Achtergrond SO Livius Tr klas 5 Latijn CM 7 punten totaal Citaat uit de het eerste hoofstuk van de achtergronden (over de praefatio): ‘Evenals Sallustius legt Livius uit dat pas onlangs verval is ingetreden toen de discipline in de samenleving afbrokkelde en hebzucht en de honger naar luxe openmlijk naar buiten traden.’ 1p 1) Livius en Sallustius waren beiden: (Noteer de letter van het juiste antwoord) A geschiedschrijvers B senatoren C afkomstig uit Rome D generaals A 1p 2) ‘pas onlangs’ Met dit citaat wordt bedoeld: (Noteer de letter van het juiste antwoord) A 750-700 vC B 500-400 vC C 150-50 vC D 2000-2017 nC C 1p 3) Livius is optimistisch: alles kan nog wel goedkomen met het Romeinse Rijk. Noteer de manier waarop hij in zijn eigen werk een bijdrage wil leveren aan het tegenhouden van het verval. Door voorbeelden te geven van juist gedrag uit de (roemrijke) historie van Rome. Lees het onderstaande citaat: Inleiding: De zesde koning van Rome, Servius Tullius geheten, besluit af te wijken van het oolrogszuchtige beleid van zijn voorgangers. 5 10 Nadat de omvang van de stad was vergroot, nadat thuis alle maatregelen getroffen waren noodzakelijk (tot het nut van) voor zowel oorlog als vrede, heeft hij opdat niet altijd de macht door middel van wapens zou worden verworven, geprobeerd met beleid haar heerschappij te laten toenemen en tegelijkertijd enige versiering aan de stad toe te voegen. In die tijd al was het heiligdom van Diana te Ephese beroemd; de overlevering vertelde dat dit gemeenschappelijk was gemaakt door de steden van Azië. Deze eensgezindheid en het verenigen van de goden prees Servius buitengewoon te midden van de voornaamsten van de Latijnen, met wie hij van staatswege en als particulier door zich zeer in te zetten (met opzet) gastvriendschappen en (persoonlijke) vriendschappen had gesloten. Door steeds dezelfde argumenten (dingen) te herhalen heeft hij het ten slotte voor elkaar gekregen dat de Latijnse volkeren samen met het Romeinse volk in Rome een tempel voor Diana maakten (bouwden). Dit was de erkenning dat Rome de hoofdstad was, (iets) waarover zo dikwijls met wapens gestreden was. 4p 4) a) Toon aan dat Livius met dit fragment in praktijk brengt wat hij in zijn praefatio belooft: ‘het verval een halt toeroepen’. Gebruik in je antwoord ook een citaat uit het fragment. Hij maakt duidelijk door middel van een voorbeeld dat het vroeger een succesvolle gerdagslijn was om niet alleen te vechten (door middel van wapens, r.3), maar ook na te denken (met beleid, r.4) b) Toon aan dat Livius door het opnemen van deze episode ook refelecteert op zijn eigen tijd. Gebruik in je antwoord de term Pax Augusta. Keizer Augustus streefde ook naar vrede, (in plaats van voortdurend oorlog voeren.) De door hem gerealiseerde periode van vrede wordt Pax Augusta genoemd. Lees het onderstaande citaat en beantwoord daarna de vragen onder de tekst: Inleiding: De laatste koning van Rome, de arrogante Tarquinius Superbus, had zijn zonen Titus en Arruns voor een lopdracht naar het orakel van Delphi gestuurd. Ze mochten hun debiele neefje meenemen. Titus en Arruns vertrokken; als metgezel werd aan hen toegevoegd Lucius Iunius Brutus, een zoon van Tarquinia, een zuster van de koning, een jongeman heel anders van karakter dan dat waarvan hij de schijn had aangenomen. Toen hij gehoord had dat de aanzienlijksten van de burgerij, onder wie zijn broer, door zijn oom waren gedood, besloot hij noch in de uitingen van zijn geestelijke vermogens ook maar iets over te laten dat voor de koning te vrezen was, noch in zijn bezit ook maar iets dat voor de koning te begeren was en hij besloot door verachting veilig te zijn waar bij het recht te weinig bescherming was. Doordat hij dus met opzet stompzinnigheid was gaan voorwenden en toestond dat hijzelf en het zijne tot buit voor de koning was, wees hij ook de bijnaam van Brutus (Stomkop) niet af, opdat die grote geest, eens de bevrijder van het Romeinse volk, onder de dekmantel van die bijnaam schuilend zijn tijd zou afwachten. Men zegt dat hij, door de Tarquinii toen meegenomen naar Delphi, feitelijk meer als voorwerp van spot dan als metgezel, een staaf goud, ingesloten in een tot dit doel uitgeholde stok van kornoeljehout, als geschenk voor Apollo heeft meegebracht, indirect een symbool van zijn karakter. Bij thuiskomst bleek Brutus helemaal geen Stomkop en zorgde ervoor dat de koningen uit Rome verdreven werden. Hij stelde de Republiek in. 3p 6) a) Noteer het jaartal (met een marge van 25 jaar), waarin deze episode zich heeft afgespeeld. rond 500 vC. b) Stelling: Augustus heeft zich aan deze passage waarschijnlijk zeer gestoord. Toon aan dat deze stelling juist is. Maak gebruik van je kennis van de Romeinse geschiedenis en de rol die Augustus en zijn directe voorganger hierin hebben gespeeld. Directe voorganger: Julius Caesar, werd vermoord door Brutus, een verre nakomeling van de hier beschreven Brutus. Hier wordt Brutus beschreven als een bevrijder van het Romeinse volk, Augustus kan de passage dus lezen als een rechtvaardiging van de moord op zijn voorganger/adoptiefvader: alsof deze Brutus ook het Romeinse volk bevrijd heeft van een tiran. De laatste vraag staat op de volgende pagina! Aan het einde van de episode van de ‘Bacchanalia’, waarbij een Romeinse consul een verderfelijke praktijk van liederlijke feesten en massale verkrachtingen op het spoor is gekomen, spreekt deze consul de volksvergadering toe. De volksvergadering gaat akkoord met de voorgestelde maatregelen. Daarna volgt dit citaat: De senaat besloot dat de consul dank moest worden betuigd omdat hij deze zaak én met buitengewone zorg én zonder enige opschudding had onderzocht. Vervolgens dragen ze de consuls een buitengewoon onderzoek op naar de Bacchanalia en de nachtelijke rituelen. (...) Deze dingen besloot de senaat. De consuls bevalen de curulische aedilen om de priesters van dit ritueel allemaal op te sporen, en als ze opgepakt waren in huisarrest te houden voor een onderzoek; 2p 7) Stelling: Polybius zou uit deze passage een bevestiging hebben gezien van zijn centrale analyse: De kracht van de Romeinse staat is gelegen in het feit dat ze een gemengde constitutie heeft. Toon aan dat de stelling juist is. Ga daarbij in op de relevante technische termen uit de inleiding bij het citaat en het citaat zelf. De volksvergadering moet akkoord gaan met de voorstellen van de consul, anders gaan de maatregelen niet door. De consul kan niet zelf beslissen. Ook de senaat speelt een belangrijke rol in de besluitvorming: zonder hun bevel een onderzoek te starten kan de consul niets doen. De volksvergadering, de de senaat en de consuls kunnen niet zonder elkaar en moeten samenwerken. dat blijkt uit deze passage.