Geschiedenis hoofdstuk 4

Geschiedenis hoofdstuk 4
Pruiken en revoluties
4.1 pruikentijd
4.2 revolutie in Amerika
4.3 revolutie in Frankrijk
4.4 revolutie in Nederland
4.5 europa onder Napoleon
4.1 de pruikentijd
A de standen maatschappij
Nederland in verval
In de 17e eeuw was Nederland het rijkste land van Europa. Maar in de 18e eeuw ging dat
verloren. De handel verdween en de nijverheid verviel. De armoede nam toe. Bij de rijke
gezinnen bleef het gewoon goed gaan. Zij hadden dure kleren en mannen droegen pruiken.
Dit is de 18e eeuw de pruikentijd. De pruik stond symbool voor rijk en belangrijk. Vrouwen
droegen geen pruiken.
Economische groei in Frankrijk
De economische koppositie van Nederland werd overgenomen door Engeland en Schotland.
De landbouwstedelijke samenleving groeide in Frankrijk. Er kwam veel handel en nijverheid.
Er kwamen schepen uit Amerika om in Frankrijk te lossen. Landbouw was een belangrijk
middel van bestaan. Veel mensen in Frankrijk leefde op het platteland, sommigen waren
welvarend anderen leefde in armoede. Ze moesten herendiensten leveren en opbrengst afstaan.
De Franse standenmaatschappij
Frankrijk had een standenmaatschappij De verschillen waren groot. Eerst kwamen de
geestelijke daarna de adel en daarna de boeren, ook arbeiders. Alleen de eerste twee standen
hadden veel recht. Boeren moesten belasting betalen en geestelijken en adel niet. De koning
had absolute macht.
B verlichting
Gebruik je verstand
Mensen moesten niet geloven in wat de kerk zei maar gewoon zelf nadenken zei de filosoof
Kant. In de 17e eeuw waren veel wettenschappelijke ontdekkingen gedaan. Daardoor kon je
alles begrijpen en verklaren. Deze manier van denken werd verlichting genoemd. De
aanhangers van verlichting dachten dat rationeel denken zal zorgen voor een betere wereld en
beter leven. Een van hun ideeën heette deïsme, dat betekend dat god de wereld wel heeft
geschapen maar zich er niet zo veel mee bemoeide. Maar er was ook een geloof die helemaal
niet in een god geloofde Atheïsme.
Verlichte politieke denkbeelden
In de tijd van de verlichting kwam ook het idee dat alle mensen gelijken rechten moeten
hebben, mensenrechten. Een van de belangrijkste was vrijheid. Ook kwamen er ideeën voor het
bestuur. Dat er niet meer een koning is in Gods wil maar dat het volk de koning kiest. En dat
het volk in opstand mag komen.
Boeken en genootschappen
Er kwam een encyclopedie waar alle kennis in werd verzameld. Zo kwamen er boeken opver
godsdienst, politiek enz. Ook kwamen er boeken over verlichting maar die werden verboden.
Door het smokkelen werden verlicht.
geeste
lijk
adel
Boeren
Wie ?
Deed wat
?
Welke
macht ?
parlement
Wetten
maken
Wetten
geven
koning
Wetten
uitvoeren
Uitvoerende
macht
Rechters
Recht
spreken
Recht
sprekende
macht
4.2 revolutie in Amerika
A kolonies in opstand
Onvrede in Britse kolonies
In de 18e eeuw groeide de Britse kolonies in Amerika. Vanuit Europa kwamen er steeds meer
immigranten, vooral Engelse, Schotten en Duitsers. De Engelse in Amerika waren onderdanen
van de Engelse koning, maar voelden zich niet echt Brits. Engeland boemoeide zich niet zo
met de Engelse-Amerikanen tot dat de oorlog voorbij was en ze in 1663 geld nodig hadden. Ze
verhoogde de belasting. Dit vinden ze erg gemeen en zeiden ‘ no taxation without
representation.
