Behandelwijzer stomazorg

Patiënteninformatie
Behandelwijzer
stomazorg
Adviezen en richtlijnen over het verzorgen van uw stoma
1234567890-terTER_
Inhoudsopgave
Wat vindt u in deze behandelwijzer?
Wie kunt u bellen als u vragen heeft?
Waar kunt u vragen over stellen?
Soort stoma en operatie
Materialen bij ontslag
Adviezen en richtlijnen
Soorten opvangmaterialen
Eéndelig systeem
Tweedelig systeem
Verwisselen van materiaal bij een ééndelig systeem
Voorbereiding
Werkwijze
Verwisselen van materiaal bij een tweedelig systeem
Voorbereiding
Werkwijze
Algemene adviezen over voeding
Wat te doen bij ...
Te harde ontlasting
Diarree door verkeerd eten of voedingsstoornissen
Verstopping
Gasvorming
Adviezen bij gasvorming
Geur
Kleurverandering
Vakantie en stoma/voeding
Vakantietips
Vakantie en voeding
Redenen om contact op te nemen
Speciale richtlijnen voor een colostoma
Speciale richtlijnen voor een ileostoma
Diarree
Medicijnen en een ileostoma
Speciale richtlijnen bij een urostoma
Kleur en uiterlijk van de urine
Zuurgraad
Enkele tips bij de verzorging
Pagina
6
6
7
8
9
10
11
11
12
12
12
12
13
13
13
14
14
14
14
14
14
15
15
15
16
16
16
17
17
18
19
20
20
20
21
21
3
Inhoudsopgave
Seksualiteit
Tot slot
4
Pagina
21
25
Behandelwijzer
stomazorg
Adviezen en richtlijnen over het verzorgen van uw stoma
U heeft een afspraak in Tergooi gehad voor een behandeling. Onze artsen
en medewerkers doen er alles aan om u met de beste zorg te omringen en
uw verblijf in het ziekenhuis zo aangenaam mogelijk te maken.
Ter voorbereiding op de nazorg van uw operatie, informeren we u met
deze folder over de gang van zaken na een stoma-operatie. Daarnaast
zetten we een aantal praktische zaken en nuttige informatie voor u op
een rij. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Achterin vindt u
de contactgegevens van de betreffende afdeling. De medewerkers van de
afdeling of uw behandelaar beantwoorden uw vragen graag.
Eigendom van:
Naam:
Adres:
Postcode:
Plaats:
Telefoon:
Bij verlies verzoeken we de vinder vriendelijk contact op te nemen met
de eigenaar van dit boekje.
5
Wat vindt u in deze behandelwijzer?
Deze behandelwijzer is een gezamenlijk initiatief van de
stomaverpleegkundigen van Tergooi en Thuiszorg Gooi en Vechtstreek.
In deze behandelwijzer staan adviezen en richtlijnen voor de verzorging
van de stoma die u nog eens rustig kunt nalezen als u thuis bent.
U kunt de behandelwijzer gebruiken als aantekenboekje en er vragen en
alle gegevens over materiaal in opschrijven. U kunt hem ook gebruiken
als informatiebron voor de wijkverpleegkundige en de
stomaverpleegkundige. Neem de behandelwijzer mee als u op de poli
komt. Wij hopen dat deze wijzer intensief gebruikt zal worden en zal
bijdragen aan uw behandeling en verzorging. Medewerkers aan de
inhoud van deze wijzer zijn de stomaverpleegkundigen van:
• Tergooi locatie Blaricum;
• Tergooi locatie Hilversum;
• Thuiszorg Gooi en Vechtstreek.
Wie kunt u bellen als u vragen heeft?
Tergooi Blaricum,
• Stomaverpleegkundige T 088 753 37 26,
dinsdagmiddag bereikbaar.
Tergooi locatie Hilversum, T 088 753 1 753
• Stomaverpleegkundige T 088 753 32 23.
Alle werkdagen bereikbaar van 08:00 – 16:30 uur en daarna via de
afdeling Spoedeisende Hulp
• Locatie Blaricum, T 088 753 16 60
• Locatie Hilversum, T 088 753 15 60
Algemeen e-mailadres:
[email protected]
Tergooi heeft een uitgebreide Stomapoli-site.
Ga naar www.tergooi.nl en klik ’stomapoli’ aan.
