De Familie geeft Raad

De Familie geeft Raad
Het beste uit jezelf
Een opgave voor deze tijd
Philadelphia wil in gesprek blijven met ouders en belangenbehartigers over relevante thema’s binnen
de zorg. Naast de cliënt is de directe kring rondom de cliënt de natuurlijke partner om de uitdagingen
van deze tijd mee te bespreken. We willen samen blijven werken aan de kwaliteit van leven van
bijzondere mensen, in een maatschappij die anders kijkt naar langdurige zorg. Een maatschappij die
meer aandacht vraagt voor participatie en kritischer kijkt naar de kosten van zorg. Duurzame zorg
kan een antwoord geven op deze ontwikkelingen. Om samen de mogelijkheden te verkennen nodigde
Philadelphia ouders en belangenbehartigers uit voor een studiedag op 20 februari. In dit verslag leest
u meer over de onderwerpen die we besproken hebben.
De studiedag had een stevig programma, met twee inleidingen op duurzame zorg voor nu en in de toekomst,
gesprekssessies en workshops over de thema’s people (mensen), planet (aarde) en prosperity (welbevinden).
De deelnemers aan de studiedag kwamen uit heel Nederland. Sommigen hadden er al een flinke reis op zitten.
Daarom begon de dag met een kort meditatief moment.
1
Verandering van een tijdperk
Voorzitter van de Raad van Bestuur Greet Prins gaf een inleiding over de toekomstbestendigheid van
de gehandicaptenzorg. Om de snelheid te schetsen waarmee de wereld verandert, vertelt Greet hoe
behendig we binnen een generatie overgestapt zijn van radio, via langspeelplaat, compact cassette,
CD en iPod naar Spotify. Het is één van de veranderingen waar we er als consument vaak beter van
geworden zijn en meer zelfredzaam. Zo open en nieuwsgierig als we die veranderingen hebben
benaderd kunnen we ook verandering in de zorg benaderen. Er zijn veel technologische mogelijkheden
waar cliënten, familie en begeleiders beter van kunnen worden.
Tijdens de studiedag was er een pianist aanwezig die het programma muzikaal ondersteunde.
Daarnaast heeft een tekenaar tekeningen gemaakt naar aanleiding van de presentaties, praatsessies en
workshops. Een aantal van deze tekeningen ziet u terug in dit verslag.
2
Leidraad voor toekomstbestendige zorg
Philadelphia stelt voor om nieuwe mogelijkheden te blijven verkennen en de veranderende visie op de
zorg nauwgezet te volgen. Voorop staan de wensen van de cliënt, het streven om zo veel mogelijk
geld aan de zorg te besteden en verantwoordelijkheid te nemen voor mens, maatschappij en milieu.
Philadelphia gebruikt dan ook als leidraad voor toekomstbestendige zorg de drie elementen van
maatschappelijk verantwoord ondernemen:
People
de mensen binnen en buiten Philadelphia
Planet
de gevolgen voor het leefmilieu
Prosperity
welbevinden ofwel maatschappelijke winst
Kanteling in denken
Greet Prins beschrijft - aan de hand van drie cases - verschillende toekomstbeelden. Hierin wordt
geschetst op welke manieren toekomstbestendige zorg mensen met een verstandelijke beperking kan
helpen. Ze kunnen meer zelfstandigheid bereiken, actiever meedoen in de samenleving en waar nodig
zorg en ondersteuning op maat krijgen. Zo kunnen zij het beste uit zichzelf halen!
De zorg van de toekomst ziet er anders uit, gebruikt andere middelen en instrumenten en wordt
anders georganiseerd, maar gaat nog steeds over mensgerichte ondersteuning met aandacht
en plezier.