Democratische revolutie
De sfeer verslechterde, in 1773 een diepte punt, de tea act kwam. De Engelse mochten zonder
invoer rechten thee in Amerikaanse kolonies verkopen. Sommigen zagen dit als de
bemoeizuchte Engelsen. In 1773 gingen ze verkleed al indianen op de schepen van de Engelse
en gooiden de lading thee over boord. De Britten namen harden maatregels. Toen gingen de 13
kolonies samenwerken, ze vormde het continentaal congres. Er kwamen gevechten, dit was de
Amerikaanse revolutie.
B de verenigde staten van Amerika
De onafhankelijkheidsverklaring
In het begin verzetten ze zich alleen later in 1776 maakte ze zich los van hen moederland. Ze
moesten een onafhankelijkheidsverklaring onder tekenen gemaakt door Thomas Jefferson.
Toen kregen ze leven, vrijheid en streven naar geluk. De oorlog van de Amerikanen en de
Britten is gewonnen door de Amerikanen, met hulp van Frankrijk en Spanje. De nieuwe staat is
de Vs.
Eerste democratische wet
De vraag na de oorlog was wie/ wat voor bestuur gaat het worden ? De founting Fathers, kozen
voor Federatie. Er kwam een regering die stuurde over oorlog, vrede en anderen
gemeenschappelijke zaken, maar er kwam ook zelfstandigheid. De staatswet stond in de
grondwet. De trias politica wed in gevoerd. De wet gevende macht kwam in handen van het
Congres. En er was een Senaat. Het volk koos de uitvoerende machts president en het congres.
In the bill of rights stonden de grondrechten, zoals vrijheid van godsdienst, verbod op wrede
straffen. Dit bestuur is er nog steeds.
Tijd
1763
1773
1773
1774
1775
Gebeurtenis
Britse belasting voor kolonisten
Tea Act
Bosten Tea party
Coninetaal congres
Eerste schermusteling bij lexington
| —————————————————————————!
Uitvoerende
Wetgevende macht
Rechtsprekende macht
Huis-afgaande senaat Hoogerrechthof
macht
president
Taak
Wetten
uitvoeren
Taak
Wetten maken
↑ Volk kiest ↑
Taak
Grondwet bewaken
4.3 revolutie in Frankrijk
A een onhoudbare toestand
Een lege schatkist
In 1777 werd koning Marie Antoinette gewaarschuwd door haar Oostenrijkse broer, dat ze iets
minder moet uitgeven. Ze was dol op dure feesten, kleding. Het volk haatte haar omdat ze zo
veel geld aan haar zelf uit gaf, ze werd een Oostenrijker genoemd. Het liep uit de hand want
zelfs de geestelijke en adel moeten gaan betalen. De burgers waren ontevreden van de
voorrechten van adel en geestelijke. Door de verlichtingen werden ze bewust van de standen.
Ze waren ontevreden over de hogen voedsel prijzen en over de belasting. Er leden veel mensen
honger, er vielen veel doden.
Frankrijk wordt een constitutionele monarchie
In 1789 kwamen de Staten-Generaal bijeen in Versailles. Er ontstond ruzie, de 1e en de 2e stand
wou dat iedere stand een stem uit bracht zodat zij konden winnen. De 3e stand was het daar niet
mee eens. De koning sloot de zaal. Er braken rellen uit, menigten bestormde oude
gevangenissen voor wapens. Dit was het begin van de Franse revolutie. Veel boeren kwamen
in opstand, ze staken papieren in brand waar op stond dat adellijke voorrechten waren vast
gelegd en staken kloosters, kastelen, landhuizen in brand. Edelen vluchtte of werden vermoord.
Op het platteland was de woede, de privileges van adel en geestelijke werden afgeschaft. De
macht kwam in handen van een volksvertegenwoordiger, die werd gekozen door rijke burgerij.
De koning moest de wetten uitvoeren .