6
Wijkverpleegkundige
Huisarts
Apotheek
Stomaspeciaalzaak
Specialist
Nederlandse Stomavereniging, T 0346 26 22 86
Waar kunt u vragen over stellen?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ziekte
Operatie
Verzorging
Stoma-opvangmateriaal
Medicatie
Verzekering
Leverancier
Voedingsadvies dieet
Patiëntenvereniging
WAO
Werk
Sport, hobby’s
Seksualiteit
Zwangerschap
Vakantie
Aanpassingen
Kleding
7
Soort stoma en operatie
£
£
£
£
£
£
£
Colostoma
Ileostoma
Urinestoma
Blijvend stoma
Tijdelijk stoma
Eindstandig stoma
Dubbelloops stoma
£ Soort operatie
8
Materialen bij ontslag
£ Eéndelig systeem
£ Tweedelig systeem
£ Merk en type
£ Verdere hulpmiddelen
£ Bijzonderheden bij ontslag
9
Adviezen en richtlijnen
1. De stoma hoeft niet steriel te worden verzorgd. Verzorg de stoma en
de omringende huid met water en droog de huid. Nooit droogföhnen
omdat de huid daardoor te veel uitdroogt. Bovendien bestaat de kans
op onopgemerkte verbranding, omdat de stoma ongevoelig is voor
pijn. Als u zeep wilt gebruiken neem dan babyzeep of pH-neutrale
zeep.
2. U kunt douchen met of zonder opvangzakje. Er is echter geen
garantie dat de stoma niets produceert. Bij gebruik van een
koolstoffilter moet u deze tijdens het douchen afplakken met een
sticker of na het douchen het zakje verwisselen. Bij baden moet u
altijd het zakje dragen, omdat anders een verweking van de huid
ontstaat en de druk van het water op de open stoma ongewenst is.
Ook kan badzeep of olie een ongunstige invloed hebben op de
plaklaag van het materiaal. De huid wordt te vet.
3. Scheer de haren rondom de stoma regelmatig weg met een
(wegwerp-) scheermesje. Houd dan een stukje toiletpapier of een
gaasje op de stoma ter bescherming. Haren wegscheren in de
richting van de haargroei. Gebruik geen ontharingscrème of
talkpoeder.
4. Als u de stoma verzorgt, kan er wat bloed te zien zijn. Het slijmvlies
van de stoma kan makkelijk bloeden net als tandvlees, dit is niet erg.
5. Als u plakresten wilt verwijderen, maak dan slechts sporadisch
gebruik van petroleumether of andere removers, omdat die de huid
sterk ontvetten. Spoel de huid goed met water af na eventueel
gebruik van deze middelen.
6. Als u veel transpireert, zoals bij warm weer, in spanningen of
medicijngebruik (bijvoorbeeld prednison) dan kan de plaat of het
stomazakje eerder loslaten. Verwissel dan vaker het
opvangmateriaal. Een katoenen hoesje over het zakje voorkomt
irritatie van de huid.
7. Regelmatig eten en drinken is belangrijk (zie specifieke adviezen).
10
8. Als u van huis gaat, zorg dan dat u altijd opvangmateriaal bij u
heeft, ook als u ‘maar’ een uurtje van huis gaat. Bestel ook tijdig
nieuw opvangmateriaal, minimaal twee weken van tevoren. Leer de
merknaam uit uw hoofd en schrijf die op in deze behandelwijzer.
9. Neem, als u op reis gaat, opvangmateriaal als handbagage mee (voor
als uw koffers zoek raken). Neem ook iets mee om uw matras te
beschermen. Als u gaat vliegen mag u vijf kilo extra bagage
meenemen. Zorg wel voor een bewijs van de stomaverpleegkundige
of arts.
10. De eerste tijd na de operatie mag u niet zwaar tillen, omdat er kans
is op een breuk van de buikwand. De tilbelasting mag langzaam
worden opgevoerd.
11. Houd uw gewicht in de gaten! Zorg ervoor dat u niet te zwaar wordt,
omdat dat problemen kan geven met de stoma en de verzorging
ervan.
12. U kunt bij een sterke geur eventueel een lucifer afsteken ‘als
goedkoop luchtverfrissingsmiddel’. Door de zwavel verdwijnt de
geur.
Soorten opvangmaterialen
Eéndelig systeem
Voordelen:
• Dunner materiaal.