3
Voorbeelden uit de praktijk
In 2014 is DigiContact geïntroduceerd. Dit is een nieuwe manier van begeleiden. Ambulante cliënten
kunnen nu beeldbellen met een begeleider: bijvoorbeeld een cliënt wist niet of hij de juiste
verjaardags­kaart had gekocht. Dit maakte deze cliënt erg zenuwachtig. Door middel van DigiContact
had hij contact opgenomen met een van de begeleiders. Hij kon zijn kaart laten zien en zijn vraag
direct stellen aan de begeleider. Deze manier van begeleiden zorgt ervoor dat cliënten direct hun
vraag kunnen stellen en niet hoeven te wachten tot de afspraak met de begeleider thuis.
Een ander voorbeeld van een nieuwe manier van begeleiden is de ontmoetingsplek. Cliënten kunnen
deze plek bezoeken waar hij andere cliënten, mensen uit de buurt, begeleiders van Philadelphia en
vrijwilligers ontmoet. De plek is bedoeld om aandacht te geven vanuit het netwerk van de cliënt. Ook
leert de cliënt op deze manier zijn netwerk kennen. In bijna alle gemeenten waar Philadelphia actief is,
zijn er ontmoetingsplekken voor ambulante cliënten.
Tot slot is er ook een nieuwe manier hoe cliënten in de toekomst met elkaar kunnen wonen.
Bijvoorbeeld door meerdere woonlocaties samen te voegen. Als cliënt woon je dan wel in een groter
gebouw, maar door meerdere huiskamers te maken blijft de groep klein. Hierdoor blijft de intimiteit
en het kennen van elkaar geborgd.
4
4
Grote voorraad aandacht
Prof. Dr. Jan Jonker verzorgt daarna een inleiding over duurzaamheid in de zorg. Volgens professor
Jonker wordt de toekomst van de zorg bepaald door het onvermijdelijk schaarser worden van
middelen. De Nederlandse samenleving moet in al haar sectoren drastisch ingrijpen. Niet door het
marginaal beperken van verliezen maar door fundamenteel te veranderen. Daarbij helpt het om niet
in de eerste plaats te kijken naar waar gebrek aan is, maar waar juist een overschot aan is. Volgens
Jonker is er volop aandacht en zorg voor elkaar en is het de uitdaging om die via netwerken op de
goede plek te krijgen.
Samen zorgen voor zorg
Voor Philadelphia als zorgverlener is het een uitdaging om zelf mee vorm te geven aan deze
verandering. Het gaat immers niet alleen om het veranderen van de manier waarop mensen met
elkaar samenwerken maar ook op een andere manier gebruik maken van middelen. Stel dat je in de
toekomst iedere wijk een straatzorgcoöperatie hebt, waarin de leden onderling zorg verlenen, wat
betekent dat voor je werk als zorgverlener? Hoe de toekomst van de zorg er precies uitziet, weten we
nog niet, we weten wel dat deze tot stand komt door de dialoog tussen de afnemer en de aanbieder
van zorg. In de gehandicaptenzorg speelt daarbij de familie een belangrijke rol als gesprekspartner.
5
Hoe toekomstbestendig is Philadelphia?
In de aanloop naar de workshops staan de leden van de Raad van Bestuur stil bij de manier waarop
Philadelphia toewerkt naar toekomstbestendige zorg. Zo zijn ondersteunende rollen, taken en
processen de afgelopen jaren kritisch onder de loep genomen. Philadelphia heeft daardoor sinds 2008
22 kantoren kunnen sluiten. Door het stroomlijnen van administratieve processen verwerkt Philadelphia
72% minder facturen en door het invoeren van regelarme zorg kan de regeldruk met de helft worden
teruggebracht. Allemaal ingrepen die er voor zorgen dat er méér geld naar de zorg kan.
Een stad als Middelburg of Zutphen
Toewerken naar meer toekomstbestendigheid is iets dat Philadelphia samen met cliënten, familie/
belangenbehartigers van cliënten en vrijwilligers op wil pakken. Samen met de medewerkers van
Philadelphia vormen ze immers een groep van meer dan 40.000 mensen die direct betrokken is bij de
kwaliteit van leven van de cliënt. De ‘sociale voetafdruk’ van Philadelphia is daarmee vergelijkbaar
met een stad als Middelburg of Zutphen. Tot slot wordt stilgestaan bij de ontgroening en vergrijzing
die zowel bij medewerkers als cliënten speelt en die zeker impact zal hebben voor de toekomst.
