen de
Lidstaten in de spreiding van de arbeidskrachten over de risicosectoren bij te passen, werd een standaardisering toegepast
waarbij elke sector op nationaal niveau hetzelfde gewicht krijgt als in het totaal van de Europese Unie.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 105/225
4.7.2 Informatie-infrastructuur inzake preventie, bescherming en welzijn op het
werk
Schema
Schematische voorstelling van de organisatie van de preventie in het Verenigd Koninkrijk.
(Bron: The Health and safety system in Great Britain, http://www.hse.gov.uk/pubns/ohsingb.pdf)
The Secretaries of State for :
The Environment, Transport and the Regions ; Health ; the Home Office ; Scotland and Wales ; The
Minister of Agriculture responsible to Parliament for the activities of HSC and HSE in different areas
Good Neigbour Scheme
Safe Startup
The Health and Safety Commission
HSE
Local Authority Unit
HSE/Local Authority
Local authorities,
-Inspectie
-Inspectie
Enforcement Liaison
including :
Committee
-Sensiblisering
-Sensiblisering
environmental
health, consumer
-Informatie
-Informatie
protection and
trading standards
departments
Subject Advisory
Industry Advisory
Committees
Committees
National Radiological
Protection Board
Joint Co-ordinating
committee
ROSPA
IOSH
- Informatie
- Informatie
- Opleiding
- Advies
British Safety Council
- Advies
- Opleiding
Onderneming/KMO
Beroepsverenigingen
Chambre of
Sociale partners
Small Business
- Informatie
Commerce
- Informatie
Forum
- Advies
- Informatie
- Advies
- Advies
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 106/225
Preventiestructuren in het Verenigd Koninkrijk
De huidige gezondheids- en veiligheidsvoorschriften werden in 1974 van kracht, toen er door de HSWwet nieuwe instellingen kwamen en de op dat ogenblik bestaande wetgeving inzake gezondheid en
veiligheid geleidelijk aan werd herzien en vervangen. Door de Wet werden twee nieuwe instellingen
gecreëerd: de Health and Safety Commission en de Health and Safety Executive (Commissie en
Uitvoerend orgaan voor gezondheid en veiligheid).
De Health and Safety Commission
De voornaamste taak van de Health and Safety Commission bestaat erin, de nodige maatregelen te
treffen om de gezondheid, veiligheid en het welzijn van werkenden en van het publiek te verzekeren, in
de wijze waarop verbintenissen worden afgesloten: dat betekent nieuwe wetten en normen voorstellen,
onderzoek verrichten, informatie en advies verstrekken en explosieve en andere gevaarlijke stoffen
controleren. Lokale overheden, werkgevers en werknemers en de gebruikers zijn vertegenwoordigd in
de HSC.
De Health and Safety Executive
De Health and Safety Executive adviseert en ondersteunt de Commissie, met de toestemming van de
Minister voor transport, de lokale overheid en de regio’s. De Executieve adviseert en ondersteunt de
Commissie bij haar taken. Hij heeft eigen specifieke wettelijke verantwoordelijkheden, met name voor
de handhaving van de wetten inzake gezondheid en veiligheid. Het personeel van de Executieve,
ongeveer 4000 personen, omvat inspecteurs, beleidsadviseurs, technologen en wetenschappelijke en
medische deskundigen.
De HSW-Wet en de daarmee verwante wetgeving wordt door HSE of door lokale overheden ten uitvoer
gelegd, in overeenstemming met de hoofdactiviteit die op de individuele werkplek wordt uitgevoerd.
Lokale overheden
Ook de lokale overheden hebben wettelijke verantwoordelijkheden wat de handhaving van de wet
inzake gezondheid en veiligheid op sommige terreinen betreft. Zij zijn vooral in de sectoren distributie,
kleinhandel, kantoor, vrije tijd en maaltijdverstrekking actief. HSE werkt voor de handhaving van de
regels nauw met de lokale overheden samen, door toedoen van het HSE/Local Authorities Enforcement
Liaison Committee (Raad van toezicht op de handhaving HSE/Lokale overheden).
HSE geeft de Commissie beleids-, technologisch en professioneel advies. Ander deskundig advies
komt van het netwerk van adviescomités van HSC, die zich met bijzondere risicogebieden en soms ook
met bijzondere industrieën bezighouden.
4.7.3 Bespreking van enkele actoren
4.7.3.1
Actoren in het preventiebeleid
HSE
www.hse.gov.uk
De Health and Safety Executive adviseert en ondersteunt de Commissie, met de toestemming van de
Minister voor transport, de lokale overheid en de regio’s. De Executieve adviseert en ondersteunt de
Commissie bij haar taken. Hij heeft eigen specifieke wettelijke verantwoordelijkheden, met name voor
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 107/225
de handhaving van de wetten inzake gezondheid en veiligheid. Het personeel van de Executieve,
ongeveer 4000 personen, omvat inspecteurs, beleidsadviseurs, technologen en wetenschappelijke en
medische deskundigen.
De HSW-Wet en de daarmee verwante wetgeving wordt door HSE of door lokale overheden ten uitvoer
gelegd, in overeenstemming met de hoofdactiviteit die op de individuele werkplek wordt uitgevoerd.
Bewustmakingsactiviteiten (vooral voor de MKB’s)
Een groot deel van de huidige activiteiten van HSE en de lokale overheden is erop gericht om vooral
kleine bedrijven bewust te maken van het belang van gezondheid en veiligheid. Zo worden er
campagnes gevoerd: Good Health is Good Business (Goede gezondheid in een gezond bedrijf),
Working Well Together (Gezond samenwerken), European Week for Health and Safety (Europese
week voor gezondheid en veiligheid) en de gezamenlijke DH/HSE-campagne Back in Work (Weer aan
het werk); reclame voor specifieke producten (COSHH Essentials); seminaries en tentoonstellingen:
evenementen ter bewustmaking van veiligheid in de landbouw, Business Advice Open Days (Open
dagen bedrijfsadvies), Good Neighbour Fora (Forum Goede buren); en mailings. Tal van lokale
overheden organiseren seminaries en cursussen over gezondheid en veiligheid en werken met de
bedrijfsadviesbureaus samen om nieuwe en bestaande lokale ondernemingen bewust te maken van
het belang van gezondheid en veiligheid. De ervaringen en bewijzen suggereren evenwel dat zulke
initiatieven slechts enkele kleine bedrijven bereiken. HSE voert momenteel onderzoek om op het vlak
van gezondheid en veiligheid tot een grotere bewustmaking en uiteindelijk ook tot actie te komen in die
ondernemingen die moeilijk te bereiken zijn; HSE identificeert tevens goede risicocommunicatie op de
werkplek. Verder werkt HSE ook samen met National Training Organisations (NTO’s), Department for
Education and Employment (DfEE) en andere (bv. het Institute of Directors) opdat gezondheid en
veiligheid in het onderwijssysteem en de managementopleidingen worden geïntegreerd.
Informatie en ondersteuning (vooral voor de MKB’s)
HSE is marktleider op het vlak van informatieverstrekking. Heel wat publicaties van HSE zijn voor kleine
bedrijven bestemd en werden met onderscheidingen bekroond omdat ze zo duidelijk zijn opgesteld.
Gedrukte en elektronische richtsnoeren worden met andere methodes aangevuld om ondersteuning te
verlenen, bijvoorbeeld seminaries, cursussen en persoonlijk contact. Deze benadering vindt weerklank
bij heel wat lokale overheden. Bovendien zijn de Workplace Contact Officers van HSE (WCO’s –
Contactpersonen op de werkplek), wier taak erin bestaat kleine bedrijven te ondersteunen en bij te
staan, waardevolle krachten. Het Good Neighbour Scheme van HSC streeft naar een betere
ondersteuning voor kleine bedrijven door de creatie van lokale netwerken via de toeleveringsketen.
Gelijkaardige systemen omvatten het voormalige Small Business Project (Project voor kleine bedrijven)
van de Health Education Authority (Autoriteit Gezondheidsonderricht). Nochtans blijkt uit de bewijzen
en de ervaringen dat een gebrek aan ondersteuning voor de kleine bedrijven nog steeds een
bekommernis is, vooral dan waar het gaat om gezondheid op het werk. Kleine bedrijven hebben het
soms moeilijk om de publicaties die ze nodig hebben, te vinden en ze zouden het dan ook op prijs
stellen indien meer gevalsanalyses en beste praktijken werden gebruikt waarvan ze zouden kunnen
leren; ze waarderen vooral het persoonlijk contact met een vertegenwoordiger van een autoriteit,
hoewel dit niet noodzakelijk een inspecteur hoeft te zijn. Er moet met andere woorden nog hard worden
gewerkt aan de verdere ontwikkeling van de bestaande benaderingen en worden geïnvesteerd in het
potentieel van anderen – met werkmiddelen zoals audits en het creatieve gebruik van nieuwe
technologieën.
Workplace Contact Officers
Workplace Contact Officers zijn werknemers van HSE die een specifieke opleiding gevolgd hebben om
als aanspreekpunt van de voornamelijk kleine en nieuwe onderneming op te treden. Zij vullen het werk
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 108/225
van de inspecteurs aan door de bedrijven te adviseren en van informatie te voorzien. De contact
officers organiseren workshops, conferenties en seminaries. Zij zorgen ervoor dat de ondernemingen
omringd wordt met de meest geschikte informatiepartners zoals de Business Links, opleidingsinstituten,
lokale overheden, veiligheidsgroeperingen en andere spelers die preventie promoten.
Informatiebronnen van HSE
Informatietype
Inhoud
Website
Wetgeving
Portaal naar wetteksten
Commentaren
Indicatieve richtlijnen
Operational instructions
and guidance
Guidance notes
Practical application of
legislation
Sensibilisatiemiddelen
Free leaflets
E-nieuwsbrieven
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Informatieve website met
zoekmogelijkheid via
sector en thema
Preventie-expert
Werkgever uit
alle
sectoren/MKB
Werknemer
Online
Gratis
Integrale gecoördineerde
teksten
Preventie-expert
Gratis
Commentaar recente
wetgeving
Preventie-expert
Online via
Office of
Public Sector
Information
Online
Thematische
ondersteuningspakketten
voor inspecteurs
Diverse thematische
brochures. Deze nota’s
leggen geen verplichting
op maar kunnen gebruikt
worden als richtsnoer
voor de inspectie om
goede praktijken te
identificeren.
Diverse thematische
brochures.
Inspecteur
Online
Gratis
Preventie-expert
Werkgever
Online en/of
papier
Meestal
betalend
Preventie-expert
Werkgever
Online en/of
papier
Meestal
betalend
Thematische
informatiefolders
opzoekbaar via index
Een aantal zijn
beschikbaar in diverse
talen.
Diverse thematische en
sectoriële nieuwsbrieven
Preventie-expert
Werkgever uit
alle
sectoren/MKB
Online
Gratis
Onderzoeker
Preventie-expert
Online
Gratis
Gratis
Landbouw
Offshore
Nucleair
Biologische
agentia
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 109/225
Video’s
Diverse thema’s
Worksmart video
45-seconden video’s
diverse onderwerpen
Preventie-expert
Werknemer
MKB
Werknemers
Advies
HSE Infoline
Onderzoek
MDHS series
Video
DVD
Betalend
Online
Gratis
Tel 0845 345
0055
Gratis
Methoden voor het
bepalen van de
concentratie van
gevaarlijke stoffen
Diverse thema’s
Goede
praktijkvoorbeelden
Preventie-expert
Online
Gratis
Preventie-expert
Verschillende
industrieën
Online
Online
Gratis
Gratis
Hulpmiddelen
Farm self-assessment
CHaSPI
Software
Management tool
Online
Online
Gratis
Registratie
Costs H & S
Kosten/baten preventie
Online
Gratis
Noise Calculator
Manual Handling
Assessment
Slips Assessment Tool
Lawaaimeter
Manueel hanteren van
lasten
Slip potentieel
doorgangen voetgangers
Management tool
Landbouwers
Management
Bedrijven met
meer dan 250
pers
Management
Preventie-expert
Preventie-expert
Preventie-expert
Online
Online
Gratis
Gratis
Preventie-expert
Online
Gratis
Management
MKB
Preventie-expert
Preventie-expert
Online
Gratis
Online
Online
Gratis
Gratis
Onderzoeksrapporten
Case studies
SME Performance
Indicator
Stress management
Vibration exposure
Stress management tool
Hand-arm trillingen
Lichaamstrillingen
Informatiecentrum
Gratis
toegankelijk
op afspraak
Institute for occupational safety and health (IOSH)
http://www.iosh.co.uk/
IOSH is een onafhankelijke non-profitorganisatie en de thuisbasis voor de Chartered Safety and Health
Practitioner. Het instituut zorgt voor onpartijdige en gezaghebbende begeleiding op het vlak van
gezondheid en veiligheid.
Royal Society for the prevention of accidents (ROSPA)
http://www.rospa.com/index.htm
ROSPA (Koninklijke vereniging voor ongevallenpreventie) is een geregistreerde liefdadigheidsinstelling
die actief betrokken is bij de promotie van veiligheid en de ongevallenpreventie op alle domeinen en
informatie, advies, hulpmiddelen en opleidingen verschaft.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 110/225
Initiatieven voor kleine ondernemingen
ROSPA werkt met een netwerk van 80 preventiegroepen, die allemaal lid zijn van de Safety Groups UK
(voorheen National Health & Safety Groups Council). Deze vrijwillige, non-profit organisaties bieden
een lokaal forum voor overleg, netwerking en expertisedeling tussen werknemers, arbeidsinspecteurs
en werknemersvertegenwoordigers. Het netwerk verspreidt kennis door problemen en oplossingen te
delen met andere bedrijven die gelijkaardige ervaringen hebben.
ROSPA creëerde zes Safety Information Centres, met het doel informatie en advies te verschaffen aan
kleine ondernemingen. Deze helpen de MKB’s bij het opzetten van eenvoudig veiligheids- en
gezondheidsmanagementssyteem, het schrijven van een beleidsverklaring en het uitvoeren van een
risicoanalyse. ROSPA ontwikkelde hiervoor een adviespakket.
Informatiebronnen van ROSPA
Informatietype
Inhoud
Sensibilisatiemateriaal
Tijdschriften:
arbeidsveiligheid (3)
Occupational Safety &
health Journal
Occupational Safety &
health Bulletin
Safety Express
Safety education(1)
Safety Education Journal
Staying alive
Doelpubliek
Expert
OSH
Expert
OSH
Expert
OSH
Trainers
Breed publiek
Video’s, DVD’s
Thuisveiligheid
Water- & sport, vrije
tijd
Veiligheid op de weg
Thuisveiligheid
Veiligheid op de weg
Veiligheid water &
vrijetijdsactiviteiten
Veiligheid in het
curriculum
Arbeidsveiligheid,
hygiëne, ergonomie,
....
OSH
E-video’s
OSH
Publicaties
OSH
Veiligheid op de weg
Thuisveiligheid
Safetyshop
Allerlei ivm OSH,
hulpmiddelen,
Opleidingsmateriaal voor
kleuter, lager en
middelbaar onderwijs
Affiches
Prijs
Papier
OSH
Care on the road
Verspreiding
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maakt deel
uit van het
ROSPA
membership
of kan apart
voor
ingetekend
worden.
Expert
Leraars,
docenten
Werknemer
Expert
Werknemer
Trainer
Werknemer
Trainer
Werknemer
Expert
Trainer
Werkgever
Comitéleden
Werknemer
Werkgever
Diverse
prijzen
Papier
Online
Online
Papier
Membership
of apart aan
te kopen
Diverse
prijzen
Diverse
prijzen
Gratis
Diverse
prijzen
Diverse
prijzen
Maart 2006 Pagina 111/225
Factsheets
toestellen, ….
Diverse onderwerpen
Persberichten
Activiteiten ROSPA
4.7.3.2
Expert
Werknemer
Expert
Online
Gratis
Online
Gratis
Netwerken en platformen in het preventiebeleid
Focal Point
http://uk.osha.eu.int
De Health and Safety Executive (HSE) treedt op als de vertegenwoordiger van het Verenigd Koninkrijk
(UK) voor het Europees Agentschap voor de veiligheid en de gezondheid op het werk. Het UK Focal
Point wordt beheerd en ondersteund door de volgende sociale partners: de Trade Union Congress
(TUC), de Confederation of British Industry (CBI), HSE (Noord-Ierland).
Het Focal Point is belast met de organisatie en coördinatie van het UK National Information Network
(Nationaal informatienetwerk UK). Het is de bedoeling van het Netwerk om in heel de Europese Unie
(EU) informatie over gezondheid en veiligheid te verzamelen en te verspreiden en zo verbeteringen van
de werkomgeving in de hand te werken.
The Small Business Trade Association Forum
http://www.hse.gov.uk/aboutus/hsc/iacs/sbtaf/index.htm
Dit Forum voor handelsverenigingen van kleine bedrijven bestaat uit leden van handelsverenigingen en
organisaties die kleine bedrijven vertegenwoordigen. Het Forum werd opgericht om:
- ervoor te zorgen dat de Health and Safety Commission (HSC) en de Health and Safety Executive
(HSE) luisteren naar de bekommernissen van kleine bedrijven;
- de manier waarop HSC en HSE met de kleine bedrijven communiceren, te verbeteren;
- kleine bedrijven te doen informeren naar nieuwe initiatieven en wetsvoorstellen met betrekking tot
gezondheid en veiligheid.
The Workers' Safety Adviser Challenge Fund
http://www.wsa-cf.org/
Het Workers’ Safety Adviser (WSA) Challenge Fund (Challenge-fonds voor veiligheidsadviseurs voor
werknemers) ondersteunt vennootschappen met de bedoeling om meer werknemers te betrekken bij
veiligheid en gezondheid op het werk. Het gaat hier om zeer uiteenlopende organisaties: vakbonden,
lokale overheden, handelsverenigingen en kamers van koophandel. Het WSA Challenge Fund werd in
2004 opgericht en wordt gefinancierd door het Ministerie van Arbeid en Pensioenen, dat over een
periode van 3 jaar £3 miljoen investeert.
Uit een evaluatie van de resultaten van het project is gebleken dat het kernmodel van WSA succesvol
is; het is een aanpak op vrijwillige basis die van de invloed van de voornaamste belanghebbenden
gebruik maakt om partnershiprelaties tussen werknemers en werkgevers te ontwikkelen.
Good Neighbour Scheme
http://www.hse.gov.uk/events/goodn1.htm
Het Good Neighbour Scheme ging in 1997 van start. Het systeem heeft als doel, het uitwisselen van
deskundigheid op het vlak van gezondheid en veiligheid tussen organisaties te bevorderen. Het spoort
vooral organisaties die ervaring hebben met een goed gezondheids- en veiligheidsbeheer, aan om hun
deskundigheid te delen en zo andere organisaties te helpen om hun prestaties op het vlak van
gezondheid en veiligheid te verbeteren. Ondernemingen kunnen zich gratis en volledig vrijwillig bij het
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 112/225
systeem inschrijven. Het systeem is een initiatief van HSE en krijgt de steun van tal van andere
instellingen: ROSPA, TUC, BSC, EEF, BCC, IOSH.
Safestartup.org
http://www.safestartup.org/
Safestartup.org wordt voorgesteld door het Institution of Occupational Safety and Health (IOSH),
gesponsord door de Norwich Union en ondersteund door HSE en Small Business Service. De website
bevat fundamentele informatie over hoe pas opgerichte ondernemingen en kleine bedrijven de
voorschriften inzake gezondheid, veiligheid en milieu kunnen naleven.
Working Well Together Campaign
http://wwt.uk.com/
WWT is een langetermijncampagne in de bouwsector, die op initiatief van het Construction Industry
Advisory Committee (Adviescomité bouwindustrie) van de HSC werd gelanceerd. De sociale partners
zijn de voornaamste actoren, maar HSC/E bevorderde de lancering van de campagne en blijft een
actieve deelnemer. De activiteiten omvatten verbintenissen door ondernemingen en het uitwisselen van
informatie en goede praktijken via websites.
4.7.3.3
Begeleidingsstructuren voor de onderneming/MKB
The British Chambre of Commerce
http://www.chamberonline.co.uk/
De BCC (Britse kamer van koophandel) ondersteunt bedrijven met informatie en advies over alle
aspecten van het ondernemerschap. Vooral de MKB’s krijgen hier de aandacht.
Informatiebronnen van BCC
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Wetgeving
Europese Richtlijnen
Werk algemeen :
Standpunt ondermeer
op EU richtlijnen :
arbeidstijden,
tijdelijke werknemers,
gender & diversiteit
Standpunten BCC
ivm aankomende
Britse wetgeving (vb
Health & Social Care
Bill – Britse parlement
of Verzekering van
bedrijven, ....)
Werkgever
Online
Gratis
Werkgever
Online
Gratis
Nieuwsbrief voor
MKB’s met advies en
actualiteiten
Nadruk op
verzekeringsaspecten
(geweld op het werk,
Werkgever
Elektronisch
Werkgever
Online
Papier
Britse wetgeving
Sensibilisatiemateriaal
BCC Newsletter
Publicaties
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Gratis
Betalend of
voor leden
Maart 2006 Pagina 113/225
Persberichten
Hulpmiddelen
Chamber Primary Health
Plan
ziekteverzuim,
vergoeding bij
ongeval & ziekte),
financiële risico’s
Actuele onderwerpen
Bestrijden
ziekteverzuim op het
werk
Werkgever
Pers
Online
Gratis
Werkgever
RH
“membership
service”
The Engineering Employers’ Federation (EEF)
http://www.eef.org.uk/UK/
De EEF (Federatie van werkgevers ingenieurswezen) verleent in heel de UK diensten op het vlak van
gezondheid en veiligheid, via een netwerk van elf kwaliteitsvolle regionale verenigingen. Specialisten en
praktijkdeskundigen geven telefonisch advies, bezoeken de werkplek, treden op als consultant en
helpen organisaties om hun risico’s op het vlak van gezondheid en veiligheid doeltreffend aan te
pakken en te beheren.
Informatiebronnen van EEF
Informatietype
Inhoud
Sensibilisatiemateriaal
Briefings
Algemene publicaties
Actualiteiten,
nieuwigheden ivm
OSH
OSH
Managing stress at work
Stressbestrijding
Safe, healthy and
effective educational
visits
Safety fact sheets
Organisatie van een
bezoek aan een
bedrijf
(momenteel enkel
werken op hoogte)
Noise in engineering
Lawaai
Onderzoeksverslagen
Ondermeer over
ziekteverzuim,
verzekering, ...
Hulpmiddelen
Benchmarking tool
Benchmarking
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Werkgever
Expert
Online
Leden
Werkgever
Expert
Online
Papier
Online
Soms vrij
toegankelijk,
meestal
voorbehouden
voor leden
Leden
Gratis
Online
Gratis
Online
Gratis
Online
Gratis
Online
Gratis (die
over
ziekteverzuim)
Leden
Online
Leden
Werkgever
MKB
Schooldirectie
Werkgever
Expert
Werknemer
Werknemer
Expert
Werkgever
Expert
Werkgever
MKB
Maart 2006 Pagina 114/225
Fit for Work
Bestrijden
ziekteverzuim
Bevorderen
reïntegratie
Werkgever
MKB
Online
Papier
Work Organisation
Assessment
Questionnaire
Stress
Werkgever
MKB
Online
Leden
Betalend,
prijsverschil
voor leden en
niet-leden
Gratis
Confederation of British Industry (CBI)
http://www.cbi.org.uk
De MKB-raad van de CBI (Confederatie Britse industrie) stelt zijn eigen begroting op en houdt zich
voornamelijk bezig met onderwerpen die in hoofdzaak kleinere en groeiende bedrijven aanbelangen. De CBI
stelde werkgroepen gezondheid en veiligheid samen, zoals het Health & Safety Panel, de Health and Safety
Steering Group, de Dangerous Substance Working Party, de Chemical Working Party, om de desbetreffende
CBI-comités en -personeelsleden te beïnvloeden en te informeren over gepaste acties.
Trade Union Congress (TUC)
http://www.tuc.org.uk/
De TUC (Vakbondscongres) produceert een brede waaier van verslagen, campagnes, literatuur,
richtsnoeren voor vakbondsonderhandelaars, educatief materiaal en memorabilia.
Informatiebronnen van TUC
Informatietype
Inhoud
Wetgeving
Publicaties
Sensibilisatiemateriaal
Publicaties
Hazards magazine
Hulpmiddelen
E-bulletins
*Changing Times news
*Education update
*Equality news
*In ToUCH
*Int’l Development
Matters
*Organise!
*Risks
E-alerts
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Rechten
werknemer
Werknemer
Vakbondsafgevaardigde
Expert
Online
Papier
Gratis
9,99$
Diverse
onderwerpen
Werknemer
Vakbondsafgevaardigde
Expert
Werknemer
Vakbondsafgevaardigde
Expert
Papier
Diverse
prijzen
Online
Papier
Sommige
artikels
online
Werknemer
Expert
Geïnteresseerden
Vakbondsafgevaardigden
E-mail
Gratis
Werknemer
Expert
Geïnteresseerde
Vakbondsafgevaardigde
E-mail
Gratis
OSH
Work/life
balance
OSH
Diverse
thema’s
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 115/225
Small Business Service (SBS)
http://www.sbs.gov.uk
De Small Business Service (Dienst Kleine bedrijven) is een afdeling van het Ministerie van Handel en
industrie. De SBS beheert Business Link, een netwerk van adviescentra die door lokale adviseurs
worden geleid en bestemd zijn voor kleine bedrijven in heel Engeland. De dienst werkt ook samen met
gelijkaardige organisaties in de rest van de UK. Het exploitantennetwerk Business Link geeft
onafhankelijk en onpartijdig bedrijfsadvies, informatie en dienstverlening om kleine bedrijven en starters
in heel Engeland te helpen. Elk van de lokale providers van de Business Link (en hun tegenhangers in
de rest van de UK) beschikt over een toegewijd team van bedrijfsadviseurs, wier taak erin bestaat om
zakelijke ondersteuning op lange termijn te geven.
De Health and Safety Commission en de Small Business Service zouden nauw moeten samenwerken
op centraal en lokaal niveau om een efficiënt preventiebeleid in de kleine ondernemingen uit te bouwen.
4.7.4 Huidige en toekomstige patronen van informatiestroom
4.7.4.1
Pluspunten
Minpunten
4.7.4.2
Sterke en zwakke punten van bestaande informatiestroom
HSE en de locale overheden leveren informatie, advies en richtlijnen, die
gezaghebbend en kwalitatief zijn
Er is zeker geen tekort aan informatie
Heel wat informatie is toegankelijke en relevant
Sommige informatiebronnen voor MKB’s zijn ingewikkeld, te lang en niet goed
geschreven
Een aantal ondernemingen, meer specifiek de kleine ondernemingen willen voldoen
aan de veiligheids- en gezondheidsvoorschriften, maar willen HSE niet benaderen uit
vrees voor inspectie
Succesfactoren van bestaande informatiestroom
Factoren die bijdragen tot een succesvolle informatieoverdracht zijn o.a.
- de duidelijke profilering van één sterke informatieleverancier;
- de talrijke praktische en direct bruikbare informatieve brochures bedoeld voor MKB’s;
- de directe benadering van de kleine ondernemingen via de voor hen vertrouwde informatiekanalen
en de persoonlijke contacten
- de creatie van netwerken van officiële instanties met MKB netwerken
4.7.4.3
Toekomstige evolutie
Een strategie voor gezondheid en veiligheid op het werk in Groot-Brittannië, tot 2010 en daarna.
http://www.hse.gov.uk/aboutus/hsc/strategy.htm
Het strategieboek van de Health and Safety Commission (HSC) zet uiteen wat HSE wenst te bereiken,
zijn eigen bijzondere bijdrage en die van de Health and Safety Executive (HSE) en lokale overheden
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 116/225
(LO’s). Het strategieboek beklemtoont vier acties, waarvan we diegene die voor deze studie relevant
zijn, bespreken.
Strategie en partnerschap voor gezondheid op het werk
HSE associeert zich met de Lokale overheden om zich toe te leggen op de hulpmiddelen voor
overeengekomen doelstellingen inzake gezondheid en veiligheid. Met het programma LAs and HSE
Working Together (Samenwerking LO’s en HSE) zouden specifieke sectoren en sommige grote
organisaties voordeel halen uit een nationale aanpak door toedoen van centraal gecoördineerde
programma’s. Om deze nieuwe benadering te illustreren maken HSE en de LO’s gebruik van recente
voorbeelden van beste praktijken en ontwikkelen ze systemen om opleidingen, kennis en
deskundigheid met elkaar te delen.
HSE creëert nieuwe partnerschapsrelaties in de publieke en privé-sector om de ondersteuning van
gezondheid en veiligheid op het werk lokaal, regionaal of per sector te ontwikkelen, afhankelijk van de
noden. De kern van deze ondersteuning is het principe van pro-actief beheer van gezondheidsrisico’s.
HSE zorgt voor meer bewustwording, stimuleert de vraag naar deze diensten en zoekt naar middelen
om kleine organisaties of andere moeilijk te bereiken groepen te beïnvloeden. HSE werkt met
vakbonden, werkgevers, verzekeraars en gezondheidswerkers samen om dit te realiseren.
Er komt een afzonderlijk adviesnetwerk, als antwoord op de bevindingen van de sociale partners en
HSE, namelijk dat de belanghebbenden, in het bijzonder de kleine bedrijven, zich niet graag tot de
overheid richten voor advies.
Sommige projecten zijn reeds van start gegaan:
Workplace Health Direct: pilootprojecten op basis van partnerschap, om modellen te testen voor
ondersteuning op het vlak van gezondheid en veiligheid op het werk en van rehabilitatie.
Managing sickness absence and return to work: een aanpak van alle oorzaken van afwezigheid door
ziekte, met praktisch en eenvoudig advies voor de werkgevers en lijnchefs, in samenwerking met
de werknemers en hun vertegenwoordigers.
Stress management standards: een praktische aanpak voor organisaties om te meten hoe goed ze
deze ingewikkelde kwestie – die de oorzaak is van heel wat gevallen van slechte gezondheid –
aanpakken.
Mensen helpen zodat ook zij kunnen genieten van een doeltreffend gezondheids- en
preventiebeleid en van een doelmatige gezondheids- en preventiecultuur.
Het Business Involvement Programme vormt de schakel tussen initiatieven waarbij de klemtoon ligt op
de voordelen, het zakelijke en het sociale aspect van doeltreffend risicobeheer, en maakt daarbij
gebruik van een reeks gezaghebbende gevalsanalyses, die op de website van HSE kunnen worden
geraadpleegd. Met een recente grootschalige reclamecampagne wilde men bedrijven en werkgevers
algemeen wijzen op de tastbare voordelen van een goed beheer van gezondheid en veiligheid. De
uitdaging bestaat erin om het succes van dit werk nog verder uit te bouwen.
HSC en HSE stonden in het verleden weigerachtig om meer dan een strikt beperkt gedeelte van hun
werktijd en bronnen te besteden aan niet-wettelijke activiteiten. HSC ziet niet-wettelijke activiteiten nu
als manieren om voor OH&S betere resultaten te halen. Het adviesorgaan ROSPA en de
beroepsorganisatie IOSH zijn blij met de nieuwe strategie, waarbij HSC/E zorgt voor de
vereenvoudiging en besturing van een OH&S-systeem dat alle actoren omvat.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 117/225
Een verklaring van HSE over het verstrekken van toegankelijk advies en ondersteuning,
september 2004 http://www.hse.gov.uk/aboutus/plans/advice.pdf
Een van de voornaamste thema’s in de strategie van de Health and Safety Commission is het helpen
van mensen opdat ook zij van een doeltreffend gezondheids- en veiligheidsbeheer en van een
doelmatige gezondheids- en veiligheidscultuur kunnen genieten. Door kanalen met toegankelijk advies
en richtsnoeren te verstrekken of te promoten dragen zij in grote mate bij tot de verwezenlijking van die
ambitie.
