Veel ongewenste geluiden zijn te voorkom

Toegelicht
Veel ongewenste geluiden zijn
Soms komen er op onverwachte momenten, op plaatsen waar u dit liever niet wilt,
geluiden uit de stoma. U geneert zich, krijgt wellicht een rood hoofd en het liefst bent u
even niet op die plek aanwezig. Het zijn ongemakkelijke situaties die elke stomadrager
weleens meemaakt. Wat kunt u hiertegen doen?
De geluiden die een stoma kan produceren zijn een
- het drinken met een rietje beperkt
gevolg van de spijsvertering in het lichaam. Die leidt
- niet of zo min mogelijk rookt
onvermijdelijk tot gasvorming en dit komt bij ieder-
- geen of zo min mogelijk kauwgom gebruikt
een voor. Bekend is bovendien dat mensen met een
- minder of niet praat tijdens het eten
colostoma om nog een reden gas ontwikkelen: zit bij
- probeert met dichte mond te slapen
hen de ontlasting te lang in de dikke darm, dan ont-
- een lege, rommelende maag vult
staat er een zogeheten “overgroei” aan darmbacteriën.
- een verstopte neus opent
Die kan leiden tot diarree en gasvorming. Het gas en
de ontlasting komen bij een stoma vervolgens makke-
Maar niet alleen ingeslikte lucht zorgt voor gasvor-
lijker naar buiten dan bij de anus, om de simpele reden
ming. Tijdens en na het eten en drinken breken darm-
dat een anus een kringspier heeft en een stoma niet.
bacteriën de voedselresten af, waarbij gassen ontstaan.
In welke mate dit gebeurt varieert van persoon tot per-
Ingeslikte lucht
soon. Blijf de hieronder genoemde voedingsmiddelen
Gas- en geluidvorming zijn dus niet volledig te ver-
gewoon gebruiken, maar beperk of vermijd ze al naar
mijden. Het karakter van ieder mens bepaalt of hij
gelang de omstandigheden.
er makkelijk overheen stapt of dit als een probleem
Voorbeelden van producten waar u last van kunt krij-
ervaart. Weet in elk geval dat het mogelijk is de gas-
gen zijn: uien, prei, knoflook, koolsoorten, peulvruch-
vorming te verminderen. Het grootste deel van het
ten, spruiten, bruine bonen, erwtensoep, scherpe
gas (circa 70 procent) bestaat namelijk uit ingeslikte
kruiden, eieren, Chinese en Indische gerechten. Meer
lucht. Dit percentage is al eenvoudig te verlagen als u:
kans op windjes laten ontstaat verder na het drinken
- rustig eet en goed kauwt
van koolzuurhoudende dranken en bier.
- uw gebit zo goed mogelijk verzorgt
Tenslotte kan geluid ontstaan wanneer urine of dunne
-uw tandarts laat kijken naar een slecht passend
ontlasting in het stomazakje klotst of bij productie
kunstgebit. Zorg ervoor dat dit goed past
48
Vooruitgang
• september 2011
van de stoma.
Bij vragen over of problemen met uw stoma is het
wenselijk en soms noodzakelijk om telefonisch
contact op te nemen met een stomaverpleegkundige in het ziekenhuis. Hij of zij kan telefonisch de
te voorkomen
vraag beantwoorden of een afspraak met u maken
voor een bezoek aan de stomapolikliniek. Aarzel
niet, blijf niet te lang rondlopen met uw vraag of
probleem, maar maak gebruik van deze hulp.
In de meeste gevallen hebt u hiervoor geen verwijskaart van een arts nodig en zijn er aan het bezoek
aan de stomapolikliniek geen kosten voor u (of uw
verzekeringsmaatschappij) verbonden. In principe
neemt u contact op met de stomaverpleegkundige
van het ziekenhuis waar u geopereerd bent. U kunt
echter ook een stomaverpleegkundige raadplegen
van een ziekenhuis dat dichter bij u in de buurt is of
van een ander ziekenhuis als er in uw “eigen” zie-
Het eten van kruiden als dille, koriander, kummel, salie en mieriks-
kenhuis geen stomaverpleegkundige werkzaam is.
wortel kan helpen om gasvorming te bestrijden. Of start de dag met
Een actueel overzicht van de adressen van stoma-
een darmvriendelijk ontbijt (voor meer informatie, zie Vooruitgang
poliklinieken in Nederland, samengesteld door de
maart 2011, pagina 36).
Vereniging Verpleegkundigen Stomazorg Neder-
Heeft u last van een opgeblazen gevoel of gasvorming? Dan kunnen
land, is voor leden verkrijgbaar bij het Landelijk
de kauwtabletten van Rennie (deflatine) helpen. Dit middel kan gas-
bureau van de Nederlandse Stomavereniging of is
vorming tegengaan. Lees wel goed de bijsluiter! Verder kunt u het
te vinden op www.stomavereniging.nl > Materialen
geluid dempen door uw hand over de stoma te leggen, wanneer u een
en zorg > Verpleegkundige zorg.
windje voelt opkomen.
In deze rubriek komen algemene onderwerpen aan
Stomaplug
bod die voor veel stomadragers interessant kunnen
Mensen met een colostoma kunnen gebruikmaken van tijdelijke con-
zijn en ook op stomapoliklinieken worden besproken.
tinentiematerialen. U kunt bijvoorbeeld een stomaplug – dit is een
De informatie in Toegelicht is afkomstig van de
soort pleister met een “stopje” – in uw stoma plaatsen om geluiden te
stomaverpleegkundigen Ada Veldink en Annette
dempen. Daarnaast bestaan er platte, geluiddempende systemen die u
van Duijvendijk. Soms wordt een andere deskundige
samen met de huidplaat op uw stoma plaatst. Informeer hiernaar bij
geïnterviewd. Als u een mogelijk onderwerp heeft
uw stomaverpleegkundige.
voor Toegelicht kunt u dit natuurlijk altijd melden
Vraag hem of haar ook om advies als u er voor kiest uw colostoma te
bij de Nederlandse Stomavereniging. Zie voor adres
spoelen. Zo voorkomt u niet alleen dat u ongeveer 24 uur geen ontlas-
en telefoonnummer pagina 51.
ting heeft, maar u vermindert ook de gasvorming aanzienlijk.
Voor mensen met een urinestoma zijn er zakjes verkrijgbaar die uit
meerdere “kamers” bestaan. Hierbinnen wordt de urine gevangen,
wat het klotsende geluid aanzienlijk vermindert. Bovendien beperkt
dit de kans op lekkage. Raadzaam kan verder zijn om een gelcapsule
in het opvangzakje te doen als u een urine- of ileostoma heeft. De gel
bindt zich met de urine of de dunne ontlasting.
Dunne ontlasting is verder te bestrijden door bindende producten te
eten, zoals bloemige aardappelen, zoutkoekjes en soepstengels of
chips bij een drankje.
Toegelicht besteedt in het decembernummer aandacht aan geuroverlast.
Vooruitgang
• september 2011
49