B Van koninkrijk tot republiek
De executie van de koning
De Franse revolutie zorgde voor grote internationale spanningen. In 1792 dacht Frankrijk dat
Oostenrijk en de gevluchte edelen dat ze samen de revolutie wouden stoppen. Daarom
verklaarde ze Oostenrijk de oorlog, Oostenrijk kreeg hulp van Pruisen. Het leger van de
Pruisen maakte bekend dat iedereen die zich tegen hen zal keren die zal vermoord worden.
Weer barste in Frankrijk de woeden uit. De edelen die verdacht werden van samenwerken met
de vijand werd vermoord. De koning werd gevangen genomen. Met algemeen mannenkiesrecht
werd een nieuwe volksvertegenwoordiger gekozen. De koning werd door land verraad in 1993
vermoord, onder guillotine, Deze machine hakt met een bijl je hoofd er af.
Terreur
Na de dood van de koning kreeg Frankrijk ook oorlog met Groot-Brittannië, Nederland,
Spanje. Jacobijnen die hen gematigde tegenstanders berdachten van heulen met de vijand. Ze
stelden een schrikwind in om de revolutie met terreur te redden. Alle vijanden van de revolutie
moesten gedood worden. Er stierven vele Fransen. In 1794 kwam de revolutie rustiger. In 1799
eindigde de revolutie doordat Napoleon met een staatgroep in handen kreeg.
periode
1789- 1789
1789- 1792
1793- 1794
1794- 1799
vanaf 1799
Begin/einde
Politieke ontwikkeling
Staten- Generaal
komen bijeen
Bestorming van de
Bastille
Verklaring van de
rechten van de mens
invoering algemeen
mannenkiesrecht
Lodewijk sterft onder
guillotine
arrestatie
Robespierre
nieuwe grondwet met
beperkt kiesrecht
Napoleon pleegt
staatsgreep
ontstaan revolutie
gematigde ontwikkeling
tot constitutionele
monarchie
periode van de terreur
gematigde ontwikkeling
tot democratie
einde democratische
revolutie
4.4 revolutie in Nederland
A Het volk komt in opstand.
Aan het volk van Nederland
In 1781 kwam er bij elk huishouden een pamflet. Het had als titel aan het volk
van Nederland. De schrijver was tegen prins van Oranje en regenten. Hij vond
dat de prins hen behandelde als schapen, hij vroeg het volk om in opstand te
komen. Hij vond dat het volk moest bepalen wie mocht besturen en hoe, ze
moesten een voorbeeld nemen aan de Batavieren. De schrijver, verspreider waren
anoniem, dat was niet voor niets. Als iemand ontdekt kon hij verbannen worden.
Ze loofde een hoge beloning uit. Maar de pamflet ging door. Dit was het start
sein van de patriottenbeweging.
De patriotten in opstand
Aan het einde van de pruiken en revolutie tijd heerste er in Nederland
ontevredenheid. Door de slechte tijd kwamen de patriotten in beeld. De patriotten
gaven Willem en de regenten de schuld, ter wel die hen geholpen had. Ze gaven
zich zelf de baantjes voor succes. Ze namen soms het hele bestuur over. En
organiseerde vrijkorpsen. Willem vocht terug en kreeg hulp van de Pruisisch
leger. Toen begon de Bataafse revolutie.
B de Bataafse republiek
De Bataafse revolutie
Het Bataafse legioen trok met Franse Holland en Gelderland binnen. Zonder
tegen stippelen droegen de regenten hun macht over. Willem vluchten naar
Engeland. Ze schafte de gereformeerde van de kerk af. En er kwamen man kies
rechten.
Nederland word eenheidsstaat
In 1796 kwam de eerste volksvertegenwoordiger. Er kwam een grondwet. De
grondwet bepaalde de regering en kreeg ministeries en ambtenaren. Er kwamen
maatsregelen die de staat versterkte. Zoals openbare scholen en spellingsregels
uit de franse tijd.