HSE en de lokale overheden (LO’s) verstrekken reeds informatie, advies en richtsnoeren, die als
gezaghebbend en veelomvattend worden beschouwd. Sommige bedrijven, en dan vooral kleine
bedrijven, willen echter wel voldoen aan de normen voor gezondheid en veiligheid, maar richten zich
niet tot HSE of de LO’s voor hulp, omdat ze bang zijn dat ze de aandacht vestigen op hun problemen
en corrigerende maatregelen moeten nemen. Bijgevolg publiceerde HSE in september 2004 een
verklaring, met een beschrijving van vier werkelementen om de beschikbare adviezen en ondersteuning
te verbeteren, vooral voor kleine bedrijven, zonder dat zij bang hoeven te zijn voor maatregelen.
De verklaring schetst de optie om advies volledig te scheiden van corrigerende maatregelen en vroeg
HSE om hierop in detail in te gaan: hoe kan HSE de bestaande informatieverstrekking verbeteren? Hoe
moet HSE de informatie delen met de LO’s, zodat ook zij een doeltreffende informatie- en adviesbron
kunnen zijn? Hoe moet HSE met anderen samenwerken om andere communicatiekanalen te
verbeteren?
HSE zal betrouwbare, onafhankelijke richtsnoeren blijven produceren telkens als dat nodig is, en
volgens de prioriteiten. HSE zal zijn partners aanmoedigen, omdat zij beter in staat zijn om goede
praktische richtlijnen te produceren voor specifieke industrietakken of onderwerpen. Inspecteurs van
HSE en de LO’s zullen ook naar aanleiding van andere activiteiten advies blijven geven, omdat de
werkgevers dat doorgaans op prijs stellen.
HSE maakt een onderscheid tussen informatie, advies en ondersteuning.
Informatie: Beter gebruik van Internet
HSE wil kwaliteitsinformatie en -advies verschaffen, parallel met de maatregelen. De huidige website
wordt duidelijker gestructureerd rond specifieke onderwerpen, industrietakken en activiteiten en krijgt
een verbeterde zoekfunctie.
HSE zet ook doelgerichte, specifieke ‘zelfevaluatie’-tools online.
HSE zal adviesfora op het getouw zetten in de vorm van ‘online-gemeenschappen’ – voor alle
professionele veiligheidswerkers, bedrijfsvertegenwoordigers en iedereen die belangstelling heeft voor
het onderwerp, zodat ze kunnen netwerken, beste praktijken uitwisselen en advies en ondersteuning
verlenen.
Advies: Infoline
Infoline verstrekt momenteel persoonlijk informatie over gezondheids- en veiligheidskwesties, aan
mensen die telefonisch of schriftelijk vragen stellen. HSE wil het bereik en de omvang van deze dienst
uitbreiden, omdat hij bij de belanghebbenden wordt gezien als betrouwbaar, nauwkeurig en
veelomvattend.
Advies: Netwerken
HSE wenst de band met partners op lokaal niveau te verstevigen door ervaringen uit te wisselen.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 118/225
HSE wil het verschaffen van advies, richtsnoeren en ondersteuning stimuleren door met en via
bemiddelaars te werken; verder wil HSE de rechtstreeks door HSE gesteunde middelen aanvullen. De
vertegenwoordiging van bemiddelaars is echter in elke sector verschillend. HSE wil een onderzoek
voeren naar de mogelijke rol van bemiddelaars voor kleine bedrijven en zijn reactie hierop afstemmen.
Ondersteuning: via samenwerkingsmodellen en –projecten
HSE verleent haar medewerking aan ondersteuningsprojecten, in specifieke sectoren (bv. bouw) en
voor specifieke thema’s (bv. reïntegratie) en voor specifieke doelgroepen (bv. MKB’s).
Ondersteuning: de worker safety advisors
HSE financiert een project voor begeleiding van kleine ondernemingen. De financiering wordt
toegekend aan betrouwbare partners zoals de werknemersorganisaties, de lokale overheden, de
beroepsfederaties, de kamers van handel en industrie op basis van een goedgekeurd dossier.
De visie van HSE over de belanghebbenden in een nieuw gezondheids- en preventiesysteem
Literatuur
A strategy for workplace health and safety in Great Britain to 2010 and beyond
http://www.hse.gov.uk/aboutus/hsc/strategy.htm
Workplace strategy: moving to delivery
http://www.hse.gov.uk/aboutus/plans/hscplans/janekennedy.pdf
An HSE statement on providing accessible advice and support, September 2004
http://www.hse.gov.uk/aboutus/plans/advice.pdf
4.7.4.4
Visie op een ideaal systeem
Randvoorwaarden voor een ideaal systeem OSH informatiesysteem
-
de ontwikkeling van nieuwe manieren om in een steeds veranderende economie een doeltreffende
gezondheids- en veiligheidscultuur in te voeren en te behouden, opdat alle werkgevers hun
verantwoordelijkheden ernstig nemen, de arbeidskrachten bij de problematiek worden betrokken en
de risico’s op een degelijke manier worden beheerd.
-
de aanpak van de nieuwe en nog te verwachten gezondheidskwesties op het werk;
-
het komen tot een hoger niveau van herkenning van en respect voor gezondheid en veiligheid als
een integraal onderdeel van een moderne, concurrerende zakenwereld en openbare sector en als
bijdrage tot sociale rechtvaardigheid en insluiting; het als voorbeeld stellen van de beste praktijken
van de openbare sector bij het beheer van de middelen.
Actieplan informatieondersteuning naar MKB’s
-
het eerste stadium zijn de verbintenissen – wie zijn de MKB’s? Waar zijn ze? Wat doen ze?
in elk land een databank van ondernemingen, met de voornaamste risico’s, is een vereiste
(zelfevaluatie, eenvoudig en evident).
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 119/225
-
-
ondernemingen zouden zichzelf in de databank inschrijven (een stimulans, zoals een gratis
opleiding of iets gelijkaardigs, zou tot meer inschrijvingen leiden; inschrijven zou ook wettelijk
verplicht kunnen zijn; of beide).
inschrijving in de databank zou een respons teweegbrengen – basisinformatie over de
geïdentificeerde risico’s, aanbod voor meer hulp, enz.
elektronische informatie op het internet is handig, toegankelijk (voor de meesten) en rendabel
beheerd, MAAR er is ook een voortdurende nood aan menselijke tussenkomst.
mensen om mee te praten, bv. een contactcentrum via telefoon of een weblink.
mensen informeren bij opleidingen, tentoonstellingen, seminaries, demonstraties, enz.
bewustmakingscampagnes om MKB’s ervan te overtuigen dat OH&S belangrijk is – met andere
woorden een marketingmix.
4.7.5 Kenmerkende eigenschappen in een notendop
Centrale rol van de overheid: HSC/HSE
Het HSE speelt duidelijk een centrale rol in de informatie-infrastructuur inzake preventie. HSE is
marktleider op het vlak van informatieverstrekking. HSE en de lokale overheden (LO’s) verstrekken
informatie, advies en richtsnoeren, die als gezaghebbend worden beschouwd. Een groot deel van de
activiteiten van HSE en de lokale overheden is erop gericht om vooral kleine bedrijven bewust te maken
van het belang van gezondheid en veiligheid. Zo worden er campagnes gevoerd, seminaries en
tentoonstellingen, evenementen, open dagen en fora georganiseerd.
De HSE website is een belangrijk vehikel in de informatieverstrekking door als informatieplatform op te
treden en ook de Infoline voor persoonlijk advies bekleedt een prominente plaats in de
informatieoverdracht naar alle sectoren.
Geïntegreerde benadering
UK is ver gevorderd in de gecombineerde en geïntegreerde benadering van de kleine ondernemers.
De strategie van de HSC/HSE is gefocused op samenwerking met externe partners in de onmiddellijke
omgeving van de ondernemingen, met name de kleine ondernemingen. Lokale overheden organiseren
seminaries en cursussen over gezondheid en veiligheid en werken met de bedrijfsadviesbureaus
samen om nieuwe en bestaande lokale ondernemingen bewust te maken van het belang van
gezondheid en veiligheid.
HSE wil het verschaffen van advies, richtsnoeren en ondersteuning stimuleren door met en via
bemiddelaars te werken. Dit gebeurt door samenwerkingsmodellen en –projecten op te starten, zoals
de financiering van het netwerk van betrouwbare partners zoals de werknemersorganisaties, de lokale
overheden, de beroepsfederaties, de kamers van handel en industrie.
Samenwerkingsplatformen voor MKB’s
Het Good Neighbour Scheme van HSC streeft naar een betere ondersteuning voor kleine bedrijven
door de creatie van lokale netwerken via de toeleveringsketen. Ondernemingen kunnen zich gratis en
volledig vrijwillig bij het systeem inschrijven. Het systeem is een initiatief van HSE en krijgt de steun van
tal van andere instellingen: ROSPA, TUC, BSC, EEF, BCC, IOSH.
Safestartup.org wordt voorgesteld door het Institution of Occupational Safety and Health (IOSH),
gesponsord door de Norwich Union en ondersteund door HSE en Small Business Service. Het platform
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 120/225
bevat fundamentele informatie over hoe pas opgerichte ondernemingen en kleine bedrijven de
voorschriften inzake gezondheid, veiligheid en milieu kunnen naleven.
De Working Well Together Campaign is een langetermijncampagne in de bouwsector De sociale
partners zijn de voornaamste actoren, maar HSC/E bevorderde de lancering van de campagne en blijft
een actieve deelnemer. De activiteiten omvatten verbintenissen door ondernemingen en het uitwisselen
van informatie en goede praktijken via websites.
De Small Business Service als afdeling van het Ministerie van Handel en industrie beheert het Business
Link netwerk van adviescentra die door lokale adviseurs worden geleid en bestemd zijn voor kleine
bedrijven in heel Engeland. Business Link geeft onafhankelijk en onpartijdig bedrijfsadvies, informatie
en dienstverlening. HSC werkt in partenariaat met de Small Business Service.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 121/225
4.8
Australië
4.8.1 Facts and figures
Aantal ondernemingen en kleine ondernemingen
Volgens de huidige definitie die door het Australian Bureau of Statistics (ABS - Australisch bureau voor
statistiek) wordt gebruikt, zijn kleine bedrijven deze met minder dan 20 werknemers. Uit de statistieken
van ABS blijkt dat er in Australië iets meer dan 1,1 miljoen kleine bedrijven zijn. Dit vertegenwoordigt
ongeveer 96% van alle bedrijven. Het aantal kleine ondernemers wordt geschat op net iets meer dan
1,5 miljoen, waarvan 66% wordt beschouwd als voltijdse ondernemers.
Beroepsbevolking
Aantal inwoners: 20,328.6 (x1000)
Tewerkgestelde personen: 10,025.3 (x1000)
Participatiegraad: 64,3
Werkloosheidsgraad: 5,1%
Aantal werknemers
Omvang van
ondernemingen
(# werknemers)
Ondernemingen gevestigd in één
staat
Ondernemingen gevestigd in
meerdere staten
# ondernemingen
# werknemers
886.147
3.868.395
6.725
245.842
200 tot <300
641
153.328
308
74.847
300 tot <400
341
116.576
209
72.008
400 tot <500
191
84.764
146
65.438
<=500
609
1.002.257
651
1.621.268
5.225.320
8.039
2.079.403
<200
Totaal
887.929
Bron: ABS Business Register
# ondernemingen
# werknemers
Aantal arbeidsongevallen
2003
Industrie
Dodelijk
Gewonden
Totaal
Landbouw, bosbouw en visserij
20
7030
7050
Winning van delfstoffen
11
3040
3051
Vervaardiging
24
45566
45590
Elektriciteit, gas & watervoorziening
1
1225
1226
Bouw
41
17816
17857
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 122/225
Groothandel
12
9232
9244
Kleinhandel
7
22913
22920
Hotels & restaurants
4
9625
9629
Transport & opslag
50
16560
16610
Communicatie
3
2603
2606
Financiën & verzekeringen
3
2275
2278
Onroerende goederen & dienstverlening
15
14485
14500
Openbaar bestuur & defensie
18
9489
9507
Onderwijs
10
11263
11273
Gezondheidszorg & maatschappelijke
dienstverlening
5
23483
23488
Cultuur & recreatie
7
4260
4267
Overige diensten
7
8759
8766
Niet bepaald
0
9
9
Totaal
238
209633
209871
Source: National Workers’ compensation Statistics Database, 2003
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 123/225
4.8.2 Informatie-infrastructuur inzake preventie, bescherming en welzijn op het
werk
Schema
Schematische voorstelling van de organisatie van de preventie in Australië.
(Bron: www.nohsc.gov.au)
Australian Government
Department of Employment and Workplace Relations
ACCI
-
ACTU
-
advies
informatie
advies
informatie
6 deelstaten en 2 interne territoria
Government agency
National OHS Strategy
- coordinatie van nationale
preventie-initiatieven
- beleid inzake compensatie
Federaal niveau
Workplace Relations Minister’s
Council
Deelstaatniveau
Small Business Occupational Health and Safety Advisers Programme
Australian Safety and
Compensation Council ASCC
Onderneming/KMO
Australian Industry
Group
Australian Business
Limited
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 124/225
Preventiestructuren in Australië
Veiligheid en gezondheid op het werk behoort in Australië in de eerste plaats tot de
verantwoordelijkheid van de regering van de zes staten en twee territoria, waarbij de federale regering
de verantwoordelijkheid heeft voor de wetgeving en reglementering inzake veiligheid en gezondheid op
het werk voor federale overheidsambtenaren en militairen en sommige zeevarenden.
Een onafhankelijk wettelijk lichaam, de Australian Safety and Compensation Council (ASCC Australische raad voor veiligheid en vergoedingen) (vervangt de National Occupational Health and
Safety Commission (NOHSC - Nationale Commissie voor gezondheid en veiligheid op het werk), legt
de klemtoon op de nationale inspanningen ter verbetering van de resultaten van Australië voor wat
gezondheid en veiligheid op het werk betreft.
Rechtsgrondslag
Australië is een federatie van zes staten en twee territoria. In het regeringssysteem zijn de staten en
territoria verantwoordelijk voor het opstellen van wetten inzake gezondheid en veiligheid op het werk en
voor het toezicht op de naleving ervan.
OHS-wetten
Elke staat en elk territorium heeft een OHS-hoofdwet, die bepaalt aan welke vereisten werkplekken
moeten voldoen om veilig en gezond te zijn. Deze vereisten bepalen de taken van de verschillende
groepen van mensen die een rol spelen op het vlak van gezondheid en veiligheid op het werk. Deze
vereisten vallen onder de Zorgvuldigheidsplicht.
OHS-voorschriften en gedragscodes
Sommige gevaren op de werkplek kunnen zoveel verwondingen of ziekten veroorzaken dat specifieke
voorschriften of gedragscodes gerechtvaardigd zijn. Deze voorschriften en codes, die in het kader van
de OHS-hoofdwet van de staten en territoria worden opgesteld, bepalen de plichten van specifieke
groepen van mensen inzake het controleren van risico’s die specifieke gevaren inhouden. De
voorschriften zijn wettelijk uitvoerbaar. Gedragscodes geven advies over hoe aan de reglementaire
vereisten kan worden voldaan. Als dusdanig zijn de codes niet wettelijk afdwingbaar, maar ze kunnen in
de rechtbank worden gebruikt als bewijs dat al dan niet aan de wettelijke vereisten werd voldaan.
De taak van de Australian Safety and Compensation Council (ASCC)
De Australian Safety and Compensation Council ASCC biedt een forum voor de regering van het
gemenebest, de staten en de territoria, de Werkgeversorganisaties en de vakbonden om een nationale
aanpak te bepalen voor OHS-aangelegenheden en werknemersvergoedingen. De Australian Safety
and Compensation Council ASCC volgt de National Health and Safety Commission (Nationale
Commissie voor veiligheid en gezondheid) op, die de bevoegdheid had om nationale OHS-normen en gedragscodes op te stellen. Deze worden ontwikkeld als basis voor nationaal consistente OHS-
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 125/225
voorschriften en -gedragscodes, maar ze zijn pas wettelijk afdwingbaar als de regering van de staat of
het territorium ze in haar OHS-hoofdwet goedkeurt als voorschriften of gedragscodes.
4.8.3 Bespreking van enkele actoren
4.8.3.1
Actoren in het preventiebeleid
Niveau van de federale staat
De Australian Safety and Compensation Council ASCC (opvolger van de National Occupational
Health and Safety Commission NOHSC sinds 2005)
http://www.nohsc.gov.au
De ASCC is een orgaan dat werd gevestigd onder de uitvoeringsbevoegdheid van het Gemenebest. De
ASCC moet vooral een leiderspositie innemen en nationale inspanningen om sterfgevallen,
verwondingen en ziekten op het werk te voorkomen, coördineren. De raad werkt ook aan een
verbetering van de nationale vergoedingsregelingen, de rehabilitatie en de terugkeer naar het werk van
gewonde werknemers; verder geeft hij in verband met nationale richtlijnen advies aan de Workplace
Relations Ministers’ Council. Twee werkgroepen werden samengesteld: de OHS-werkgroep en de
Workers Compensation Working Group.
De raadsleden vertegenwoordigen de regering van Australië, de staten en de territoria; werknemers via de Australian Council of Trade Unions (ACTU - Australische Vakbondsraad); en werkgevers - via de
Australian Chamber of Commerce en Industry (ACCI - Australische kamer van koophandel en
industrie). Op dit forum kunnen deze vertegenwoordigers advies inwinnen over en meewerken aan de
ontwikkeling van nationale beleidsinitiatieven en strategieën inzake OHS-aangelegenheden.
Het kantoor van de Australian Safety and Compensation Council ASCC ondersteunt het werk van de
ASCC en is eveneens een bron van onderzoek en statistische informatie op nationaal niveau in
verband met OHS en werknemersvergoedingen. Tot de voornaamste cliënten en belanghebbenden van
de ASCC behoren ook de OHS-jurisdicties (regering van Australië, de staten en de territoria); de
sociale partners (de ACTU en de ACCI); de Workplace Relations Minister’s Council (ministers van alle
Australische regeringen die bevoegd zijn voor OHS); OHS-deskundigen; tertiaire instellingen; de
industrie.
Informatiebronnen van NOHSC
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreidi
ng
Prijs
Wetgeving
Model Regulations
National Standards
Preventie-expert
Preventie-expert
Online
Online
Gratis
Gratis
Preventie-expert
Online
Gratis
Preventie-expert
Online
Gratis
Drafts for public comment
Indicatieve richtlijnen
Guidance notes
Gevaarlijke stoffen
Documenten in
afwachting van
wetgeving
Gids goede praktijk
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 126/225
National codes of practice
National guidelines
Technical report
Sensibiliseringsmateriaal
Guides and guidance material
Statistische publicaties en
onderzoeksrapporten
OHS practical solutions
database
Hazards Factsheets
Hulpmiddelen
Gidsen en informatie voor
training
Directory OHS Education and
training materials
Australian Occupational Health
and Safety Index
Business Entry Point (BEP)
Guide for employers
E-Resources
Goede praktijken
Richtlijnen
Classificatiesysteem
Gevaarlijke stoffen
Preventie-expert
Preventie-expert
Preventie-expert
Online
Online
Online
Gratis
Gratis
Gratis
Achtergrondinformatie
Werkgever
Werknemer
Preventie-expert
Preventie-expert
Online
Gratis
Online
Gratis
Preventie-expert
MKB
MKB
Preventie-expert
Online
Gratis
Online
Gratis
Werkgever
Trainers
Trainers
Online
Gratis
Online
Gratis
Online
Gratis
Resultaat onderzoek
Databank goede
praktijken
Vraag/antwoord
Databank
Catalogus Goede
praktijken
Waarom OSH ?
Gids werkgever
Internetlinks :
thematisch
Bibliotheek
Preventie-expert
Werknemer
MKB
Café’s & restaurants
Bejaardentehuizen
Kleinhandel
Woningbouw
Vleesproducten
Hout- en
wolproducten
MKB
Landbouw
Lawaai
Asbest
Online
Online
Online
Gratis
Gratis
Interbiblio
-thecaire
bruikleen
National OHS Strategy (2002-2012)
http://www.nohsc.gov.au/nationalstrategy
In 2002 bekrachtigde de Workplace Relations Ministers’ Council (WRMC) de National OHS
Strategy 2002-2012 (Nationale OHS-strategie 2002-2012). De Strategie is een historische ontwikkeling
die getuigt van het engagement van alle Australische regeringen, de Australian Chamber of Commerce
and Industry en de Australian Council of Trade Unions, om samen te werken aan nationale prioriteiten
ter verbetering van OHS en om een minimum aantal nationale doelstellingen te bereiken teneinde het
aantal sterfgevallen en verwondingen op de werkplek te verminderen.
De Strategie werd uitgewerkt door leden van de National Occupational Health and Safety Commission
(NOHSC - Nationale Commissie voor gezondheid en veiligheid op het werk) en is een weerspiegeling
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 127/225
van hun akkoord om de verantwoordelijkheid te delen en de prestaties van Australië op het vlak van
gezondheid en veiligheid op het werk voortdurend te verbeteren.
De Strategie bepaalt een nationaal streefdoel voor OHS: Australische werkplekken zonder
sterfgevallen, verwondingen en ziekten. De NOHSC brengt jaarlijks verslag uit aan de Workplace
Relations Minister’s Council over de tenuitvoerbrenging van de Strategie; deze Strategie wordt
regelmatig onder de loep genomen en verder verfijnd.
Dankzij de nationale doelstellingen die door de Strategie worden vooropgesteld, kunnen vorderingen
worden gemeten en nationale inspanningen voor een wezenlijke, onafgebroken verbetering van de
Australische prestaties op het vlak van OHS voor de volgende tien jaar worden gestimuleerd. De
doelstellingen zijn:
•
•
streven naar een substantiële, gestage vermindering van het aantal sterfgevallen op het werk,
met een vermindering van ten minste 20% tegen 30 juni 2012 (een vermindering van 10%
tegen 30 juni 2007);
het aantal verwondingen op het werk verminderen met ten minste 40% tegen 30 juni 2012 (een
vermindering van 20% tegen 30 juni 2007).
De Strategie omvat in hoofdzaak vijf nationale prioritaire krachtlijnen om deze verbeteringen op korte en
langere termijn te verwezenlijken. Hieruit blijkt dat samenwerking tussen de belanghebbenden bij OHS
zal leiden tot efficiëntere en doelmatigere preventie-inspanningen. De NOHSC ontwikkelde, in overleg
met zijn belanghebbenden, gedetailleerde actieplannen voor elk van de vijf nationale prioriteiten voor
2002-2005. Elk actieplan bestaat uit verschillende activiteiten, of hoofdacties, die elk aanzienlijk zouden
kunnen bijdragen tot de verwezenlijking van de doelstellingen van de Strategie.
De vijf nationale prioriteiten zijn:
1. veel voorkomende en ernstige risico’s verminderen
2. ondernemers en werknemers beter in staat stellen om OHS doeltreffend te beheren
3. beroepsziekten op een doeltreffendere manier voorkomen
4. risico’s in de kiem smoren
5. het vermogen van de regering om OHS-resultaten te beïnvloeden, uitbreiden.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 128/225
Volgende figuur geeft een overzicht van de Nationale Strategie:
Nationale visie: Australische werkplekken zonder sterfgevallen, verwondingen en ziekten
Nationale doelstellingen
Nationale prioriteiten
1. vermindering van veel voorkomende en ernstige risico’s
2. ondernemers en werknemers beter in staat stellen om OHS doeltreffend te beheren
3. beroepsziekten op een doeltreffendere manier voorkomen
4. risico’s in de kiem smoren
5. het vermogen van de regering om OHS-resultaten te beïnvloeden, uitbreiden.
OH&S
OH&S
OH&S
OH&S
naleving
inves
hand
OH&S
OH&S
sensibi
vaardig
richt
normen
van
teren
having
data
onder
lisering
heden
snoeren
regels
zoek
Succesindicatoren
OH&S als integraal
deel van
onderneming
Toegenomen
OH&S kennis en
vaardigheden
Effectievere
OH&S interventies
door de overheid
Betere en tijidige
informatie voor
effectieve preventie
National Priority Action Plans (NPAPs)
De NOHSC kwam tot een akkoord over een reeks National Priority Action Plans (NPAPs - Nationale
prioriteitsactieplannen) voor de periode 2002-2005 voor de vijf nationale prioriteiten die in de Strategie
beschreven staan. Deze NPAPs zijn de eerste in een reeks van nationale driejarenplannen die moeten
worden ontwikkeld om de 10 jaar durende periode van de Strategie te dekken.
National OHS communication plan
In 2004–05 startte de NOHSC met de invoering van zijn Nationale OHS-communicatieplan, ter
bevordering van de bewustwording van de gemeenschap inzake OHS-kwesties en de uitdagingen die
Australië moet aangaan om zijn prestaties op het vlak van OHS te verbeteren. Een kernprioriteit voor
2004-2005 was de doelgroepbepaling van opinieleiders die bij machte zijn om de OHS-resultaten
binnen organisaties en in alle prioritaire bedrijfstakken te beïnvloeden. Ook de directies van bedrijven
lieten, tijdens conferenties die in dit verband in heel Australië, maar ook internationaal (o.a. in China en
Italië) werden gehouden, hun stem horen aangaande een aantal hoofdthema’s, waaronder het werk
van de NOHSC en de overgang naar de ASCC, de Nationale Strategie, gegevensverzameling en analyse en specifieke OHS-kwesties. Tijdens deze ontmoetingen was telkens een zeer uiteenlopend
publiek aanwezig op verschillende forums, met conferenties over veiligheid, conferenties georganiseerd
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 129/225
door werkgeversorganisaties, specifieke functies in de industrie, zoals mijnbouw, bouw, cellulose en
papier, en forums voor OHS-deskundigen.
Het communicatieplan beklemtoont de nood aan een nationale ondersteuning bij de communicatie van
OHS-berichten en de dienst werkt met de OHS-autoriteiten van de staten en territoria samen om hen
ertoe aan te zetten hun communicatieactiviteiten op elkaar af te stemmen en te coördineren. Voor de
allereerste keer stemden de meeste staten en territoria ermee in om de Nationale Veiligheidsweek op
één lijn te brengen. Verder worden ook National Safety Awards (Nationale Veiligheidsprijzen)
toegekend om een uitmuntend OHS-beleid te erkennen; er is ook een kleine premie voor inspanningen
die door kleine bedrijven worden geleverd.
Nog meer nationale communicatie-initiatieven zijn: het sponsoren van conferenties en campagnes rond
dit thema, het meedelen van kernboodschappen via advertenties en andere mediakanalen, het
samenwerken met andere belanghebbenden van de NOHSC om te komen tot een grotere
bewustwording van het belang van OHS.
Small Business Initiatives
http://www.nohsc.gov.au/SmallBusiness/
De NOHSC ontwikkelt communicatiestrategieën en informatieproducten die kleine ondernemers inzicht
moeten geven in manieren om gezondheid en veiligheid doeltreffender te kunnen beheren en de OHSvoorschriften te kunnen naleven. Hiertoe behoren onder meer: een OHS-gids voor werkgevers,
opgesteld in eenvoudig taalgebruik, Nationale OHS-initiatieven voor kleine bedrijven en een nieuwsbrief
voor kleine bedrijven.
Business Entry Point (BEP)
Een AusIndustry (Australische overheidsinstantie voor het verschaffen van producten, diensten en
informatie ter ondersteuning van de industrie, wetenschappelijk onderzoek en vernieuwing) ontwikkelde
een OHS-module met informatie over de voordelen van een proactieve aanpak van gezondheid en
veiligheid, over wie op de werkplek voor gezondheid en veiligheid verantwoordelijk is en over hoe je
van start kunt gaan met de ontwikkeling van een gezondheids- en veiligheidscultuur. Er is ook
specifieke informatie over grote risico’s voor zes geselecteerde bedrijfstakken: Cafés en restaurants,
verpleeginrichtingen, kruidenierszaken, bouwsector, vleesproducten en hout- en wolproducten.
Guide for Employers - Unravelling the Threads
Deze site (Gids voor werkgevers - het kluwen ontward) geeft kleine ondernemers advies in eenvoudig
Engels. “Unravelling the Threads” werd ontwikkeld door het Ministerie van tewerkstelling,
werkplekbetrekkingen en kleine bedrijven en geeft een algemeen overzicht van de verplichtingen van
kleine ondernemers ten overstaan van de werknemers en andere personen die voor de ondernemer
werk verrichten, in overeenstemming met de wetten van de desbetreffende staten of territoria.
Employers Making a Difference Program
“OHS - Employers Making a Difference” (OHS - werkgevers die het verschil maken) is een
driejarenprogramma dat door de Australian Chamber of Commerce and Industry werd ontwikkeld opdat
de werkgevers vertrouwen zouden stellen in de Nationale OHS-strategie 2002-2012 en actie zouden
ondernemen ter ondersteuning ervan.
Nationale OHS-initiatieven die tegemoet komen aan de noden van kleine bedrijven
• De Australian Chamber of Commerce and Industry (ACCI) geeft praktisch advies, waaruit niet
alleen het belang van OHS blijkt, maar ook de behoeften aan veiligheid en de beperkte middelen
van kleine ondernemers.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 130/225
De Australian Council of Trade Unions (ACTU) stelde een aantal gemakkelijk te begrijpen
brochures op in verband met gevaren inzake OHS.
Elk van de staten en territoria ontwikkelde programma’s en werkmiddelen, publicaties en campagnes
bestemd voor kleine ondernemingen.
•
Literatuur
NOHSC 2004-2005 Annual Report
http://www.nohsc.gov.au/OHSInformation/NOHSCPublications/annualreport/2004-2005/chap3.pdf
Niveau van de staten en territoria
Western Australia
Worksafe Western Australia
http://www.safetyline.wa.gov.au/
WorkSafe is een afdeling van het Ministerie van consumenten- en werknemersbescherming, de
overheidsinstantie van de staat West-Australië die verantwoordelijk is voor de administratie van wetten
inzake veiligheid en gezondheid op het werk. WorkSafe neemt een brede waaier van wetgevende
activiteiten op zich en creëert bewustmakingsprogramma’s voor de bedrijfswereld en de gemeenschap.
WorkSafe heeft niet alleen een belangrijke regelgevende rol, het verstrekt ook informatie aan de
bedrijfswereld en de gemeenschap om bij te dragen tot de preventie van arbeidsongevallen en
beroepsziekten. Een groot deel van de informatieproducten verscheen in een traditionele gedrukte
vorm, maar het internet wordt steeds vaker gebruikt, omdat het een rendabele manier is om over
veiligheid en gezondheid op het werk informatie te verstrekken. De internetservice van WorkSafe,
www.safetyline.wa.gov.au, is een van ‘s werelds toonaangevende diensten in zijn soort en geeft op een
eenvoudige manier toegang tot kwaliteitsvolle informatie over veiligheid en gezondheid op het werk.
