Algemene informATie over DuurzAAm beleggen

Algemene informatie over duurzaam beleggen
Wat is duurzaamheid? Duurzaamheid heeft te maken met levensduur. Duurzame producten of diensten gaan lang mee. Het
grote voordeel daarvan is dat de aanspraak op bepaalde grond- en hulpstoffen daardoor beperkt blijft. Dit
is plezierig, omdat de meeste grond- en hulpstoffen schaars zijn en uiteindelijk dus eindig.
Door onze planeet nu zoveel mogelijk te beschermen tegen uitputting van onze grond- en hulpstoffen,
zorgen we ervoor dat ook de generaties na ons uitzicht hebben op een goede leefomgeving. Overigens
geldt hetzelfde voor de menselijke productiefactor en de samenleving. Als daar niet weloverwogen mee
omgesprongen wordt, kan dat leiden tot sociale onrust en bijvoorbeeld opstanden. Rechtvaardigheid is
daarom een belangrijke voorwaarde voor een duurzame samenleving.
Sinds de financiële crisis staat goed ondernemingsbestuur ook in het middelpunt van de belangstelling.
Duurzaamheid komt dus terug op velerlei gebieden en heeft te maken met de belangen van verschillende
partijen.
Wat is duurzaam
ondernemen?
Duurzaam ondernemen betekent dat de bedrijfsleiding niet alleen gericht is op het maximaliseren van
winsten, maar ook oog heeft voor andere (maatschappelijke) belangen. Winstmaximalisatie is in het
belang van de aandeelhouders. Maar vaak hebben de aandeelhouders ook nog andere belangen dan
alleen maar een hoge winst. Bijvoorbeeld dat de winst op een nette manier is behaald. Dus niet door het
gebruik van kinderarbeid, vervuilende productiemethoden of door corruptie. Naast de aandeelhouders zijn
nog tal van andere belanghebbenden, direct en indirect, betrokken bij een onderneming. Te denken valt
aan klanten van de onderneming, leveranciers, personeel, omwonenden etc. Ook deze partijen hebben
allemaal belangen. Het niet goed rekening houden met deze belangen kan tot problemen leiden en de
toekomstige winsten van een bedrijf schaden. Goed ondernemingsbestuur houdt dus rekening met al
deze belangen.
Wat is duurzaam
beleggen?
Beleggen is kapitaalverschaffing. Kapitaalverschaffing aan bedrijven of overheden waarmee zij goederen
kunnen produceren of diensten kunnen verlenen. De kapitaalverschaffing vindt plaats door het aankopen
van aandelen (eigen vermogen) of door het aankopen van obligaties (vreemd vermogen). Voor deze
kapitaalverschaffing vragen beleggers een beloning. Deze beloning is het rendement van een belegging.
Echter, steeds meer beleggers kijken verder dan dit behaalde rendement. Zij zien ook graag dat met het
door hun verschafte vermogen goede dingen worden gedaan en dingen goed worden gedaan. Er zijn
zelfs beleggers voor wie de aanwending en de besteding van het kapitaal op de eerste plaats komt en
het rendement op de tweede plaats. Denk hierbij bijvoorbeeld aan groen beleggen. Hoe het ook zij, er is
tegenwoordig bijna geen belegger meer die geen rekening houdt met mens, milieu en maatschappelijke
wenselijkheid in de breedste zin van het woord. In ons aanbod van beleggingsoplossingen houden wij hier
uiteraard rekening mee.
Terminologie
duurzaam beleggen
Als het gaat om duurzaam beleggen komen we in het dagelijks spraakgebruik vele termen tegen die
door elkaar heen worden gebruikt en vaak door iedereen net iets anders. Het is daarom goed hier even
kort bij stil te staan. Allereerst worden de termen verantwoord beleggen en duurzaam beleggen vaak
door elkaar heen gebruikt. Eigenlijk is dit niet helemaal juist. Bij verantwoord beleggen gaat het erom dat
je als belegger niet belegt in bedrijven of landen die algemeen aanvaardbare ethische uitgangspunten
schenden. Met andere woorden in bedrijven met een negatieve invloed op de omgeving wordt niet belegd.