• Goed voor vaste ontlasting.
• Zorgvuldig aangebracht, kan het ook in een huidplooi goed blijven
zitten.
• Eenvoudig te verwisselen, twee tot drie keer daags.
Nadelen:
• Moet in zijn geheel worden verwisseld.
• Als er een open huidbeschadiging is, moet u tijdelijk overstappen op
tweedelig materiaal (vraag advies aan de stomaverpleegkundige).
11
Tweedelig systeem
Voordelen:
• De basisplaat blijft een aantal dagen zitten.
• Het zakje kan, indien nodig, worden verwisseld.
• Bij een huidirritatie krijgt de huid wat meer rust.
Nadelen:
• Iets meer zichtbaar.
• Blijft in een huidplooi minder goed zitten; het materiaal gaat niet zo
goed met de buikbeweging mee.
Verwisselen van materiaal bij een ééndelig systeem
Voorbereiding
Leg het volgende materiaal binnen handbereik klaar:
• stomazakje;
• afvalzakje;
• gaasjes;
• eventueel een schaar, de mal en een pen;
• twee knijpers of een brillenkoordje om de kleding omhoog te houden.
Werkwijze
• Knip zonodig eerst het zakje op de juiste maat met behulp van een
mal.
• Maak de kleding vast met behulp van knijpers of een brillenkoordje.
• Verwijder het opvangzakje, van boven naar beneden, steun daarbij de
buikhuid. Doe het opvangzakje in het afvalzakje.
• Veeg het achtergebleven slijm en/of de ontlasting voorzichtig van de
stoma af met een nat gaasje.
• Maak de huid rondom de stoma schoon met water.
• Dep de huid daarna goed droog; niet föhnen.
• Controleer de huid en de stoma.
• Als de huid rood ziet kunt u barrièrecreme gebruiken. Neem een klein
beetje en masseer dit in de huid totdat de huid stroef aanvoelt.
• Verwarm de huidplaat van het zakje door er over te wrijven met uw
handen.
• Breng het zakje op de huid aan, van onder naar boven, terwijl u het
vooral rondom de stoma goed aandrukt.
12
• Doe de vuile gaasjes in het afvalzakje, knoop het zakje dicht en werp
het in de vuilnisemmer.
• Was uw handen.
Verwisselen van materiaal bij een tweedelig systeem
Voorbereiding
Leg het volgende materiaal binnen handbereik klaar:
• huidplaat;
• stomazakje;
• afvalzakje;
• gaasjes;
• mal, schaar en pen;
• twee knijpers of een brillenkoordje om kleding omhoog te houden.
Werkwijze
• Teken met behulp van de mal de juiste opening af op de huidplaat.
• Knip de opening uit, wrijf met de vinger langs de knipopening
vanwege eventuele oneffenheden.
• Maak de kleding vast met behulp van de knijpers of het
brillenkoordje.
• Plaat en zakje in één keer verwijderen, van boven naar beneden en
steun daarbij de buikhuid.
• Doe het opvangmateriaal in het afvalzakje.
• Reinig de stoma en de huid met behulp van een nat gaasje.
• Dep de huid goed droog; niet föhnen.
• Controleer de huid en de stoma. Als de huid rood ziet kunt u
barrièrecreme gebruiken. Neem een klein beetje en masseer dit in de
huid tot de huid stroef aanvoelt.
• Wrijf de huidplaat tussen uw handen warm en bevestig deze op de
buik, nadat u het papier geheel heeft verwijderd.
• Druk de huidplaat rondom de stoma heel goed aan en bevestig het
opvangzakje.
• Controleer de bevestiging van het zakje door er aan te trekken, maar
steun hierbij de huidplaat.
• Doe de vuile gaasjes in het afvalzakje.
• Knoop het afvalzakje dicht en werp het in de vuilnisemmer.
• Was uw handen.
13
Algemene adviezen over voeding
• Maak zoveel mogelijk gebruik van vezelrijke producten om de
‘knijpende’ beweging in de darm (peristaltiek) te bevorderen.
• Voedingsvezels zitten vooral in: volkoren graanproducten zoals
volkorenbrood, roggebrood, muesli, havermout, zilvervliesrijst,
volkorenmacaroni en -spaghetti en aardappelen, peulvruchten, fruit
en gedroogde zuidvruchten, groenten.