De service van WorkSafe is uniek op het vlak van vormings- en opleidingsprogramma’s aangaande
veiligheid en gezondheid op het werk, voor leerlingen van het lager (ThinkSafe Club), secundair
(WorkSafe SmartMove) en hoger onderwijs (SafetyLine Institute). De ThinkSafe-campagne voor
maatschappelijke vorming ondersteunt de prioritaire krachtlijnen van WorkSafe voor de vermindering
van het aantal sterfgevallen, verwondingen en ziekten op de werkplek. De campagne zet werkgevers
en OHS-beleidsvormers ertoe aan om actief te werken aan de integratie van veiligheids- en
gezondheidssystemen, als onderdeel van een goed beheer.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 131/225
Informatiebronnen van WorkSafe Western Australia
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Wetgeving
Acts
Codes
Guidance notes
Regulations
Indicatieve richtlijnen
Code of Practice
Sensibiliseringsmateriaal
Media Release
Work Safe Bulletin
Incident Summaries
Safety bulletin
Toolbox topic
Work Practice bulletin
Fact Sheet
Worksafe Smart Move
Prijs
Wetgeving en
commentaar
Preventie-expert
Online
Gratis
Goede praktijkrichtlijn
Preventie-expert
Online
Gratis
Persmededeling mbt
actualiteit
Tijdschrift
Breed publiek
Bedrijven
Preventie-expert
Werknemer
Preventie-expert
Preventie-expert
Werknemer
Werknemer
Preventie-expert
Online
Gratis
Online
Gratis
Online
Online
Gratis
Gratis
Online
Gratis
Online
Gratis
Online
Gratis
Online
Papier
Televisie
Radio
E-mail
Gratis
Online
Gratis
Online
Gratis
Ongevallenverslagen
Informatie rond
specifiek item
Hulp bij risicoevaluatie in de vorm
van vraag/antwoord
Essentiële
werkpraktijk
Algemene informatie
Think Safe Campagne :
Affiches
Radiospots
Televisiespots
Hazard hotline
Direct mail
Hulpmiddelen
Think Safe Club
Verspreiding
Werknemer
Preventie-expert
Preventie-expert
Werknemer
Werkgever
Preventie-expert
Werknemer
Specifieke sectoren :
Bejaardenzorg,
Landbouw, Bouw,
Handel, Transport
Interactieve training
Basisonderwijs
Interactieve training
Secundair onderwijs
Leerlingen
Onderwijzer
Studenten
Trainers
Bouw,
Gezondheidssector
Elektriciteit &
elektronica
Kappers, Onthaal &
toerisme, Productie
Metaal &
ingenieurskunde,
Kantoren &
bedrijfskunde,
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 132/225
Safety Line Institute
ThinkSafe Small Business
Program
Handbook OSH
representatives
Interactieve training
Studenten beroepsen professionele
vorming
Hulppakket
Basisindustrie, Handel
Studenten
Trainers
Online
Gratis
MKB
Online
Gratis
Handboek
Bejaardenhulp,
Landbouw, Bouw
Handel, Transport
Comitéleden
Online
Gratis
Northern Territory
Northern Territory Work Health Authority
http://www.worksafe.nt.gov.au
Queensland
Queensland Division of Workplace Health & Safety
http://www.whs.qld.gov.au
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 133/225
South Australia
SafeWork SA
http://www.safework.sa.gov.au
SafeWork SA is het nieuwe OHS-kantoor van Zuid-Australië. Zijn voornaamste taak bestaat erin om in
Zuid-Australië veilige, rechtvaardige en productieve arbeidsomstandigheden te bevorderen en aan te
moedigen door samen te werken met werkgevers, werknemers, vakbonden en vertegenwoordigers van
het bedrijfsleven. SafeWork SA zorgt voor een uitgebreide ondersteuning inzake conformiteit met de
voorschriften, door middel van voorlichting, bewustmaking, advies, compliance-activiteiten en
uitvoeringsprogramma’s. SafeWork SA is verantwoordelijk voor het beheer van de wetgeving inzake
bedrijfsrelaties en van alle functies die in Zuid-Australië betrekking hebben op gezondheid, veiligheid en
welzijn op het werk. SafeWork werkt momenteel aan een Small Business Strategy (Strategie voor
kleine bedrijven), die in 2006 ten uitvoer moet worden gebracht.
New South Wales
NSW WorkCover Authority
http://www.workcover.nsw.gov.au/
http://www.workcover.nsw.gov.au/safebusiness (MKB’s)
Small Business Assistance Strategy
Sinds 2001 verstrekt deze Strategie voor hulp aan kleine bedrijven informatie, opleidingen en advies
inzake gezondheid en veiligheid op het werk en werknemersvergoedingen, om kleine bedrijven te
helpen bij het beheer van de gezondheid en veiligheid op hun werkplekken. Sinds 1 september 2003
speelt het initiatief in op de afschaffing, voor bedrijven met minder dan 20 werknemers, van de
vrijstellingen met betrekking tot de wettelijke bepalingen inzake gezondheid en veiligheid op het werk
waar het gaat om de identificatie van gevaren, risicobeheer en risicocontrole. De aandacht gaat vooral
naar opleidingen, informatie over de wettelijke verplichtingen van de werkgevers op het gebied van
gezondheid en veiligheid op het werk en over het beheer van verwondingen: informatiesessies en
workshops rond veiligheid, productie in heel de staat van infomateriaal, vooral dan de Small Business
Safety Checklist (Checklist veiligheid voor kleine bedrijven), advertentiecampagnes, individuele
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 134/225
gesprekken met inspecteurs van WorkCover, sectorgerichte programma’s voor landelijke bedrijven en
geselecteerde fabrikanten.
Informatiebronnen van NSW WorkCover Authority
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Wetgeving
Acts
Policies
Regulations
Discussion papers
Indicatieve richtlijnen
Codes of practice
Sensibiliseringsmateriaal
Safe Work Award
Safety alerts
FAQ
Factsheets
Hazard profile-identification
tool
Safety Guides
Overheads
Evaluatieformulieren en
informatie voor trainers
Media release
WorkCover News
Hulpmiddelen
Notify work-related
incidents :
Online formulier
Brochure over hoe, waar,
wanneer, ….
FAQ’s
Small Business Assistance
Strategy
Verspreiding
Prijs
Wetgevende
teksten
Werkgever
Werknemer
Online
Gratis
Voorbereidende
wetgeving
Preventie-expert
Online
Gratis
Goede
praktijkrichtlijn
Preventie-expert
Online
Gratis
OSH-prijs
Informatie naar
aanleiding van
ongeval/actuele
gebeurtenis
Vraag en antwoord
verschillende
onderwerpen
Algemene
informatie
Hulp bij
risicoanalyse
Gidsen
Hulp bij opleiding
Bedrijven
Preventie-expert
Werknemer
Online
Gratis
Preventie-expert
Werknemer
Online
Gratis
Preventie-expert
Online
Gratis
Preventie-expert
Online
Gratis
Preventie-expert
Trainer
Online
Online
Gratis
Gratis
Commentaar
actualiteit
Tijdschrift
Preventie-expert
Online
Gratis
Preventie-expert
Online
Gratis
Aangifte AO
Preventie-expert
Online
Gratis
Ondermeer
controlelijst(en)
Diverse publicaties
Evenementen
Bedrijfsleider MKB
Online
Cd-rom
(safety pack)
Gratis
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Bouw
Diensten aan
gebruiker en
bedrijven
Gezondheidssector
Maart 2006 Pagina 135/225
CHAIR (Construction
Hazard Assessment
Implication Review)
Safety Zone
Ongevallenregister
Standard Return to work
program
Hulp risicoanalyse
Interactieve tutorial
Productie
Handel & distributie
Landbouw
Transport & opslag
Preventie-expert
Werkgever
Bouwheren
Jonge werknemer
Werkgever
Werkgever
Online
Gratis
Online
Online
Online
Gratis
Gratis
Gratis
Literatuur
WorkCover Annual Report 2003/2004
http://www.workcover.nsw.gov.au/Publications/General/AnnualReports/annualreport_200304.htm
Victoria
Victorian WorkCover Authority
http://www.workcover.vic.gov.au/
http://www.workcover.vic.gov.au/vwa/home.nsf/pages/so_smallbus_newintro (MKB’s)
Informatiebronnen van Victorian WorkCover Authority
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Wetgeving
Regulations, laws,
...
Indicatieve
richtlijnen
Codes of practice
Sensibiliserings
materiaal
News releases
FAQ’s
Controlelijsten
Verspreiding
Prijs
Wetgeving
Werkgever
Werknemer
Verzekerde
Online
Gratis
Goede
praktijkrichtlijnen
Werkgever
Preventie-expert
Online
Gratis
Actualiteit
Vraag &
antwoord
OSH-evaluatie
Pers
Breed publiek
Online
Online
Gratis
Gratis
MKB
Online
Gratis
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 136/225
Gidsen
Brochures
Controlelijsten
Achtergrondinfor
matie rond
bepaalde
thema’s
Alg. informatie
Risicoanalyse
Job Safety
Analysis
Affiches
Alerts
Guidance notes
Major Hazards
Guidance Notes
Video
Uitleg bij
gevaarlijke
werkpraktijken
Advies tot
verbetering OSHprestaties
Advies sevesobedrijven
Ondermeer
gevaarlijke
producten
Seminarie(s)
Workshop(s)
Interactieve fora
Safer Work Zone
Campagne
Achtergrondinfor
matie bij
wetgeving
Informatie
verstrekken
Informatie
verstrekken in
beperkte
uitgekozen
industriële zones
Toerisme
Auto-industrie
Melkveesector
Vereniging
Woningbouw,
Hotel & Motel
Bosbouw
Preventie-expert
Online
Gratis
Online
Gratis
Online
Gratis
Gratis
Preventie-expert
Online
Papier
Online
Gratis
Preventie-expert
Online
Gratis
Preventie-expert
Online
Gratis
Preventie-expert
Werknemer
Preventie-expert
Landbouw
Bouw
Productie
Houtbewerking
Chemische producten
Ziekenzorg
Kappers en
schoonheidsverzorging
Diverse industrieën
Werknemer
Werknemer
Werkgever
Werknemer
Vakbondsafgevaardigde
Werkgever
Werknemer
Werkgevers
werknemers
Werkgevers
Werknemers
Preventie-expert
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Gratis,
registratie is
vereist
Gratis,
beperkte
plaatsen
Gratis
Maart 2006 Pagina 137/225
Hulpmiddelen
Small Business
Assistance
Safety Action Plan
SafetyMap
Trainer Kit
gevaarlijke
producten
Safety School
Bibliotheek
Ontlenen video’s
Advies
MKB
Ter plaatse
Online
Voortdurende
verbetering OSHbeleid
Audittool OSHmanagement
systeem
Gevaarlijke
producten
MKB
Online
Werkgever
Preventie-expert
Online
(gedeeltelijk
downloadbaar)
Online
Gratis
Internetlinks
Schoolhoofden, leraars,
schoolpersoneel
Online
Gratis
Collectie 800
video’s
Werknemer
Boeken
Preventie-expert
Groot publiek
Consultant –
tot 3 u gratis
bijstand
Gratis
Gratis
88 Aus
dollar/jaar
Op afspraak
Via interbibliothecaire
bruikleen
Kopies (gratis)
beperkt
Literatuur
The Victorian WorkCover Authority 2005/06 Business Plan
www.workcover.vic.gov.au/dir090/vwa/publica.nsf/docsbyUNID/CFEA9E1F156C5196CA257084000FE
4F2/$file/business_plan_vwa0506.pdf
Tasmania
Workplace Standards Tasmania
http://www.wsa.tas.gov.au
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 138/225
Australian Capital Territory
ACT WorkCover
http://www.wsa.tas.gov.au
4.8.3.2
Netwerken en platformen in het preventiebeleid
Small Business Occupational Health and Safety Advisers Programme
http://www.smallbusinessohs.com.au
Het OHS-adviesprogramma voor kleine ondernemingen is een initiatief van de Australische regering,
gerealiseerd door de Australian Industry Group. Dit programma voorziet in gratis diensten voor
veiligheid op het werk, is bestemd voor Australische kleine bedrijven en toegankelijk voor alle
ondernemingen met minder dan 20 voltijdse werknemers (of het equivalent daarvan). Het programma
bestaat uit seminaries over veiligheid, assistentie ter plaatse en ondersteuning via de telefoon, en is
actief in alle Australische staten en territoria en in alle bedrijfssectoren die in elke staat of elk territorium
van Australië werkzaam zijn. Dit programma werd in oktober 2005 gelanceerd en loopt tot juni 2007.
National OHS Strategy (2002-2012)
http://www.nohsc.gov.au/nationalstrategy
De Strategie bepaalt minimale nationale doelstellingen om het aantal sterfgevallen en verwondingen op
het werk te verminderen, over een periode van tien jaar (zie hierboven).
4.8.3.3
Begeleidingsstructuren voor de onderneming/MKB
Sociale partners
Australian Chambre of Commerce and Industry (ACCI)
http://www.acci.asn.au/
De ACCI vertegenwoordigt de zienswijzen van de bedrijven bij de regering. De bedoeling van de ACCI
bestaat erin, te verzekeren dat de wetgeving of de voorgestelde beleidsbenaderingen op nationaal
niveau inspelen op de behoeften van de Australische ondernemingen. De activiteiten omvatten
vertegenwoordiging en verdediging bij de regering, vertegenwoordiging van bedrijven, onderzoeks- en
beleidsontwikkeling inzake nationale ondernemingskwesties, conjunctuurenquêtes, ontwikkeling van
informatieproducten.
De ACCI werkte, in overleg met haar leden, een verbintenisprogramma voor werkgevers uit, dat
werkgevers ertoe wil aanzetten om hun OHS-prestaties te verbeteren en op die manier bij te dragen tot
de globale verbetering van de prestaties die in de doelstellingen van de Nationale Strategie wordt
vooropgesteld.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 139/225
Australian Council of Trade Unions (ACTU)
http://www.actu.asn.au/
De ACTU Occupational Health and Safety Unit (OHS) helpt de regering, werkgevers en werknemers
om sterfgevallen, verwondingen en ziekten op het werk in Australië te verminderen. De ACTU OHS Unit
coördineert nationale campagnes ter bewustmaking van belangrijke en nog opduikende gezondheidsen veiligheidskwesties op de werkplek, helpt vakbondsfunctionarissen, organisatoren, vakbondsleden
en het grote publiek met informatie en advies inzake gezondheid en veiligheid, produceert publicaties
voor gebruik op de werkplek en tijdens de opleidingen en coördineert de deelname aan internationale
campagnes voor gezondheid en veiligheid. In het document “OHS Priorities 2003-2006” worden de
OHS-prioriteiten naar voren geschoven die door de vakbondsbeweging moeten worden nagestreefd.
http://www.actu.asn.au/data/files/general/actuohsprogram03-06.pdf.
De ACTU ontvangt fondsen van de National Occupational Health and Safety Commission (NOHSC) om
deze Commissie bij te staan in haar medewerking aan het trilaterale werk van de NOHSC ter
verbetering van de gezondheid en veiligheid in Australië.
Australian Business Limited
http://www.abol.net
Australian Business Limited is een onafhankelijke onderneming gebaseerd op lidmaatschap die grote
en kleine bedrijven helpt bij het beheer van de werkplek, de prestaties van het bedrijf en beleidsvoering
en lobbying. AOL biedt op het vlak van gezondheid en veiligheid op het werk een brede waaier van
diensten, om bedrijven te helpen om in orde te zijn met de wetgeving inzake gezondheid en veiligheid
op het werk: bijstand, OHS-diagnoses, OHS-cursussen, inspecties en controles, begeleiding, OHSbeleid,... Andere mogelijke diensten zijn: premieherziening, herziening casemanagement,
claimmanagement, vertegenwoordiging, lobbying.
4.8.4 Huidige en toekomstige patronen van informatiestroom
4.8.4.1
Sterke en zwakke punten van bestaande informatiestroom
De Australische OHS-systemen staan voor twee voorname uitdagingen: enerzijds, het gebrek aan
eenvormigheid doorheen de staten inzake OHS-wetten en -voorschriften, een bijzonder probleem
aangezien er steeds meer ondernemingen zijn die de grenzen van de staten en zelfs van de natie
overschrijden. Anderzijds is er het feit dat kleine bedrijven zonder een zorgvuldig beheer in
moeilijkheden kunnen komen door de hoge kosten die ze moeten betalen om met de OHS-wetgeving in
orde te zijn.
Wetgeving
Het huidige OHS-wetgevingssysteem staat goede resultaten in de weg doordat het de stimulans om in
OHS te investeren wegneemt of doordat het systeem het de bedrijven moeilijk maakt om de wetten na
te leven. Hoewel er voor de OHS-wetgeving in heel het Gemenebest en in alle staten en territoria een
gemeenschappelijke structuur en “gedaante” is, zijn er ook subtiele maar tegelijkertijd belangrijke
verschillen.
De meeste bedrijven zijn actief in één enkele staat, maar er zijn ook bedrijven die in twee of meer
staten werkzaam zijn. De inconsistenties in de OHS-voorschriften en -gedragscodes treffen deze
bedrijven en tasten hun vermogen om deze verplichtingen na te komen, aan. Deze verschillen tussen
de jurisdicties doen ook de kosten voor het nakomen van de verplichtingen stijgen, aangezien (kleine)
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 140/225
ondernemers ook veel meer informatie moeten verwerken; vaak rekenen ze daarvoor op de OHSadviseurs, die voor hun deskundigheid hogere vergoedingen vragen.
In de meeste jurisdicties worden nieuwe OHS-wetten voorgesteld of werden onlangs nieuwe OHSwetten doorgevoerd. De recente algemene tendens in de jurisdicties bestaat erin om de wettelijke
verplichtingen te verruimen, nieuwe feiten als overtreding te beschouwen, de boetes te verhogen, de
aansprakelijkheid tot individuen uitbreiden en strenger op te treden waar het gaat om het nakomen van
de verplichtingen.
Heel wat werkgevers, vooral dan kleine en middelgrote ondernemingen, vinden de OHS-wetten en voorschriften te complex, bureaucratisch, moeilijk te begrijpen en haast onmogelijk om doeltreffend ten
uitvoer te leggen. In sommige gevallen zijn ze praktisch niet haalbaar. De complexe reglementering
staat zichzelf in de weg en neemt de stimulans om te investeren in betere OHS-resultaten weg.
De op redelijkheid en voorspelbaarheid gebaseerde zorgvuldigheidsplicht werd in sommige jurisdicties
vervormd tot onmogelijke of irrealistische zorgverplichtingen. De klemtoon zou op risicobeheer moeten
liggen, niet op risico-uitschakeling waar dat onhaalbaar is. Er bestaat een wanverhouding in de huidige
praktijken voor wetshandhaving en conformiteit. De klemtoon ligt op ‘vervolging van enkelen’ in plaats
van op ‘preventie bij velen’. Er zouden alternatieve bestraffingsmogelijkheden moeten komen, zoals
afdwingbare beloftes.
Informatie
De meeste staten en territoria stellen via verschillende media informatie ter beschikking. Richtlijnen om
(kleine) ondernemingen meer inzicht te geven in de vereisten, zijn beschikbaar op de websites van de
WorkCover-overheden, maar ook via de boekhandels van de Regering en via de telefoon. Sommige
van deze richtlijnen zijn echter uitgebreider dan andere en hoewel het gebruik van en de toegang tot de
computer en het internet toenemen, zijn er nog steeds (kleine) ondernemingen die van de traditionele
methoden gebruik maken om informatie in te winnen.
Tal van bedrijfsinstanties, doorgaans op basis van lidmaatschap, verschaffen nog andere richtlijnen en
ondersteuning. Uit onderzoek is gebleken dat kleine ondernemingen die met OHS-deskundigen
samenwerken, eerder aan hun verplichtingen voldoen en de redenen voor deze conformiteitseis beter
te begrijpen; er zijn evenwel niet voldoende OHS-deskundigen om alle (kleine) ondernemingen bij te
staan.
Het feit dat de OHS-overheden tegelijkertijd adviseren én inspecties uitvoeren, zoals bijvoorbeeld in
NSW gebeurt, kan niet echt bevorderlijk worden genoemd om de (kleine) ondernemers ertoe te
brengen om advies in te winnen betreffende de tenuitvoerlegging van de OHS-wetgeving. Hierdoor zijn
(kleine) ondernemers minder geneigd om het advies dat ze inzake de conformiteitseis nodig hebben, in
te winnen. De (kleine) ondernemers moeten inzien dat ze hulp en ondersteuning zullen krijgen bij de
tenuitvoerlegging van de wetgeving, in eerste instantie zonder vrees voor aanmaning tot verbetering,
een verbod of zelfs een gerechtelijke vervolging.
Er heerst ook bezorgdheid aangaande het individuele vermogen van de (kleine) ondernemingen om
aan de verplichtingen te voldoen, op het vlak van middelen, kennis, begrip en houdingen tegenover
regeringen en voorschriften. Ondersteuningsstructuren via industriegroepen en bedrijfsorganisaties die
op (kleine) ondernemingen zijn gericht, mogen dan al voorhanden zijn, zij kunnen op dit gebied niet aan
de noden van alle (kleine) ondernemingen tegemoet komen.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 141/225
De staatsoverheden voor werknemersvergoeding en OHS bieden dan weer wel publicaties aan om
(kleine) ondernemingen te helpen bij het interpreteren van de wettelijke vereisten. Deze publicaties
kunnen via het internet op de desbetreffende website worden geraadpleegd, of de overheid kan via de
telefoon of het informatiekantoor worden gecontacteerd. (Kleine) ondernemers deinzen er evenwel voor
terug om toenadering te zoeken tot de adviesdiensten van dezelfde overheid als degene die ook de
inspecties beheert.
Literatuur
Report on the compliance burden of occupational health and safety and workers compensation
regulation on small business
Australian Government, Department of Industry, Tourism and Resources, Small Business, 2005
Report on the compliance burden of occupational health and safety and workers compensation
regulation on small business - Attachment 1
Australian Government, Department of Industry, Tourism and Resources, Small Business, 2005
4.8.4.2
Succesfactoren van bestaande informatiestroom
Een succesfactor van het bestaande OHS-informatiesysteem is de oprichting van een netwerk dat via
de bedrijfsstrategieën en de ontwikkeling van kerncontacten voor het verstrekken van OHS-materialen/concepten invloed uitoefent. Bijvoorbeeld door toedoen van opleidingsinstituten, verenigingen van
kleine ondernemingen, accountants en professionele organen.
4.8.4.3
Toekomstige evolutie
ASCC
Op nationaal niveau vestigde de Australische Regering een nieuw drieledig orgaan voor OHS-beleid:
de Australian Safety and Compensation Commission. De ASCC leidt en coördineert nationale
inspanningen om OHS en schikkingen inzake werknemersvergoeding te verbeteren, en geeft op
nationaal niveau beleidsadvies aan de Workplace Relations Ministers’ Council in verband met
gezondheid en veiligheid op het werk (OHS) en schikkingen inzake werknemersvergoeding.
National OSH Strategy
Aan de hand van de nationale doelstellingen die in de Strategie 2002-2012 worden uiteengezet, kunnen
de vorderingen worden gemeten en kunnen de nationale inspanningen om de Australische OHSprestaties de komende tien jaar aanzienlijk en gestaag te verbeteren, worden aangemoedigd. De
Nationale OHS-Strategie draagt bij tot de vooruitgang van de OHS in Australië. De strategie bevat
doelstellingen om het aantal verwondingen, ziekten en overlijdens te verminderen en vormt het
kernpunt en de structuur voor nationale inspanningen om de bronnen efficiënter te kunnen gebruiken.
Elementen die de tenuitvoerbrenging vergemakkelijken:
- The Skills Development Action Plan (Actieplan voor ontwikkeling van bekwaamheden);
- The Safe Design Action Plan (Actieplan voor veilige ontwerpen);
- The Research Action Plan (Actieplan voor onderzoek) en
- The OHS Data Action Plan (Actieplan voor OHS-gegevens).
Uit een recente vorderingsstaat is de nood aan meer aandacht voor kleine ondernemingen en hun
specifieke behoeften gebleken.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 142/225
De Nationale OHS-strategie streeft ernaar, de gezondheid en de veiligheid op de werkplek te
verbeteren door het aantal verwondingen en sterfgevallen te verminderen. Meer dan 40% van de
werknemers meldde dat ze geen veiligheidstraining of OHS-informatie kregen, dat de werkgever in het
kader van de normale werkpraktijken geen OHS-kwesties ter sprake had gebracht en dat er op hun
werkplek geen OHS-verbeteringen werden doorgevoerd. Daarom wil de National Priority Two de
gezondheid en veiligheid bevorderen door de ontwikkeling van het vermogen van ondernemingen en
werknemers om OHS doeltreffend te beheren. NAP 2 maakt melding van een degelijke ondersteuning
door de jurisdictie voor de uitwisseling van ideeën en informatie over succesvolle tussenkomsten, met
het oog op een zuiniger gebruik van de bronnen op nationale basis. Nationale coördinatie is een
noodzaak, wil men de informatie-uitwisseling en identificatie van de sterke punten en mogelijkheden
vergemakkelijken.
De steeds grotere toegang tot en betaalbaarheid van de informatietechnologie is een kernproces voor
het verschaffen van informatie om aan de hand daarvan de OHS-kwesties beter te beheren, te
verbeteren. De kernactiviteiten zijn:
- Informatie verspreiden die afkomstig is van activiteiten in het kader van de National Research
Action Plans (Nationale actieplannen voor onderzoek) in verband met:
- Doeltreffendheid van de OHS-tussenkomsten;
- Geweld en intimidatie op het werk;
- Impact van veranderingen op de arbeidsmarkt.
- Praktisch infomateriaal:
- Nationale databank van oplossingen;
- Australian OHS index (databank met praktische informatie);
- Richtlijnen callcenter
Bron: National Priority Action Plan http://www.nohsc.gov.au/nationalstrategy/Papers/NPAP2.pdf
Nationale OHS-structuren
De Productivity Commission gaf een verslag uit over de nationale OHS-structuren. De
Productiviteitscommissie is een onafhankelijke instelling en het voornaamste toetsings- en
adviesorgaan van de Australische regering inzake micro-economisch beleid en reglementering.
Onlangs keurde de regering een internationaal verdrag over OHS goed dat door de Internationale
Arbeidsorganisatie werd opgesteld; verder zal ze voor kleine en middelgrote ondernemingen een OHSprogramma uitwerken.
Literatuur
Productivity Commission 2004, National Workers’ Compensation and Occupational
Health and Safety Frameworks, Report No. 27, Canberra,
http://www.pc.gov.au/inquiry/workerscomp/finalreport/workerscomp.pdf
4.8.4.4
Visie op een ideaal systeem
Het ideale OHS-informatiesysteem zou de gebruikers nuttige, relevante en correcte informatie moeten
verschaffen. Het zou aan werkgevers en werknemers, maar ook aan studenten en onderzoekers
informatie moeten verstrekken. Eventueel vormt het ook een praktisch richtsnoer voor de beheersing
van specifieke risico’s (mechanismen of factoren die verwondingen kunnen veroorzaken, gevaarlijke
beroepen, arbeidssystemen met een hoog risico, enz.). Het model wordt onderbouwd met kwantitatieve
gegevens en kwalitatieve klantgegevens (conformiteit en gevaar voor verwondingen).
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 143/225
In een verbeterd OHS-systeem ondersteunen beleidsinitiatieven en structuren voor gezondheid en
veiligheid op het werk werkgevers, werknemers en iedereen in de toeleveringsketen om culturen en
houdingen te ontwikkelen en verantwoordelijkheden op zich te nemen; dit alles zou moeten leiden tot
veiligere werkplaatsen en veiligere werkmethodes en uiteindelijk ook tot Australische werkplekken
1
zonder sterfgevallen, verwondingen en ziekten.
De taak van de regeringen
De huidige OHS-wetten en OHS-beleid zijn aan een grondige revisie toe. Er is nood aan een redelijke,
evenwichtige en praktische reglementering die bijdraagt tot een OHS-systeem en OHS-prestaties van
wereldniveau.
Veilige werkplekken zijn niet alleen de verantwoordelijkheid van de regeringen, die wetten en normen
invoeren. Werkplekken kunnen alleen veiliger zijn als de verantwoordelijkheid in heel de
toeleveringsketen en bij alle belanghebbenden wederzijds is en wordt gedeeld. Een werkplekcultuur
leidt tot doeltreffendere resultaten dan reglementeringen.
De taak van de bedrijfswereld
OHS is een kernactiviteit in het huidige werkplekbeheer. De Australische wetten eisen dat werkgevers
en werknemers, van de kleinste tot de grootste ondernemingen, actieve stappen ondernemen om
werkplekken veiliger te maken. Goede scores op het vlak van veiligheid komen het bedrijf ten goede.
Ze kunnen worden tenietgedaan, tenzij alle partijen zich voortdurend voor veiligere werkplekken blijven
inzetten. Het is van bijzonder groot zakelijk belang dat bedrijven een degelijke en voortdurende cultuur
van veiligheid en preventie ontwikkelen.
Grote en kleine bedrijven worden ertoe aangezet om plannen voor een veiligheidsbeleid op te stellen
naargelang van hun omvang en hun vermogen. Er is nood aan plannen voor actief en voortdurend
OHS-beheer en centraal leiderschap.
Er is nood aan engagement in heel de toeleveringsketen en reeds bij het ontwerp van de werkplek is
tussenkomst vereist. Specifieke maatregelen, zoals een programma voor bedrijfsadviseurs, is
noodzakelijk om de OHS-wetgeving uitvoerbaar te maken voor kleine en middelgrote ondernemingen.
Alternatieve criteria voor het beoordelen van de zorgvuldigheidsplicht, zoals de conformiteit met een
veiligheidsbeleid, kunnen worden vooropgesteld.
Communicatieactiviteiten rond OHS door de regering kunnen nationaal worden gecoördineerd.
Kleine bedrijven
Enerzijds moeten bedrijven met de nodige deskundigheid en middelen op het vlak van OHS gepaste
gemeenschappelijke systemen voor heel de staat kunnen toepassen; anderzijds moet het OHSsysteem ook op maat worden gemaakt met oog voor de specifieke behoeften van bedrijven met minder
deskundigheid of middelen.
Om in de MKB-sector te komen tot betere prestaties op het vlak van OHS, moeten initiatieven worden
uitgewerkt die zorgen voor:
•
•
•
1
betekenisvol infomateriaal;
een lager niveau van reglementering;
verbeterde kwaliteit van de regelgeving, waar dit noodzakelijk is;
Modern workplace: safer workplace – An industry blueprint for improving OSH in Australia
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 144/225
•
•
doelgerichte bijstand op de werkplek; en
individueel advies.
In de MKB-sector zouden bijvoorbeeld de volgende maatregelen kunnen worden genomen:
• een programma van bezoeken aan werkplekken, advies naar aanleiding van die bezoeken en
praktische richtsnoeren en informatie over de manier waarop kleinere ondernemers en hun
personeel hun rechten en verantwoordelijkheden kunnen opvatten;
• wettelijke erkenning van een veiligheidsbeleid dat op een trefzekerdere manier de
aansprakelijkheid van zowel werkgever als werknemer in kleine ondernemingen regelt.
Bewustzijn en communicatie
Voor een grotere bewustwording en meer communicatie aangaande de werkplek moeten
bedrijfsopleidingen worden georganiseerd. Er moet meer worden geïnvesteerd in OHS-opleidingen.
Bovendien moet het veiligheidsbewustzijn integraal deel uitmaken van de maatschappelijke vorming.
Maatschappelijke vorming rond veiligheid vanaf prille leeftijd moet worden ontwikkeld, bij voorkeur in
het onderwijssysteem. Indien schoolgaande kinderen de basisprincipes in verband met veiligheid reeds
op jonge leeftijd onder de knie hebben - hoe klim je op een ladder? Hoe til je op een correcte manier
voorwerpen op? - dan worden die gewoonten ook thuis en op de werkplek toegepast. Minder
persoonlijke verwondingen betekent minder medische kosten, minder druk op de ziekenhuizen, minder
wettelijke uitgaven en minder druk op de verzekeringen.
Literatuur
New directions under Australia’s OSH strategy, Robert Stewart-Crompton, NOHSC for the European
Agency for Health and Safety at Work, 2004
http://agency.osha.eu.int/publications/conference/20041201/en/index_9.htm
Modern workplace: safer workplace – An industry blueprint for improving OSH in Australia, Australian
Chamber of Commerce and Industry, 2005
http://www.acci.asn.au/text_files/issues_papers/OH_S/May%2005%20-%20OHS%20Blueprint.pdf
4.8.5 Kenmerkende eigenschappen in een notendop
Staten en territoria
Veiligheid en gezondheid op het werk behoort in Australië in de eerste plaats tot de
verantwoordelijkheid van de regering van de zes staten en twee territoria
De meeste staten en territoria stellen via verschillende media informatie ter beschikking. Richtlijnen om
(kleine) ondernemingen meer inzicht te geven in de vereisten, zijn beschikbaar op de websites van de
WorkCover-overheden, maar ook via de boekhandels van de Regering en via de telefoon. Elk van de
staten en territoria ontwikkelen programma’s en hulpmiddelen, publicaties en campagnes om te kleine
ondernemingen te ondersteunen in de uitbouw van een preventiebeleid. Een aantal van deze
programma’s zijn zeer krachtig zoals de SafetyLine website en de ThinkSafe campagne van WorkSafe
Western Australia
The Small Business Assistance Strategy van WorkCover Authority of new South Wales is een
interessant initiatief, dat inspeelt op de afschaffing, voor bedrijven met minder dan 20 werknemers, van
de vrijstellingen met betrekking tot de wettelijke bepalingen inzake gezondheid en veiligheid op het
werk waar het gaat om de identificatie van gevaren, risicobeheer en risicocontrole. De aandacht gaat
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 145/225
vooral naar opleidingen, informatie over de wettelijke verplichtingen van de werkgevers op het gebied
van gezondheid en veiligheid op het werk en over het beheer van verwondingen.
