waarvan 17% buitenlander, 116 nationaliteiten

Academisch Erfgoed
in de Universiteit Antwerpen
Balans en perspectief
Academisch erfgoed in Vlaanderen
Trudi Noordermeer
15 mei 2014
Feiten & cijfers UAntwerpen
20 109 studenten
(waarvan 17% buitenlander, 116 nationaliteiten)
1479 doctoraatsstudenten
192 doctoraten in 2013
4200 wetenschappelijke publicaties per jaar
4987 personeelsleden
(waarvan 17% buitenlander, 81 nationaliteiten)
631 professoren (13%)
308 assistenten (6%)
2423 onderzoekers (49%)
1294 administratief en technisch personeel (26%)
60 000 alumni
3
4
5
UAntwerpen
•
•
•
•
•
•
6
‘Jonge’ universiteit
Fusie 3 interuniversitaire instellingen in 2003
Oorsprong midden negentiende eeuw - en midden
twintigste eeuw
2003: ca. 7.000 studenten
2014: ruim 20.000 studenten
Nog geen strategisch beleid voor een
Universiteitsarchief, academisch erfgoed en
kunstpatrimonium: er was nog geen tijd/interesse voor
UAntwerpen
Raad Dienstverlening, mei 2013:
• goedkeuring voor pilootprojecten mbt
• Universiteitsarchief
• Academisch Erfgoed
• Kunstpatrimonium
Doel :
• pilootprojecten uitvoeren om te komen tot een
strategisch beleid voor het erfgoed
7
Visie: Academisch ERFGOED in context
•
Academisch, wetenschappelijk en technologisch erfgoed
in relatie tot
•
•
•
•
8
Onroerend erfgoed: gebouwen
Bijzondere collecties Universiteitsbibliotheek
Universiteitsarchief
Kunstpatrimonium
Universiteitsbibliotheek
 Bijzondere Collecties:

Waardevolle en historische
collecties

Oude en kostbare boeken,
gedrukt voor 1831
11

Handschriften

Prenten en tekeningen
Universiteitsarchief
• Administratieve en
wetenschappelijk archieven
UAntwerpen en voorgangers
• Koninklijk Aardrijkskundig
Genootschap Antwerpen
• Centrum voor
Bedrijfsgeschiedenis
• Kathedraalarchief
•
te gast tot augustus 2014
• Studiecentrum voor
Onderneming en Beurs
• Wetenschappelijk archief prof
Fernand Suykens
• Etc………
12
Collectie moderne
kunst

