Temperatuur opnemen

Temperatuur opnemen
De temperatuurregulatie in het lichaam is een van de belangrijkste mechanismen die
de interne functies van het lichaam in stand houden. De lichaamstemperatuur geeft
de verhouding weer tussen de warmte die het lichaam produceert en de warmte die
het afgeeft. De temperatuur varieert gedurende een etmaal. Gewoonlijk is hij ‘s
morgens het laagst en’s avonds het hoogst. Kinderen hebben in de regel een iets
hogere en ouderen een lagere dan de gemiddelde volwassenen. Zware lichamelijke
arbeid, sterke emoties maar bijvoorbeeld ook voedselopname werken verhogend op
de lichaamstemperatuur. De omgeving heeft ook grote invloed op de
lichaamstemperatuur. Het meten en registreren van de lichaamstemperatuur is
vooral van belang als er verhoging of extreme verlaging is ontstaan, of kan ontstaan,
ten gevolge van bijvoorbeeld infecties, of aandoeningen van de hersenen, waarbij
het warmtecentrum geprikkeld wordt. Een voorbeeld van extreme verlaging is
bijvoorbeeld onderkoeling van een zorgvrager tijdens een operatie.
Bijzonderheden
Men kent de volgende begrippen en bijbehorende waarden:
- Ondertemp (hypothermie): tot 36,1 ◦C
- Normale lichaamstemperatuur: 36,5 ◦C tot 37,5 ◦C
- Verhoging of subfebriele temperatuur: 37,5 ◦C tot 38 ◦C
- Koorts: 38 ◦C en hoger
- Hyperthermie: 40 ◦C en hoger.
Tegenwoordig gebeurt het meten van de temperatuur steeds meer op indicatie. Men
neemt dan dagelijks temperatuur op, of enige malen per dag of één of meer keer per
week/maand, volgens afspraak en naar eigen inzicht.
Het spreekt vanzelf dat de temperatuur gemeten wordt indien de zorgvrager zich niet
lekker voelt.
- De temperatuur kan op verschillende plaatsen gemeten worden, bijvoorbeeld
in het rectum, in de oksel, in de mond of in het oor.
- Gebruik zo mogelijk een digitale elektronische thermometer omdat deze
thermometer voor het milieu het minst belastend is.
- De kwikthermometer, die steeds minder vaak wordt gebruikt, bestaat uit een
langgerekt glazen buisje, voorzien van een schaalverdeling in graden Celcius.
In de buis bevindt zich een kolom kwik die uitzet onder invloed van warmte.
Het kwik loopt bij afkoeling niet automatisch terug door de nauwe meetbuis en
moet dus worden afgeslagen. Het kwik uit de kwikthermometer is belastend
voor het milieu.
- De oorthermometer wordt steeds meer gebruikt omdat die een veilige en
snelle meting garandeert. De meter moet zorgvuldig in het oor gebracht
worden totdat hij past. Het is een digitale meter met een venster waarop je de
temperatuur na 3 minuten kunt aflezen, Bij de oorthermometer wordt om
hygiënische redenen gebruik gemaakt van een speciaal opzethoesje, dat de
top van de meter beschermt.
- Op de temperatuurlijst moet worden aangegeven of er rectaal, axillair, oraal of
in het oor gemeten is.
Leerdoel
Men kan in 10 minuten een rectale, axillaire, orale of oormeting uitvoeren volgens de
richtlijnen van het protocol.
Doel
Het objectief waarnemen van de lichaamstemperatuur van een bewoner.
Indicatie
Zorgvragers
▪ met een infectieziekte
▪ met wonden
▪ die een hartinfarct hebben gehad
▪ bij wie bloedingen optreden
▪ die geopereerd zijn (i.v.m kans op infecties)
Contra-indicatie
- afhankelijk van de methode van de meting
▪ niet rectaal meten
bij zorgvragers met afwijkingen van de anus (aambeien, na operatie, diaree, bijv. bij
kraamvrouwen of bij rectumcarcinoom)
▪ niet axillair meten
Bij zorgvragers die sterk vermagerd zijn (ondertemperatuur, verward)
▪ niet oraal tempen
Bij zorgvragers die verward zijn of een aandoening in of aan de mond hebben, ook
niet bij kinderen
▪ niet in het oor
Bij een ontsteking in de uitwendige gehoorgang
Potentiële complicaties
- kruisinfectie
- rectale bloedingen (in geval van rectaal meten)
- in meeste gevallen bij aambeien
Opmerkingen:
Kwikthermometers mogen met ingang van 01-01-2003 niet meer worden gebruikt.
Voorbereiding:
Vooraf overwegen welke thermometer (digitaal, kwik, ondertemperatuurmeter) je
gebruikt, waar je meet en waarom. Bij de thermometer passend hoesje Steritemp.
gebruiken.
1. Rectaal
2. Axillair
RECTAAL
- Bewoner voorlichten.
- Benodigdheden klaarzetten.
- 1 thermometer
- 1 tube vaseline
- Witte watten en alcohol 70%
- 1 hoesje Steritemp.
- Benodigdheden klaarleggen bij de bewoner.
- Papier en pen.
AXILLAIR
- Bewoner voorlichten.
- Benodigdheden klaarzetten.
- Handdoek voor het drogen van de oksel
- 1 thermometer.
- Witte watten en alcohol 70%
- 1 hoesje Steritemp.
- Benodigdheden klaarleggen bij de bewoner.
- Papier en pen.
Uitvoering:
Rectaal
- Bedgordijnen sluiten
- Panty/ pantalon naar beneden halen, plus onderbroek en eventueel
incontinentiemateriaal.
- Bewoner op linkerzij laten liggen.
- Digitale thermometer instellen.
- De thermometer in het hoesje doen.
- Vaseline op de punt van het hoesje rondom aanbrengen.
- De thermometer voorzichtig in de anus brengen.
- Zonodig de thermometer vasthouden.
- De digitale thermometer in de anus laten tot je een piepje hoort
Axillair
- Als de bewoner op is, de bewoner naar de slaapkamer brengen of en plaats waar
de privacy gewaarborgd is.
- Bewoner ontspannen houding aan laten nemen.
- Digitale thermometer instellen.
- De thermometer in het hoesje doen
- Breng de thermometer in de okselholte. Het kwik reservoir moet hierbij naar het
hoofd van de bewoner wijzen.
- De digitale thermometer in de oksel laten tot je een piepje hoort.
Nazorg:
- Het hoesje van de thermometer verwijderen.
- Aflezen van de temperatuur.
- Meld de zorgvrager hoe hoog de temperatuur is
- Reinig de thermometer met alcohol 70%
- Gebruikte materialen opruimen
- Was de handen
Verslaglegging
- Rapportage datum, tijdstip, temperatuur op de temperatuurlijst en de manier
waarop gemeten is, z.n. aan arts doorgeven
Bron: Vaardigheden basisverpleegkunde tweede herziene druk 2004