De staatsoverheden voor werknemersvergoeding en preventie bieden dan weer wel publicaties aan om
(kleine) ondernemingen te helpen bij het interpreteren van de wettelijke vereisten. Deze publicaties
kunnen via het internet op de desbetreffende website worden geraadpleegd, of de overheid kan via de
telefoon of het informatiekantoor worden gecontacteerd. (Kleine) ondernemers deinzen er evenwel voor
terug om toenadering te zoeken tot de adviesdiensten van dezelfde overheid als degene die ook de
inspecties beheert.
Terzelfdertijd zijn er inconsistenties in de preventie-voorschriften en -gedragscodes tussen de staten en
de territoria, die het de bedrijven die op zoek zijn naar informatie moeilijk maken in termen van kost en
complexiteit.
De rol van NOHSC
De Nationale Commissie voor gezondheid en veiligheid op het werk (nu Australische raad voor
veiligheid en vergoedingen ASCC) legt de klemtoon op de nationale inspanningen ter verbetering van
de resultaten van Australië voor wat gezondheid en veiligheid op het werk betreft. NOHSC ontwikkelde
een nationale OHS strategie (2002-2012) een minimum aantal nationale doelstellingen te bereiken
teneinde het aantal sterfgevallen en verwondingen op de werkplek te verminderen.
Het communicatieplan beklemtoont de nood aan een nationale ondersteuning bij de communicatie van
OHS-berichten en de dienst werkt met de OHS-autoriteiten van de staten en territoria samen om hen
ertoe aan te zetten hun communicatieactiviteiten op elkaar af te stemmen en te coördineren. Voor de
allereerste keer stemden de meeste staten en territoria ermee in om de Nationale Veiligheidsweek op
één lijn te brengen. Verder worden ook National Safety Awards (Nationale Veiligheidsprijzen)
toegekend om een uitmuntend OHS-beleid te erkennen; er is ook een kleine premie voor inspanningen
die door kleine bedrijven worden geleverd.
Verschillende partners ontvangen subsidies via de Nationale Commissie voor gezondheid en veiligheid
op het werk om actief mee te werken aan de verwezenlijking van de strategie en projecten en
preventieprogramma’s op het getouw te zetten.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 146/225
4.9
Canada
4.9.1 Facts and figures
Aantal ondernemingen en kleine ondernemingen
97,4% van de Canadezen zijn tewerkgesteld in kleine ondernemingen met minder dan 50 werknemers.
93% zijn tewerkgesteld in micro-ondernemingen met minder dan 20 werknemers.
1997
# werknemers
1-4
5-19
20-49
50-99
100-499
>=500
Totaal
Source: Statistics Canada
Absoluut
718.282
170.033
42.580
13.358
9.221
2.322
955.796
% cumulatief
75,1%
92,3%
97,3%
98,7%
99,7%
100%
Beroepsbevolking
2001
Inwoners
Arbeidskrachten
Tewerkgesteld
Niet tewerkgesteld
Bron: Statistics Canada
In miljoen
31.9
15.8
14.6
1.1
Aantal arbeidsongevallen
2001
2002
# erkende
373 216
359 174
ongevallen/ziekten
# dodelijke
920
934
ongevallen
Bron: Association of Workers’ Compensation Boards of Canada
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
2003
2004
348 715
340 502
963
928
Maart 2006 Pagina 147/225
4.9.2 Informatie-infrastructuur inzake preventie, bescherming en welzijn op het
werk
Schema
Schematische voorstelling van de preventiestructuren in Canada
(Bron: Canadian Centre for Occupational Safety and Health e.a.)
Association of Workers’
- Informatie, brochures, databases
Compensation Boards of Canada
- Opleiding
- Statistieken
National
CCOHS
Canadian Association of
Human Resources and Skills
Administrators of Labour Legislaton
Development Canada (HRSDC)
- Wetgeving
- Richtsnoeren
Health Canada
- Statistieken
- Wetgeving
Overheid verantwoordelijk
Overheid verantwoordelijk
voor OSH
voor compensatie
- wetgeving
Research institutes
Health and Safety Agencies
OSH for everyone
- informatie en advies
Province & Territory
CanOSH
- WHMIS
Onderneming/KMO
Onderneming onder federale bevoegdheid
Safety Council
CSSE
CFIB
- Informatie
- Informatie
- Informatie
- Opleiding
- Advies
- Advies
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 148/225
Safe Communities Foundation
- Procedures
Federal
Prevention Practices Database
Workplace Hazardous Materials Information System (WHMIS)
Preventiestructuren in Canada
De wetgeving inzake gezondheid en veiligheid op het werk (OH&S) in Canada schetst de algemene
rechten en plichten van de werkgever, de supervisor en de werknemer. De tien provincies, de drie
territoria en de federale regering hebben elk hun eigen OH&S-wetgeving.
WHMIS
Er is een bijzondere “recht-om-te-weten”-wetgeving voor gevaarlijke producten. Deze wetgeving omvat
een aantal wettelijke bepalingen die gezamenlijk het WHMIS – Workplace Hazardous Materials
Information System of Informatiesysteem voor gevaarlijke materialen op de werkplek – worden
genoemd. Het is een uitgebreid plan voor het verschaffen van informatie over gevaarlijke materialen die
op de werkplek worden gebruikt. WHMIS is van toepassing op alle Canadese arbeidsplekken die onder
de wetgeving inzake gezondheid en veiligheid op het werk vallen en waar producten worden gebruikt
die in het WHMIS zijn opgenomen.
Federaal niveau
De federale wetgeving inzake gezondheid en veiligheid wordt doorgaans ‘Canada Labour Code Part II
and regulations’ (Canadees arbeidswetboek deel II en regelingen) genoemd. De federale regering is
verantwoordelijk voor de gezondheid en veiligheid van haar eigen werknemers en van die van de
federale ondernemingen. Het Canadese arbeidswetboek is eveneens van toepassing op werknemers in
sommige industrietakken, zoals interprovinciaal en internationaal transport (bv. spoorwegen en
luchttransport), scheepvaart, telefoon- en kabelsystemen, radio- en televisiezenders, banken,
graansilo’s en uraniumontginning en -verwerking.
Ongeveer 10% van de Canadese arbeidskrachten valt onder de OH&S-jurisdictie van de federale
regering. De overige 90% van de Canadese werknemers valt onder de wetgeving van de provincie of
het territorium waar ze werken.
Provincies en Territoria
In elk van de provincies of territoria bestaat er een Wet (meestal de Wet Gezondheid en veiligheid op
het werk genoemd, of iets gelijkaardigs), die op de meeste werkplekken in die regio van toepassing is.
Op het niveau van de provincie en het territorium varieert de naam van het ministerie dat met OH&S
belast is, naargelang van de jurisdictie. Gewoonlijk wordt het het Ministerie van Arbeid genoemd. In
sommige jurisdicties is een Workers’ Compensation Board of Commission verantwoordelijk voor de
gezondheid en veiligheid op het werk. Elke provinciale of territoriale afdeling is belast met de
administratie en de uitvoering van de wet en regelgevingen inzake de gezondheid en veiligheid.
De Workers’ Compensation Board of Commission voorziet uitkeringen bij arbeidsonbekwaamheid,
controleert de kwaliteit van de gezondheidszorg en ondersteunt werknemers die een arbeidsongeval
hadden of een beroepsziekte opliepen, zodat ze snel en veilig weer aan het werk kunnen. Deze
commissie zorgt voor de verzekering en bepaalt het lidmaatschap van het bedrijf bij een van de
verenigingen voor gezondheid en veiligheid.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 149/225
Federaal
Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/index_e.html
Health Canada is het federaal ministerie dat de Canadezen moet helpen om hun gezondheid te
behouden en te verbeteren. Health Canada verstrekt informatie over de wetgeving en activiteiten in
verband met gezondheid. Op de website staan verslagen en artikels, alsook een lijst van conferenties
en evenementen die de gezondheid als thema hebben. Health Canada coördineert het Workplace
Hazardous Materials Information System.
Human Resources and Skills Development Canada (HRSDC)
http://www.hrsdc.gc.ca/en/gateways/nav/top_nav/program/labour.shtml
HRSD beheert de arbeid op federaal niveau. Het Arbeidsprogramma (Labour Program) wil een eerlijke,
veilige, gezonde, stabiele, coöperatieve en productieve werkomgeving in de hand werken. HRSD
publiceert Deel II van het Canadese arbeidswetboek (Wetboek), alsook een document dat de
werkgevers en werknemers moet helpen om hun verplichtingen uit hoofde van het wetboek na te
komen. Het Ministerie ontwikkelde in november 2004 het National Intervention Model (Nationaal
interventiemodel), dat erop is gericht een gezondere en veiligere werkplek te promoten in de federale
jurisdictie.
Provincie en Territorium
In Canada heeft elke Provincie en elk Territorium een regering of wettelijke instantie, die met
gezondheid en veiligheid belast is. Behalve de wettelijke instantie zijn er in de industrie ook organisaties
voor gezondheid en veiligheid die dit soort van informatie verstrekken.
Zowel de regering als de wettelijke instanties verzorgen websites, publicaties, evenementen,
programma’s en campagnes. De organisaties voor gezondheid en veiligheid houden zich uitsluitend in
hun industrietak met OH&S bezig. De Workers’ Compensation Board of Commission verstrekt aan alle
industrieën in de provincie en het territorium dit soort van OH&S-informatie en -materiaal.
1a. Yukon
Yukon Workers' Compensation, Health and Safety Board
Occupational Health and Safety Branch
http://wcb.yk.ca
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 150/225
1b. British Columbia
Overheid verantwoordelijk voor regelgeving en voor compensatie:
Workers' Compensation Board of British Columbia
http://www.worksafebc.com/
Health and Safety Associations:
FARSHA Farm and Ranch Safety and Health Association
http://www.farsha.bc.ca
SHAPE Safety and Health in Arts Production and Entertainment
http://www.shape.bc.ca
FSC Forest Safety Council
http://www.bcforestsafe.org
OHSAH Occupational Health and Safety Association for Healthcare
http://www.ohsah.bc.ca
2a. Alberta
Overheid verantwoordelijk voor regelgeving:
Workplace Health and Safety
Alberta Human Resources and Employment
http://www.gov.ab.ca/hre/whs/
Overheid verantwoordelijk voor compensatie:
Workers' Compensation Board of Alberta
http://www.wcb.ab.ca
2b. Northwest Territories and Nunavut
Overheid verantwoordelijk voor regelgeving en voor compensatie:
Workers' Compensation Board of the Northwest Territories and Nunavut
http://www.wcb.nt.ca/default.asp
3. Saskatchewan
Overheid verantwoordelijk voor regelgeving:
Occupational Health and Safety Division
Saskatchewan Labour
http://www.labour.gov.sk.ca
Overheid verantwoordelijk voor compensatie:
Saskatchewan Workers' Compensation Board
http://www.wcbsask.com
4. Manitoba
Overheid verantwoordelijk voor regelgeving:
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 151/225
Workplace Safety and Health Division
Manitoba Labour and Immigration
http://www.gov.mb.ca/labour/safety/
Overheid verantwoordelijk voor compensatie:
Workers' Compensation Board of Manitoba
http://www.wcb.mb.ca
5 Ontario
Overheid verantwoordelijk voor regelgeving:
Occupational Health and Safety Branch
Ministry of Labour
http://www.labour.gov.on.ca/english/hs/
Overheid verantwoordelijk voor compensatie:
Workplace Safety and Insurance Board
http://www.wsib.on.ca
6. Quebec
Overheid verantwoordelijk voor regelgeving en compensatie:
Commission de la santé et de la sécurité du travail du Québec
(Occupational Health and Safety Commission)
http://www.csst.qc.ca/portail/fr/
Health and Safety Associations:
Association paritaire pour la santé et la sécurité du travail, secteur « affaires municipales ».
http://www.apsam.com
Association paritaire pour la santé et la sécurité du travail du secteur affaires sociales
http://www.asstsas.qc.ca
Association paritaire pour la santé et la sécurité du travail du secteur minier
Association sectorielle paritaire en santé et sécurité du travail dans le secteur de la construction
http://www.asp-construction.org
Association sectorielle fabrication d’équipement de transport et de machines
Association paritaire pour la santé et la sécurité du travail, secteur fabrication de produits en métal et de
produits électriques
http://www.aspme.org
Association paritaire pour la santé et la sécurité du travail, secteur « administration provinciale »
http://www.apssap.qc.ca
Association paritaire de santé et de sécurité du travail, secteur imprimerie et activités connexes
http://www.aspimprimerie.qc.ca
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 152/225
Association sectorielle partiaire, services automobiles
http://www.autoprevention.qc.ca
Association paritaire transport et entreposage
http://www.aste.qc.ca
Association paritaire, secteur habillement
http://www.asp-habillement.com
Préventex-association paritaire du textile
http://www.preventex.qc.ca
7. New Brunswick
Overheid verantwoordelijk voor regelgeving en voor compensatie
Workplace Health, Safety and Compensation Commission of New Brunswick
http://www.whscc.nb.ca/index_e.asp
8. Nova Scotia
Overheid verantwoordelijk voor regelgeving:
Occupational Health & Safety Division
NS Department of Environment and Labour
https://www.gov.ns.ca/enla/contact/default.asp?div=gen&pg=dept&bk=/enla/ohs/Default.asp
Overheid verantwoordelijk voor compensatie:
Workers' Compensation Board of Nova Scotia
http://www.wcb.ns.ca
9. Prince Edward Island
Overheid verantwoordelijk voor regelgeving en compensatie:
Occupational Health and Safety Division
Workers' Compensation Board
http://www.wcb.pe.ca
10. Newfoundland and Labrador
Overheid verantwoordelijk voor regelgeving:
Occupational Health and Safety Branch
Department of Government Services
http://www.gov.nl.ca/gs/ohs/
Overheid verantwoordelijk voor compensatie:
Workplace Health, Safety and Compensation Commission
http://www.whscc.nf.ca/
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 153/225
4.9.3 Bespreking van enkele actoren
4.9.3.1
Actoren in het preventiebeleid
Nationaal
Canadian Centre for Occupation Health and Safety (CCOHS)
http://www.ccohs.ca/
Het CCOHS (Canadees centrum voor gezondheid en veiligheid op het werk) is een Canadese federale
overheidsinstelling die in Hamilton, Ontario, is gevestigd. Het CCOHS legt verantwoording af aan het
Canadese Parlement, via de federale Minister van Arbeid. Het Centrum wordt bestuurd door een Raad,
die drie hoofdbelangengroepen verenigt: regering (federaal, provinciaal en territoriaal), werkgevers en
werknemers. Het CCOHS bezorgt de Canadezen onpartijdige, relevante informatie en advies ter
ondersteuning van verantwoorde besluitvorming en ijvert voor veilige en gezonde werkomgevingen.
Verder stelt het CCOHS een ruim aanbod aan informatie over gezondheid en veiligheid op het werk ter
beschikking, in een voor alle gebruikers – van het grote publiek tot de veiligheids- en
gezondheidssector – begrijpelijke taal.
De nationale portaalsite voor de jongeren http://www.jobsafecanada.ca/ werd ontworpen door het
Canadian Centre for Occupational Health and Safety. De bedoeling van de website bestaat erin om alle
informatie voor nieuwe en jonge werknemers in Canada te verzamelen om ertoe bij te dragen dat
iedereen inziet waarom veilig werken zo belangrijk is.
Informatiebronnen van CCOHS
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Wetgeving
Canadian OSH legislation
Wetgeving
Werkgever
Preventie-expert
Online
CD/DVD
Zit in Web
Information
Service
abonnement
Sensibilisatiemateriaal
E-newsletter
OSH-nieuws
E-mail
Gratis
Liaison
Nieuwsbrief
Preventie-expert
Werkgever
Werknemer
Geïnteresseerde
Preventie-expert
Papier
Pocket guides
Handboek
Papier
Geabonneerden
CCOHS
10 Can dollar
Papier
Diverse prijzen
Online
Online
Gratis
Gratis
Brochures
News releases
OSH-antwoorden
Actualiteiten
Vraag &
antwoord
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Preventie-expert
Werknemer
Werkgever
Preventie-expert
Werknemer
Werkgever
Pers
Preventie-expert
Werkgever
Werknemer
Maart 2006 Pagina 154/225
Presentaties
Preventie-expert
Online
Gratis
Werknemer
Diverse
doelgroepen
Preventie-expert
Preventie-expert
Interactief
Divers
Preventie-expert
Werkgever
Werknemer
Preventie-expert
Online
Gratis
Online
CD/DVD
Jaarlijks
abonnement modulair
Preventie-expert
Online
CD/DVD
500 Canadese
dollar/jaar
E-learning cursussen
Gevaarlijke
stoffen
informatie &
MSDS
Cursus
Werknemer
Online
JobSafeCanada
Informatie
Online
Young worker’s zone
Informatie
Jonge
werknemers
Jonge
werknemers
Prijs - Single of
multiple user(s)
Gratis
Online
Gratis
Advies
Client services
Support
Webinars
Forum
Conferenties
Conferentie & Trade
show(s)
Hulpmiddelen
Internet Directory
Web Information Service
- wetgeving
- literatuurdatabank
- gevaarlijke
producten
MSDS Management
Service
Inquiries service
Presentaties
door personeel
van CCOHS
Online
seminaries
2-daags forum
Internetlinks
Informatie via
internet
Antwoorden op
vragen
Groot publiek
Preventie-expert
Telefoon
Fax
E-mail
Inbegrepen in
abonnementen
Gratis
Federaal
Human Resources and Skills Development Canada (HRSDC)
http://www.hrsdc.gc.ca/asp/gateway.asp?hr=/en/lp/lo/ohs/publications/intervention-model.shtml&hs=oxs
HRSDC (Human resources en ontwikkeling van bevoegdheden Canada) ontwikkelde eind 2004 een
nationaal interventiemodel voor de promotie van gezondere en veiligere werkplekken in de federale
jurisdictie. Hoe het interventiemodel op het niveau van de werkplek in de praktijk wordt omgezet, wordt
volledig vrij beslist. Deze vorm van samenwerking moet voor alle belanghebbenden een positieve
ervaring zijn en bijdragen tot de vestiging van een doeltreffend intern verantwoordelijkheidssysteem op
de beoogde werkplekken.
De globale doelstelling bestaat erin om de klemtoon te leggen op risicosectoren en -werkgevers en om
werkgevers en werknemers te doen samenwerken om hun vermogen om aangelegenheden in verband
met gezondheid en veiligheid op het werk op te lossen, snel, doeltreffend en autonoom te verhogen.
Bovendien is het niet de bedoeling om te beoordelen of te onderzoeken of de werkplek de regels wel
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 155/225
naleeft, maar wel om een waardering op te maken en een werkplan te ontwikkelen om gebreken aan te
pakken. Het interventiemodel bestaat uit zes stappen, waarbij de werkgevers de nodige informatie en
instrumenten krijgen om hen te helpen.
Provinces and Territoria: British Columbia
Workers' Compensation Board of British Columbia
http://www.worksafebc.com
http://smallbusiness.healthandsafetycentre.org/s/Home.asp (MKB)
Deze wettelijke instantie valt onder de Workers’ Compensation Act (Wet inzake veiligheid en
gezondheid op het werk). Het onderdeel OH&S valt onder Occupational Health and Safety Regulation
(Wetgeving inzake OH&S), die uit de wet voortvloeit. De WCB ijvert ernaar om werknemers en
werkplekken te vrijwaren van arbeidsongevallen en ziekten.
WorkSafe is het MKB-programma van de Workers’ Compensation Board of British Columbia. De
website en vooral de rubriek hulpmiddelen bevatten een brede waaier aan informatie over
uiteenlopende onderwerpen. De informatie is opgesplitst per sector en per onderwerp. De rubriek
Kleine bedrijven biedt Online hulpmiddelen voor veiligheid in bedrijven met minder dan 20 werknemers.
De StartSafe-strategie voorziet de kleine bedrijven van de voor hen zo nuttig mogelijke informatie over
hun specifieke bekommernissen met betrekking tot gezondheid en veiligheid in de verschillende
industrieën. Wie zich inschrijft, wordt door het WCB Small Business Service Centre (Servicecentrum
voor kleine bedrijven) en de beoogde sector gecontacteerd en krijgt via e-mail of fax relevante
gegevens over risico’s toegestuurd.
Informatiebronnen van WCB British Columbia
Informatietype
Inhoud
Wetgeving
Act
Regulations
Amendments
Indicatieve richtlijnen
Guidelines
Sensibilisatiemateriaal
Manuals
Access
E-news
Start Safe Safety tips
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Online
Gratis
Voorbereidende
wetgeving
Werkgever
Preventie-expert
Preventie-expert
Decision maker
Online
Gratis
Hulp bij wetgeving
Preventie-expert
Online
Gratis
Handleidingen
Nieuwsbrief
Actuele informatie
Preventie-expert
Werkgever
Werkgever
Werknemer
Werknemer
Online
Online
Elektronische
nieuwsbrief
Online
Gratis
Gratis
Gratis
Werknemer
MKB
Preventie-expert
Preventie-expert
Papier
Online
Online
Online
Gratis
Gratis
Gratis
Preventie-expert
Bouwindustrie
MKB
Online
Gratis
Online
Gratis
Wetgeving
Algemene tips
voor gebruik
ladders, ….
Affiches
Work Safe Bulletin
Incident bulletins
Constructive ideas
Hazard Alerts
Tijdschrift
Tijdschrift ivm
incidenten
Voorkoming van
verwonding
Affiches
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Gratis
Maart 2006 Pagina 156/225
Muskuloskeletal Injury
prevention bulletin
Signs & stickers
Preventie-expert
Online
Gratis
Preventie-expert
Werknemer
Online
Gratis
Online
Gratis
Publicaties
Preventie-expert
MKB
MKB
Online
Online
Online
Gratis
Gratis
Gratis
Ondermeer
ongevalsrapporten
Werkgever
Werknemer
Online
Login
Small Business Safety
Calculator
Opleidingshandboek +
werkboek gevaarlijke
producten
Video’s
Kosten berekenen
van AO
Gevaarlijke
producten
MKB
Online
Gratis
Trainer
Werknemer
Online
Gratis
DVD/video
Diverse prijzen
Small Business Call
Centre for Construction
StartSafe
Call center
Werknemer
MKB
MKB
Bouw
MKB
Tel
Gratis
Online
Papier
Gratis
RiskWatch
WorkSafe magazine
FAQ
Safety for Business
Hulpmiddelen
WorkSafe BC online
services
Tijdschrift
financiële
ondertoon
Tijdschrift
Strategie
Diverse
industrieën
Werkgever
Manager
Provinces and Territoria: Ontario
De Provincie Ontario verstrekt een overvloed aan informatie over veiligheid en gezondheid op het werk,
informatie die van verschillende bronnen afkomstig is. De website Prevention Dynamics
http://www.preventiondynamics.com/ geeft een overzicht van OH&S-informatie, opleidingsmateriaal en
advies, aangeboden door de Health and Safety Associations van Ontario en hun partners. Voor alles
wat met OH&S te maken heeft, wordt een gezamenlijke catalogus opgemaakt, met zoekmogelijkheden
volgens bron, sector, categorie, onderwerp, type en trefwoord.
WorkSmartOntario http://www.worksmartontario.gov.on.ca is de officiële website van het Ministerie van
Arbeid van Ontario voor jonge en nieuwe werknemers.
Workplace Safety and Insurance Board Ontario
http://www.wsib.on.ca/
http://www.wsib.on.ca/wsib/wsibsite.nsf/public/EmployersSBS (MKB)
De website Small Business Services (Diensten voor kleine bedrijven) van de Workplace Safety &
Insurance Board of Ontario (WSIB – Commissie van Ontario voor veiligheid en bescherming op het
werk) geeft advies over het registreren en melden van arbeidsongevallen. Aan de hand van een tool
kunnen bedrijven inschatten hoe arbeidsongevallen of ziekte op de werkplek een rechtstreekse impact
kunnen hebben op de winst van de onderneming, en zien ze hoeveel bruto omzet het bedrijf zou
moeten verwezenlijken om die verliezen te kunnen dekken. De website verschaft informatie over de
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 157/225
preventie van arbeidsongevallen en over de verantwoordelijkheid van de werkgever om zijn
werknemers weer aan het werk te krijgen.
Workwell-programma
De WSIB publiceert op de website beoordelingen betreffende de gezondheid en veiligheid op
werkplekken die op het vlak van veiligheid relatief slecht presteren. Op basis van deze beoordelingen
kunnen de werkgevers inschatten hoeveel de premieverhoging zal bedragen en welke eventuele
andere bijkomende lasten ze zullen hebben. Beoordeelde werkgevers ontvangen een verslag over de
problemen die op hun werkplek in verband met gezondheid en veiligheid werden vastgesteld, met
aanbevelingen voor verbetering.
Safety Groups
Het programma “Safety Groups” voorziet het bedrijf van een netwerk van ondernemingen die
gezamenlijk het aantal arbeidsongevallen en ziekten willen inkrimpen. De leden van de veiligheidsgroep
leggen een verzameling van hulpmiddelen aan, delen beste praktijken en helpen elkaar bij het
ontwikkelen en beheren van doeltreffende gezondheids- en preventieprogramma’s. De onderneming
kan op die manier niet alleen de veiligheid op de werkplek verhogen, maar ook de WSIB-premies
verlagen en financiële kortingen bekomen.
Safe Communities Incentive Program SCIP
SCIP is een programma ter bevordering van de veiligheid op de werkplek en kan voor kleine en
middelgrote ondernemingen tot kostenvermindering leiden. Door hun deelname kunnen bedrijven, door
voor meer gezondheid en veiligheid te zorgen, kortingen krijgen op de premies van de Workplace
Safety and Insurance Board (WSIB). SCIP bestaat uit twee delen: in deel 1 volgt de eigenaar of
bedrijfsleider een opleiding van 16 uur over leiderschap, organisatie en verantwoordelijkheden,
opsporen en beoordelen van gevaar, controle van gevaar en terugkeer naar het werk. Deel 2 is een
groepsgerichte stimulans om ondernemingen uit een specifieke sector in één groep te verenigen. Om in
aanmerking te komen voor de korting van deel 2, moet de onderneming twee elementen van het
gezondheids- en preventieprogramma ontwikkelen of verbeteren en deelnemen aan een workshop.
Informatiebronnen van WSIB Ontario
Informatietype
Inhoud
Wetgeving
Occupational H & S act
Indicatieve richtlijnen
Safety Groups Program
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Basiswettekst
Werkgever
Werknemer
Online
Gratis
Uitwisselen
Goede praktijken
Werkgever
Online
Gratis
Werknemer
Online
Gratis
Werkgever
Werknemer
Preventieexpert
MKB
Pers
Werkgever
Werknemer
Online
Gratis
Online
Online
Gratis
Gratis
Sensibilisatiemateriaal
Gids Arbeidsveiligheid
en AO verzekering
Fact Sheets
Nieuws releases
Faq’s
Actualiteit
Vraag en
antwoord
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 158/225
Jaarlijkse
preventiecampagne
rond één thema
Young Worker
Awareness Safety
Campaign
Parental campaign
Jaarlijkse
campagne radiospots
advertenties
radiospots
Affiche
Brochures
Algemene
informatie
Conference & Trade
show
Conferenties
Jaarlijks
Surveys & studies
Resultaten
onderzoek
Hulpmiddelen
CAD-7 Prevention
incentive program
Merit Adjusted Premium
(MAP)-plan
New Experimental
Experience Rating
(NEER)-program
Safe Communities
Incentive Program
(SCIP)
Workwell
Internetlinks
Verminderen
premie door
verbeteren OSH
Verminderen
premie door
verbeteren OSH
Verminderen
premie door
verbeteren OSH
Aansporen
veiligheid op de
werkplaats,
eventueel
verminderen
premie
Ter plaatse
evaluatie OSH
Contactadressen
nuttige
organisaties
Werknemer
Online
Gratis
Jonge
werknemers
Online
Gratis
Ouders jonge
werknemers
Werkgever
Werknemer
Werkgever
Online
Gratis
Online
Gratis
Online
Gratis
Werknemer
Preventieexpert
Werkgever
Preventieexpert
Preventieexpert
Online
Gratis
Online
Gratis
Werkgever
Bouw
Online
Gratis
Werkgever
Online
Gratis
Werkgever
Online
Gratis
Werkgever
MKB
Online
Gratis
Online
Gratis
Werkgever
Werkgever
Werknemer
Bibliotheek
Uitleen
voorbehouden
aan leden.
Bezoek en
betalende
kopies
mogelijk voor
anderen.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 159/225
Industrial Accident Prevention Association (IAPA)
http://www.iapa.ca
IAPA is een organisatie zonder winstbejag voor gezondheid en veiligheid op het werk. IAPA
vertegenwoordigt meer dan 47.000 bedrijven en 1,5 miljoen werknemers in heel Ontario. De instelling
geeft in heel Ontario, Canada, advies aan kleine ondernemingen. Ze beheert ook een Small Business
Centre en helpt bedrijven met minder dan 50 werknemers om hun verplichtingen op het vlak van
gezondheid en veiligheid na te komen.
IAPA brengt regionaal gelegen kleine ondernemingen samen via het programma “Safe Community
Incentive Program” (SCIP – programma ter bevordering van een veilige gemeenschap), waarbij IAPA
de lokale MKB’s ertoe aanzet om hun beste praktijken met elkaar te delen en om programma’s te
ontwikkelen ter preventie van arbeidsongevallen in organisaties. Bovendien inspecteert het
professionele personeel van IAPA jaarlijks ongeveer 200 MKB’s met een hoog arbeidsongevallencijfer,
om hun hulp te bieden en voor hen een programma uit te werken.
Institute for Work and Health (IWH)
http://www.iwh.on.ca/
Dit instituut voor gezondheid op het werk is een instelling zonder winstbejag, opgericht door de Ontario
Workplace Safety & Insurance Board WSIB. Onderzoek en kennisverspreiding en -uitwisseling behoren
tot de kernactiviteiten van het instituut. De onderzoeksgegevens worden in werkdossiers en een
collegiaal getoetst tijdschrift gepubliceerd.
Informatiebronnen van IWH
Informatietype
Inhoud
Sensibilisatiemateriaal
Nieuwsbrief : At Work
Infocus : bijlage over
één onderwerp bij At
Work
Linkages
Working papers
Occasional papers
Published working
papers
Diverse publicaties
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Gezondheid op het
werk
Gezondheid
Expert
Werknemer
Expert
Online
Gratis
Online
Gratis
2-jaarlijkse
nieuwsbrief over
“soft-tissue injury”,
lage rugpijn
Ergonomie,
Gezondheid op het
werk, Incentives, RSI,
gender, jonge
werknemers,...
Onderzoek dat niet
bedoeld is voor
publicatie
Onderzoek
gepubliceerd in de
vorm van artikels in
tijdschriften
Onderzoek, analyse
Expert
Online (recentste
nummers)
Gratis
Expert
Online
(veelal integraal,
sommigen enkel
abstract of
samenvatting)
Papier
Gratis
Expert
Papier
Online
Zie
tijdschriften
Expert
Papier
Online
Sommige
documenten
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Expert
Te bestellen
Maart 2006 Pagina 160/225
Actualiteiten, recent
onderzoek, ...