• Drink per dag tenminste twee liter vocht, verdeeld over de dag (dit
zijn zesglazen + acht kopjes).
• Eet gevarieerd. Leg u zelf geen beperkingen op, probeer alles uit.
• Eet rustig en kauw goed.
• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging.
• Houd uw gewicht in de gaten. Het is beter niet teveel aan te komen of
af te vallen. Dit kan problemen geven voor uw stoma.
Wat te doen bij ...
Te harde ontlasting
• Meer drinken; twee tot drie liter.
• Vezelrijke voeding.
Diarree door verkeerd eten of voedingsstoornissen (u heeft net zoveel
kans op diarree als een niet-stomadrager).
• Drink minimaal twee en een halve liter vocht in de vorm van bouillon,
thee, tomatensap en eet daarbij bijvoorbeeld een cracker of een
biskwietje (om de ontlasting te binden).
• Uw urineproductie controleren. De urine moet helder van kleur zijn.
Bij sterke urineproductievermindering de huisarts waarschuwen.
Verstopping
• Als u twee dagen geen ontlasting heeft gehad, neem dan extra vocht
om te kijken of het op gang komt. Als u zich ook opgeblazen en wat
misselijk voelt, neem dan contact op met de huisarts. Het hangt ook
af van uw ontlastingpatroon.
Gasvorming
• Doordat de stoma geen kringspier heeft, kunt u geen controle
uitoefenen op het laten van windjes. Gasvorming kan ontstaan door
14
inslikken van lucht bij bijvoorbeeld: nervositeit, gebruik van
kauwgum, koolzuurhoudende dranken, roken.
• Ook kan gasvorming ontstaan bij het eten van: uien, prei, kauwgum,
peulvruchten, koolsoorten (lang gekookt), knoflook, scherpe kruiden,
meloen, nieuwe aardappelen, champignons, sojaproducten.
Adviezen bij gasvorming
• Langzaam eten en drinken.
• Praten tijdens het eten kan gasvorming bevorderen.
• Toevoeging van dille, koriander, kummel, mierikswortel en/of salie
vermindert de gasvormende werking van sommige producten.
• U kunt uw hand op de stoma leggen als geluidsdemper.
• Bij verzadiging van het filter ontstaat geurvorming. Het is dan
raadzaam om een ander zakje op te doen. De werking van het filter is
per zakje afhankelijk. Een natgeworden filter werkt niet meer.
Geur
Als u zichzelf ruikt is dat vaak een teken dat er iets niet goed zit. Ga dan
een aantal dingen na.
• Zit het goed vast, laat de plak of het zakje los?
• Is er lekkage?
• Zit er ontlasting onder de plak? Dit kan soms gebeuren als het zakje
vacuüm trekt (advies: plak het filter geheel of gedeeltelijk af).
• Is het filter uitgewerkt?
• Voedingsmiddelen die sterk kunnen geuren zijn: koolsoorten, prei, ui,
spruiten, asperges, champignons, vis, ei, oude kaas, sterk gekruid
voedsel, chocolade en vitamine B tabletten.
• Het drinken van yoghurt of karnemelk neutraliseert de geur.
Kleurverandering
De kleur van de ontlasting kan veranderen door het eten van:
• rode bietjes, die kleuren de ontlasting rood;
• spinazie;
• bosbessensap;
• ijzerpreparaten geven de ontlasting een zwarte kleur.
15
Vakantie en stoma/voeding
Vakantietips
• Bestel uw voorraad stomahulpmiddelen tijdig en zorg dat u ruim
voldoende heeft voor uw vakantie en voor de week dat u terugkomt.
• Bestel ook een doos open ileozakjes voor het geval dat u diarree krijgt.
• De praktijk leert, dat u meer hulpmiddelen nodig heeft dan u gewend
bent.
• De blootstelling aan hogere temperaturen en vocht kunnen de
houdbaarheid op de huid aanzienlijk verkorten. Bovendien vindt men
het vaak prettig om vaker een schoon zakje of een plak te verwisselen.
• Bewaar uw hulpmiddelen in de kofferbak van de auto en zorg dat ze
niet aan te hoge temperaturen worden blootgesteld. Bewaar ze
desnoods in een koelbox (zonder koelelementen) of onder een
slaapzak. Dit in verband met het uitvloeien van de plaklaag.
