TIENDE EDITIE EERSTE OPLAGE, 2015 L.A. Reichard J.H. Dijkhuis C.J. Admiraal G.J. te Vaarwerk J.A. Verbeek G. de Jong H.J. Houwing J.D. Kuis F. ten Klooster S.K.A. de Waal J. van Braak J.H.M. Liesting-Maas M. Wieringa M.L.M. van Maarseveen R.D. Hiele Getal en ruimte –3 vmbo-K deel 2 Legenda 1 Voorkennis Hierin herhaal je de leerstof die je nodig hebt in dit hoofdstuk. Oriënterende opgave Inleiding op een nieuw onderwerp. Breinbreker Dit is een denkvraag. Opgave voor wiskunde Hiermee oefen je de leerstof die je voor het vak wiskunde moet kennen. Opgave bij onderzoeksopdracht Deze opgave is een voorbereiding op de onderzoeksopdracht. Opgave voor wiskunde en rekenen Hiermee oefen je de leerstof die je voor de vakken wiskunde en rekenen moet kennen. Opgave voor rekenen Hiermee oefen je de leerstof die je voor het vak rekenen moet kennen. Afsluitende opgave Met deze opgaven sluit je het onderwerp af. Dit soort opgaven kun je op een toets verwachten. Opgave snelle route Deze opgaven kunnen worden overgeslagen door leerlingen die de leerstof snel beheersen. 9 Verwijzing naar de computer. Computeropgave Opgave waarbij je op de computer werkt. Getal en ruimte –3 vmbo-K deel 2 E Extra opgave Opgave met extra uitdaging. Verwijzing naar het werkboek. 98,9 Diagnostische toets Onder het opgavennummer staat een verwijzing naar de bijbehorende opgave(n) in de Herhaling. Die kun je extra oefenen als je de opgave(n) in de D-toets fout maakte. MBO-paragraaf Deze leerstof is bedoeld voor leerlingen die na vmbo-K van plan zijn een MBO opleiding met wiskunde te volgen. REKENBREAK Korte rekenoefeningen, vaak zonder rekenmachine te maken. Voorwoord Aan de docent(e) De delen 3 vmbo-K deel 1 en deel 3 vmbo-K deel 2 zijn bestemd voor de derde klassen van de kaderberoepsgerichte leerweg van het vmbo. De delen voor het derde leerjaar zijn gebaseerd op vier lesuren van 50 minuten per week. De opbouw Elk hoofdstuk wordt voorafgegaan door een paragraaf Voorkennis. In deze paragraaf worden de voor het hoofdstuk vereiste vaardigheden herhaald. In de hoofdstukopening wordt aandacht besteed aan de Onderzoeksopdracht die aan het eind van het hoofdstuk staat. In deze opdracht kan de leerling de opgedane kennis uit het hoofdstuk toepassen. De Basisstof is verdeeld in paragrafen. Aan het einde van een paragraaf staat een woordenlijst. Daarin staan wiskundige begrippen en moeilijke woorden. Na de basisstof komt een paragraaf Trainen op examenniveau. Daarin wordt de in het hoofdstuk behandelde leerstof op examenniveau aangeboden. Daarna komen de Samenvatting, de Diagnostische toets, de Herhaling en de Onderzoeksopdracht. In de boeken is nadrukkelijk aandacht voor rekenen. Er is veel overlap tussen het wiskundeprogramma voor vmbo en referentieniveau 2F van rekenen. Met rekenopgaven geïntegreerd in de wiskunde bereidt u leerlingen goed voor op de rekentoets. Voor de domeinen Getallen en Verhoudingen is extra oefenstof nodig. Leerlingenkit Online is de leerlingenkit beschikbaar. Via een licentie krijgt een leerling toegang tot de leerlingenkit. De leerlingenkit bevat oefenopgaven bij elke theorie en animaties die de leerstof verduidelijken. Ook digitale leerlijnen, demo’s, applets, de diagnostische toets en de figuren uit het werkboek zijn te vinden in de leerlingenkit. Snelle route In elke klas zitten leerlingen die de leerstof moeiteloos doorlopen. Voor deze leerlingen is de snelle route aangemerkt. Zij kunnen opgaven overslaan zonder dat de leerlijn doorbroken wordt. In de vrijgekomen tijd kunnen zij werken aan de MBO-paragraaf of aan de recreatieve opgaven van qWistig achter in het boek. Docentenkit Online is de docentenkit vmbo beschikbaar. Via een licentie krijgt u als docent toegang tot de docentenkit. De docentenkit omvat al het materiaal van de leerlingenkit, de uitwerkingen, de antwoorden, de handleiding met details over de didactiek en de leerstofplanning, Powerpointpresentaties en proefwerken. Het werkboek en de antwoorden en uitwerkingen worden ook op papier uitgegeven. Opmerkingen van gebruikers stellen we zeer op prijs. Voorjaar 2015 Getal en ruimte –3 vmbo-K deel 2 Inhoud 3K2 Voorkennis 6 Machten en wortels 6 Verschillende verbanden 6.1 Periodieke verbanden 6.2 Kwadratische verbanden 6.3 Wortelverbanden 6.4 Machtsverbanden 6.5 Andere grafieken 6.6 Trainen op examenniveau Samenvatting Diagnostische toets Herhaling Onderzoeksopdracht Overstap naar MBO VI 6 8 10 13 22 29 33 39 42 45 49 53 54 Voorkennis 7 2D en 3D 58 7 Oppervlakte en inhoud 60 7.1 Metriek stelsel 62 7.2 Oppervlakte en omtrek 65 7.3 Oppervlakte van ruimtefiguren 75 7.4 Inhoud 79 7.5 Oppervlakte en vergroten 87 7.6 Inhoud en vergroten 92 7.7 Gewicht 96 7.8 Trainen op examenniveau 100 Samenvatting 105 Diagnostische toets 108 Herhaling 111 Onderzoeksopdracht 116 Overstap naar MBO VII 117 Getal en ruimte –3 vmbo-K deel 2 Voorkennis 8 Machten 8 Getallen 8.1 Grote getallen 8.2 Wetenschappelijke notatie 8.3 Kleine getallen 8.4 Eenheden van tijd 8.5 Eenheden van snelheid 8.6 Verhoudingen 8.7 Trainen op examenniveau Samenvatting Diagnostische toets Herhaling Onderzoeksopdracht Overstap naar MBO VIII 122 124 126 131 135 139 143 145 151 154 157 159 165 176 Voorkennis 9 Grafieken en vergelijkingen 170 9 Grafieken en vergelijkingen 172 9.1 Assenstelsel en grafieken 174 9.2 Bijzondere grafieken 181 9.3 Som- en verschilgrafiek 184 9.4 Vergelijkingen oplossen met de balansmethode 190 9.5 Oplossen met inklemmen 195 9.6 Trainen op examenniveau 201 Samenvatting 203 Diagnostische toets 207 Herhaling 210 Onderzoeksopdracht 215 Overstap naar MBO IX 216 Voorkennis 10 Rekenen en driehoeken 220 10 Goniometrie 222 10.1 Driehoeken 224 10.2 Sinus, cosinus en tangens 229 10.3 Hoeken berekenen met sinus, cosinus en tangens 232 10.4 Zijden berekenen met goniometrie 236 10.5 Zijden en hoeken berekenen 241 10.6 Trainen op examenniveau 247 Samenvatting 249 Diagnostische toets 252 Herhaling 255 Onderzoeksopdracht 261 Overstap naar MBO X 262 qWistig Trefwoordenregister Verantwoording Getal en ruimte –3 vmbo-K deel 2 266 278 281