RSI, jonge
werknemers, lage
rugpijn, gezondheid
van
gezondheidswerkers
Expert
Pers
Pers
Werknemer
Expert
Elektronisch
gratis,
andere te
bestellen of
te
raadplegen
in de
betreffende
tijdschriften
Gratis
Online
Gratis
Physician’s tool kit
Hulp mbt lage rugpijn
Online
Gratis
Physician’s network tool
kit
Participative Ergonomic
Blueprint
Voorkomen lage
rugpijn
Opzetten programma
participatieve
ergonomie
Voorkomen
rugklachten
(Her)-integratie
werknemers
Arbeidsgenees
heer
Huisarts
Werknemer
Ergonoom
Online
Gratis
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Expert
Papier
Nieuws
E-media alert
Briefings
Fact Sheets
Hulpmiddelen
The BackGuide
Work-ready
www.backguide.com
Te bestellen
Provinces and Territoria: Quebec
l’Institut de recherche Robert-Sauvé en santé et en sécurité du travail (IRSST)
http://www.irsst.qc.ca
Het IRSST (Onderzoeksinstituut voor gezondheid en veiligheid op het werk Robert-Sauvé) verspreidt
en valoriseert de informatie die van zijn onderzoeksactiviteiten afkomstig is, bij alle werkgevers en
werknemers van Québec. De verspreiding van de informatie is niet specifiek voor de MKB’s bestemd,
tenzij het onderzoek een voor deze ondernemingen typisch probleem betrof. Het onderzoeksinstituut is
een privé-instelling zonder winstbejag.
Informatiebronnen van IRSST
Informatietype
Inhoud
Sensibilisatiemateriaal
Chariot élévateurs
Prévention au travail
Links &
informatie
aangaande
vorkheftrucks
Tijdschrift
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Werkgever
Preventie-expert
Werknemer
Elektronische
nieuwsbrief
Online
Gratis
Preventie-expert
Werknemer
Papier
Online
Gratis
Maart 2006 Pagina 161/225
Onderzoeksrapporten
Info nouvelles de la
recherche
Hulpmiddelen
Interaction toxicologique
Grille d’autoévaluation
centres de tri
Controlelijsten
Verslag
onderzoek
Algemene
informatie
Preventie-expert
Online
Gratis
Preventie-expert
Elektronische
nieuwsbrief
Online
Gratis
Risico mengsel
gevaarlijke
producten
Risicoanalyse
Preventie-expert
Online
Gratis
Preventie-expert
Gratis
Diverse
controlelijsten
Preventie-expert
Online te
raadplegen
Online
Online
Gratis
Cd-rom
Gratis
Interactieve tool
Gratis
Downloadbaar
Gratis
Interactief
Gratis
Preventie-expert
Downloadbaar
Gratis
Preventie-expert
Downloadbaar
Gratis
Internet gids
Internetlinken
Attention ! Glissades
Val- en
glijpartijen
Calcul du débit minimal
ventilation mécanique
Calculateur dosimeter
passif 3M
Conversion d’unités de
concentration
Logiciel de transfert de
données pour dosimètres
Bruël/Kjaer
Simulateur concentration
monoxyde de carbone
petits équipements
motorisés
Machines
Preventie-expert
Werknemer
Jonge werknemer
Trainer
Arbeidshygiënist
Preventie-expert
Arbeidshygiënist
Preventie-expert
Preventie-expert
Gratis
Commission de la santé et de la sécurité du travail (CSST)
http://www.csst.qc.ca/
Deze commissie kreeg van de regering van Québec de verantwoordelijkheid toevertrouwd voor het
beheer van het plan voor gezondheid en veiligheid op het werk. De CSST is een rechtspersoon van
publiekrecht. In die hoedanigheid heeft de commissie de algemene bevoegdheden waarover zulk een
rechtspersoon beschikt, en de specifieke bevoegdheden die haar door het recht worden verleend. De
Commissie heeft een gezamenlijke Raad van Bestuur, die werknemers en werkgevers helpt om het
gezondheids- en preventiebeleid te bepalen en te beheren. De domeinen waarop de commissie
tussenbeide komt: preventie en inspectie, rehabilitatie en vergoedingen en financiering.
Informatiebronnen van CSST
Informatietype
Inhoud
Wetgeving
7 lois régissant la CSST
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Werkgever
Preventieexpert
Online
Gratis
Maart 2006 Pagina 162/225
Werknemer
Werkgever
Preventieexpert
Politiques et règlements
Sensibilisatiemateriaal
Actualités
AO in het nieuws
Prévention au travail
(ism IRSST)
Vakblad
Guide
Brochure
Feuillet
Verslagen ongevallen &
voorkomingsmaatregelen
Folder
Affiche
Journal
Video’s
Hulpmiddelen
QEC
Specifieke onderwerpen
Vragenlijst en
risicoanalyse ivm TMS
Online
Gratis
Pers
Preventieexpert
Preventieexpert
Werknemer
Preventieexpert
Werkgever
Werknemer
Online
Gratis
Online
Papier
Gratis
Online
Gratis
Online
Gratis
Werkgever
Preventieexpert
Werknemer
Werknemer
Werknemer
Werknemer
Online
Gratis
Online
Online
Online
Gratis
Gratis
Gratis
Online
Gratis
Preventieexpert
Documentatiecentrum
4.9.3.2
Online
catalogus
Netwerken en platformen in het preventiebeleid
Workplace Hazardous Materials Information System
http://www.hc-sc.gc.ca/ewh-semt/occup-travail/whmis-simdut/index_e.html/
Het Workplace Hazardous Materials Information System (WHMIS) is een nationale Canadese norm
voor risicocommunicatie. De voornaamste elementen van het systeem zijn: waarschuwingslabels op
containers met door het WHMIS “gecontroleerde producten”, het verstrekken van informatiebladen voor
materiaalveiligheid (MSDS) en opleidingsprogramma’s voor werknemers. Het WHMIS wordt door de
gecoördineerde federale, provinciale en territoriale wetgeving ten uitvoer gelegd. De WHMIS-afdeling
van Health Canada fungeert als nationaal coördinator voor het globale bestuur en de administratie van
het WHMIS-programma in Canada.
Dit is een buitenbeentje in de bespreking van de netwerken en platformen gezien het om een wettelijk
verplicht informatiesysteem gaat.
OSH for everyone
www.oshforeveryone.org
OSH for Everyone werd ontworpen om werknemers en werkgevers te helpen om arbeidsongevallen en
ziekte op de werkplek te voorkomen, door hun nuttige gezondheids- en veiligheidsinformatie over een
breed scala van onderwerpen te verschaffen. Het werd gerealiseerd in partnerschap met de
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 163/225
organisaties van het Health and Safety System van Ontario en het Canadian Centre for Occupational
Health and Safety. Op de website staat praktische informatie over het verwezenlijken en in stand
houden van preventieprogramma’s op de werkplek. OSH for Everyone is een initiatief van het WSIB
Ontario en CCOHS. Er bestaan gelijkaardige projecten in de provincie Northwest Territories/Nunavut
http://www.oshforeveryone.org/ntnu/ en Worksafe Saskatchewan http://www.worksafesask.ca/.
CanOSH
http://www.canoshweb.org/
Op deze website kunnen de Canadezen op een eenvoudige en onafhankelijke manier informatie vinden
over gezondheid en veiligheid op het werk (OH&S) in Canada, zodat ze de wetgeving kunnen naleven,
de gezondheids- en preventiepraktijken op de werkplek kunnen verbeteren en tot slot gemakkelijker
informatie kunnen verzamelen die ze nodig hebben om het aantal dodelijke ongevallen,
arbeidsongevallen en ziekten te kunnen verminderen. De website werd ontworpen opdat de Canadezen
op een degelijke en doeltreffende manier toegang krijgen tot de veiligheids- en gezondheidsinformatie
die afkomstig is van de voor OH&S verantwoordelijke federale, provinciale en territoriale ministeries, de
Workers’ Compensation Boards en het Canadian Centre for Occupational Health and Safety.
The Prevention Practices Database
http://www.preventionbestpractices.org
De Databank voor preventiepraktijken is een initiatief van de Workplace Safety and Insurance Board
(WSIB) van Ontario en het Canadian Centre for Occupational Health and Safety (CCOHS). De website
biedt hulpmiddelen aan organisaties die de best mogelijke gezondheids- en preventiepraktijken op de
werkplek willen invoeren, om op die manier met succes arbeidsongevallen en ziekte op de werkplek te
voorkomen. De organisaties worden aangespoord om met andere arbeidsplaatsen praktische
informatie over gezondheid en veiligheid uit te wisselen en samen oplossingen te vinden voor OH&Sproblemen. De industrie zelf kwam met het idee om preventiepraktijken te verzamelen. De informatie
kan per onderwerp en per sector worden opgezocht.
Safe Communities Foundation
http://www.safecommunities.ca/
Safe Communities Foundation (SCF – Stichting veilige gemeenschappen) is een nationale
liefdadigheidsinstelling zonder winstbejag. De Safe Communities Foundation werkt samen met de
privé- en openbare sector om de gezondheid en veiligheid van werknemers en mensen in een aantal
gemeenschappen te verbeteren. De Stichting en alle deelnemende Safe Communities in Canada
streven ernaar, arbeidsongevallen volledig te voorkomen en door de verwezenlijking van programma’s
en opleidingen een preventiecultuur te promoten.
4.9.3.3
Begeleidingsstructuren voor de onderneming/MKB
Canada Safety Council
http://www.safety-council.org/
De Canadese Veiligheidsraad is een nationale, niet-gouvernementele liefdadigheidsinstelling die zich
met veiligheid bezighoudt. De Raad organiseert campagnes voor bewustmaking van het publiek en
opleidingen, publiceert artikels en gaat de dialoog met de media aan.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 164/225
Canadian Society of Safety Engineering (CSSE)
http://www.csse.org/
De CSSE (Canadese vereniging voor beveiligingstechnieken) is een Canadese nationale organisatie
voor professionals. De organisatie steunt de werking van 31 lokale verenigingen en stelt een lokaal
forum voor informatie-uitwisseling en netwerking ter beschikking van professionals.
Canadian Federation of Independent Businesses (CFIB)
http://www.cfib.ca/worksafety/
Op de website van de CFIB (Canadese Federatie van onafhankelijke bedrijven) staat een brede waaier
van nuttige informatie voor MKB’s, met toegang tot Passport to Safety
http://www.passporttosafety.com/, dat vooral op de jongeren is afgestemd. Passport to Safety is een
vernieuwend testprogramma voor jongeren over gezondheid en veiligheid en controleert of jongeren de
basiskennis van wat ze dienen te weten om zichzelf tegen arbeidsongevallen op het werk te
beschermen, onder de knie hebben. Het biedt een structuur om jonge nieuwe werknemers bewust te
maken van het belang van gezondheid en veiligheid op het werk.
4.9.4 Huidige en toekomstige patronen van informatiestroom
4.9.4.1
Pluspunten
Minpunten
Sterke en zwakke punten van bestaande informatiestroom
Er zijn heel wat OH&S-verstrekkers, -inlichtingen en -diensten voorhanden.
Er is uitstekende OH&S-informatie verkrijgbaar en de professionele banden met de
industriepartners zijn zeer goed.
Heel wat organisaties verstrekken informatie over gezondheid en veiligheid op het
werk die specifiek voor MKB’s bestemd is. Deze organisaties zijn afkomstig van
regeringen, vakbonden, sectorverenigingen, Compensation Boards en
ondernemingen.
De informatie is in verschillende formaten te verkrijgen: op de website of in een
gedrukte versie en in verschillende niveaus van taalgebruik en vormen.
Er zijn heel wat inlichtingendiensten waartoe mensen uit MKB’s gemakkelijk en vrij
toegang krijgen, via telefoon, e-mail, post, enz. voor informatie over gezondheid en
veiligheid (H&S).
De beschikbare informatie wordt steeds weer uitgebreid om tegemoet te komen aan
de brede waaier van onderwerpen waarnaar vraag is, en van gebruikersgroepen.
Er zijn veel conferenties, seminaries en andere evenementen die op de H&Sbehoeften van de MKB’s inspelen.
Er wordt steeds meer aandacht besteed aan de H&S-behoeften van de MKB’s.
Het onvermogen om alle MKB’s te bereiken en hun terughoudendheid om het
beschikbare OH&S-materiaal te gebruiken.
Beperkt gebruik door de MKB’s. We moeten ertoe bijdragen dat MKB’s zich bewust
worden van het feit dat ze arbeidsongevallen wel degelijk kunnen voorkomen; ook
moeten we gebruiksvriendelijke inlichtingendiensten verder ontwikkelen.
De meeste informatiediensten voor MKB’s rekenen er nog steeds op dat de MKB’s op
eigen initiatief informatie opzoeken. De grote meerderheid van de MKB’s is echter niet
gemotiveerd om iets te doen aan H&S-belangen.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 165/225
Bij de MKB’s wordt niet voldoende de klemtoon gelegd op de voordelen van een
gezonde en veilige werkplek voor het economische en sociale welslagen van de
onderneming: verhoogde productiviteit, hogere winst, groter concurrentievermogen,
enz.
De praktijk om H&S-informatie via de traditioneel door de MKB’s gebruikte kanalen,
aan de MKB’s te verspreiden, wordt niet voldoende toegepast.
Er zijn nog leemten in de H&S-informatie voor de MKB’s, vooral dan voor bepaalde
sectoren, onderwerpen, enz.
De uitbreiding van de OH&S-wetgeving rond dit thema is niet doeltreffend genoeg.
Er zijn bij de MKB’s onvoldoende doeltreffende OH&S-promotiecampagnes.
4.9.4.2
•
•
•
•
•
•
•
Succesfactoren van bestaande informatiestroom
De middelen en de omgeving om de MKB’s te overtuigen, bestaan. Doeltreffende katalysatoren
ontwikkelen die de MKB’s er efficiënt toe aanzetten om van de beschikbare netwerken en diensten
gebruik te maken, blijft de uitdaging.
Alle projecten of producten worden in samenwerking met de industrie gerealiseerd om er zeker van
te zijn dat ze voor de MKB’s nuttig, relevant en bruikbaar zijn.
Voor MKB’s is heel wat OH&S-informatie uit verschillende bronnen, in verschillende formaten en
vormen beschikbaar.
Er zijn steeds meer programma’s en diensten die op MKB’s afgestemde OH&S-informatie
verschaffen.
Steeds meer gebruiksvriendelijke informatie is voor de MKB’s beschikbaar: beknopt, in aangepast
taalgebruik, met grafische en gedrukte voorstellingen, enz.
Er zijn steeds meer inlichtingendiensten waar mensen van MKB’s met iemand kunnen praten voor
meer OH&-S-informatie.
Sectorverenigingen besteden steeds meer aandacht aan H&S in MKB’s en aan het verstrekken van
OH&S-informatie aan MKB’s.
4.9.4.3
Toekomstige evolutie
Een stijgend aantal diensten voor autodidactiek en informatievoorziening, die eenvoudig en
gebruiksvriendelijk zijn. Verder is er het engagement op lokaal niveau en de ontwikkeling van lokale
mentoraatsprogramma’s. Ook heerst de overtuiging dat we samen met de industrie en de
gemeenschappen moeten blijven beklemtonen dat arbeidsongevallen moeten worden voorkomen.
De economie groeit aanzienlijk, met kleine ondernemingen op kop. Bijgevolg zal de omvang van op de
industrie afgestemde OH&S-informatie toenemen. Het probleem van het scheppen van banden met
kleine ondernemingen en het aanknopen van nieuwe banden om de kleine ondernemingen te bereiken,
blijft centraal staan.
Het verstrekken van OH&S-informatie door een brede waaier van organisaties die deze taak op zich
nemen, wordt voortgezet en er zullen nog organisaties bijkomen.
Dankzij de eigen ervaring en kennis van de MKB’s maar ook die van andere organisaties wereldwijd,
zullen steeds meer verbeteringen worden doorgevoerd; zo zullen de manieren van kennisverspreiding
naar de MKB’s toe talrijker en efficiënter worden.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 166/225
Door het steeds grotere vertrouwen in het “world wide web”, met de beste informatiebronnen om de
informatie voor MKB’s te organiseren en gebruiksklaar te maken en de MKB’s informatie te bezorgen,
zal de toegang voor de MKB’s tot de OH&S-informatie toenemen. Het bezorgen van de informatie aan
de eindgebruikers moet misschien wel nog in gedrukte vorm gebeuren (op basis van elektronische
pagina’s).
Partnerschap en samenwerking tussen verwante organisaties zullen nuttig zijn om de toegang tot en de
informatiebezorging aan MKB’s te verbeteren.
OH&S-informatie voor MKB’s zal steeds vaker worden verspreid via bronnen die voor MKB’s
traditionele informatiebronnen zijn, zoals de bronnen met zakelijke informatie in de sectoren financiën,
wetgeving, leveranciers, enz.
4.9.4.4
Visie op een ideaal systeem
Het ideale OH&S-informatiesysteem heeft de volgende kenmerken:
- Betrokkenheid van de Ministeries van Gezondheid en van Arbeid, die samenwerken voor het
opstellen van gemeenschappelijke beleidsinitiatieven en doelstellingen ter voorkoming van
arbeidsongevallen;
- Verdere ontwikkeling van maatschappelijke marketingcampagnes waarin het belang van het
voorkomen van arbeidsongevallen wordt benadrukt.
- Verdere ontwikkeling van het mentoraat en vrijwilligerschap en het stimuleren van bedrijfsleiders
om hun beste praktijken ter voorkoming van arbeidsongevallen met elkaar te delen;
- Verdere ontwikkeling van eenvoudige en gebruiksvriendelijke hulpmiddelen en systemen waardoor
de MKB’s OH&S-kwesties efficiënt in hun beheersysteem kunnen integreren.
Alle bestuursniveaus, OH&S-verenigingen en alle industrieverenigingen zouden samen
planningsvergaderingen houden met het WCB om een consistente boodschap te verspreiden over het
belang van OH&S op alle werkplekken.
Het ideale informatiesysteem voor veiligheid en gezondheid op het werk:
- identificeert duidelijk de specifieke informatienoden van elke categorie van eindgebruiker die
OH&S-informatie nodig heeft om te worden gemotiveerd en om de respectieve functies op zich te
nemen.
- organiseert de informatie zodanig dat deze specifiek voldoet aan de behoeften van elke
gebruikerscategorie.
- garandeert dat de informatie actueel, betrouwbaar, nauwkeurig en volledig is en steunt op de beste
kennisbronnen van overal ter wereld.
- zorgt voor eenvoudige en praktische voorzieningen zodat de eindgebruiker vlot en onmiddellijk
precies die informatie kan zoeken en vinden die hij nodig heeft.
- de informatie verstrekken in een gemakkelijk door de eindgebruiker te begrijpen en te gebruiken
vorm voor de doeleinden waarvoor hij ze nodig heeft.
- uiteraard bestaat een dergelijk systeem in hoofdzaak uit verschillende formaten, kanalen,
tussenpersonen, bedrijven, systemen en diensten.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 167/225
4.9.5 Kenmerkende eigenschappen in een notendop
Informatie op federaal niveau
Het Canadees centrum voor gezondheid en veiligheid op het werk CCOHS is een belangrijke en
internationaal gerenommeerde informatieleverancier inzake veiligheid en gezondheid op het werk.
CCOHS stelt een ruim aanbod aan informatie over gezondheid en veiligheid op het werk ter
beschikking, en coördineert een reeks informatienetwerken. Instituten uit binnen- en buitenland doen
vaak een beroep op de expertise van het instituut voor de ontwikkeling van elektronische producten,
databases en portaalsites.
Provincie en Territorium
In Canada heeft elke Provincie en elk Territorium een regering of wettelijke instantie, die met
gezondheid en veiligheid belast is. Deze Workers’ Compensation Boards/Commissions verstrekken aan
alle industrieën in de provincie en het territorium OH&S informatie in de vorm van websites, publicaties,
evenementen, programma’s en campagnes. Behalve de wettelijke instantie zijn er in de industrie ook
organisaties voor gezondheid en veiligheid die dit soort van informatie verstrekken specifiek gericht
naar hun industrietak. IAPA in Ontario is een gekende en zeer goed werkende organisatie.
MKB programma’s
In een aantal provincies, zoals British Columbia, Ontario en Quebec beschikken de Workers’
Compensation Boards/Commissions en een aantal organisaties voor gezondheid en veiligheid over
specifieke MKB-programma’s.
WorkSafe is het MKB-programma van de Workers’ Compensation Board of British Columbia. In de
StartSafe-strategie krijgen de kleine bedrijven begeleiding op maat en in functie van de risico’s. De
website van de Small Business Services van de Workplace Safety & Insurance Board of Ontario biedt
een tool waarmee de bedrijven de economische impact van een arbeidsongeval kunnen inschatten.
Het Small Business Centre van IAPA helpt bedrijven met minder dan 50 werknemers om hun
verplichtingen op het vlak van gezondheid en veiligheid na te komen. Regionaal gelegen kleine
ondernemingen kunnen deelnemen aan het programma “Safe Community Incentive Program” (SCIP –
programma ter bevordering van een veilige gemeenschap en hun beste praktijken met elkaar delen en
preventieprogramma’s ontwikkelen.
“Netwerken” van informatiebronnen
Het netwerken van informatiebronnen in provincies en territoria is een opvallend gegeven. Ook de
organisaties voor veiligheid en gezondheid slaan in een aantal provincies (bv Ontario) de handen in
elkaar om al het beschikbaar informatiemateriaal via één centraal toegangspunt, in casu website ter
beschikking te stellen. Voorbeelden van netwerkprojecten zijn OSH for Everyone, the Prevention
Practices Database, Prevention Dynamics. CanOSH is wellicht de meest overkoepelende website met
gebruiksklare informatie afkomstig van de voor OH&S verantwoordelijke federale, provinciale en
territoriale ministeries, de Workers’ Compensation Boards en het Canadian Centre for Occupational
Health and Safety. De Safe Communities Foundation is een netwerk dat een preventiecultuur wil
promoten via programma’s en opleidingen..
Financiële prikkels
Gezien de Workers’ Compensation Boards/Commissions eveneens uitkeringen bij
arbeidsonbekwaamheid voorzien, koppelen zij een premieverhoging aan slecht presterende bedrijven
of een bieden zij deelname aan preventieprogramma’s aan in ruil voor kortingen op premies. Het
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 168/225
Safe Communities Incentive Program SCIP is een goed werkend voorbeeld. Het preventieprogramma
bestaat uit een interactieve opleiding en een workshop. Andere initiatieven zijn het Workwellprogramma en het Safety Groups programma.
Katalysatoren
Het Canadees bedrijf beschikt over een zeer groot aanbod aan kwalitatieve, sectorgerichte en
pratkische informatie die gemakkelijk toegankelijk is via gestructureerde informatiekanalen.De
informatie is meestal specifiek voor MKB’s bestemd en wordt aangeboden door specifieke MKB-cellen
in compensation boards, maar ook via sectorverenigingen, en netwerkverbanden.
De middelen en de omgeving om de MKB’s te overtuigen bestaan ruimschoots. De uitdaging blijft om de MKB’s te overtuigen van de voordelen van een gezonde en veilige werkplek voor het economische
en sociale welslagen van de onderneming. De vraag is groot om doeltreffende katalysatoren te
ontwikkelen die de MKB’s er efficiënt toe aanzetten om van de beschikbare netwerken en diensten
gebruik te maken.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 169/225
4.10 USA
4.10.1 Facts and figures
Aantal ondernemingen en kleine ondernemingen
89% van de ondernemingen in de Verenigde Staten zijn micro-ondernemingen met minder dan 20
werknemers. 99,6% van de ondernemingen telt minder dan 500 werknemers.
2002
Totaal #
ondernemingen
5.657.774
100%
0-19 werknemers
<500 werknemers
>=500 werknemers
5.036.845
89%
5.640.407
99,6%
17.367
0,3%
Aantal werknemers
17,9% van de werknemers in de Verenigde Staten werkt in een micro-onderneming van minder dan 20
werknemers.
2002
Totaal # werknemers
115.061.184
100%
0-19 werknemers
20.602.635
17,9%
<500 werknemers
57.383.449
49 ,8%
>=500 werknemers
57.677.735
50,1%
Aantal arbeidsongevallen
In 2003 daalde het aantal beroepsgebonden verwondingen en ziekten opnieuw, tot 5,0 gevallen per
100 werknemers, met 4,4 miljoen verwondingen en ziekten in bedrijven uit de privé-sector. Ongeveer
32 procent van werkgebonden verwondingen deden zich voor in de consumptiegoederensector en 68
procent in de dienstverlening.
5.559 werknemers overleden in 2003, een kleine stijging in vergelijking met 2002; daarbij komen nog
eens 114 sterfgevallen bij zelfstandigen en 61 overlijdens door geweld op het werk. Het aantal
sterfgevallen, namelijk 4,0 doden per 100.000 werknemers, bleef ongewijzigd. Het aantal sterfgevallen
ten gevolge van een verkeersongeval, een valpartij of elektrocutie daalde, terwijl moord en overlijden
door brand en explosies of door contact met voorwerpen of uitrustingen steeg.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 170/225
4.10.2 Informatie-infrastructuur inzake preventie, bescherming en welzijn op het
werk
Mine Safety Administration
- beleid en advies
National Safety Council
- advies en informatie
Prevention institutes
- advies en informatie
State Departments of Labor
- normen en richtlijnen
- informatie en advies
- opleiding
- netwerken
Federal level
NIOSH
- onderzoek
- informatie
- opleiding
normen en richtlijnen
informatie en advies
opleiding
netwerken
Professional bodies
- advies en informatie
State level
OSHA
-
U.S. Department of Health and
Human Services
- beleidsbepalend
- sociale zekerheid
Voluntary Protection Program
Cooperative programs and Strategid partnerships
Small Business Development Center
US Department of Labor
- beleidsbepalend
Onderneming/KMO
Small Business Administration
Sector Federations
Employers and
Employees organisations
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Training institutes
Maart 2006 Pagina 171/225
Preventiestructuren in de Verenigde Staten
Staatsplannen
De Occupational Safety and Health Act van 1970 (Wet inzake veiligheid en gezondheid op het werk)
leidde tot de oprichting van de OSHA op federaal niveau en maakte dat de staten zelf hun programma’s
voor veiligheid en gezondheid op het werk kunnen beheren, op voorwaarde dat deze programma’s
minstens even doeltreffend zijn als de federale OSHA. Met de goedkeuring van de OSHA werken 26
staten en territoria met een staatsplan; 22 daarvan beslaan de tewerkstelling in zowel de privé- als de
openbare sector, terwijl drie staten en één territorium alleen de tewerkstelling in de openbare sector
beslaan.
De staats- en territoriale programma’s zijn goed voor 40 procent van de arbeidskrachten en omvatten
controles van de naleving en het geven van advies. Ze voorzien eveneens opleidingen en een
uitbreiding van de dienstverlening, waarbij ze werkgevers en hun werknemers ertoe aanzetten om er
veilige en gezonde arbeidspraktijken op na te houden. De staatsplannen worden door de federale
OSHA goedgekeurd en gecontroleerd, waarna de OSHA tot 50 procent van de exploitatiekosten van
een goedgekeurd plan financiert. De voordelen van een staatsplan zijn onder meer het feit dat de
werknemers uit de openbare sector gedekt zijn en dat nieuwe programma’s worden gecreëerd
waarmee voor de staatsbedrijven specifieke risico’s worden aangepakt. Alle staten gingen partnerships
en verbonden aan met werknemersverenigingen, sectorfederaties, universiteiten en andere instellingen,
om opleidingen te organiseren, goede praktijken te identificeren en richtlijnen op te stellen, informatie te
verzamelen en de toegang tot opleidingen voor kleine en middelgrote contractanten in specifieke
industrieën te vereenvoudigen, veilige dagen te organiseren, advies te verstrekken, modelplannen te
ontwikkelen, workshops voor bewustmaking op het getouw te zetten, enz.
Staatsprogramma’s die private en publieke sectoren omvatten (21 staten and een territorium)
Staatsprogramma’s die enkel de publieke sector omvatten (drie staten en een territorium; private sector
wordt door het federale OSHA bereikt)
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 172/225
Staten die door het federale OSHA worden bereikt, enkel private sector (29 staten, een territorium en
het Columbia district)
Literatuur
Grassroots workplace protection, 2004 OSHSPA Report,
http://www.osha.gov/fso/osp/oshspa/Grass2004.pdf
Informatieverspreiding
In de VS zijn de voornaamste twee OH&S-informatiebronnen, het National Institute for Occupational
Safety and Health (NIOSH - Nationaal instituut voor veiligheid en gezondheid op het werk) en de
Occupational Safety and Health Administration (OSHA - Administratie voor veiligheid en gezondheid op
het werk).
Het NIOSH werd opgericht bij de wet betreffende veiligheid en gezondheid op het werk van 1970, die
ook aanleiding gaf tot de oprichting van de Occupational Safety and Health Administration (OSHA).
Hoewel het NIOSH en de OSHA door dezelfde wet van het Congres werden opgericht, gaat het om
twee afzonderlijke instanties met uiteenlopende verantwoordelijkheden. Het NIOSH behoort tot het
Amerikaanse Ministerie van gezondheid en welzijn en is een onderzoeksinstelling. De OSHA behoort
tot het Amerikaanse Ministerie van arbeid en is verantwoordelijk voor de creatie en de tenuitvoerlegging
van voorschriften inzake veiligheid en gezondheid op het werk. Het NIOSH en de OSHA werken vaak
samen aan een gemeenschappelijke doelstelling, namelijk de veiligheid en gezondheid van de
werknemer waarborgen.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 173/225
Deze instellingen hebben geen impact op het personeel of de begroting met betrekking tot de OH&Sinformatieactiviteiten op individueel organisatorisch niveau, maar ze hebben wel een grote impact op de
globale informatie-infrastructuur en het informatieverstrekkingssysteem. Verder zijn ze ook van cruciaal
belang voor projecten waarvoor grote middelen nodig zijn, bijvoorbeeld voor systemen voor toezicht,
enz.
4.10.3 Bespreking van enkele actoren
4.10.3.1 Actoren in het preventiebeleid
Occupational Safety and Health Administration (OSHA)
http://www.osha.gov/
Amerikaans Ministerie van Arbeid
De taak van de OSHA bestaat erin, de veiligheid en gezondheid van de Amerikaanse werknemers te
garanderen door normen te definiëren en ten uitvoer te leggen; door opleidingen, diensten en
onderricht te verstrekken; door partnerships te creëren; en door een voortdurende verbetering op het
vlak van veiligheid en gezondheid op de werkplek in de hand te werken.
De OSHA en zijn staatspartners tellen ongeveer 2100 inspecteurs, onderzoekers van klachten inzake
discriminatie, ingenieurs, dokters, opvoeders, opstellers van normen en ander technisch en
ondersteunend personeel, verspreid over meer dan 200 kantoren in heel het land. Dit personeel stelt
beschermingsnormen op, zorgt ervoor dat deze normen worden nageleefd, en zoekt toenadering tot
werkgevers en werknemers door toedoen van programma’s voor technische bijstand en raadpleging.
Programma’s voor raadpleging ter plaatse
Via de staten biedt de OSHA een gratis raadplegingsdienst, gericht op kleine ondernemingen in
industrieën met een hoog risico; de werkgevers krijgen hulp bij het identificeren en verhelpen van
gevaren op de werkplek en bij het uitwerken van een veiligheids- en gezondheidsbeleid.
Samenwerkingsprogramma’s
De OSHA knoopt op vrijwillige basis betrekkingen aan met werkgevers, werknemers,
werknemersafgevaardigden en handels- en beroepsorganisaties om hun inspanningen om de veiligheid
en gezondheid van werknemers aan te moedigen, te ondersteunen en te erkennen. Deze programma’s
stimuleren een doeltreffend veiligheids- en gezondheidsbeleid en gebruiken de middelen van de
instantie om beste praktijken voor veiligheid en gezondheid te delen.
