Inventarisatie Academisch Erfgoed in Vlaanderen
advertisement
Inventarisatie Academisch Erfgoed in Vlaanderen Werkconferentie vrijdag 4 mei 2012 Academisch Erfgoed: van en voor wie? Wat is Academisch Erfgoed? Kerndefinitie: het materiaal dat ontstaan of gevormd is in het kader van wetenschappelijk onderwijs of onderzoek. • Objecten uit verschillende domeinen: dierkunde, archeologie, geneeskunde,.. •Bibliotheek- en archiefmateriaal behoort tot academisch erfgoed, maar wordt vaak al beheerd door afzonderlijke diensten •Academisch erfgoed wordt opgevat als bestaande uit 'collecties' Academische, wetenschappelijke en technologische instrumenten UAntwerpen Archeologie – KU Leuven Museum Morfologie - UGent Computers – Vrije Universiteit Brussel Inventarisatie Academisch Erfgoed Stap 1: opsporen van collecties – verzamelen gegevens •Lanceren van een oproep •Bezoek aan de collecties en interview met de verantwoordelijken •Aanleggen fotodocumentatie Stap 2: beschrijven van de collecties Stap 3: verwerken van de gegevens Stap 4: voorbereiding doorlichtingsrapport Stap 2: beschrijven van collecties: registratiefiche (ISAD(G) en Cometa) Informatie over de collectie • • • • Identificatie (titel, omvang, materiaaltype,....) Context (verwerving, oorspronkelijke en huidige functie,...) Inhoud en structuur (inhoud, aanvullingen,...) Voorwaarden voor raadpleging en gebruik (inventarisatie, digitalisering,...) • Verwant materiaal (publicaties,...) Informatie over collectieverantwoordelijkheid • Context (museale ruimte, depot,...) • Publiek (openingsuren,...) Inventarisatie Academisch Erfgoed Stap 1: opsporen van collecties – verzamelen gegevens •Lanceren van een oproep •Bezoek aan de collecties en interview met de verantwoordelijken •Aanleggen fotodocumentatie Stap 2: beschrijven van de collecties Stap 3: verwerken van de gegevens Stap 4: voorbereiding doorlichtingsrapport Stap 3: verwerken van gegevens Functie Behoud en Beheer • 1. Oorspronkelijke functie • 2. Huidige functie • 3. Materiële toestand • 4. Bewaaromstandigheden • 5. Restauratie Ontsluiting Collectiebeleid • 6. Registratiesystemen • 7. Registratiestandaard • 8. Digitalisering • 9. Toegankelijkheid • 10. Acquisitiebeleid • 11. Collectieplan Inventarisatie Academisch Erfgoed Stap 1: opsporen van collecties – verzamelen gegevens •Lanceren van een oproep •Bezoek aan de collecties en interview met de verantwoordelijken •Aanleggen fotodocumentatie Stap 2: beschrijven van de collecties Stap 3: verwerken van de gegevens Stap 4: voorbereiding doorlichtingsrapport Stap 4: voorbereiden doorlichtingsrapport • Gemeenschappelijke kenmerken en problemen tussen collecties onderling • Gemeenschappelijke noden • De sterkte en zwakte punten van academisch erfgoed in Vlaanderen • Uitstippelen van een beleid voor een meer efficiënt en zinvol beheer van academisch erfgoed Timing: zomer 2012 KU Leuven Context • 2006: Commissie Academisch Erfgoed • 2008: doorlichting van de wetenschappelijke en didactische collecties (Marieke Jaenen) • 2009-2010: ontsluitingsproject rond de historische collectie onderzoeksapparatuur van de psychologie (collectie Michotte) (Marleen Brock) Tachistoscoop - collectie Michotte © Bruno Vandermeulen KU Leuven Stap 1: opsporen van collecties (2008) – 32 collecties Stap 2: beschrijven van de collecties Groep Humane Wetenschappen •Archeologie •Voormalig Bijbelmuseum • Kunstwetenschappen •Psychologie (Michotte) •Pedagogie Groep Biomedische Wetenschappen •Anatomie •Embryologie •Farmacie •Oftalmologie •Pathologie •HistarUZ Faculteit Wetenschappen •Bodemprofielen •Wetenschappelijke meetinstrumenten •Entomologie •Gesteenten •Herbarium en Xylarium •Mineralogie •Natuurkunde •Paleontologie •Prehistorie •Sterrenkunde •Wiskunde •Museum voor Dierkunde Faculteit BioIngenieurswetenschappen •Bioingenieurswetenschappen •Boerderijmaquettes •Plant- en microbiologie Faculteit Ingenieurswetenschappen •Afgietsels architectuur (ASRO) •Chemische ingenieurwetenschappen •Computermuseum •Elektrotechniek •Motorencollectie (Thermotechnisch Instituut) •Werktuigkunde UGent Context • 1992: Tussen Kunst en Kennis: voorstelling van 8 universitaire collecties • 2007: projecten 'wetenschap en maatschappij' • 2009: werkgroep rond Academisch Erfgoed (later: Commissie Academisch Erfgoed) • In opdracht van de werkgroep werd o.l. v. Prof. dr. Danny Segers er in een eerste rondvraag gepeild naar het beheer, de inhoud, de functie en de toegankelijkheid van academische collecties Kralenschort – © Etnografische verzamelingen - UGent Stap 1: opsporen van collecties - 8 universitaire musea Stap 2: beschrijven van de collecties Archeologische verzamelingen Etnografische verzamelingen Imaginair Museum Dierick Museum