6
Participatieraad wordt Familieraad
Vlak na de lunch wordt de participatieraad van Philadelphia officieel omgedoopt tot familieraad.
Initiatiefnemer Pieter Kiestra stelde tijdens een cliëntendag in regio West voor om een andere naam
te kiezen, omdat het woord participatieraad voor veel cliënten te ingewikkeld is. Het voorstel is
daarna overgenomen door de regionale en de landelijke cliëntenraad, waarna de participatieraad zelf
ook van harte akkoord ging met de voorgestelde naamsverandering. De initiatiefnemer en de
voorzitter van de landelijke cliëntenraad zijn bij de plechtigheid aanwezig.
Een cadeau
‘Familieraad is een mooi cadeau!’ vindt Ary Noomen, voorzitter Landelijke Familieraad. Het is een
mooi cadeau omdat het een goed voorbeeld is van het tonen van initiatief vanuit de cliëntenraden.
Een mooi cadeau omdat het de relatie beter beschrijft. Participatie schept afstand, de naam
Familieraad staat dichterbij. Een mooi cadeau omdat het aansluit bij de gedachte dat Philadelphia
staat voor broederliefde. Er is een relatie waarin men omziet naar elkaar. Familieraad beschrijft deze
relatie beter. Een mooi cadeau omdat het de duurzaamheid van de relatie met de cliënt borgt, de
Familieraad is iets blijvends en zal in de toekomst ook blijven verbinden.
7
8
8
9
10
Regie houden op het primaire proces
Han van Esch begeleidt de workshop over het onderwerp ‘People’ rond de stelling: ‘Philadelphia wil
cliënten de ondersteuning bieden die ze nodig hebben in aansluiting op hun natuurlijke omgeving.
Dat is onze uitdaging’. Vanuit de familieraden wordt aangegeven dat het lijkt alsof Philadelphia zich
terugtrekt. Ze zijn bezorgd dat cliënten in de toekomst minder aandacht krijgen. Dat is zeker niet de
bedoeling. Philadelphia wil regie houden in het primaire proces, maar de verandering van ’zorgen voor’
naar ’zorgen dat’ betekent wel een andere manier werken. De nieuwe manieren die hierbij worden
ingezet mogen nooit de aandacht voor de cliënt vervangen, maar moeten steeds een aanvulling zijn
hierop. Philadelphia blijft werken vanuit haar opdracht en zal dat blijven doen met aandacht en plezier.
Zorgplicht als professionele organisatie
Cliënten, ouders en belangenbehartigers moeten goed samenwerken, maar Philadelphia heeft als
professionele organisatie de zorgplicht, waarbij het de regie voert binnen de samenwerking en
afspraken vastlegt. De raden constateren dat ook communicatie over de zorg een belangrijk
aandachtspunt is. Het begint bij het kunnen inleven in de ander, waarna in dialoog wordt bepaald
welke (nieuwe) manieren mogelijk zijn. Bepaal met elkaar wat de cliënt zelf kan, wat voor de
professional is weggelegd en wat ouders, verwanten en vrijwilligers kunnen doen.
11
12
Niet de omvang van de bakstenen
Gabriël Zwart begeleidt de workshop over het thema ‘planet’ rond de stelling ’Bepalend voor de
intimiteit, kleinschaligheid van de locatie is de relatie tussen de cliënten onderling en tussen de cliënt
en de begeleider, en niet de omvang van de bakstenen.’ Tijdens de workshop wordt besproken dat
Philadelphia nog steeds staat voor kleinschaligheid. Dit draagt bij aan de intimiteit van een locatie en
het kennen van elkaar. Door het kennen van elkaar ontstaat er een groep betrokken mensen.