Bijstand inzake conformiteit, dienstverlening, opleiding en vorming en informatieverstrekking
De OSHA ontwikkelt en verspreidt een brede waaier van hulpprogramma’s voor het conform maken,
dienstverlening en bijstandsproducten en -diensten, materiaal voor opleiding en vorming en cursussen
ter promotie van veiligheid en gezondheid op het werk. Om de werkgevers en werknemers te helpen
om hun verplichtingen, mogelijkheden en veiligheids- en gezondheidskwesties beter te begrijpen,
verleent de instantie diensten, zoals opleidingscentra, gratis hulplijnen, interactieve e-tools en een
uitgebreide website.
Normen en richtsnoeren
De OSHA ontwikkelt en verspreidt een brede waaier van richtsnoeren en normen die bijdragen tot de
op het vlak van veiligheid en gezondheid op het werk actieve gemeenschap, en die de kennis en het
bewustzijn van werkgevers en werknemers vergroten.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 174/225
OSHA Small Business Assistance
De Office of Small Business Assistance (Dienst bijstand voor kleine bedrijven) werkte een aantal
activiteiten uit om kleine ondernemingen te informeren en bij te staan bij de ontwikkeling van hun
preventiebeleid: Compliance Assistance Specialists (CAS), Compliance Assistance webpages,
Consultation Program Offices, Alliance Program, Strategic partnerships.
Compliance Assistance Specialists (CAS)
Elk regionaal kantoor van de OSHA in de staten, onder federale rechtsbevoegdheid, heeft een
deskundige op het vlak van bijstand inzake conformiteit. Deze stafmedewerkers gaan in op verzoeken
om hulp uitgaande van verschillende groepen, waaronder ook kleine ondernemingen. De CAS
organiseren seminaries en workshops voor kleine bedrijven en andere groepen. Ze promoten de
samenwerkingsprogramma’s, opleidingsmiddelen en website van de OSHA.
Compliance Assistance webpages
Op deze webpagina’s van de OSHA voor bijstand inzake de conformiteit staat een lijst van
gebruiksvriendelijk materiaal dat de OSHA ter beschikking stelt.
Consultation Program Offices
De raadplegingsdienst van de OSHA biedt gratis en vertrouwelijk advies ter plaatse aan kleine en
middelgrote bedrijven in alle staten over heel het land, waarbij voorrang wordt gegeven aan
werkplekken met een hoog risico. De raadpleging staat volledig los van de tenuitvoerlegging en leidt
niet tot boetes of dagvaarding. Staatsorganen nemen deze dienst voor hun rekening. De bedrijven
krijgen op verzoek professioneel advies en bijstand in verband met het verhelpen van gevaren op de
werkplek en krijgen ter plaatse een opleiding en bijstand.
Alliance Program
Het samenwerkingsprogramma van de OSHA geeft organisaties die zich met veiligheid en gezondheid
op het werk bezighouden, de kans om met de OSHA samen te werken om verwondingen, ziekten en
dodelijke ongevallen op de werkplek te voorkomen. De OSHA en de deelnemers van het Alliantieprogramma werken samen om dienst te verlenen, opleidingen te verzorgen en de werkgevers en hun
werknemers te begeleiden om te komen tot steeds veiligere en gezondere werkplekken. Groepen die
met de OSHA een alliantie kunnen aangaan, zijn: werkgevers, vakbonden, handels- of
beroepsorganisaties, regeringsinstanties en opleidingscentra.
Het Alliance Program steunt het strategische beheersplan van de OSHA en houdt zich bezig met de
OH&S-tendensen van het plan, nieuwe kwesties en de prioriteiten van de instantie. Er zijn slechts
weinig formele programmavereisten voor allianties en de overeenkomsten zijn niet aan dwang
onderworpen. De OSHA en de deelnemende organisaties moeten echter wel een aantal doelstellingen
op korte en lange termijn bepalen, invoeren en nakomen. Deze doelstellingen kunnen in drie
categorieën worden onderverdeeld:
- Opleiding en vorming, met opleidings- en vormingsprogramma’s en seminaries die erop gericht zijn,
de risico’s op de werkplek te verminderen;
- Dienstverlening en communicatie, zoals de uitwisseling van de recentste ergonomische informatie
voor opleidingen en het verstrekken van informatie in het Spaans en in andere talen;
- Promotie van de nationale dialoog inzake veiligheid en gezondheid op het werk, door het
uitwisselen van gegevens over risico’s voor de veiligheid en de gezondheid.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 175/225
Strategische partnerships
Het partnershipprogramma komt ten goede aan werkgevers en helpt hen om praktische vaardigheden
te ontwikkelen zodat ze gevaren kunnen identificeren en uit de weg kunnen ruimen en een doeltreffend
veiligheids- en gezondheidsbeleid kunnen voeren. Deze beleidsinitiatieven zijn erop gericht om de
bescherming van de werknemers voortdurend te verbeteren en een gemeenschappelijke cultuur te
ontwikkelen die aan veiligheid op het werk evenveel waarde toekent als aan productie en winst. Verder
biedt het partnershipprogramma de werkgevers ook technische bijstand, opleidingsmiddelen en
vorming. De werkgevers genieten bovendien van verlaagde tarieven voor werknemersvergoedingen.
Bijna 800.000 werknemers en meer dan 13.000 werkgevers hebben sinds de aanvang van het
programma in 1998 deelgenomen aan een OSHA-partnership.
Mogelijke partners zijn: vennootschappen, vakbonden, raden en bedrijfstakken. De werkplek van de
partner kan zeer groot zijn, maar in de meeste gevallen gaat het om kleine bedrijven met gemiddeld 50
werknemers of minder. Andere belanghebbende partijen, zoals de vakbonden, handelsverenigingen,
lokale /staatsoverheden, Consultation Projects en verzekeringsmaatschappijen, gaan vaak een
partnership aan om hun deskundigheid en middelen ter beschikking te stellen. Door mentorschap en de
uitwisseling van ervaringen stimuleren partnerships sterkere betrekkingen binnen hun bedrijfstak en
gemeenschap.
Small Business Development Centers
De OSHA werkt met het programma Small Business Development Centers (SBDC - Ontwikkelingscentra kleine bedrijven), van de U.S. Small Business Administration (SBA - Amerikaanse administratie
kleine bedrijven), om informatie op te stellen over de OSHA en de vele programma’s die deze ter
beschikking stelt van kleine ondernemers.
Opleiding en vorming
De OSHA geeft subsidies voor opleiding en vorming voor tal van niet-commerciële groepen, die dan
programma’s ontwikkelen die kleine bedrijven kunnen helpen om betreffende veiligheid en gezondheid
programma’s en materiaal samen te stellen, die dan ter beschikking worden gesteld van kleine
ondernemingen.
Het OSHA’s Training Institute (OTI - Opleidingsinstituut van de OSHA) en de OSHA’s Training Centers
(Opleidingscentra van de OSHA) organiseren in heel het land basisopleidingen en opleidingen voor
gevorderden, op het vlak van gezondheid en veiligheid. De regionale kantoren van de OSHA
verstrekken informatie, o.a. audiovisuele middelen en technisch advies. Bovendien zijn de
opleidingscentra ook begonnen met het aanbieden van seminaries van één dag of een halve dag, zodat
de kleine ondernemers meer kansen hebben om opleidingen over gezondheid en veiligheid bij te
wonen.
Voluntary Protection Programs (VPP)
De programma’s voor vrijwillige bescherming (VPP) promoten een doeltreffend veiligheids- en
gezondheidsbeleid voor de werkplek. In de VPP’s gaan directie, arbeidskrachten en OSHA
samenwerkingsverbanden aan op werkplekken die een omvangrijk veiligheids- en gezondheidsbeleid
hebben ingevoerd. Een goedkeuring in de VPP’s geldt als de officiële erkenning van de OSHA van de
gedegen inspanningen van die werkgevers en werknemers die gekomen zijn tot voorbeeldige veiligheid
en gezondheid op het werk.
Aparte MKB-pagina : http://www.osha.gov/dcsp/smallbusiness/index.html
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 176/225
Informatiebronnen van OSHA
Informatietype
Inhoud
Wetgeving
OSH-act
OSH-regulations
Interpretation letters &
memos
Directives
Sensibilisatiemateriaal
FAQ
Affiches
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
wetgeving
wetgeving
Interpretatie/ uitleg
wetgeving
Richtlijnen
expert
expert
expert
Online
Online
Online
Gratis
Gratis
Gratis
expert
Online
Gratis
OSH
Diverse onderwerpen
expert
Werknemer
Expert
Werknemer
Expert
Trainer
Expert
Pers
Expert
Online
Online
Papier
Online
Papier
Gratis
Gratis
te bestellen
Gratis
te bestellen
Online
Gratis
Online
Papier
Online
Gratis
te bestellen
Gratis
Expert
Werknemer
Expert
Online
Gratis
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Expert
Elektronisch
Online
Gratis
Expert
Trainer
Werknemer
Trainer
Online
Gratis
Online
Gratis
Online
Gratis
Online
Gratis
“Quick cards”
Diverse onderwerpen
Nieuwsberichten
Actualiteit
Publicaties
Diverse onderwerpen
Speeches en
getuigenissen
Diverse onderwerpen
Toespraken van
medewerkers
Diverse onderwerpen
Fact Sheets
OSHA’s job safety &
health quarterly magazine
Safety & Health
Information bulletins
Quick-takes
Hulpmiddelen
E-tools
Training workbook “Back
Facts”
Quick Start
Small Business
Tijdschrift uitgegeven
1997-2003
Gevaarlijke stoffen, bouw,
elektriciteit,
biologische agentia, ...
2-wekelijkse e-news
memo
Diverse onderwerpen
Verzorgingsinstellingen
Hoe starten met OSHbeleid
Essentiële informatie voor
MKB’s
Ondermeer ook video’s
van MKB’s die getuigen
na implementatie
wetgeving
- trainingmateriaal
(ondermeer
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Expert
Werkgever
Expert
MKB
Maart 2006 Pagina 177/225
Opleidingsmateriaal
(PowerPoint, cursus, ...)
Zoeken per
onderwerp/thema
Internetlinks
(CDC, NIOSH, WHO, ....)
Software
Safety programs
(“Expert Advisors”)
Case Studies (FACE)
Video’s
ongevalsonderzoek)
Diverse onderwerpen
Trainer
Online
Gratis
Diverse onderwerpen
Expert
Online
Gratis
Diverse onderwerpen,
Zoals besloten ruimten,
safety pays,
lockout/tagout, ....
Ondermeer programma’s
voor ongevalsonderzoek
Ondermeer ongevallen
met vorkheftrucks
Diverse onderwerpen
Expert
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Expert
Trainer
Trainer
Werknemer
Online
Gratis
Online
Gratis
National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH)
http://www.cdc.gov/niosh/homepage.html
Amerikaans Ministerie van gezondheid en welzijn
Onderdeel van de Centers for Disease Control and Prevention (Centra voor ziektecontrole en preventie)
Het NIOSH behoort tot het Amerikaans Ministerie van gezondheid en welzijn en is een instantie die
bijdraagt tot het garanderen van veilige en gezonde werkomstandigheden voor werkende mannen en
vrouwen, door onderzoek te verrichten, informatie en opleidingen te verschaffen en vorming te geven
op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk.
Het NIOSH brengt jaarlijks meer dan 600 wetenschappelijke en educatieve producten uit. Het instituut
organiseert ongeveer 50 tentoonstellingen per jaar en heeft een voltijds tewerkgestelde staf van vijf
deskundigen in technische informatie; zij verstrekken technische informatie aan bellers die op het gratis
nummer bellen; zij zoeken op het internet naar technische informatie over veiligheid en gezondheid op
het werk.
De website van het NIOSH geeft toegang tot de volledige waaier van inlichtingen en publicaties van het
NIOSH. De website registreert maandelijks driekwart miljoen bezoekers. Via “NIOSH en Español”
verspreidt het NIOSH ook in het Spaans informatie over veiligheid en gezondheid op het werk.
Steps to a healthier workforce
http://www.cdc.gov/niosh/steps/default.html
Het National Institute for Occupational Safety and Health NIOSH lanceerde onlangs, binnen de Centers
for Disease Control and Prevention en met de steun van 23 medesponsors, 30 aanhangers en meer
dan 400 deelnemers, het initiatief “Stappen voor gezondere arbeidskrachten in Amerika”. Met dit
initiatief streeft het NOISH ernaar om, met promotieactiviteiten, de bescherming van de veiligheid en
gezondheid op het werk te integreren in een gecoördineerd systeem dat zowel op de werkplek als op
de gezondheid van de werknemer gericht is. Het eerste initiatief was een symposium in 2004
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 178/225
Informatiebronnen van NIOSH
Informatietype
Inhoud
Wetgeving
Federal Register Notices
Indicatieve richtlijnen
Criteria documents
Special Hazard Reviews
Occupational Hazard
Assessments
Joint Occupational Health
Documents
Workplace solutions
Sensibilisatiemateriaal
NIOSH e-news
Alerts
Current Intelligent
Bulletins
Fact sheets
Persberichten
Video’s
Publicaties
Conference proceedings
Hulpmiddelen
NIOSH Pocket Guide
International Chemical
Safety Cards (ICSC)
NIOSH Manual of
Analytical Methods
Immediately Dangerous
to Life and Health
Concentrations (IDLH)
Safety Checklist Program
for Schools
NIOSHTIC 2
Hearing protector device
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Wetgeving
Expert
Online
Gratis
Basis voor wetgeving
Complementair aan
wetgeving
Complementair aan
wetgeving
Algemene
documentatie
opgemaakt met andere
overheden
Gevaarlijke stoffen
Biedt praktische
oplossingen
Expert
Expert
Online
Online
Gratis
Gratis
Expert
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Nieuwsbrief OSH
Expert
Geïnteresseerde
Expert
Expert
Elektronisch
Gratis
Online
Online
Gratis
Gratis
Nieuwe informatie
Gevaarlijke stoffen,
recente/nieuwe
informatie
Diverse onderwerpen
Actuele onderwerpen
Expert
Expert
Pers
Expert
Online
Online
Gratis
Gratis
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Expert
Expert
Werknemer
Expert
Online
Online
Gratis
Gratis
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Controlelijst Scholen
Expert
Online
Gratis
Bibliografische
databank
Gehoorbescherming
Expert
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Geweld, Stress, TBC in
ziekenhuizen
Diverse OHSonderwerpen
(meestal
samenvattingen)
Gevaarlijke stoffen
MSDS
Gevaarlijke stoffen monitoring
Gevaarlijke stoffen
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 179/225
compendium
Databanken ivm
statistieken
NIOSH Power tools
database
Elcosh
Software CEL
Software PC LTAS
Standardized Occupation
and Industry Coding
(SOIC) software
Software voor de
mijnindustrie
Internetlinks
NIOSH lifting
OSH-statistieken
Expert
Online
Gratis
Lawaai, druk,
blootstelling
Deelsite over preventie
in de bouwsector
Databank
ademhalingstoestellen
& monitoringtoestellen
mijnindustrie
Expert
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Analyses mortaliteit in
bedrijf
Opmaken statistieken,
codering
Expert
Online
Gratis
Expert
Online
Gratis
Berekeningen, ...
Expert
Online
Gratis
Expert
Expert
Online
Online
Gratis
Gratis
Handboek manueel
hanteren van lasten
Occupational Safety and Health State Plan Association (OSHSPA)
De OSHSPA (Vereniging staatsplannen voor veiligheid en gezondheid op het werk) verenigt de
functionarissen van de 26 staten die met door de OSHA goedgekeurde staatsplannen werken. De
OSHSPA vormt ook de link tussen de staatsplannen enerzijds en de federale instanties met rechtsbevoegdheid op het vlak van veiligheid en gezondheid op het werk en het Congres anderzijds. De
groep vergadert driemaal per jaar met de Federale OSHA, waarbij in staatsprogramma’s gemeenschappelijke problemen kunnen worden aangepakt en informatie wordt uitgewisseld. Verder verstrekt
ze ook informatie aan staten en territoria die een aanvraag wensen in te dienen om de status “staatsplan” te bekomen. Vertegenwoordigers van de OSHSPA werden gehoord in comités van het Congres
en andere organen, waar ze verslag uitbrachten over aspecten van veiligheid en gezondheid op het
werk.
National Safety Council (NSC)
http://www.nsc.org/
http://www.campbellaward.org
De Nationale veiligheidsraad is een niet-gouvernementele organisatie met vrijwillige toetreding en ijvert
voor minder ongevallen; daarvoor stelt hij een forum ter beschikking waar ideeën, technieken en
ervaringen op het vlak van gezondheid en veiligheid, en methodes voor ongevallenpreventie kunnen
worden uitgewisseld. Aspecten van de taak van de NSC: opleidingen, beleidsvoorbereidend werk,
controles, toezicht, consultancy, bewustmaking, bibliotheekdienst, certificering.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 180/225
Informatiebronnen van NSC
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Sensibilisatiemateriaal
Weekly safety tip on your
website
Werknemer
Expert
Elektronisch
Gratis
Expert
Expert
Online
Papier
Gratis
Prijs
afhankelijk
lid of geen lid
en hoeveel
exemplaren
Gratis
Nieuwsbrief
Safety+Health News
Family Safety & Health
Journal of Safety
Research
Every second counts
OSHA up-to-date
Today’s Supervisor
Traffic Safety
Publicaties
Safety tips
Video’s/DVD
Fact sheets
Books by the chapter
Artikels en rapporten
Hulpmiddelen
Spelmateriaal kinderen
5-minute safety talks
Online training
Veiligheidstip op je
pagina geplaatst
door NSC
Actualiteiten
Tijdschrift
OSH
Veiligheid in huis &
vrije tijd
Tijdschrift
Tijdschrift
Expert
Expert
Nieuwsbrief EHBO
Maandelijkse
nieuwsbrief
wetgeving
Maandelijkse
nieuwsbrief
Maandelijkse
nieuwsbrief
Diverse
onderwerpen
Diverse
onderwerpen
Veiligheid op de
weg
Vorkheftrucks
Diverse
onderwerpen
Expert
Expert
Enkele artikels
uit archief
Papier
Papier
Elektronisch
Papier
Papier
Online
Betalend
Betalend
Betalend
Betalend
Hiërarchische
lijn
Expert
Papier
Betalend
Papier
Betalend
Expert
Papier
Werknemer
Trainer
Trainer
Papier
Diverse
prijzen
Betalend
Werknemer
Expert
Trainer
Geïnteresseerde
Online
Gratis
Elektronisch
Betalend
Geïnteresseerde
Elektronisch
Betalend
Algemene veiligheid
Diverse
onderwerpen
Kinderen
Trainer
toolboxtraining
Kit
Papier
Betalend
Betalend
OSH
EHBO
Trainer
Werknemer
Online
Betalend
Onderdelen uit
boek Injury Facts
Diverse
onderwerpen
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Betalend
Maart 2006 Pagina 181/225
OSHA Compliance
Training package
Bibliotheek
Online catalogus
Library alerts
Ask the Library Archive
Controlelijsten
Defensief rijden
Thuisveiligheid
OSH - wetgeving
2-maandelijkse
nieuwsbrief over
aanwinsten
Archief Ask the
Library
Geselecteerd uit de
collectie materialen
Expert
CD
Betalend
Expert
Expert
Enkel leden
Enkel leden
Expert
Enkel leden
Expert
Enkel leden
Mine Safety and Health Administration (MSHA)
http://www.msha.gov/
Amerikaans Ministerie van Arbeid
De Administratie Veiligheid en gezondheid in de mijnen beheert de Gezondheids- en
veiligheidsvoorschriften van de Federal Mine Safety and Health Act (Wet inzake veiligheid en
gezondheid in de mijnen) van 1977 en ziet toe op de naleving ervan. De Administratie heeft in Beckley,
West Virginia, een opleidingscentrum.
National Fire Protection Association (NFPA)
http://www.nfpa.org
De NFPA (Nationale vereniging brandveiligheid) publiceert en verspreidt normen, die door ongeveer
175 technische comités werden opgesteld, met de bedoeling om het gevaar voor en de gevolgen van
brand en ontploffing zo veel mogelijk te beperken.
Informatiebronnen van NFPA
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Wetgeving
Codes en wetgeving
Expert
Betalend
Leden
Leden
Maandelijkse
nieuwsbrief ivm
wetgeving
Expert
Papier
Online
Elektronisch
Expert
Elektronisch
Leden
NFPA Journal
Maandelijkse
nieuwsbrief
Tijdschrift
Expert
Leden
Rapporten
Resultaten onderzoek
Expert
Online
beschikbaar
Papier
Online
NFPA news
Sensibilisatiemateriaal
NFPA Update
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Betalend
Leden
Sommige
rapporten
gratis
Maart 2006 Pagina 182/225
Controlelijsten
Educational messages
and safety tips
Vb voor hotel, voor
verzorgingsinstellingen
Publieke gebouwen
Groot publiek
Expert
Groot publiek
Online
downloadbaar
Gratis
Online
Gratis
American Conference of Governmental Industrial Hygienists (ACGIH)
http://www.acgih.org/home.htm
De ACGIH is een beroepsvereniging van mensen die worden tewerkgesteld door officiële
regeringsinstanties en verantwoordelijk zijn voor voltijdse programma’s voor industriële hygiëne. De
ACGIH wijdt zich aan de ontwikkeling van administratieve en technische aspecten van de bescherming
van de gezondheid van de werknemer.
Informatiebronnen van ACGIH
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Actualiteiten
TLV waarden
Arbeidshygiëne
Ergonomie
Milieu
Verluchting
Toxicologie
Monitoring
Arbeidshygiëne
Expert
Expert
Online
Papier
Leden
Betalend
Arbeidshygiëne
Expert
Papier
Online
Betalend
Arbeidshygiëne
Expert
Gespecialiseerde
pers
Expert
Expert
Online
Gratis
Online
Elektronisch
Gratis
Gratis
Expert
Online
Betalend
Expert
Expert
Online
Online
Gratis
Gratis
Sensibilisatiemateriaal
ACGIH Today
Publicaties
Organisatie symposia,
conferenties
JOEH Journal of
Occupational and
Environmental Hygiene
Persberichten
FAQ’s
E-mail nieuwslijst
Hulpmiddelen
Limietwaarden
Nieuwe producten
Action Level
Educatief
programma
waaraan elke
maand kan
deelgenomen
worden om
arbeidshygiëne
certificatie te
behouden
Arbeidshygiëne
Arbeidshygiëne
Internetlinks
Lijst acroniemen
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Expert
Betalend
Maart 2006 Pagina 183/225
American Industrial Hygiene Association (AIHA)
http://www.aiha.org
De AIHA (Amerikaanse vereniging industriële hygiëne) is een beroepsvereniging van industriële
hygiënisten. De vereniging stimuleert de studie en controle van milieufactoren die een invloed hebben
op de gezondheid en het welzijn van industriewerknemers.
Informatiebronnen van AIHA
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Sensibilisatiemateriaal
JOEH tijdschrift
Expert
Papier
Online
Papier
Online
Online
Betalend
The Synergist
Persberichten
“Consumer Brochures”
Organisatie symposia,
conferenties
Hulpmiddelen
Internetlinks
Opleidingsmateriaal:
telewebs
webcursus
werkboeken
video/dvd
OEHS Central
Vervangt AIHA
tijdschrift, ism ACGIH
Tijdschrift
Arbeidshygiëne
Actualiteiten
Expert
Expert
Pers
Expert
Breed publiek
Arbeidshygiëne
algemeen, schimmel,
nanotechnologie,
OSH, ergonomie
Arbeidshygiëne
Expert
Arbeidshygiëne
Risico communicatie
Online bibliotheek
Betalend
Gratis
Papier
Online
Betalend
Sommige
brochures
gratis
Betalend
Expert
Online
Gratis
Expert
Expert
Expert
Expert
Expert
Tele
Online
Papier
Dvd/video
Online
Betalend
Betalend
Betalend
Betalend
Voor leden
American Society of Safety Engineers (ASSE)
http://www.asse.org
De ASSE is een genootschap van veiligheidsingenieurs, veiligheidsdirecteurs en andere personen die
zich met programma’s voor ongevallenpreventie en veiligheid bezighouden.
Informatiebronnen van ASSE
Informatietype
Inhoud
Doelpubliek
Verspreiding
Prijs
Sensibilisatiemateriaal
Professional safety
Tijdschrift OSH
Expert
Papier
Online
Society Update
OSH-actualiteiten
Expert
Elektronisch
Online
Betalend
Betalend,
sommige
artikels vrij
toegankelijk
Betalend
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 184/225
Publicaties
Conferenties, seminaries
OSH
OSH
Expert
Expert
Safety professional of the
year Award
Safety Educator Award
Diverse artikels en
documenten per
vakgebied
Journal of SH&E
Research
The Monitor
OSH
Expert
OSH
OSH : controlelijsten,
artikels, audit(s)
Expert
Expert
Tijdschrift
“Speciality newsletters”
The Advocate
Persberichten
OSH reporter Highlights
Tijdschrift vakgebied
Industriële hygiëne
Nieuwsbrieven per
vakgebied
ASSE foundation
nieuwsbrief
Actueel nieuws
Wekelijkse
nieuwsbrief
Hulpmiddelen
Internetlinks
Papier
Betalend
Betalend
Of enkel voor
leden
Online
Gratis
Expert
(opleiding)
Expert
Online
Gratis
Online
Expert
Papier
Online
Online
Betalend
Sommige
nummers vrij
toegankelijk
Betalend
Of voor leden
Gratis
Online
Gratis
Elektronisch
Online
Voor leden
Online
Gratis
Expert
Expert
Pers
Expert
4.10.3.2 Netwerken en platformen in het preventiebeleid
Voluntary Protection Programs Participants’ Association (VPPPA)
http://www.vpppa.org/
De VPPPA (Vereniging vrijwillige deelnemers aan beschermingsprogramma’s) is een nonprofitorganisatie die streeft naar veiligheid, gezondheid en een gezond milieu.
De VPPPA vertegenwoordigt de werkplekken die werden goedgekeurd, of naar goedkeuring streven, in
de Voluntary Protection Programs (VPP) van de Occupational Safety and Health Administration
(OSHA). Bovendien werkt de VPPPA netwerking in de hand tussen VPP-vestigingen en andere
bedrijven die meer zouden willen weten over deze prestigieuze programma’s en over betere praktijken
voor veiligheid en gezondheid.
4.10.3.3 Begeleidingsstructuren voor de onderneming/MKB
Small Business Administrations (SBA)
http://www.sba.gov/
SBA bieden programma’s voor financiële bijstand om bedrijven te helpen om de voorschriften van de
OSHA na te leven.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 185/225
Small Business Development Center Program
De U.S. Small Business Administration (SBA) beheert het Small Business Development Center
Program en verleent beheersbijstand aan de huidige en toekomstige kleine ondernemers. De SBDC
zijn overkoepelende bijstandscentra voor individuen en kleine ondernemingen en bieden een brede
waaier van inlichtingen en richtsnoeren in centraal gelegen en gemakkelijke toegankelijke filialen. De
OSHA werkt met het SBA Small Business Development Centers (SBDC) Program om de informatie over de
OSHA en haar talrijke programma’s beschikbaar te maken voor de kleine ondernemers.
Business Compliance One-Stop
Het Business Compliance One-Stop project (BCOS - overkoepelend orgaan conformiteit van bedrijven).
BCOS is één facet van de President’s Management Agenda; de organisatie houdt zich bezig met een
strategie voor e-government en zet zich in opdat de Amerikaanse regering de burger meer centraal stelt en
resultaatgerichter is. De OSHA werkt met de Small Business Administration (SBA) samen aan het BCOSproject.
4.10.4 Huidige en toekomstige patronen van informatiestroom
4.10.4.1 Sterke en zwakke punten van bestaande informatiestroom
Sterke
punten
Zwakke
punten
MKB’s hebben online toegang tot een aantal interactieve e-governmentdiensten.
De inhoud werd samengesteld voor specifieke MKB-activiteiten (bv. autoherstelling,
kruidenierszaken, enz.), in samenwerking met een aantal handelsverenigingen.
Om de informatie aan de behoeften van de klant aan te passen maakte het NIOSH
gebruik van onderzoeken naar de tevredenheid van de gebruikers, doelgroepen en
feedback van tentoonstellingen en commentaren op “antwoordkaarten” die bij de
publicaties van het NIOSH zitten.
Het NIOSH heeft zich de voorbije jaren ingezet om het onderzoek en de informatie
meer af te stemmen op “kleine en middelgrote ondernemingen”. Het NIOSH erkent dat
de meeste Amerikaanse werknemers in MKB’s tewerkgesteld zijn, en dergelijke
organisaties krijgen zelden voldoende OH&S-ondersteuning voor en informatie over
preventie en tijdige interventies, om hun bijzondere problemen inzake veiligheid en
gezondheid op het werk aan te pakken.
Niet voldoende toenadering tot de MKB’s; niet alle MKB’s worden bereikt.
OH&S-middelen zijn ontoereikend.
Te veel dubbel werk
4.10.4.2 Succesfactoren van bestaande informatiestroom
Tot de succesfactoren van de huidige informatieverstrekking worden volgende elementen gerekend:
- Een evenwichtig bewustzijn inzake de uitvoering van de wetten en een benadering gericht op
raadpleging/opleiding;
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 186/225
-
Analyse van de behoeften van de gebruiker (analyse van de logfile van de website, vergaderingen
met doelgroepen, vrijwilligersgroepen, communicatie met klanten);
Meten en evalueren van de verspreiding van de bestaande informatie over veiligheid en
gezondheid op het werk bij de MKB’s, via een combinatie van onderzoeken en doelgroepen.
-
4.10.4.3 Toekomstige evolutie
In de toekomst worden een aantal verschuivingen verwacht, die zich nu reeds aankondigen:
- Meer en meer informatie zal gratis en via het internet voorhanden zijn;
- Meer informatie zal van de industriepartners afkomstig zijn;
- De uitdaging om ook bij de MKB’s aansluiting te zoeken, zal groter worden;
- Er zullen forums worden opgericht voor het uitwisselen van ervaringen tussen industriepartners;
- De klemtoon zal liggen op het maken van elektronische versies van zoveel mogelijk materiaal, voor
programma’s en diensten van de OSHA, mét toegang tot de inspectiegegevens van de voorbije
dertig jaar. Het materiaal wordt voor nog meer gebruikers toegankelijk gemaakt, zowel wat de
eenvoud van toegang betreft, als de nauwkeurigheid waarmee op hun specifieke vragen een
antwoord wordt gegeven;
- De toekomst van de OH&S-informatie zal van het internet blijven afhangen voor de economische
verspreiding ervan, maar ook andere elektronische media zullen worden gebruikt: telefoonlijnen met
e-berichten, I-pods, e-computertools;
- de OH&S-informatie zal aan de eindgebruiker worden aangepast en in real time beschikbaar zijn,
om de informatiedoorstroom naar werknemers op elk niveau te versnellen, vooral wanneer deze
pas een nieuwe taak op zich hebben genomen en de gevaren nog niet kennen.
The OSHA Strategic Management Plan 2003-2008
Het vijfjarenplan van de OSHA “Strategisch beheer” bepaalt doelstellingen en strategieën, met de
klemtoon op het verwezenlijken van drie overkoepelende doelstellingen:
1. Risico’s op het werk verminderen door rechtstreekse interventie;
2. Een veiligheids- en gezondheidscultuur in de hand werken door bijstand inzake conformiteit,
samenwerkingsprogramma’s en een sterke leiderspositie;
3. De doeltreffendheid en doelmatigheid van de OSHA optimaliseren door zijn bekwaamheden en
infrastructuur nog uit te breiden.
De OSHA maakt gebruik van rechtstreekse interventie, maar gaat ook samenwerkingsverbanden aan
om een diep ingewortelde preventiecultuur te scheppen. Bij rechtstreekse interventies worden
resultaten bereikt dankzij individuele betrekkingen met werkgevers en werknemers. Rechtstreekse
interventie is altijd noodzakelijk om de veiligheid en gezondheid op het werk te garanderen.