Morfologie Museum voor de gesch Wetenschappen Museum voor Dierkunde Museum voor de gesch geneeskunde – stichting Jan Palfyn vzw Plantentuin Stap 1: opsporen van collecties – 13 collecties Stap 2: beschrijven van de collecties Faculteit BioIngenieurswetenschappen • Mineralen en gesteenten Faculteit Diergeneeskunde • Diergeneeskundig Verleden • Pathologie Faculteit Farmaceutische Wetenschappen Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Faculteit Letteren en Wijsbegeerte Faculteit IR en architectuur Faculteit Psychologie en Pedagogische wetenschappen Faculteit Wetenschappen • Farmacie • Biomedische Bibliotheek • Dialectbanden • Woordenboek Vlaamse Dialecten • Draad- en plaastermodellen • Didactisch materiaal (experimenteercentrum JJ Verbist) • Cartografie • Micro-organismen • Mineralen en gesteenten • Wiskunde Universiteit Antwerpen Context • Verschillende initiatieven om wetenschappelijke collecties te verzamelen en tentoon te stellen • januari 2012: Stuurgroep Academisch Erfgoed Eerste elektronenmicroscoop Philips EM 100, 1948 - © UAntwerpen - EMAT Stap 1: opsporen van collecties – 16 collecties Stap 2: beschrijven van de collecties Centrale diensten – nieuwe mediadienst Faculteit Farmaceutische, Biomedische en Diergeneeskundige Wetenschappen Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Faculteit Letteren en Wijsbegeerte Faculteit Wetenschappen Ruusbroecgenootschap Museum voor de Geschiedenis van de Gezondheidszorg (vzw) • Media-apparatuur • Academische, wetenschappelijke en technologische instrumenten • Diergeneeskunde • Anatomie • Pathologische anatomie • Onderwijsplaten geschiedenis •Dierkunde •Elektronenmicroscopen •Herbarium •Kirstalmodellen •Mineralen •Muizen- en rattenvallen •Natuurkunde •Onderwijsplaten biologie • Leesapparaten voor microfilm en - fiches • Medisch en paramedische apparatuur Associatie Universiteit en Hogescholen Antwerpen Stap 1: opsporen van collecties – 9 collecties Stap 2: beschrijven van de collecties Artesis Hogeschool • Departement Architectuur Wetenschappen • Gesteenten • Topografische kaarten • Departement Gezondheidszorg • Gezondheidszorg Karel de Grote-Hogeschool Hogere Zeevaartschool • Departement Industriële Wetenschappen en Technologie • Robotica • (meet)instrumenten uit de (bio)chemie • Auto-elektronica • Elektromechanica • Departement Gezondheidszorg • Gezondheidszorg • Oude (meet)instrumenten en radars Vrije Universiteit Brussel Context • 2007: universiteitsarchief kaart beleid voor academisch erfgoed aan bij de universitaire overheid • Sensibilisering ook via onroerend erfgoed (gebouw M van Braem) en via tentoonstellingen •Universitaire overheid accepteert in 2009 om het interuniversitair project te steunen en is bereid er opslagruimte voor te voorzien • Collectiestukken worden in bruikleen gegeven Lucy (robotica) - © Vrije Universiteit Brussel – Labo MECH Vrije Universiteit Brussel Stap 1: opsporen van collecties – 12 collecties Stap 2: beschrijven van de collecties Centrum voor studie en begeleiding (Etterbeek) • Audiovisueel materiaal • Onderwijsplaten Centrum voor studie en begeleiding (Jette) • Medische collecties Departement onderwijs – cel onderwijstechnologie • Computers Faculteit Economische, Sociale en Politieke wetenschappen • Computers Faculteit Letteren en Wijsbegeerte • Historische kaarten Faculteit Ingenieurswetenschappen • Elektrotechniek en energietechniek • Robotica Faculteit Lichamelijke opvoeding en kinesitherapie • Museum Anatomie Faculteit Wetenschappen en bioingenieurswetenschappen • Cellulaire en moleculaire immunologie • Sterrenkunde • NMR-magneet Inventarisatie Academisch Erfgoed Stap 1: opsporen van collecties Stap 2: beschrijven van de collecties Stap 3: verwerken van de gegevens Stap 4: voorbereiding doorlichtings- rapport Stap 3: verwerken van de gegevens (typevoorbeeld) Hoeveel collecties aan de UAntwerpen zijn geïnventariseerd en welk systeem hanteren ze hiervoor? Beheerder Collectie Omvang Faculteit Wetenschappen Natuurkunde ca. 50 Faculteit Wetenschappen Dierkunde 12.330 Faculteit LW Onderwijsplaten geschiedenis 31 ....... ..... ...... TOTAAL Geen Papier Kantoorautom. Reg. prog. 1 1 1 ...... ..... .... ..... 6 7 3 0 Aantal geïnventariseerde collecties 7 6 3 0 Geen Papier Automat Prog Conclusies • Eerste overzicht van het aantal collecties per universiteit – De definitie en de vorm van de collecties is verschillend – De aantallen wijzen vooral op de omvang van academisch erfgoed in Vlaanderen • Positief effect: groeiend erfgoedbewustzijn bij beheerders • Zicht op registratie, toegankelijkheid, beheer, (virtuele) ontsluiting, bewaaromstandigheden,.... Meer informatie: www.academischerfgoed.be Vragen of opmerking: [email protected]