Afhankelijk van mogelijkheden
Voor de doelgroep cliënten met een intensieve zorgvraag heeft Philadelphia al ervaring opgedaan met
het werken van lokaal geclusterde locaties. Het gaat om locaties die overzichtelijk zijn en ingericht
naar de menselijke maat en tegelijkertijd een schaal hebben die huisvestingskosten hanteerbaar houdt
en het mogelijk maakt om gespecialiseerde medewerkers in dienst te nemen. Door het ontwerp van
de locatie woon je met 32 buren op een locatie, terwijl je iedere dag optrekt met een groep van
ongeveer zes tot acht cliënten.
13
14
Gezien en gekend voelen
Greet Prins begeleidt de workshop over het thema ‘Prosperity’ rond de stelling ‘Het gaat erom dat
iemand mee kan draaien in de maatschappij met zijn/haar toegevoegde waarde. Dat iemand zich
’gezien’ en ’gekend’ voelt en met de individuele capaciteiten waarde kan toevoegen van de
samenleving. Want ieder mens heeft toegevoegde waarde.’ Het werven van vrijwilligers is een
belangrijke taak. Niet alleen voor Philadelphia maar ook voor ouders en belangenbehartigers.
Dit kan op veel verschillende manieren. Bijvoorbeeld door ambassadeur te zijn voor een locatie.
Ambassadeurs vertegenwoordigen locaties en zijn aanspreekpunt voor (mogelijke) vrijwilligers.
De familieraden roepen iedereen op om ambassadeur te worden en actief mee te helpen in het
werven van vrijwilligers. Vervolgens is het van groot belang deze vrijwilligers ook te behouden en
te koesteren.
Het beste uit jezelf
Uitgangspunt is nu en voor de toekomst ‘wat is belangrijk voor de cliënt?’. Deze vraag wordt in eerste
instantie beantwoord door de cliënt zelf. Daarna komen de familie en belangenbehartigers. Samen
met Philadelphia wordt er met elkaar gekeken op welke manieren dit kan worden gerealiseerd.
De driehoek cliënt, familie/belangbehartigers en Philadelphia is erg belangrijk om de koers te bepalen
voor toekomstbestendige zorg. Op deze manier krijgen cliënten de mogelijkheid en vrijheid om het
beste uit zichzelf te halen.
15
Anquelien Visser
(Ambtelijk Secretaris Medezeggenschap,
regio Zuid)
Gonnie Oosterbaan
ne d’Arcdreef,
‘Denk bij vrijwilligers aan
de privacy van cliënten.
Een goede communicatie is
hier van groot belang’.
(lokale Familieraad Jean
Utrecht)
rag
‘Milieuvriendelijk ged
stimuleren’.
Els Schneiders
(lokale Familiera
ad
Hoorn e.o.)
‘Het begeleiden
van cliënten is
elkaar ruimte
geven in de ruim
e betekenis van
het woord.
De Familieraad
, Cliëntenraad
en medewerker
moeten goed m
s
et elkaar comm
uniceren.
Positief denken
in mogelijk­hed
en. Van los
zand fantastis
che bergen mak
en’.
Gilda IJff
rwal, Lochem)
(lokale Familieraad Ooste
n
‘De gemiddelde leef tijd va
ier
de cliënten is 44 jaar. H
en­
horen veel oudere belang
we
behartigers bij. Hoe gaan
die over tuigen van alle
veranderingen zonder
bijvoorbeeld computer­
er varing?’.
16
Te Blok
(lokale Familieraad
d
De Kor f, Hilversum
)
‘Maak gebruik va
n
vrijwilligersorgan
isaties
voor het wer ven va
n
vrijwilligers. Vrijw
illigers
voor cliënten maa
r ook
voor begeleiders vo
or
administratie’.
Ik heb een idee!
Cliënte
n
catie
o
L
g
r
o
ieu
Mi
l
Z
e
Fam
ili
1503HKI_001
www.philadelphia.nl