Opbouw van de stem na een stembandoperatie

Opbouw van de stem na een
stembandoperatie
Logopedie
Beter voor elkaar
2
Opbouw van de stem na stembandoperatie
Stembandoperatie
U wordt geopereerd aan uw stembanden. De ingreep zelf neemt niet veel
tijd in beslag. Na de operatie volgt een periode van stemrevalidatie. Dit kan
consequenties hebben voor het stemgebruik in het dagelijks leven, op het
werk of bij uitoefening van bepaalde hobby’s. Deze folder informeert u over
de procedure rondom de stemrevalidatie na de stembandoperatie.
Visie op herstel
Het herstel van de stem na een operatie verschilt per individu en is
afhankelijk van een aantal factoren:
• De aard en ernst van de aandoening
• De grootte van het operatiegebied
• De mate van stembelasting en beroep
• Persoonlijke factoren (zoals leeftijd, karakter, manier van stemgebruik,
muzikaal talent)
• Omgevingsfactoren (zoals akoestiek, stressfactoren, gezinssituatie)
3
Stemrevalidatie
Het opbouwen van de stemfunctie na de operatie vindt plaats onder
begeleiding van een logopedist. Bij de stemrevalidatie worden de volgende
afspraken als regel door de logopedist en KNO-arts in het Ikazia Ziekenhuis
aangehouden:
• 7 dagen stemrust na de operatie;
• de spreekstemopbouw duurt ongeveer 5 weken;
• de logopedist bespreekt samen met u hoe de opbouw van stemgebruik
op het werk gerealiseerd kan worden;
• zangers mogen na 6 - 8 weken weer starten met zangles;
• zangers mogen 3 maanden na de operatie weer optreden.
Hieronder volgen een aantal richtlijnen voor stemrevalidatie. De begeleiding
van het stemherstel is individueel maatwerk. Daarom worden de richtlijnen
in overleg met de logopedist en/of KNO-arts soms aangepast. Dit betekent
dat het herstel en de opbouw bij sommige patiënten sneller kan gaan, maar
bij andere patiënten juist langer kan duren.
Algemeen
• Niet roken, vermijd ook stoffige en rokerige ruimten;
• Adem in rust door de neus. De neus filtert, bevochtigt en verwarmt de
ingeademde lucht. Mocht u niet lang achter elkaar door de neus kunnen
ademen, laat dit dan aan de KNO-arts weten;
• Vermijd luid spreken en roepen, spreek niet in rumoerige ruimten zoals
op feestjes, in de auto of in het openbaar vervoer;
• Niet fluisteren. Fluisteren is een onnatuurlijke manier van spreken die de
stembanden juist irriteert en extra belast;
• Drink ongeveer 2 liter per dag. Drinken bevochtigt de slijmvliezen en
zorgt voor de afvoer van slijm in de keel;
• Vermijd schrapen en kuchen zoveel mogelijk. Drink in plaats daarvan
een slokje water;
• U mag 4 weken niet zwemmen in chloorhoudend water. Chloor kan
prikkelend zijn voor de slijmvliezen;
• U kunt in principe alles eten en drinken. Vermijd voedsel dat brandend
maagzuur opwekt.
4
Week 1 (de eerste 7 dagen na de operatie)
• Zeven dagen volledige stemrust. Dit houdt in: helemaal niet spreken,
ook niet fluisteren;
• Hoesten is een grote stembelasting. Probeer dit zoveel mogelijk te
vermijden tijdens de stemrustperiode. Als u toch een grote drang tot
hoesten heeft, vraag dan de arts een hoestdempend middel voor te
schrijven;
• Gebruik andere communicatievormen zoals schrijven, Twitteren,
emailen of sms-en;
• Gebruik een signaal als u de aandacht wilt trekken, zoals klappen,
kloppen of een belsignaal;
• Vermijd sporten waarbij u dieper en sneller gaat ademen, doe geen
krachttraining. Sporten waarbij u rustig kunt blijven ademen, zoals
wandelen en fietsen, zijn goed mogelijk.
• Niet roken
Week 2 (na 7 dagen zwijgen)
• Neem stemrust: 4 keer 1 uur per dag zwijgen;
• Zeg alleen het hoognodige en vermijd lange gesprekken. Voor ouders
met jonge kinderen wil een button wel eens helpen. Plaats bijvoorbeeld
een rode button om duidelijk te maken dat u niet mag praten;
• Vermijd luid spreken en roepen, spreek niet in een rumoerige omgeving
zoals op feestjes, in de auto of in het openbaar vervoer;
• Probeer zo ontspannen mogelijk te spreken, maar fluister niet;
• Niet telefoneren. Bijna iedereen heeft de neiging luider en sneller te
spreken via de telefoon;
• Wees opmerkzaam op uw stem. Als u een vermoeid gevoel in de keel
krijgt of de stemkwaliteit neemt af, neem dan weer rust.
• Vermijd sporten waarbij u dieper of sneller gaat ademen, doe geen
krachttraining. Sporten waarbij u rustig kunt blijven ademen, zoals
wandelen en fietsen, zijn goed mogelijk;
5
Week 3
• Neem stemrust: 4 keer 1 uur per dag zwijgen;
• Indien u geen spreekberoep heeft, kunt u uw werk weer hervatten met
beperking van spreektaken. Zeg alleen het hoognodige;
• Zoek niet zelf een langdurig gesprek op, laat anderen zoveel mogelijk het
woord doen;
• Vermijd luid spreken en roepen, spreek niet in een rumoerige omgeving
zoals op feestjes, in de auto of in het openbaar vervoer;
• Korte telefoongesprekken in een rustige omgeving zijn goed mogelijk.
Let op dat u niet luider spreekt dan noodzakelijk is;
• Vermijd sporten waarbij u dieper of sneller gaat ademen, doe geen
krachttraining. Sporten waarbij u rustig kunt blijven ademen, zoals
wandelen en fietsen, zijn goed mogelijk.
Week 4
• Neem stemrust: 2 keer 1 uur per dag zwijgen;
• Indien u een spreekberoep heeft, kunt u in overleg met uw logopedist de
spreektaken op het werk geleidelijk opbouwen. Soms is het nodig om
tijdelijk vervangend werk te doen waarbij u minder of niet spreekt;
• Zoek niet zelf een langdurig gesprek op, laat anderen zoveel mogelijk het
woord doen;
• U kunt telefoongesprekken uitbreiden in overleg met de logopedist;
• Sporten is goed mogelijk. Neem bij een droge keel of kriebelhoest extra
te drinken en/of pauzeer even.
Week 5
• Evalueer de stembelasting op het werk met de logopedist;
• Probeer uit hoe de stem zich houdt wanneer u in rumoer spreekt of
langer telefoneert;
• Blijf in het geheel opmerkzaam op uw stem en behoud goede zorg.
6
Week 6
• Als u zangles heeft, kunt u het zingen weer rustig en met beleid
opbouwen;
• U mag weer roepen. Wees bij roepen extra opmerkzaam op de stem, en
luister goed of de kwaliteit en het gemak waarmee u roept stabiel blijft.
Week 7 en verder
De logopedie kan na 6 weken worden voortgezet of afgebouwd. Dit hangt af
van uw stemmogelijkheden en de eisen die aan uw stem gesteld worden.
Heeft u nog vragen?
Neem gerust contact met ons op.
Polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde
T 010 297 53 30
Polikliniek Logopedie
T 010 297 53 50
www.ikazia.nl
7
Ikazia Ziekenhuis
Montessoriweg 1
3083 AN Rotterdam
www.ikazia.nl
Stembandoperatie, opbouw van de stem na
800714-NL / 2012-08