Circa 700 schilderijen en beelden

Kunst op de Campus beheert
Doel
 uitdagen
 vragen stellen
 zin van het leven
 verwondering oproepen
Jean-Michel Folon
13
Stappen in UAntwerpen mbt erfgoed
•
•
•
•
•
Inventarisatie
Deselectie: ontdubbeling en sanering
Registratie / catalografie in duurzame omgeving
Standaarden, zodat uitwisseling mogelijk is
Integrale benadering erfgoed
• Brocade : metadata voor bibliotheekmaterialen,
archivalia en (museale) objecten
• Digitalisering
• Contextualisering
• Beschikbaarstelling (fysiek en digitaal, via het web)
• Plan voor opslag, behoud en beheer
14
Pilot projecten / investeringen
15
•
Bijzondere Collecties Universiteitsbibliotheek
•
Universiteitsarchief
•
Kunstpatrimonium
•
Academisch erfgoed
Bijzondere Collecties
16
•
Investeringen inrichting leeszaal, infrastructuur
(magazijnen), materialen voor behoud en beheer
•
Investeringen collectievorming: boeken en prenten
•
Infrastructuur Digitalisering: scanner/fototoestellen en
digitaal platform voor opslag en beschikbaarstelling
•
Afdeling is onderdeel van werking van
Universiteitsbibliotheek
Universiteitsarchief
17
•
Brocade: nieuwe modules registratie/beschrijving archivalia
op collectie- en stuksniveau
• archivalia in hun context
•
Koninklijk Aardrijkskundig Genootschap Antwerpen: pilot
2013
• digitalisering afbeeldingen
•
Inventarisatie wetenschappelijke en administratieve
archieven UAntwerpen: 2014/5
•
Ontwikkeling strategisch plan (digitale) archivering
Kunstpatrimonium
•
•
•
•
•
•
•
18
Module in Brocade voor beschrijving objecten
Huidige access databank converteren
Invoer 700 kunst objecten: 2014/5
Digitalisering objecten
Contextinformatie
Referenties naar boeken en wetenschappelijke artikelen
- in eigen collectie
Publicatie via web (indien toegestaan vanwege
auteursrechten)
Academisch erfgoed
19
•
Doel
•
•
•
•
Beschrijving collecties en individuele objecten in
Brocade module voor objecten
Digitalisering objecten
Digitalisering handleidingen / contextinformatie
Publicatie op het web (indien toegestaan)
•
•
Dit werk is nog niet ingepland
Belangrijke 1E stap: inventarisatie Balans en Perspectief
Resultaten inventarisatie Balans en Perspectief
•
•
1e inventarisatie in de UAntwerpen
1e inventarisatie Antwerpse associatie: AUHA
•
•
•
•
Overzicht beschikbaar via website
•
Nota bene
•
•
20
Artesis Plantijn Hogeschool (AP)
Karel de Grote-Hogeschool
Hogere Zeevaartschool
Nog niet geïnventariseerd: materiaal bijeengebracht door Marc Demolder
Grote collectie wetenschappelijke, technische en medische apparatuur
Collectie ratten- en muizenvallen (prof dr Herwig Leirs)
Resultaat inventarisatie
• Media-apparatuur: 1500
• Diergeneeskunde: 3.000
• Academische,
wetenschappelijke en
technologische instrumenten
• Anatomie: 690
• Pathologische anatomie: 200
• Historische kaarten
• Dierkunde: 12.230
• Herbarium: 4.665
• Mineralen: 100-den
• Muizen- en rattenvallen: 300
22
Historische kaarten: didactische collectie
Resultaat inventarisatie
•
•
•
•
•
•
•
•
Onderwijsplaten biologie, 70
Preparaten biologie: 7.000
Topografische kaarten
Elektronenmicroscopen: 2
Kristalmodellen: 50
Natuurkunde: 50
Mineralen en gesteenten
Leesapparaten microfilm en
microfiche: 4
• Medische en paramedische
apparatuur
24
Collectie academisch, wetenschappelijk en technologisch erfgoed
Resultaat inventarisatie
Artesis Plantijn
• Gesteenten
• Topografische kaarten: 1.400
• Gezondheidszorg
Karel de Grote-Hogeschool
• Robotica: 212
• (Meet)instrumenten
(bio)chemie
• Auto-elektronica: 1
• Elektromechanica: 30
• Gezondheidszorg
Hogere Zeevaartschool
• Oude (meet)instrumenten: 71
26
Collectie maritieme instrumenten Hogere Zeevaartschool
Opmerkingen / bevindingen
•
Project Balans en Perspectief was zeer belangrijk voor de
bewustwording van waarde academisch erfgoed in de
UAntwerpen en de Antwerpse associatie
•
In Antwerpen staan we nog aan het begin
•
28
Buitenlandse ervaringen tonen aan:
• Erfgoedwaarde krijgt opnieuw onderzoeks- en
onderwijswaarde door beschikbaarstelling,
contextualisering, digitalisering en valorisatie
Opmerkingen/bevindingen:
29
•
‘Alles’ hoeft niet bewaard te blijven: gemotiveerde
deselectie aan te raden (persoonlijke mening)
•
Afstemming op nationaal en internationaal niveau is
belangrijk
•
Contextinformatie en handleidingen zijn essentieel
Met dank aan
 Marc Demolder
 Hoeder van academisch, wetenschappelijk en technologisch
erfgoed in de UAntwerpen
 Collega’s van de werkgroep bibliotheken AUHA
 Dirk Desaever
 Chris Goetschalckx
 Han Jacobs
 Sissi Loostermans
 Fotograaf Jesse Willems
30
Vragen?
31