• Voor wintersporters geldt dat het materiaal op lichaamstemperatuur
moet zijn voordat het wordt gebruikt.
• Verspreid het materiaal over de bagage in verband met het zoekraken
van de koffers.
• Als u gaat zwemmen (bij gebruik van een tweedelig systeem), plak
dan de randen af met papieren pleister.
Vakantie en voeding
• Als u uw vakantie gaat doorbrengen in het buitenland is het
verstandig om alleen gekookt water of flessenwater te gebruiken.
• Neem nooit ijsblokjes in de frisdrank.
• Koop alleen goed gekoeld, verpakt ijs.
• Eet geen rauw vlees of vis. Pas op met barbecuen.
• Neem geen eten uit de ‘muur’.
• Eet niet van kraampjes op straat, dit geeft te veel kans op een
voedselvergiftiging.
• Groenten altijd goed wassen met flessenwater en goed koken.
• Fruit goed wassen en eventueel schillen.
NB: Krijgt u toch last van diarree, dan kunt u gerust een Norit-tablet
innemen.
16
Redenen om contact op te nemen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Een plotselinge verandering in grootte, lengte of kleur van de stoma.
Stomaproblemen: vernauwing, breuk, uitstulping en dergelijke.
Huidproblemen (trek tijdig aan de bel).
Verandering van het ontlastingpatroon.
Pijn of krampen, voordat de ontlasting uit de stoma komt.
Veelvuldige lekkages. Let op waar de lekkage is.
Bloed bij de ontlasting of een veranderde kleur.
Echter niet bij: zie kleurverandering.
Dikker wordende buik, toename van de buikomvang.
Psychische problemen.
Problemen met de seksualiteit.
Speciale richtlijnen voor een colostoma
Een colostoma is een stoma op de dikke darm. De stoma produceert
ongeveer 100-150 gram ontlasting per 24 uur.
De taak van de dikke darm is het onttrekken van vocht en het indikken
van de ontlasting. De dikte van de ontlasting is afhankelijk van de
plaats van de stoma op de dikke darm. Hoe lager op de darm hoe vaster
de ontlasting. Omdat bij colostomadragers obstipatie (verstopping)
regelmatig voorkomt, als gevolg van een vezel- en vochtarme voeding, is
het belangrijk hier extra op te letten. Door regelmaat in uw
voedingsgewoonte zal er, in het algemeen, een bepaald ritme ontstaan in
uw ontlastingpatroon. Voor een colostoma gebruikt men in principe
gesloten zakjes met filter. Soms kan het gebeuren dat het zakje vacuüm
trekt. Men kan dan de filter afplakken of gedeeltelijk afplakken zodat er
wat lucht in het zakje komt. Bij dunne ontlasting, bij onderzoeken of
tijdens radiotherapie kan men open zakjes gebruiken. De gesloten zakjes
kunnen het beste verwisseld worden als het zakje half vol is. Verwijder
het zakje, doe het in een afvalzakje en deponeer het in de vuilnisemmer.
Spoel het nooit door het toilet.
17
Speciale richtlijnen voor een ileostoma
Een ileostoma is een stoma op de dunne darm en produceert ongeveer
500 tot 750 milliliter ontlasting per 24 uur. De ontlasting is eerst dun en
na verloop van tijd breiig, doordat de dunne darm een deel van de
functie van de dikke darm overneemt.
De stoma produceert dag en nacht. Ook ‘s nachts moet het stomazakje
soms worden geleegd. De ontlasting uit de dunne darm is heel agressief,
het bevat veel sterk prikkelende stoffen. Wanner deze in aanraking
komen met de huid, kan deze binnen een paar uur al rood worden en
kapot gaan. Het is dus belangrijk de huid goed in de gaten te houden en
de stoma tijdig te verzorgen.
Men gebruikt in het algemeen open zakjes. Leeg het zakje als het
eenderde vol is. Een te vol zakje kan problemen veroorzaken, dit trekt
teveel aan de huidplaat of de huid. Voor het legen van het zakje,
knielend of zittend, kunt u toiletpapier in het toilet leggen om het
opspatten te voorkomen.
Tip: hang de uitloop van het stomazakje tussen de benen in de toiletpot,
maak de uitloop los en trek deze naar de toiletpot toe om deze te ledigen.