Tegelijkertijd duiken ook duurzame oplossingen op, omdat de veiligheids- en gezondheidscultuur bij de
werkgevers, werknemers en heel wat andere betrokkenen hoog in het vaandel staat. Vanuit het
standpunt van de OSHA hebben de middelen die worden gewijd aan de verwezenlijking van dit doel,
het potentieel in zich om de doeltreffendheid van de instantie te vermeerderen door de waarden
veiligheid en gezondheid ook te doen doordringen bij de bevolking en de bevolking ook te betrekken bij
het nastreven van deze doelstellingen.
In zijn strategisch beheersplan streeft de OSHA ernaar om de erkenningsprogramma’s VPP en SHARP
uit te breiden, meer partnerships en verbonden af te sluiten en meer mensen aan de dienstverlening en
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 187/225
opleidingsprogramma’s van de OSHA te doen meewerken. Jaarlijks worden goede praktijken
meegedeeld.
Literatuur
OSHA Strategic Management Plan 2003-2008
http://www.osha.gov/StratPlanPublic/index.html
4.10.4.4 Visie op een ideaal systeem
Een optimaal systeem van informatietransfer beantwoordt aan een aantal eisen:
- Een uitwisselcentrum met een gebruiksvriendelijke zoekmachine; een driedimensionaal
informatiesysteem; sectorgericht; relevant; doelgroepgevoelig;
- Klemtoon op het ter beschikking stellen van een gebruiksvriendelijk centraal hulpmiddel dat snel op
vragen die werkgevers en werknemers in verband met OH&S-kwesties hebben, antwoordt (een
kennisbank) en dat een eenvoudige interface zou hebben met de regeringsinstanties, voor hun
specifiek type van onderneming of activiteit;
- Het ideale OH&S-informatiesysteem zou een systeem zijn waarbij (1) elke werkgever informatie zou
hebben die op het gepaste ogenblik gemakkelijk te beoordelen en vrij beschikbaar is en in een
vorm, taalgebruik en formaat is opgesteld die gemakkelijk te begrijpen zijn voor de werkgever,
zodat hij de nodige stappen kan ondernemen om werkgebonden verwondingen en ziekten op zijn
werkplek te voorkomen, en kan informeren over risico’s, gevaren, controlestrategieën en vereisten
van de regering; en (2) elke werknemer informatie en opleidingen zou hebben in verband met de
risico’s en gevaren van zijn job, informatie die op het gepaste ogenblik gemakkelijk te beoordelen
en vrij beschikbaar is en in een vorm, taalgebruik en formaat is opgesteld die gemakkelijk te
begrijpen zijn voor de werknemer, opdat hij zichzelf tegen werkgebonden verwondingen en ziekten
kan beschermen. Deze informatie zou regelmatig moeten worden bijgewerkt en de directie en de
werknemers zouden op dit vlak partners zijn.
4.10.5 Kenmerkende eigenschappen in een notendop
Staten en territoria
De Occupational Safety and Health Act van 1970 (Wet inzake veiligheid en gezondheid op het werk)
leidde tot de oprichting van de OSHA op federaal niveau en maakte dat de staten zelf hun programma’s
voor veiligheid en gezondheid op het werk kunnen beheren, op voorwaarde dat deze programma’s
minstens even doeltreffend zijn als de federale OSHA. Met de goedkeuring van de OSHA werken 26
staten en territoria met een staatsplan
Alle staten gingen partnerships en verbonden aan met werknemersverenigingen, sectorfederaties,
universiteiten en andere instellingen, om opleidingen te organiseren, goede praktijken te identificeren
en richtlijnen op te stellen, informatie te verzamelen en de toegang tot opleidingen voor kleine en
middelgrote contractanten in specifieke industrieën te vereenvoudigen, veilige dagen te organiseren,
advies te verstrekken, modelplannen te ontwikkelen, workshops voor bewustmaking op het getouw te
zetten, enz.
OSHA en NIOSH
In de VS zijn de voornaamste twee OH&S-informatiebronnen, het National Institute for Occupational
Safety and Health (NIOSH - Nationaal instituut voor veiligheid en gezondheid op het werk) en de
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 188/225
Occupational Safety and Health Administration (OSHA - Administratie voor veiligheid en gezondheid op
het werk).
Via de staten biedt de OSHA een gratis raadplegingsdienst, gericht op kleine ondernemingen. De
Administratie ontwikkelt en verspreidt een brede waaier van hulpprogramma’s voor het conform maken,
dienstverlening en bijstandsproducten en -diensten, materiaal voor opleiding en vorming en cursussen.
OSHA verleent diensten, zoals opleidingscentra, gratis hulplijnen, interactieve e-tools en een
uitgebreide website. De Administratie knoopt op vrijwillige basis betrekkingen aan met werkgevers,
werknemers, werknemersafgevaardigden en handels- en beroepsorganisaties om hun inspanningen
om de veiligheid en gezondheid van werknemers aan te moedigen, te ondersteunen en te erkennen.
OSHA ontwikkelt en verspreidt een brede waaier van richtsnoeren en normen
De Office of Small Business Assistance (Dienst bijstand voor kleine bedrijven) werkte een aantal
activiteiten uit om kleine ondernemingen te informeren en bij te staan bij de ontwikkeling van hun
preventiebeleid. De activiteiten kunnen georganiseerd worden door de staten zoals dit het geval is met
de gratis en vertrouwelijk advies aan kleine en middelgrote bedrijven en de ondersteuning via de
Compliance Assistance Specialists.
Andere activiteiten omvatten partnershipprogramma zoals het Alliance programme en het Strategic
Partnership programme. Werkgevers, vakbonden, handels- of beroepsorganisaties, regeringsinstanties
en opleidingscentra kunnen een partnershipprogramma ontwikkelen met OSHA met nadruk op
opleiding en vorming, kennisdeling en –overdracht. Het partnershipprogramma komt ten goede aan
werkgevers en helpt hen om praktische vaardigheden te ontwikkelen zodat ze gevaren kunnen
identificeren en elimineren en een doeltreffend veiligheids- en gezondheidsbeleid kunnen voeren. De
werkgevers genieten bovendien van verlaagde tarieven voor werknemersvergoedingen. Mogelijke
partners zijn: vennootschappen, vakbonden, raden en bedrijfstakken. Andere belanghebbende partijen,
zoals de vakbonden, handelsverenigingen, lokale /staatsoverheden en verzekeringsmaatschappijen,
gaan vaak een partnership aan om hun deskundigheid en middelen ter beschikking te stellen. Door
mentorschap en de uitwisseling van ervaringen stimuleren partnerships sterkere betrekkingen binnen
hun bedrijfstak en gemeenschap.
In zijn strategisch beheersplan streeft de OSHA ernaar om de erkenningsprogramma’s VPP en SHARP
uit te breiden, meer partnerships en verbonden af te sluiten en meer mensen aan de dienstverlening en
opleidingsprogramma’s van de OSHA te doen meewerken.
De programma’s voor vrijwillige bescherming (VPP)
De programma’s voor vrijwillige bescherming (VPP) promoten een doeltreffend veiligheids- en
gezondheidsbeleid voor de werkplek. In de VPP’s gaan directie, arbeidskrachten en OSHA
samenwerkingsverbanden aan op werkplekken die een omvangrijk veiligheids- en gezondheidsbeleid
hebben ingevoerd. Een goedkeuring in de VPP’s geldt als de officiële erkenning van de OSHA van de
gedegen inspanningen van die werkgevers en werknemers die gekomen zijn tot voorbeeldige veiligheid
en gezondheid op het werk.
NIOSH ontwikkelde een omvangrijk aanbod van informatieproducten, die vrij toegankelijk worden
aangeboden op een krachtige website. Het instituut meet en evalueert de verspreiding van de
bestaande informatie over veiligheid en gezondheid op het werk bij de MKB’s, via een combinatie van
onderzoeken en doelgroepen.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 189/225
5 Succesfactoren
Het moderne industriële landschap bestaat uit meer kleine ondernemingen dan ooit en 90% van deze
ondernemingen stelt minder dan 10 personen te werk. De meeste werknemers zijn in MKB’s
tewerkgesteld en dergelijke organisaties krijgen zelden voldoende OH&S-ondersteuning inzake
informatie over preventie en tijdige interventies, om hun bijzondere problemen inzake veiligheid en
gezondheid op het werk aan te pakken.
Bewustzijn en verstandhouding zijn echter doorslaggevende vereisten voor goede prestaties op het
vlak van gezondheid en veiligheid. In elk van de bestudeerde landen is een groot informatieaanbod
voor kleine ondernemingen beschikbaar, afkomstig van een groot aantal informatieleveranciers. Deze
maken deel uit van de formele informatie-infrastructuur inzake preventie of behoren tot de onmiddellijke
omgeving van de kleine ondernemingen, bv. sectorfederaties, kamers van koophandel.
Uit de studie van de informatiestromen in de bestudeerde landen blijken een aantal factoren die een
positieve invloed hebben op de informatiedoorstroming naar kleine ondernemingen steeds terug te
komen.
•
Succesfactor gevalideerde en gezaghebbende informatiebronnen
Ondernemingen hechten een groot belang aan gezaghebbende informatie die neutraliteit en
objectiviteit met zich meedraagt. Dit is kwaliteitsvolle informatie die door de bevoegde overheid of
andere erkende bronnen gevalideerd is en een handvat biedt voor het uitvoeren van het preventiebeleid
in de onderneming. Alle overheden van de bestudeerde landen verstrekken dit type informatie. In een
aantal landen wordt de gezaghebbende informatie eveneens verstrekt door sociale
zekerheidsorganisaties zoals in Frankrijk via de sociale zekerheidsinstellingen CNAMTS en CRAM en
in Duitsland via de Berufsgenossenschaften.
•
Succesfactor profilering en sturing door één sterke informatieleverancier
De informatie-infrastructuur boekt goede resultaten daar waar de informatiestromen sterk gestuurd
worden door één sterke informatieleverancier en de structuur éénduidig en eenvoudig is. In de
bestudeerde landen speelt de overheid deze rol in het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten,
Canada en Australië.
In het Verenigd Koninkrijk is de Health and Safety Commission HSC de sturende instantie die het
preventiebeleid uittekent. Lokale overheden, werkgevers en werknemers en de gebruikers zijn
vertegenwoordigd in de HSC. Het Health and Safety Executive HSE is het uitvoerend orgaan dat
toeziet op de naleving van de regelgeving en gelijktijdig adviseert, informeert en sensibiliseringsacties
opzet, ook op het niveau van de deelstaten. HSE is de marktleider op het vlak van
informatieverstrekking.
De Verenigde Staten kent een gelijkaardige sterke sturing door de Occupational Safety and Health
Administration OSHA. OSHA tekent het preventiebeleid uit op federaal niveau en op niveau van de
Staten en biedt technisch advies en ondersteuning van de ondernemingen, al dan niet in
samenwerkingsprojecten met partners. OSHA is samen met het National Institute for Occupational
Safety and Health NIOSH de belangrijkste informatieleverancier inzake veiligheid en gezondheid op het
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 190/225
werk. OSHA en NIOSH hebben een grote impact op de algehele informatie-infrastructuur en staan in
voor de financiering van grote informatie- en ondersteuningsprojecten.
In Canada heeft elke Provincie en elk Territorium een regering of wettelijke instantie, die met
gezondheid en veiligheid belast is. Deze Workers’ Compensation Boards/Commissions verstrekken aan
alle industrieën in de provincie en het territorium OH&S informatie in de vorm van websites, publicaties,
evenementen, programma’s en campagnes.
In Australië ligt de verantwoordelijkheid voor OH&S bij de overheden van de Staten en de Territoria.
Een onafhankelijke statutair orgaan, de Australische raad voor veiligheid en compensatie, tekent de
krijtlijnen voor de uitvoering van het preventiebeleid in Australië. In de raad zetelen de
vertegenwoordigende nationale overheden, deze van de Staten de Territoria en de sociale partners.
•
Succesfactor doelgroepgerichtheid
Ook de aanwezigheid van een afdeling of servicecentrum die zich specifiek richt tot de kleine
ondernemingen is een factor die bijdraagt tot succes.
In een aantal Canadese provincies, zoals British Columbia, Ontario en Quebec beschikken de Workers’
Compensation Boards/Commissions en een aantal organisaties voor gezondheid en veiligheid over
MKB-servicecentra die specifieke MKB-programma’s uitvoeren.
Het Small Business Centre van IAPA in de provincie Ontario, Canada helpt bedrijven met minder dan
50 werknemers om hun verplichtingen op het vlak van gezondheid en veiligheid na te komen.
Regionaal gelegen kleine ondernemingen kunnen deelnemen aan het programma “Safe Community
Incentive Program” SCIP – programma ter bevordering van een veilige gemeenschap en hun beste
praktijken met elkaar delen en preventieprogramma’s ontwikkelen.
De website van de Small Business Services van de Workplace Safety & Insurance Board of Ontario,
Canada biedt een tool waarmee de bedrijven de economische impact van een arbeidsongeval kunnen
inschatten.
WorkSafe is het MKB-programma van de Workers’ Compensation Board of British Columbia, Canada.
In de StartSafe-strategie krijgen de kleine bedrijven begeleiding op maat en in functie van de risico’s.
Wie zich inschrijft, wordt door het WCB Small Business Centre en de beoogde sector gecontacteerd en
krijgt via e-mail of fax relevante gegevens over risico’s toegestuurd.
De Office of Small Business Assistance (Dienst bijstand voor kleine bedrijven) werkte een aantal
activiteiten uit om kleine ondernemingen te informeren en bij te staan bij de ontwikkeling van hun
preventiebeleid: Compliance Assistance Specialists (CAS), Compliance Assistance webpages,
Consultation Program Offices, Alliance Program, Strategic partnerships.
HSE in het Verenigd Koninkrijk, OSHA in de Verenigde Staten evenals een aantal Staten en territoria in
Australië bieden specifieke webfeatures of een MKB-luik op hun website aan die de publicaties en
ondersteuningsacties groepeert.
Om de kleine ondernemingen te bereiken heeft het HSE een reeks acties op het getouw gezet gaande
van de publicatie van praktische en concrete handleidingen over de inzet van persoonlijke adviseurs tot
de samenwerking met lokale MKB partners en integratie van preventie in opleiding en onderwijs. Alle
acties vinden weerklank op een specifieke MKB webfeature van HSE.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 191/225
OSHA in de Verenigde Staten beschikt over een groot aantal praktische en direct bruikbare
informatieproducten die gratis ondersteuning aan kleine bedrijven met hoge risico’s en onderhoudt een
reeks ondersteuningsprojecten in samenwerking met sociale partners en sector- en beroepsfederaties.
Alle informatiebronnen zijn verzameld op een specifieke webfeature van de OSHA website.
Elk van de staten en territoria in Australië ontwikkelen programma’s en hulpmiddelen, publicaties en
campagnes om te kleine ondernemingen te ondersteunen in de uitbouw van een preventiebeleid. Een
aantal van deze programma’s zijn zeer krachtig zoals de SafetyLine website en de ThinkSafe
campagne van WorkSafe Western Australia
De staatsoverheden voor werknemersvergoeding en OHS bieden dan weer wel publicaties aan om
(kleine) ondernemingen te helpen bij het interpreteren van de wettelijke vereisten. Deze publicaties
kunnen via het internet op de desbetreffende website worden geraadpleegd, of de overheid kan via de
telefoon of het informatiekantoor worden gecontacteerd.
•
Succesfactor sectorgerichte aanpak
Duitsland en Canada kennen een sterke sectorale preventieaanpak die duidelijk voor successen zorgt.
De sectorale onderverdeling via de Berufsgenossenschaften in Duitsland en de sectorgeoriënteerde
organisaties voor veiligheid en gezondheid in Canada zorgen er voor dat praktijkgerichte oplossingen
kunnen worden gerealiseerd die nauw aansluiten bij de onmiddellijke behoeften van de
ondernemingen. De nauwe aansluiting op de praktijk van de preventiediensten zorgt voor een grotere
aanvaarding door de beroepsverenigingen in de bedrijven en bij de werknemers.
•
Succesfactor toegankelijkheid
Goede internetplatforms die informatieproducten op een gebruiksvriendelijke en gemakkelijke manier
toegankelijk maken scoren hoog bij de kleine ondernemingen. Ook de gratis beschikbaarheid van de
informatie draagt bij tot het succes van de informatieoverdracht. De Belgische en Franse overheid
voorzien in hun strategische plannen de oprichting van een portaalsite die gecoördineerde en actuele
informatie voor iedereen toegankelijk maakt en een nationale informatiecampagne waarvan de
informatieproducten eveneens gratis worden aangeboden.
De gratis dienstverlening Infoline van HSE verstrekt persoonlijk informatie over gezondheids- en
veiligheidskwesties, aan mensen die telefonisch of schriftelijk vragen stellen. HSE wil het bereik en de
omvang van deze dienst uitbreiden.
Ook de praktijkgerichtheid en eenvoud in voorstelling en onmiddellijke bruikbaarheid van de informatie
zijn succesfactoren voor een goede informatieoverdracht. Alle bestudeerde landen beschikken in meer
of mindere mate over “succesproducten”. Informatiepakketten voor startende ondernemingen blijken
bijzonder aantrekkelijk.
•
Succesfactor evenwicht tussen sensibilisering van de inspectie en een informatieve en adviserende
benadering
In Duitsland, Frankrijk en België nemen de adviestaken voor de inspecties steeds toe. Ook op het
niveau van de deelstaten worden meer campagnes opgezet. De successen van deze sensibiliseringsen adviestaken blijven bescheiden door een beperking aan personeel en middelen.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 192/225
De meeste nationale regelgevende instanties erkennen dat inspecteurs de bedrijfsleiders kunnen
bijstaan met behulp van op maat aangereikte informatie, advies en ondersteuning. Nochtans wordt de
duidelijke tegenspraak in deze dubbele rol moeilijk. Dergelijke tegenspraak heeft nationale instanties
ertoe gebracht om middelen te onderzoeken om de functies te scheiden en naar partenariaten te
zoeken om de adviserende rol te promoten. Dit is het geval voor het HSE in het Verenigd Koninkrijk, de
Local Health Units in Italië en een aantal staten in Australië.
•
Succesfactor partenariaten tussen institutionele actoren
HSC en HSE stonden in het verleden weigerachtig om meer dan een strikt beperkt gedeelte van hun
werktijd en bronnen te besteden aan niet-wettelijke activiteiten. HSC ziet niet-wettelijke activiteiten nu
als manieren om voor OH&S betere resultaten te halen. In de nieuwe strategie zorgt HSC/E voor de
vereenvoudiging en besturing van een OH&S-systeem dat alle actoren omvat. HSE zal betrouwbare,
onafhankelijke richtsnoeren blijven produceren telkens als dat nodig is, en volgens de prioriteiten.
HSE zal zijn partners aanmoedigen, omdat zij beter in staat zijn om goede praktische richtlijnen te
produceren voor specifieke industrietakken of onderwerpen. Inspecteurs van HSE en de lokale
overheden zullen ook naar aanleiding van andere activiteiten advies blijven geven, omdat de
werkgevers dat doorgaans op prijs stellen.
In haar strategisch plan voorziet het Franse Ministerie van Arbeid in een gemeenschappelijk overleg op
nationaal en regionaal niveau met de beroepsorganisaties om middelen voor kleine en middelgrote
ondernemingen te ontwikkelen om de beroepsrisico’s makkelijker te kunnen evalueren. Ook de
doelstellingen en de middelen van de staat en van de preventie-instellingen zullen beter op elkaar
worden afgestemd. Daartoe zal de actie van de preventiespelers worden bijgestuurd via een
systematische, meerjaarlijkse contractualisering tussen de staat en de preventiepartners INRS,
CNAMTS, ANACT. Alle spelers voor de preventie in ondernemingen zullen betrokken worden in een
pluridisciplinaire en gecoördineerde preventieaanpak van grote risico’s.
De Duitse overheid werkt met modelprojecten waarbij overheid, sociale partners en
verzekeringsorganen samenwerken en goede praktijken inventariseren. In Duitsland zijn een aantal
zeer succesvolle informatienetwerken inzake preventie en bescherming actief, specifiek gericht naar
kleine ondernemingen of met specifieke informatie voor deze doelgroep. Kenmerkend aan deze
netwerken is een samenwerkingsverband tussen overheden en diverse andere partners in het
preventielandschap. Voorbeelden van succesvolle partenariaten zijn het overleglatform Initiative Neue
Qualität der Arbeit INQA , het onafhankelijk Internetportaal Prävention online en de KomNet gratis
dienstverlening voor kleine ondernemingen.
Een succesfactor van het bestaande OHS-informatiesysteem in Australië is de oprichting van een
netwerk dat via onze bedrijfsstrategieën en de ontwikkeling van kerncontacten voor het verstrekken van
OHS-materialen/-concepten invloed uitoefent. Bijvoorbeeld door toedoen van opleidingsinstituten,
verenigingen van kleine ondernemingen, accountants en professionele organen.
Het netwerken van informatiebronnen in provincies en territoria in Canada is een opvallend gegeven.
Ook de organisaties voor veiligheid en gezondheid slaan in een aantal provincies (bv Ontario) de
handen in elkaar om al het beschikbaar informatiemateriaal via één centraal toegangspunt, in casu
website ter beschikking te stellen. Voorbeelden van netwerkprojecten zijn OSH for Everyone, the
Prevention Practices Database, Prevention Dynamics. CanOSH is wellicht de meest overkoepelende
website met gebruiksklare informatie afkomstig van de voor OH&S verantwoordelijke federale,
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 193/225
provinciale en territoriale ministeries, de Workers’ Compensation Boards en het Canadian Centre for
Occupational Health and Safety.
Het samenwerkingsprogramma van de OSHA geeft organisaties die zich met veiligheid en gezondheid
op het werk bezighouden, de kans om met de OSHA samen te werken om letsels, ziekten en dodelijke
ongevallen op de werkplek te voorkomen. De OSHA en de deelnemers van het Alliantieprogramma
werken samen om diensten te verlenen, opleidingen te verzorgen en de werkgevers en hun
werknemers te begeleiden om te komen tot steeds veiligere en gezondere werkplekken. Groepen die
met de OSHA een alliantie kunnen aangaan, zijn: werkgevers, vakbonden, handels- of
beroepsorganisaties, regeringsinstanties en opleidingscentra.
Het OSHA partnershipprogramma komt ten goede aan werkgevers en helpt hen om praktische
vaardigheden te ontwikkelen zodat ze gevaren kunnen identificeren en uit de weg kunnen ruimen en
een doeltreffend veiligheids- en gezondheidsbeleid kunnen voeren. Mogelijke partners zijn:
vennootschappen, vakbonden, raden en bedrijfstakken.
•
Succesfactor individuele begeleiding
Er zijn veel en veel verschillende actoren in het bedrijfsmilieu van de kleine ondernemingen die een
significante rol kunnen spelen in het stimuleren en ondersteunen van presentie-initiatieven. Een aantal
organisaties zoals de vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers en deze die de
bedrijfsbelangen van kleine bedrijven nastreven, zijn potentiële intermediaire preventiepartners. In het
Verenigd Koninkrijk neemt het Small Business Forum deze rol waar.
HSE wil het verschaffen van advies, richtsnoeren en ondersteuning stimuleren door met en via
bemiddelaars te werken; verder wil HSE de rechtstreeks door HSE gesteunde middelen aanvullen. De
vertegenwoordiging van bemiddelaars is echter in elke sector verschillend. HSE wil een onderzoek
voeren naar de mogelijke rol van bemiddelaars voor kleine bedrijven en zijn reactie hierop afstemmen.
HSE financiert een project voor begeleiding van kleine ondernemingen. De financiering wordt
toegekend aan betrouwbare partners zoals de werknemersorganisaties, de lokale overheden, de
beroepsfederaties, de kamers van handel en industrie op basis van een goedgekeurd dossier.
•
Succesfactor feedback
Een analyse van de behoeften van de kleine ondernemingen via overleg en deelname aan
overleggroepen is een absolute factor voor een succesvolle informatieoverdracht. Ook een meting en
evaluatie van de impact kan nuttige informatie opleveren voor een bijsturing van het informatiebeleid.
Het Franse Ministerie van Arbeid voorziet in haar strategisch plan diverse enquêtes en bevragingen bij
de ondernemingen in het algemeen en de kleine ondernemingen en de specifieke risicosectoren in het
bijzonder om de toepassingsvoorwaarden en de kennis over het risico-evaluatiesysteem in te schatten.
Voorts wil ze een sociaal watchinstrument installeren om de veranderingen in de bedrijven te meten en
de bedrijfspraktijken beter te kennen en de kennis te verspreiden.
Katalysatoren
De middelen en de omgeving om de MKB’s te overtuigen bestaan ruimschoots. De uitdaging blijft om
de MKB’s te overtuigen van de voordelen van een gezonde en veilige werkplek voor het economische
en sociale welslagen van de onderneming. De vraag is groot om doeltreffende katalysatoren te
ontwikkelen die de MKB’s er efficiënt toe aanzetten om van de beschikbare netwerken en diensten
gebruik te maken.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 194/225
6 Toekomst en visie op een ideaal systeem
Aan de respondenten werd gevraagd om een persoonlijke visie weer te geven met betrekking tot:
- de toekomstige evolutie van de informatie-infrastructuur inzake preventie en de manier om hiermee
om te gaan;
- de visie op een ideale informatie-infrastructuur inzake preventie.
De resultaten zijn samengebracht in een aantal clusters die de karakteristieken weergeven van de
samenstellende elementen van een informatiesysteem:
- de zender
- de boodschap
- het kanaal
- de ontvanger.
De clusters zijn voorafgegaan door een aantal algemene karakteristieken waaraan een geschikte
informatie-infrastructuur inzake preventie moet voldoen:
- de ontwikkeling van een veiligheidscultuur en een veiligheidsattitude bij de onderneming, die deze
sensibiliseert en openstelt voor informatie en advies;
- integratie van veiligheid in het onderwijs.
Deze clusters werden opnieuw aan de respondenten voorgelegd met de vraag om deze per
samenstellend element te ranken naar relevantie. Hierbij werd een schaal gehanteerd van 1=minder
relevant tot 5=zeer relevant. Elke score kon slechts één maal gebruikt worden. De resultaten staan in
onderstaande tabel aangeduid.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 195/225
1
2
3
4
5
CIOP
FOD
IAPA
NIOSH
WCB
NSC
HVGB
BAUA
CCOHS
SFSA
CRAMAM
BAUA
CIOP
FOD
IAPA
NIOSH
WCB
NSC
HVBG
CCOHS
SFSA
CRAMAM
Algemene bevindingen
De visie op een ideaal informatiesysteem inzake preventie is een systeem
waarbij:
(1) elke werkgever informatie zou hebben die op het gepaste ogenblik
gemakkelijk te beoordelen en vrij beschikbaar is en in een vorm, taalgebruik
en formaat is opgesteld die gemakkelijk te begrijpen zijn voor de werkgever,
zodat hij de nodige stappen kan ondernemen om werkgebonden
verwondingen en ziekten op zijn werkplek te voorkomen, en kan informeren
over risico’s, gevaren, controlestrategieën en vereisten van de regering;
(2) elke werknemer informatie en opleidingen zou hebben in verband met
de risico’s en gevaren van zijn job, informatie die op het gepaste ogenblik
gemakkelijk te beoordelen en vrij beschikbaar is en in een vorm, taalgebruik
en formaat is opgesteld die gemakkelijk te begrijpen zijn voor de
werknemer, opdat hij zichzelf tegen werkgebonden verwondingen en
ziekten kan beschermen. Deze informatie zou regelmatig moeten worden
bijgewerkt en de directie en de werknemers zouden op dit vlak partners zijn.
Algemene kenmerken van een informatiesysteem
-
In een verbeterd OSH-informatiesysteem ondersteunen beleidsinitiatieven
en structuren voor gezondheid en veiligheid op het werk werkgevers, werknemers en alle actoren in de toeleveringsketen om culturen en houdingen
te ontwikkelen en verantwoordelijkheden op zich te nemen; dit alles zou
moeten leiden tot veiligere werkplaatsen en veiligere werkmethodes en
uiteindelijk ook tot werkplekken zonder sterfgevallen, verwondingen en
ziekten.
-
In een ideaal informatiesysteem zou het informatieaanbod afgestemd zijn
op de informatiebehoeften van de gebruikers; daarvoor moet voortdurend
worden opgevolgd wat de behoeften van de gebruikers zijn (feedback,
onderzoek) en moet het aanbod worden aangepast. Bovendien zou het een
veiligheidscultuur moeten scheppen waarin de klemtoon ligt op preventie.
-
Er moeten nieuwe manieren komen om in een steeds veranderende
economie een doeltreffende gezondheids- en veiligheidscultuur te vestigen
en te behouden, zodat alle werkgevers hun verantwoordelijkheden ernstig
nemen, de arbeidskrachten bij het beleid worden betrokken en de risico’s
degelijk worden beheerd.
-
-
In een ideaal informatiesysteem zou er meer erkenning en respect voor
gezondheid en veiligheid moeten zijn; het zou een integraal onderdeel
moeten zijn van een moderne, concurrerende bedrijfswereld en openbare
sector en een bijdrage tot sociale rechtvaardigheid en insluiting; de beste
praktijken van de openbare sector zouden bij het beheer van de middelen
als voorbeeld moeten worden gesteld.
Het veiligheidsbewustzijn moet in de maatschappelijke vorming worden
opgenomen. Maatschappelijke vorming rond veiligheid vanaf prille leeftijd
moet worden ontwikkeld en bij voorkeur in het onderwijssysteem worden
opgenomen. Indien schoolgaande kinderen de basisprincipes in verband
met veiligheid reeds op jonge leeftijd onder de knie hebben - Hoe klim je op
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
CRAMAM
CIOP
FOD
CCOHS
FOD
WCB
BAUA
SFSA
CIOP
SFSA
IAPA
WCB
BAUA
CRAMAM
IAPA
CCOHS
Maart 2006 Pagina 197/225
WCB
NIOSH
NSC
HVBG
BAUA
IAPA
CCOHS
SFSA
SFSA
IAPA
NIOSH
WCB
NSC
HVBG
BAUA
CRAMAM
CIOP
IAPA
NSC
CRAMAM
HVBG
CCOHS
NIOSH
FOD
NIOSH
CCOHS
FOD
CIOP
NSC
HVBG
NSC
HVBG
BAUA
CIOP
NIOSH
SFSA
CRAMAM
FOD
WCB
een ladder? Hoe til je op een correcte manier voorwerpen op? enz. - dan
worden die gewoonten ook thuis en op de werkplek toegepast. Minder
persoonlijke verwondingen betekent minder medische kosten, minder druk
op de ziekenhuizen, minder wettelijke uitgaven en minder druk op de
verzekeringen.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 198/225
Kenmerken van de verzender
CRAMAM
NSC
HVBG
IAPA
SFSA
CIOP
BAUA
CCOHS
IAPA
NSC
NIOSH
CCOHS
CRAMAM
HVBG
BAUA
SFSA
CIOP
Een vereiste voor een informatiesysteem is dat alle niveaus van
overheidsinstanties, privé- en openbare instellingen een verbintenis
aangaan en synergetisch samenwerken aan gemeenschappelijke
beleidsinitiatieven en doelstellingen ter preventie van verwondingen
WCB
BAUA
CIOP
NIOSH
HVBG
CCOHS
SFSA
IAPA
NSC
CRAMAM
-
Mentoraat en vrijwilligerschap moeten verder worden ontwikkeld en
bedrijfsleiders moeten hun beste praktijken op het vlak van preventie met
elkaar delen
BAUA
CCOHS
SFSA
CIOP
FOD
WCB
HVBG
CRAMAM
IAPA
NIOSH
NSC
-
Maatschappelijke marketingcampagnes waarin preventie centraal staat,
moeten verder worden ontwikkeld
CIOP
FOD
IAPA
WCB
SFSA
NSC
HVBG
BAUA
CCOHS
NIOSH
CRAMAM
-
De regering schept de omstandigheden in het informatiedoorstromingsproces. Zij creëert een structuur van normen en concepten en houdt
toezicht over de toepassing ervan. Binnen die wetgevende structuur maken
organisaties en instellingen de informatie beschikbaar
-
Een informatiesysteem zou op een nationale OSH-strategie moeten worden
gebaseerd
-
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 199/225
Kenmerken van de boodschap
Wat de inhoud van de boodschap betreft:
-
Ervoor zorgen dat de informatie actueel, betrouwbaar, nauwkeurig en
volledig is en steunt op de beste kennisbronnen van overal ter wereld.