Terwijl bij duurzaam beleggen de belegger juist belegt in bedrijven die een positieve bijdrage hebben
aan de maatschappij. Gesteld kan worden dat duurzaam beleggen zo dus een stap verder gaat dan
verantwoord beleggen.
Duurzaam beleggen
is persoonlijk
De invulling van een verantwoord en duurzaam beleggingsbeleid is heel persoonlijk, omdat het te maken
heeft met persoonlijke overtuigingen en persoonlijke waarden. Om deze begrippen zoveel mogelijk te
objectiveren wordt vaak aansluiting gezocht bij internationale verdragen en conventies op dit gebied. Veel
van deze conventies komen van de Verenigde Naties, waardoor de uitgangspunten hierin op een grote
internationale draagkracht kunnen rekenen. Naast verantwoord beleggen en duurzaam beleggen komen
we ook vaak de term groen beleggen tegen. Hierbij gaat het om investeringen in specifieke projecten
die een grote bijdrage leveren aan mens, milieu of maatschappij. Te denken valt aan windmolenparken,
zonne-energie of microfinanciering. Hierbij wordt er rechtstreeks geïnvesteerd in het project en gaat het
niet om de aanschaf van beursgenoteerde effecten.
1/3
vervolg - Algemene informatie over duurzaam beleggen
Direct beleggen of
beleggen via
beleggingsfondsen
Een belegger kan ervoor kiezen rechtstreeks de aandelen en obligaties van bedrijven en overheden te
kopen, maar hij kan dit ook indirect via een beleggingsfonds doen. Dit biedt vele voordelen als gemak,
lagere kosten en professioneel beheer. Bij gebruikmaking van een beleggingsfonds besteedt de belegger
de selectie van instrumenten feitelijk uit aan de fondsmanager. Het beleggen via beleggingsfondsen heeft
een enorme groei doorgemaakt, omdat je als individuele belegger vaak niet de kennis en de tijd hebt om
de individuele selectie van instrumenten goed te maken.
Voor het integreren van het duurzaamheidsaspect is het belangrijk stil te staan bij de vraag of er direct of
via beleggingsfondsen (indirect) wordt belegd. In het laatste geval zal namelijk de fondsmanager voor de
integratie van duurzaamheidscriteria moeten zorgen en niet de eindbelegger zelf. De eindbelegger heeft
dit min of meer uitbesteed aan de fondsmanager en kan erop toezien of de fondsmanager voldoende
duurzaamheidscriteria in haar beleggingsbeleid meeneemt.
Invulling duurzaam
beleggingsbeleid
Om invulling te geven aan een duurzaam beleggingsbeleid staan een belegger onderstaande
instrumenten ter beschikking:
- Engagement (voeren van actieve dialoog met ondernemingsbestuur)
- Stembeleid (het voor- of tegenstemmen tijdens aandeelhoudersvergaderingen)
- Uitsluitingen (het uitsluiten van bedrijven, sectoren of landen van het beleggingsuniversum)
Onderstaand volgt een korte uitleg van deze instrumenten.
Engagement betekent dat je als aandeelhouder de actieve dialoog aangaat met het management van een
onderneming over onderwerpen op het gebied van milieu, maatschappij en goed ondernemingsbestuur.
Doelstelling van engagement is het management te overtuigen van het belang van integratie van sociaal
maatschappelijke zaken in de ondernemingsstrategie en indien nodig het management weet te overtuigen
van aanpassingen in de bestaande strategie. Veel (grote) beleggers geven de voorkeur aan het inzetten
van het engagement instrument boven het direct uitsluiten van ondernemingen. De aangedragen filosofie
hierachter is dat de kans op aanpassing van de ondernemingsstrategie groter is bij engagement dan bij
uitsluiting. Als ondernemingen na aanhoudende engagement nog steeds hun ondernemingsbeleid niet
hebben aangepast, kan uiteindelijk toch tot uitsluiting worden overgegaan.