Na het ledigen de uitloop weer omhoog trekken, het uiteinde met
wc-papier drogen en weer dichtvouwen.
Een water- en zouttekort dreigt dan nogal eens, vooral onder
omstandigheden van diarree, braken en veel transpireren. Een
vochttekort kan men constateren aan de urine, deze is dan donker van
kleur en geconcentreerd. Verschijnselen van een zouttekort zijn:
algemene zwakte, spierslapte en sufheid. Men heeft dan meestal trek in
zoute, hartige dingen. Er mag geen natriumbeperkt dieet worden
gevolgd.
Drink per dag tenminste twee tot drie liter vocht verdeeld over de dag;
dit zijn acht glazen + acht kopjes + twee soepkommen. Probeer altijd
drinken met vast voedsel te combineren. Bij gebruik van de warme
maaltijd ‘smiddags, loopt de stoma ‘s nachts minder. Natrium kan u
aanvullen door extra keukenzout (natriumchloride) te gebruiken bij de
maaltijden en te kiezen voor sterk gezouten producten zoals kaas,
rookvlees, bouillon. Drop is geen goede zoutleverancier, het bevat
18
ammoniumchloride in plaats van natriumchloride. Kalium kan u
aanvullen met vruchten- en groentesappen, fruit, groenten en
aardappelen.
Diarree
Mensen met een ileostoma hebben altijd een dunne en frequente
ontlasting. Wanneer de hoeveelheid ontlasting toeneemt en soms zelfs
waterdun wordt, is er sprake van diarree. Dit kan komen door verkeerd
eten of een voedselvergiftiging. Gebruik in dit geval meer dan drie liter
vocht en verhoog de inname van mineralen (kalium en natrium) door
middel van bouillon, groentesap, tomatensap en ongezoet vruchtensap
te drinken. Ook bij diarree is het belangrijk om drinken met vast voedsel
te combineren. Gebruik verder weinig suiker of suikerhoudende
producten. Overmatig suikergebruik kan gisting geven in de darm, wat
de diarree kan verergeren.
Vermijd het gebruik van sorbitol, deze zoetstof zit vaak in producten
voor diabetici.
Gebruik weinig melk, dit kan vervangen worden door kaas of zure
melkproducten zoals karnemelk, yoghurt, kwark en hangop.
Beperk het gebruik van gasvormende voedingsmiddelen.
Beperk het gebruik van erg vette en gefrituurde producten.
Ook bij braken, koorts en veel transpireren zal de inname van vocht en
mineralen drastisch moeten worden verhoogd. Wanneer uw
lichaamsgewicht als gevolg van het vochtverlies vijf procent is gedaald,
is het aan te raden uw arts te raadplegen om eventueel ORS (Oral
Rehydraition Salts) te gebruiken. ORS is een glucose/zoutpreparaat ter
voorkoming van uitdroging. Het zakje moet opgelost worden in 300 ml.
gekookt water of mineraalwater of thee zonder suiker (zie ook de
gebruiksaanwijzing). ORS is zonder recept te verkrijgen bij drogist of
apotheek. Bij geen effect, na bijvoorbeeld één tot twee dagen, uw arts
waarschuwen.
Medicijnen en een ileostoma
Sommige medicijnen worden minder goed opgenomen, bijvoorbeeld ‘de
19
pil’, en dragees en capsules die in de darm behoren te worden
opgenomen. Vraag advies aan uw specialist. Bij penicilline kan diarree
optreden.
Bij gebruik van een pijnstiller, bijvoorbeeld paracetamol, de tablet eerst
in een glas water oplossen, de werking is dan effectiever.
Vermeld bij een bezoek aan de arts of specialist dat u een ileostoma
heeft in verband met het voorschrijven van medicijnen. Dus geen
zetpillen laten voorschrijven.
Speciale richtlijnen bij een urostoma
Een urostoma is een stoma van de urinewegen. De blaas is dan meestal
verwijderd. De urinehoeveelheid is anderhalf tot twee liter per 24 uur,
als u ruim drinkt.
De stoma produceert dag en nacht. Het zakje moet regelmatig worden
geleegd via een aftapkraantje dat aan het zakje zit.
Voor de nacht kan het urinezakje aangesloten worden op een
urine-nachtzak zodat de urine goed kan aflopen. Zet onder de nachtzak
eventueel een teiltje zodat u bij een lekkage van de nachtzak niet de hele
vloerbedekking nat heeft. Leg de slang over uw been heen, zodat u zich
vrij kunt bewegen en de slang niet kan afknikken.