Nog meer veranderingen
De Fransen hadden belooft dat Nederland zelf mocht beslissen. Maar in de
Bataafse gebied hielden ze een leger. Maar Napoleon maakte er een einde aan de
democratie. Maar in 1806 werd Nederland deel van Frankrijk. Er kwamen
wetboeken, je moest je familie naam registreren. En het land kreeg decimale
stelsel. Nu was bijna alles het zelfde als in Frankrijk.
periode
1781 - 1787
1795 - 1798
1798 - 1801
1801 - 1806
1806 - 1810
Begin/eind
Pamflet, Pruisisch leger valt binnen
Franse roepen vallen binnen, eerste
grondwet
Grondwet, eind democratie
Politieke ontwikkeling
Ontstaan patriottenbeweging
Begin Bataafse revolutie
Eind democratie, begin Bataafse
republiek
Napoleons broer koning, Nederland
onderdeel Frankrijk
Afschaffing democratie
Nederland wordt democratie
Nederland word koningrijk
Europa onder Napoleon
A De opkomst van Napoleon
De franse vechtmachine
Napoleon studeerde al vroeg aan de militaire academies. Na de revoluties
vluchten adelen en viel het leger uit een. Soldaten zo als Napoleon maakte
daarom veel kans. Napoleons troepen waren slecht bewapend, maar hadden
vechtlust. Bij de Franse vochten vrijwilligers die vechten voor de revolutie. En er
was een militaire diensplicht in gevoerd. Het legers was fanatieker en groter. En
waren bereid om te sterven voor hen vaderland en hen idealen. Hij veroverde
Nederland, België en delen van Duitsland.
Napoleon brengt vrede
Er kwam een coalitie naar Frankrijk, samenwerkende landen. Napoleon werd
overal toegejuicht. Hij zette het leger af en dwong het parlement hem de macht te
geven met hulp van het leger. Hij ging weer met Oostenrijk en Engeland vechten
en sloot vrede, ook met Rusland. In 10 jaar tijd was er even geen oorlog.
Dictator en keizer
Napoleon deed zich voor als democraat maar was een dictator. Hij gaf een
referendum, een volks verkiezing. Je mocht niet tegen hem zijn anders drukte hij
je de kop in. Hij maakte een eind aan de republiek en maakte een propaganda, dit
zorgde er voor dat hij mensen op andere gedachtes kon brengen. Hij kroonde
zichzelf tot keizer. Hij lied alle weten vast leggen in de Code Civil. En een
strafwetboek. Iedereen had gelijken kansen.
Heerser van Europa
Er was niet lang vrede, Napoleon wou meer en begon nieuwe oorlogen.
Oostenrijk, Rusland en Pruisen dwong hij om samen te werken. Groten delen van
Europa waren van Napoleon. Hij bracht gelijkheid en godsdienstvrijheid en
andere idealen.
B de ondergang van Napoleon
De Russische veldtocht
Napoleon maakte een fout om de koning van Rusland te dwingen om met hem
samen te werken. Hij ging met een leger naar Moskou. De Russen wisten dat ze
dit nooit gingen winnen en trokken hen terug, maar waren slim om geen voedsel
achter te laten en brand te stichten. Maar in het begin van de winter trok napoleon
zich terug. Het was een ramp, mensen en paarden stieren door gebrek aan voedsel
en de kou. De rest van het leger werd vernietigt door het leger van de Russen.
De slag bij Leipzig
Hij kwam terug en zette een nieuw leger op maar alle vijanden werkte nu samen.
Napoleon verloor en werd verbannen naar Elba, maar hij kwam terug en trok
België binnen. Daar verloor bij de Waterloo. Hij werd nu verbannen naar Sint
Helena. Daar overleed hij.
Tijd voor de revolutie
Keizer, dictator
onderdrukking
Verzet
Tijd van de verlichting/ na de revolutie
Code Civil
Gelijke plichten
Kansen
Censuur
Talent, prestatie belangerijker als afkomst