-
Zorgen voor eenvoudige en praktische voorzieningen zodat de eindgebruiker vlot en onmiddellijk precies die informatie kan zoeken en vinden
die hij nodig heeft.
-
De informatie verstrekken in een gemakkelijk door de eindgebruiker te
begrijpen en te gebruiken vorm voor de doeleinden waarvoor hij ze nodig
heeft.
-
Uiteraard bestaat een dergelijk systeem in hoofdzaak uit verschillende
formaten, kanalen, tussenpersonen, bedrijven, systemen en diensten.
-
Het informatiesysteem zou ook moeten gaan over nieuwe en nog te
verwachten werkgebonden gezondheidskwesties
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
WCB
FOD
WCB
NIOSH
HVBG
BAUA
CRAMAM
IAPA
NSC
CCOHS
SFSA
CIOP
FOD
NIOSH
HVBG
BAUA
CRAMAM
WCB
BAUA
IAPA
NIOSH
NSC
CCOHS
SFSA
CRAMAM
CIOP
BAUA
SFSA
FOD
IAPA
NSC
CCOHS
CIOP
HVBG
CRAMAM
WCB
NIOSH
IAPA
CCOHS
CRAMAM
CIOP
BAUA
SFSA
NSC
NIOSH
HVBG
FOD
Maart 2006 Pagina 200/225
IAPA
NSC
CCOHS
SFSA
CIOP
HVBG
FOD
NIOSH
WCB
Wat de vorm van de boodschap betreft:
-
Enerzijds moeten bedrijven met de nodige deskundigheid en middelen op
het vlak van OSH de kans krijgen om gepaste gemeenschappelijke
systemen voor heel de staat toe te passen; anderzijds moet het OSHsysteem ook op maat worden gemaakt met oog voor de specifieke
behoeften van bedrijven met minder deskundigheid of middelen.
SFSA
CRAMAM
CIOP
FOD
IAPA
BAUA
CCOHS
NSC
NIOSH
WCB
HVBG
-
Er moeten initiatieven worden ontwikkeld die zorgen voor betekenisvol
informatiemateriaal; beste praktijken, een beperkt niveau van regelgeving;
verbeterde kwaliteit van de regelgeving, waar dit noodzakelijk is.
IAPA
CIOP
NIOSH
WCB
CCOHS
HVBG
BAUA
CRAMAM
FOD
NSC
SFSA
-
Eenvoudige en gebruiksvriendelijke hulpmiddelen en systemen helpen
MKB’s om OSH efficiënt in hun beheersysteem te integreren
WCB
CCOHS
CRAMAM
CIOP
NIOSH
NSC
HVBG
SFSA
IAPA
BAUA
FOD
-
Er is nood aan een uitwisselcentrum met een gebruiksvriendelijke
zoekmachine, georganiseerd op basis van een driedimensionaal
informatiesysteem - sectorgericht, relevant en doelgroepgevoelig.
BAUA
NSC
HVBG
CCOHS
CRAMAM
IAPA
SFSA
FOD
NIOSH
WCB
CIOP
-
Het OSH-informatiesysteem legt de klemtoon op het ter beschikking stellen
van een gebruiksvriendelijk, op de burger afgestemd en centraal hulpmiddel
dat snel op vragen die werkgevers en werknemers in verband met OSHkwesties hebben, antwoordt (een kennisbank) en dat een eenvoudige
interface zou hebben met andere informatie die voor hun specifieke type
van onderneming of activiteit van toepassing zou kunnen zijn.
HVBG
WCB
NIOSH
BAUA
SFSA
IAPA
NSC
CCOHS
CIOP
FOD
CRAMAM
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 201/225
Kenmerken van het kanaal
Wat de informatietechnologie betreft:
-
Een degelijk evenwicht tussen de traditionele en de moderne
communicatiekanalen, in combinatie met de ontwikkeling van de
informatietechnologie, is een essentieel punt in de ontwikkeling van het
OSH-informatiesysteem
-
Door het steeds grotere vertrouwen in het “world wide web”, met de beste
informatiebronnen om de informatie voor MKB’s te organiseren en
gebruiksklaar te maken en de MKB’s de informatie te bezorgen, zal de
OS&H-informatie voor de MKB’s steeds toegankelijker worden. Het
bezorgen van de informatie aan de eindgebruikers moet misschien wel nog
in gedrukte vorm gebeuren (op basis van elektronische pagina’s)
-
Meer en meer informatie zal gratis en via het internet voorhanden zijn. Er
zal meer informatie verkrijgbaar zijn via de industriepartners. Haalbare
forums moeten worden opgericht om de industriepartners de kans te geven
om informatie uit te wisselen.
-
De toekomst van de OSH-informatie zal van het internet blijven afhangen
voor de economische verspreiding ervan, maar ook andere elektronische
media, zoals telefoonlijnen met e-berichten, I-pods, e-computertools, zullen
worden gebruikt. De toekomst van OSH-informatie ligt in het feit dat het aan
de eindgebruiker wordt aangepast en in real time beschikbaar is, om de
informatiedoorstroom naar werknemers op elk niveau te versnellen, vooral
wanneer deze pas een nieuwe taak op zich hebben genomen en de
gevaren nog niet kennen.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
WCB
FOD
CRAMAM
IAPA
NIOSH
NSC
HVBG
CCOHS
BAUA
SFSA
CRAMAM
CIOP
SFSA
CIOP
IAPA
BAUA
FOD
NIOSH
WCB
NSC
HVBG
CRAMAM
CCOHS
WCB
HVBG
BAUA
CCOHS
CIOP
IAPA
NIOSH
SFSA
FOD
NSC
NIOSH
WCB
HVBG
SFSA
CRAMAM
CCOHS
CIOP
IAPA
NSC
FOD
BAUA
Maart 2006 Pagina 202/225
Wat netwerking betreft:
-
De omvang, structuur en activiteiten van MKB’s zijn zeer uiteenlopend,
waardoor het moeilijk is om hen met een gemeenschappelijke benadering
te bereiken. De ondernemingen moeten afzonderlijk worden benaderd.
Door deze mengeling van bedrijven is dit alleen mogelijk met specifieke
structuren, in het bijzonder netwerken.
IAPA
SFSA
CIOP
FOD
NSC
-
Netwerken en samenwerkingsverbanden moeten worden georganiseerd op
regionaal niveau en per bedrijfstak, volgens de aard van de kleine
bedrijven. Regionale netwerken zijn noodzakelijk om een bron van
hulpmiddelen aan te leggen.
CCOHS
SFSA
CIOP
FOD
-
Een informatieplatform of kenniscentrum, geïnstalleerd en gecoördineerd
door de regering en met de steun van sociale partners, deskundigenorganisaties en multiplicatoren zou de MKB’s een unieke toegang kunnen
verlenen tot waardevolle en actuele informatie
IAPA
HVBG
BAUA
-
De uitbreiding van eenvoudige en gebruiksvriendelijke zelfstudie- /
informatiediensten en bovendien het engagement op lokaal niveau en de
ontwikkeling van lokale mentoraatsprogramma’s. Verder heerst de
overtuiging dat zowel de bedrijfswereld als de gemeenschappen mee
moeten beklemtonen dat letsels moeten worden voorkomen.
CRAMAM
-
Alle bestuursniveaus, OSH-verenigingen en industrieverenigingen zouden
samen planningsvergaderingen houden om een consistente boodschap te
verspreiden over het belang van OSH op alle werkplekken
BAUA
CIOP
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
HVBG
CCOHS
Maart 2006 Pagina 203/225
NIOSH
HVBG
CCOHS
CRAMAM
BAUA
IAPA
NSC
BAUA
NIOSH
HVBG
CRAMAM
CRAMAM
NIOSH
CCOHS
SFSA
NSC
CIOP
NIOSH
HVBG
BAUA
SFSA
NSC
CIOP
IAPA
CCOHS
FOD
CRAMAM
IAPA
NIOSH
FOD
NSC
SFSA
Wat de bijstand op de werkplek betreft:
-
Er is nood aan tussenliggende organisaties die de interface met de MKB’s
vormen.
-
OS&H-informatie voor MKB’s zal steeds vaker worden verspreid via voor
MKB’s traditionele informatiebronnen, zoals de bronnen met zakelijke
informatie in de sectoren financiën, wetgeving, leveranciers, enz.
-
Doelgerichte bijstand op de werkplek en individueel advies zijn noodzakelijk
om de OSH-prestaties van MKB’s te verbeteren. Er zou een programma
kunnen worden opgesteld van bezoeken aan werkplekken, advies naar
aanleiding van die bezoeken en praktische richtsnoeren en informatie over
de manier waarop kleinere ondernemers en hun personeel hun rechten en
verantwoordelijkheden kunnen opvatten.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
WCB
CIOP
WCB
Maart 2006 Pagina 204/225
IAPA
NIOSH
NSC
CCOHS
SFSA
CRAMAM
FOD
HVBG
BAUA
CRAMAM
NIOSH
HVBG
BAUA
CIOP
IAPA
NSC
CCOHS
SFSA
FOD
IAPA
WCB
NSC
HVBG
BAUA
CCOHS
CIOP
SFSA
FOD
NIOSH
CRAMAM
Kenmerken van de ontvanger
WCB
NSC
SFSA
CIOP
FOD
NIOSH
BAUA
CRAMAM
HVBG
CCOHS
HVBG
CCOHS
NIOSH
WCB
SFSA
CIOP
IAPA
NSC
BAUA
CRAMAM
FOD
NSC
SFSA
CIOP
WCB
BAUA
IAPA
CCOHS
FOD
NIOSH
HVBG
BAUA
CCOHS
CRAMAM
IAPA
NIOSH
NSC
FOD
HVBG
WCB
CIOP
IAPA
WCB
BAUA
CCOHS
FOD
HVBG
SFSA
CRAMAM
CIOP
NIOSH
NSC
-
Een informatiesysteem moet de specifieke informatienoden van elke
categorie van eindgebruiker die OSH-informatie nodig heeft om te worden
gemotiveerd en om de respectieve functies uit te oefenen, duidelijk
identificeren
-
Eindgebruikers moeten feedback geven over de overdracht en het gebruik
van de informatie om de informatiestroom verder door te sturen en de
informatie aan de specifieke noden van de eindgebruiker aan te passen
-
De eindgebruikers moeten in staat zijn om het informatieaanbod aan te
passen zodat het voor hun eigen behoeften geschikt is
CRAMAM
-
Er moet een controlesysteem worden ingevoerd om de doeltreffendheid van
het informatiegebruik te beoordelen
-
In de informatiesystemen moeten opleiding en bewustmaking centraal
staan
IAPA
BAUA
CCOHS
CRAMAM
HVBG
NIOSH
NSC
IAPA
Industrial Accident Prevention Association, Canada
Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin, Duitsland
Canadian Centre for Occupational Health and Safety, Canada
Caisse Régionale Assurance Maladie Alsace-Moselle, Frankrijk
Hauptverband der gewerblichen Berufsgenossenschaften, Duitsland
National Institute for Occupational Safety and Health, Verenigde Staten
National Safety Council, Verenigde Staten
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 205/225
SFSA
WCB
CIOP
FOD
Safe Work South Australia, Australië
Workers’ Compensation Board, Canada
Central Institute for Labour Protection, Poland
Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, Belgium
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 206/225
Samenvattende analyse en conclusie
In alle bestudeerde landen wordt vastgesteld dat de kleine ondernemingen een uitdaging vormen voor
de organisatie van de informatie-infrastructuur inzake preventie. De omvang, structuur en activiteiten
van MKB’s zijn zeer uiteenlopend, waardoor het moeilijk is om hen met een gemeenschappelijke
benadering te bereiken. Er zijn verschillen in het profiel van ondernemingen met betrekking tot grootte
en sector, en er zijn verschillen tussen de wettelijke context en de ondernemingscontext waarbinnen de
ondernemingen actief zijn.
Meerdimensionale benadering via intermediaire organisaties
De informatie-infrastructuur inzake preventie vraagt om een meerdimensionale aanpak waarin de
organisaties die de MKB’s bereiken een sleutelrol hebben. Pogingen om de kleine bedrijven direct te
bereiken blijken niet succesvol wegens een gebrek aan middelen en toegankelijkheid. In een aantal
landen is aangetoond dat overheidsinstanties en preventiediensten moeilijkheden hebben om kleine
ondernemingen te bereiken. Daarom worden pogingen ondernomen om een toegang te verschaffen via
de vertrouwde informatiekanalen van de kleine ondernemingen. OS&H-informatie voor MKB’s zal
steeds vaker worden verspreid via voor MKB’s traditionele informatiebronnen, zoals de bronnen met
zakelijke informatie in de sectoren financiën, wetgeving, beroepsfederaties, opleidingsinstituten,
overheden.
De intermediaire organisaties kunnen op een gemakkelijkere manier de kleine ondernemingen
informeren en feedback verwerken. Zij kunnen de behoeften van de gebruikers gemakkelijker opvolgen
en de informatiestromen bijsturen en aanpassen aan de specifieke behoeften van de ondernemers.
Doelgerichte bijstand op de werkplek en individueel advies zijn noodzakelijk om de OSH-prestaties van
MKB’s te verbeteren. Er zou een programma kunnen worden opgesteld van bezoeken aan
werkplekken, advies naar aanleiding van die bezoeken en praktische richtsnoeren en informatie over de
manier waarop kleinere ondernemers en hun personeel hun rechten en verantwoordelijkheden kunnen
opvatten. Het is van belang dat de informatie en de aangeboden ondersteuning gezaghebbend is,
aanvaardbaar is termen van middelen en personeel en kostenefficiënt.
Netwerken
Netwerken en samenwerkingsverbanden moeten worden georganiseerd, waarbij de overheid betrokken
is met de ondersteuning van sociale partners, deskundigenorganisaties en multiplicatoren. De overheid
kan de rol van coördinator spelen, door een kennisinfrastructuur te creëren ondersteund door alle
partners en met toegang tot gevalideerde en actuele informatie. Regionale netwerken zijn noodzakelijk
om een bron van hulpmiddelen aan te leggen.
Het internet is een groeiend communicatieportaal voor ondernemingen. Het stimuleert de ontwikkeling
van netwerken voor uitwisseling van informatie, gezien steeds meer informatie vrij ter beschikking wordt
gesteld voor de eindgebruikers.
Boodschap
Sensibilisering en begrip zijn belangrijke voorwaarden voor goede veiligheids- en
gezondheidsprestaties. Informatiesystemen moeten toegankelijke, relevante, bruikbare en verstaanbare
informatie bieden die op een aantrekkelijke manier wordt aangeboden. De gebruiker bepaalt op welke
wijze hij de informatie gebruikt in zijn specifieke situatie. Advies moet relevant zijn en eenvoudig
beschikbaar voor de ondernemingen.
Preventiecultuur
Een goed werkende informatie-infrastructuur inzake preventie draagt bij tot een preventiecultuur, waarin
alle werkgevers hun verantwoordelijkheid opnemen, de werknemers betrokken zijn en de risico’s op
een deskundige manier beheerd. De ontwikkeling van een preventiecultuur vereist toegankelijke
informatiebronnen, betrouwbaar, actueel en gevalideerd. Alle actoren in het preventielandschap moeten
kunnen beschikken over een gecoördineerde en actuele informatie.
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 208/225
Bijlagen
Bijlage 1: Overzicht van actoren in het preventiebeleid
België
Duitsland
Frankrijk
Italië
Polen
Inspectie:
- voorschriften
- thematische
toelichtingen
- beperkt
advies
- controle op
naleving
Promotie:
- sensibilisering
- informatie
Regionale
promotieactie
Inspectie:
- voorschriften
- thematische
toelichtingen
- beperkt advies
- controle op
naleving
Inspectie:
- voorschriften
- thematische
toelichtingen
- beperkt advies
- controle op
naleving
Inspectie :
- voorschriften
- thematische
toelichtingen
- beperkt advies
- controle op
naleving
Inspectie:
- voorschriften
- thematische
toelichtingen
- beperkt advies
- controle op
naleving
Inspecties van de
deelstaten
Local health units en
lokale bureaus van INAIL
Regionale inspecties
Fonds voor
arbeidsongevallen en
Fonds voor
beroepsziekten:
- vergoeding
- beperkte
informatie
Berufsgenossenschaften:
- voorschriften
- thematische
toelichtingen
- advies
- controle op
naleving
Regionale
coördinatiecomités
CRAMs treden
provinciaal op
CNAMTS en CRAMs:
- vergoeding
- specifieke controle
- advies
- informatie
- technische
- assistentie
Local Health Agencies
- controle
- advies
- informatie
Sociaal
zekerheidsinstituut:
- vergoeding
- informatie
Actoren in het
preventiebeleid
Overheid
Lokale/provinciale
overheid
Instellingen voor sociale
zekerheid
Onderzoeksinstituut
Onderdeel van
federale overheid
arbeid
BAUA/BGIA-BGAGBGFA
Database
Onderzoeksrapporten
Databanken
Brochures
Arbodiensten
Verplichte aansluiting
- Risicoevaluatie
- Beperkte
informatie
- Advies
Verplichte aansluiting bij
een sectororganisatie
- Sensibilisering
- Informatie
- Advies
Preventieinstituten
PVI, NAVB, ANPI
(sector of
locatiegebonden)
- advies
- informatie
Prevent
- advies
- informatie
- ondersteuning
Advies en informatie
Verzekeraars
Private
ongevalsverzekeraars
via eigen tussenkomst
en via Prevent:
- sensibilisering
- informatie
- advies
- uitkering
Publieke
ongevalsverzekeraars
ingericht per sector:
- voorschriften
- sensibilisering
- informatie
- advies
- ondersteuning
- financiële
prikkels
- uitkering
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
INRS, INVS, IRSN
ISPESL
CIOP
Onderzoeksrapporten
Databanken
Sensibilisatiemateriaal
Onderzoeksrapporten
Databanken
Sensibilisatiemateriaal
Onderzoeksrapporten
Databanken
Sensibilisatiemateriaal
Ondersteuning
Verplichte aansluiting,
sterk gericht op
medische controle. In
de toekomst wordt
gewerkt met
doelstellingscontracten
ANACT, OPPBTP
- advies
- informatie
Aansluiting wordt verplicht
Publieke
ongevalsverzekeraars:
- voorschriften
- sensibilisering
- informatie
- advies
- financiële
prikkels
- uitkering
INAIL
-
Maart 2006 Pagina 210/225
Advies en informatie
Advies en informatie
Beroepsverenigingen
van Preventie-experten
Informatie en advies
aan de leden
Informatie en advies aan
de leden
Informatie en advies
aan de leden
Informatie en advies aan
de leden
Vertegenwoordigd in
de Hoge Raad voor
preventie in een
adviserende
bevoegdheid
Zijn vertegenwoordigd in
het bestuur van de
ongevalsverzekeraars
Zijn vertegenwoordigd
in het bestuur van de
CNAMTS en CRAMS
Gaan specifieke
samenwerkingsverbanden
aan in bepaalde regio’s
Advies aan de leden
CAO’s opmaken mbt
samenwerking, MKB
ondersteuning en
opzetten risicoevaluaties
Werken samen met de
nationale
arbeidsinspectie rond
specifieke
risicosectoren en
thema’s
Ondergebracht in de
Berufsgenossenschaften
Adviseren de leden
Kunnen specifieke
partenariaten aangaan
met CRAMs en andere
partners
Adviseren de leden
Werken samen met de
nationale
arbeidsinspectie en zijn
verenigd in het Focal
Point platform
MKB
begeleidingsactoren
Sociale partners
Advies aan de leden
Sector- en
beroepsfederaties
Adviseren de leden
Kunnen charter
afsluiten met overheid
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 211/225
Spanje
Verenigd Koninkrijk Australië
Canada
USA
Overheid
Arbeidsadministratie
ontwikkelt normen en
wetten, geeft
opleidingen en
verstrekt informatie,
bevordert het
onderzoek, houdt
toezicht op
toepassing
Inspectie:
- voorschriften
- sensibilisering
- informatie
- advies
Federale regering is
verantwoordelijk voor
veiligheid en
gezondheid van eigen
werknemers en
militairen en sommige
zeevarenden
Federale regering is
verantwoordelijk voor
veiligheid en gezondheid
van eigen werknemers
en van federale
ondernemingen
OSHA:
- regelgeving
- codes van
goede praktijk
- sensibilisering
- ondersteuning
- partenariaten
NIOSH
- onderzoek
- codes van
goede praktijk
- sensibilisering
- ondersteuning
- partenariaten
Lokale overheid
Arbeidsadministratie
ontwikkelt normen en
wetten, geeft
opleidingen en
verstrekt informatie,
bevordert het
onderzoek, houdt
toezicht op
toepassing
Inspectie:
- voorschriften
- sensibilisering
- informatie
- advies
De staten en territoria
zijn verantwoordelijk
voor OH&S
- regelgeving
- controle
- informatie en
advies
De provincies en territoria
zijn verantwoordelijk voor
OH&S
- regelgeving
- controle
- informatie en
advies
Een aantal staten
ontwikkelt eigen
regelgeving en
informatie- en
sensibiliseringscampagnes
Actoren in het
preventiebeleid
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 212/225
Instellingen voor
sociale zekerheid
Mutuas zijn
verantwoordelijk voor
uitkeringen
Onderzoeksinstituut
INSHT
- onderzoek
- advies
Arbodiensten
Mutuas
Verplichte aansluiting
- risicoevaluatie
- informatie
- advies
Preventieinstituten
Verzekeraars
-
Workers’ Compensation
Board zijn
verantwoordelijk voor
verzekeringen en
compensaties
Op niveau van deelstaten
en territoria
NIOSH
- onderzoek
- aanbevelingen
- praktijkstudies
Verplichte aansluiting in
een aantal sectoren met
specifieke risico’s
- risico-evaluatie
- informatie
- advies
Forum voor netwerking
Advies en informatie
Opleiding
Aansluiting via
verzekeringsfonds
arbeidsongevallen
APA
-
Beroepsverenigingen
informatie
advies
richtsnoeren
De WorkCover
Authorities zijn
verantwoordelijk voor
verzekeringen en
compensaties
Informatie, advies,
trainingen aan leden
De WorkCover
Authorities zijn
verantwoordelijk voor
verzekeringen en
compensaties
Workers’ Compensation
Board zijn
verantwoordelijk voor
verzekeringen en
compensaties
Informatie, advies,
opleidingen aan
aangesloten leden
Informatie, advies,
opleidingen aan
aangesloten industrieën
richtsnoeren
advies
Informatie, advies,
opleidingen aan
aangesloten leden
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Informatie, advies,
opleidingen aan
aangesloten leden
Maart 2006 Pagina 213/225
Informatie, advies,
opleidingen aan leden
MKB
begeleidingsactoren
Sociale partners
Sector- en
beroepsfederaties
Zijn vertegenwoordigd
in de Nationale
commissie voor
veiligheid en
gezondheid op het
werk
Werken samen aan
specifieke
informatieprojecten en
campagnes met
voornamelijk lokale
partners
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Zijn vertegenwoordigd in
het bestuur van de
Health and Safety
Commission
Zijn vertegenwoordigd
in Australian Safety
and Compensation
Council
Samenwerkingsverbanden
Allianties met OSHA
Specifieke acties met
HSE
Specifieke acties met
HSE
Informatie en advies
aan aangesloten leden
Ondernemingen zijn
verplicht aangesloten bij
een sectorfederatie.
- informatie
- advies
- ondersteuning
Allianties met OSHA
Maart 2006 Pagina 214/225
Bijlage 2: Contactpersonen en -adressen
BELGIË
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
E. Blerotstraat 1, B-1070 Brussel
• Christian Deneve (gesprek)
• Marc Heselmans (gesprek)
• Sophie Pistello
Prevent
Rue Gachard 88, B-1050 Brussel
• Marc De Greef (gesprek)
FRANKRIJK
INRS
30, Rue Olivier Noyer, F-75680 Paris Cedex 14
• Françoise Cousin
CRAMAM
14 rue Adolphe Seyboth - BP 10392 – F-67010 Strasbourg Cedex
• Jacques Pachod (gesprek)
• Bernard Leseux (gesprek)
• André Antoni (gesprek)
DUITSLAND
BAUA
Friedrich-Henkel-Weg 1-25 D-44149 Dortmund
• Karl Kuhn
Hauptverband der gewerblichen BG
Alte Heerstraße 111, D-53757 Sankt Augustin
•
•
Walter Eichendorf (gesprek)
Sven Timm
ITALIË
INAIL
Presidente Vincenzo Mungari P.le Giulio Pastore I-00144 Roma
• Barbara Manfredi (gesprek)
POLEN
Central Institute for Labour Protection CIOP-PIB
Czerniakowska 16 PL-00-701 Warszawa
• Danuta Koredecka
• Agnieska Mtodzka-Stybel (gesprek)
SPANJE
INSHT
Torrelaguna 73, E-28027-Madrid
• Mercedes Tejedor (gesprek)
Ministerio de Sanidad y Consumo
Paseo del Prado 18-20, E-28071 Madrid
•
Montserrat Garcia Gomez
VERENIGD KONINKRIJK
HSE Health and Safety Executive
Rose Court 2 Southwark Bridge London SE1 9HS
• Peter Rimmer
AUSTRALIE
Safework South Australia
GPO Box 465, Adelaide SA 5001
• Michèle Patterson
• Kim Tolotto (gesprek)
CANADA
IAPA
207 Queens Quay W., Suite 550, Toronto, Ontario, Canada M5J 2Y3
• Maureen Shaw
• Michael Abromeit (gesprek)
CCOHS
135 Hunter Street East, Hamilton, Ontario, Canada L8N 1M5
• Dr. Abeytunga (gesprek)
IRSST
505, boul. De Maisonneuve Ouest, Montréal (Québec) H3A 3C2
• Diane Gaudet
• François Hébert
CSST
nd
1199 De Bleury Street, 2 Floor, C.P. 6056, Succursale Centre-ville, Montréal (Québec) H3C 4E1
• Marie Larue (gesprek)
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 216/225
WorkSafe British Columbia
PO Box 5350 Stn Terminal, Vancouver BC V6B 5L5
• Terri Holizki (gesprek)
USA
NIOSH
200 Independence Ave, SW , Room 715H, Washington, DC 20201
• Marylin Fingerhut
• John Palassis (gesprek)
• Vern Anderson
OSHA Occupational Safety & Health Administration
200 Constitution Avenue, NW, Washington, DC 20210
• Jackie DeMesme-Gray
• Eleanor Gill
NSC
1121 Spring Lake Drive, Itasca, IL 60143-3201
• Mei-Li Lin (gesprek)
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 217/225
Bijlage 3: Enquêteformulier
Engelse versie
Survey with regard to the inventory of existing OSH information infrastructure (with emphasis
on small enterprises)
Overall
1. Which public and private institutions play a role in the dissemination of OSH information in your
country? Give for each institution the name, web address, statute and objectives.
2. How important are these institutes in terms of personnel and budget with regard to OSH information
activities (website, publications, tools, events, campaigns, documentation centre, help desk)
3. Which other tasks and activities do the institutions fulfil?
Research
Training
Policy preparatory work
Practice check
Monitoring
Legislative tasks
Control
Consultancy
Awareness raising
Library
Certification
Other:
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 218/225
For your institution, please provide the following information:
4. What is the type and size of your institutions’ OSH information activities with regard to the website,
printed publications and events and campaigns? Please indicate, if possible, the number of
publications/events per year and the target public.
Indicate the activities, which are specific to SME’s
Conferences and seminars
Campaigns
Fact sheets
Brochures
Tools
Training material
Websites
Other
5. What is the turnover of your institutions’ OSH information activities? What is the size of the income?
6. To what extent does your institution charge for information? If yes, how are the charges calculated?
(symbolic, cost covering, looking for profit). Is there a specific tariff for small enterprises?
7. To what extent does your institution adapt the information offer to the needs of the end users? To
what extent does your institution adapt the information offer to the needs of the small enterprises?
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 219/225
8. What kind of measures or approaches are used to adapt the information offer?
9. Is the OSH information sufficient on all levels and all topics with regard to
Target public
Sectors
Specific categories of employees
Topics
Risks
Type of activity
Type of information (printed, electronic)
Push pull
Interactivity
Other
10. To what extent does a branch approach exists and is this approach private or (semi)public?
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 220/225
Present and future patterns of OSH information systems and information dissemination
11. What are the strong and the weak points of the existing OSH information system in your country
(with emphasis on SME’s)?
12. What are the success factors of the existing OSH information system in your country (with
emphasis on SME’s)?
13. How do you see the future evolution of the OSH information system in your country and what will be
the way to deal with it?
14. Could you describe your vision of an ideal OSH information system?
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 221/225
Franse versie
Enquête à propos de l’inventaire des structures d’information en matière
de prévention au travail existantes
(principalement dans les petites entreprises/PME)
Général
1. Dans votre pays, quelles institutions publiques et privées jouent un rôle dans la diffusion de
l’information en matière de prévention au travail? Donnez pour chacune d’elles le nom, l’adresse
internet, la personnalité juridique et les objectifs
2. Au sein de ces institutions, quelle est l’importance en terme de personnel et de budget des activités
d’information en matière de prévention au travail (site web, publications, outils, événements,
campagnes, centre de documentation, service d’assistance)
3. Quelles sont les autres activités de ces institutions ?
Recherche
Formation
Travaux préparatoires à la gestion politique
Contrôle des pratiques
Surveillance
Tâches législatives
Contrôle
Consultance
Activités de sensibilisation
Bibliothèque
Certification
Autres :
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 222/225
Les questions suivantes concernent votre institution en particulier :
4. Au sein de votre institution, quelle est l’importance des activités d’information en matière de
prévention au travail et de quelle nature sont-elles, par exemple en terme de site web, publications,
événements et campagne ? Si possible veuillez indiquer le nombre de publications/événements par
an ainsi que le public cible.
Indiquer les activités propres aux PME.
Conférence et séminaires
Campagnes
Fiches d’informations
Brochures
Outils
Matériel didactique
Sites web
Autres :
5. Quel est le chiffre d’affaires généré par les activités d’information en matière de prévention au
travail dans votre institution ? A combien s’élèvent les revenus ?
6. Votre institution facture-t-elle la diffusion des informations en matière de prévention au travail ? Si
oui, comment sont calculés les frais ? (de manière symbolique, par recouvrement des coûts, de
manière lucrative). Existe-il un tarif spécifique pour les petites entreprises/PME ?
7. Dans quelle mesure votre institution adapte-elle l’offre d’information aux besoins des utilisateurs
finaux? Dans quelle mesure votre institution adapte-elle l’offre d’information aux besoins des petites
entreprises/PME ?
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 223/225
8. Quel genre de mesures votre institution prend-elle pour adapter l’offre d’information, quelles sont
les approches retenues ?
9. L’information en matière de prévention au travail est-elle suffisante à tous les niveaux et à propos
de tous les sujets en ce qui concerne :
Le public cible
Les secteurs
Les catégories spécifiques d’employés
Les sujets
Les risques
Les types d’activités
Les supports d’information (impression, électronique)
La diffusion automatique
L’interactivité
Autres
10. Dans quelle mesure existe-il une approche sectorielle et est-elle privée ou (semi-) publique ?
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 224/225
Schémas présents et futurs des systèmes d’information en matière de prévention au travail et
de la diffusion de l’information
11. Quels sont les points forts et faibles du système d’information en matière de prévention au travail
développé dans votre pays (Principalement les PME) ?
12. Quels sont les facteurs de réussite du système d’information en matière de prévention au travail
développé dans votre pays (Principalement les PME) ?
13. Comment voyez-vous l’évolution du système d’information en matière de prévention au travail
développé dans votre pays et quels seraient les moyens de l’améliorer ?
14. Décrivez votre vision du système d’information en matière de prévention au travail idéal
Onderzoek arbo-informatiestructuur in westerse landen
Maart 2006 Pagina 225/225