De nachtzak ‘s morgens schoon spoelen met water, of met een oplossing
van Biotex of schoonmaakazijn. De nachtzak kan ongeveer één tot twee
weken worden gebruikt.
Kleur en uiterlijk van de urine
• Bij veel drinken: lichtgeel.
• Bij weinig drinken: donkergeel.
• Bloed bij de urine: neem contact op met de huisarts of uroloog.
• Slijmvlokken in de urine: dit is afkomstig uit het stukje darm, waar de
urineleiders op aangesloten zijn. Dit is normaal. Let wel op dat het
slijm niet de afvoer van het zakje verstopt.
20
Zuurgraad
Eén van de functies van de nieren is het regelen van de zuurgraad (pH)
van het bloed. Zij doen dit door een overmaat aan zure of alkalische (niet
zure) producten uit te scheiden. Afhankelijk van de eet- en
drinkgewoontes wisselt de zuurgraad regelmatig. Normaal zal men de
wisseling van de zuurgraad van de urine niet merken maar bij een
urinestoma ligt dat anders.
Voor hen is het het beste dat de ph van de urine tussen de 5,5-6,5 ligt.
Alkalische urine (niet zure urine, dus hoge pH waarde) vormt een goede
voedingsbodem voor bacteriën en verhoogt de kans op een
urineweginfectie.
Tevens beïnvloedt het de kleefkracht van het opvangmateriaal, met als
mogelijke gevolgen: huidproblemen en/of lekkages. Ook kunnen zich
zoutkristallen in een alkalische omgeving vormen. Als deze zich op of
rondom de basis van de stoma afzetten, kan de stoma worden
beschadigd. De zoutkristallen kunt u laten verdwijnen door een mengsel
te maken van gelijke delen water en witte keukenazijn. Drenk gazen in
deze oplossing en leg deze één keer per dag, gedurende vijftien minuten,
om de stoma. U zult regelmatig nieuwe gazen moeten aanbrengen,
omdat de stoma urine zal blijven produceren. De beste houding om dit te
doen is liggend. Herhaling is noodzakelijk om resultaat te zien.
Enkele tips bij de verzorging
Het beste is de stoma ‘s morgens vroeg te verzorgen. Dan produceert de
stoma minder. De huid moet echt goed droog zijn voor u gaat plakken
anders krijgt u lekkage. U moet dus vrij snel werken. Gebruik een
tampon of een medicijnbekertje gevuld met watten of een gaasje om dit
over de stoma heen te leggen tijdens het drogen van de huid. Als het
toch weer nat is geworden moet u de handelingen herhalen. Verwissel
om de dag de huidplaat daar deze vrij snel oplost door de urine. Iedere
dag een schoon opvangzakje (in verband met de slijmvorming), omdat
daardoor het aftapkraantje verstopt kan raken.
Seksualiteit
Bij vrouwen heeft de operatie gewoonlijk geen consequentiesvoor de
structuur van de vagina. Wel kan de vagina wat droger zijn. Door
21
eventuele liggingsveranderingen van de iets ingekorte vagina kan het
gevoel bij het vrijen iets anders zijn. Zo nodig kunt u een glijmiddel
gebruiken.
Bij mannen heeft de operatie wel consequenties. Mannen zijn na de
operatie impotent en hebben dus problemen met de erectie. U kunt deze
problemen met uw uroloog bespreken. Hij kan met u de mogelijkheden
op dit gebied bespreken.
22
Datum
Vragen/problemen
23
Datum
24
Vragen/problemen
Tot slot
Als u vragen heeft, kunt u contact opnemen met de
stomaverpleegkundige
• Locatie Blaricum T 088 753 37 26
• Locatie Hilversum T 088 753 32 23
25
Ruimte voor aantekeningen
TER-11977-nl--0616-1
© Tergooi 000230988 26102015
26
Ruimte voor aantekeningen
27
T 088 753 1 753
www.tergooi.nl
Locatie Blaricum
Rijksstraatweg 1
1261 AN Blaricum
Locatie Hilversum
Van Riebeeckweg 212
1213 XZ Hilversum
Locatie Weesp
C.J. van Houtenlaan 1b
1381 CN Weesp