Als aandeelhouder heb je niet alleen recht op een deel van de winsten uit de onderneming, maar heb je
ook stemrecht. Dit betekent bijvoorbeeld dat je op de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van een bedrijf
voor of tegen het ondernemingsbeleid mag stemmen. Uiteraard heeft het stemrecht alleen praktische
waarde als de aandeelhouder een significant aandelenbelang heeft. Bij minder grote aandelenbelangen
kan aansluiting worden gezocht bij de andere aandeelhouders om zo een significante collectieve stem te
vormen. Bij grote beleggers zien we ook hier vaak een initiële voorkeur voor een engagement procedure
dan het tegenstemmen op een aandeelhoudersvergadering.
Het laatste instrument dat beleggers ter beschikking staat om invulling te geven aan een duurzaam
beleggingsbeleid is het uitsluiten van bedrijven, sectoren of landen van het beleggingsuniversum. Dit
wordt vaak als laatste middel gebruikt als engagement of stembeleid niet heeft gewerkt. Op basis van
het uitsluitingsbeleid hebben beleggers vaak uitsluitingslijsten. Aan de lengte van een uitsluitingslijst en
de vertegenwoordiging van verschillende sectoren daarop, is in zekere zin af te leiden hoe strikt in de leer
een belegger is qua duurzaamheid. De verschillen tussen beleggers hierin is enorm. Zo zijn er beleggers
die slechts die bedrijven uitsluiten waarvan een wettelijke uitsluitingslijst bestaat (bijvoorbeeld bedrijven
die betrokken zijn bij clustermunitie) tot beleggers die naast clustermunitie ook alle andere controversiële
wapens, alcohol, tabak, bont, kolencentrales, fossiele energie etc. uitsluiten. Het uitsluiten van bedrijven
is een harde objectief meetbare maatregel, terwijl engagement een meer zacht subjectief karakter heeft.
2/3
vervolg - Algemene informatie over duurzaam beleggen
Indexbeleggen en
Bij indexbeleggen kiest de belegger ervoor een vooraf geselecteerde index zo nauwkeurig mogelijk te
duurzaam beleggings- volgen. Vaak gebeurt dit doordat de aanbieder van een indexfonds alle aandelen uit de index volgens
de verhouding in de index koopt (fysieke replicatie). Hier ontstaat een spanningsveld met duurzaam
beleid
beleggen als de duurzame belegger gebruik maakt van het uitsluitingsinstrument. Immers door bedrijven
uit te sluiten van belegging ontstaat er een verschil met de index en kan de performance van het fonds
gaan afwijken van de index. Een indexbelegger kan op verschillende manieren met dit fenomeen omgaan.
Ten eerste kan hij besluiten helemaal geen rekening te houden met maatschappelijke criteria en dus
gewoon 1 op 1 beleggen in alle bedrijven die in de index voorkomen. Hierdoor wordt de index zeer
nauwkeurig gevolgd, maar wordt er geen enkele rekening gehouden met de maatschappelijke aspecten
van de belegging. Ook kan de indexbelegger ervoor kiezen wel rekening te houden met maatschappelijke
criteria, maar hierbij alleen het instrument van engagement in te zetten. Met andere woorden, als
de belegger een onderneming tegenkomt die maatschappelijke normen schaadt, dan wordt deze
onderneming niet uitgesloten van het beleggingsuniversum, maar wordt wel aangesproken op haar
ondernemingsbeleid met als doel een positieve verandering hierin teweeg te brengen.
Als laatste kan de belegger besluiten de maatschappelijke criteria dusdanig belangrijk te vinden dat wel
het instrument van uitsluiting wordt ingezet. Hoewel de belegger dit op een technisch hoogwaardige
manier kan doen, waardoor de verschillen met de index beperkt blijven, ontstaat er wel altijd een verschil.
De belegger neemt dit verschil echter voor lief, omdat hij de maatschappelijke criteria zwaarder vindt
wegen.
3/3 nov 2013