NAM Aardgas+

De Wijk EGR - Extern
NAM
+
Aardgas
Martin de Boer, projectleider
Henk Heeringa, communicatieadviseur
Dinsdag 3 februari 2015
BRON VAN ONZE ENERGIE
3 februari 2015
1
De Wijk EGR - Extern
Agenda
- Wie is NAM
- Introductie in het Aardgas+ project
- Film
- Uitdagingen en (initiële) resultaten
- Vragen
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
NAM-mijlpalen
1942 ontdekking olieveld Schoonebeek
1959/
2009
1947 NAM opgericht (Shell/Esso)
1948 eerste gasvondst bij Coevorden
1959 ontdekking Groningen gasveld
1970
1970 eerste offshore gas
1997 ondergrondse gasopslag Grijpskerk en Langelo
2007 start nieuwe gaswinning onder Waddenzee
2007
1948 1942/
2009
2009 hernieuwde oliewinning schoonebeek
2009 50 jaar Groningen-gasveld
2011 opnieuw olie in Schoonebeek
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
RIJKSBELEID KLEINE VELDEN
In 1974 introduceerde de Nederlandse regering het kleineveldenbeleid.
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Groningen
Kleine Velden
1963
1967
1971
1975
1979
1983
1987
1991
1995
1999
2003
2007
2011
2015
2019
2023
2027
2031
miljard m3 (GE)
Kleine velden & Groningen volumes
3 februari 2015
4
De Wijk EGR - Extern
NAM in Nederland
1800 medewerkers
Meer dan 30.000 gas gerelateerde banen
in Noord NL
meer dan 400 locaties in NL
verantwoordelijk voor ongeveer 75% van
de Nederlandse aardgasproductie
ca 2500 putten geboord in Nederland
NAM wint gas uit 175 gasvelden in
Nederland
3 October
februari 2013
2015
De Wijk EGR - Extern
WAAROM AARDGASWINNING?
Aardgas is
belangrijkste
energiebron in
Nederland.
Bron:CBS 2013
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
De Wijk intro
Ontdekking: 1949
Productie: sinds 1954
Initiële grootte van veld: 18 miljard m3 (155 x kleiner dan Gron.)
Geproduceerd: >14,5 miljard m3 (70%)
Einde productie: 2015 (gedachte @2009)
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
Waarom Aardgas+
Dankzij het gebruik van stikstof kan zo’n 10% extra aardgas uit het De
Wijk-gasveld worden gewonnen.
Voor het De Wijk-gasveld betekent dat twee miljard kuub extra
aardgas.
Dat komt overeen met energie voor alle Drentse huishoudens, zes jaar
lang.
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
Ligging gasvelden in Zuid Drenthe
Typische kenmerkende omgeving:
Buiten gebied
Geen industrie
Meerdere campings
Recreatief gebied
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
Flow rate
Typisch ‘tail-end’ productieprofiel
e.g. EoSL
?
2nd stage compression
3rd stage compression
Foam lifting/
de-liq.
?
Not recovered
Aardgas+ /EGR voorbeeld
Flow rate
Larger ASU, higher injection pressure
gas
2nd stage compression
ASU unit, N2 inj. compression, inj. well
N2
Not recovered
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
Process overzicht
‘Leeg’ gas reservoir
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
Phase 2
Res.1
Res.2
(flooded->NERG)
Res.4
(depleted)
Res.3
(depleted)
Phase 1
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
gas
N2
Depleted gascap/gasfield
NADD*
Bewezen in
UGS
zwakke aquifer of olie
gas+some water
NERG**
N2
Creation 2ndary gascap
Getest in
De Wijk
iGWC
Active aquifer
* Gas reservoir: NADD (N2 assisted depletion drive)
** Residual gas: NERG (N2 enhanced residual gas)
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
http://www.nam.nl/nl/our-activities/natural-gas-de-wijk.html
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
Project-overzicht
De Wijk-200
1 nieuwe locatie
2 nieuwe winputten
Winningsunit
Compacte winningsunit
De Wijk-13
1 nieuwe winput
De Wijk-17
1 bestaande injectieput
1 nieuwe winput
De Wijk-26
1 bestaande winput
2 nieuwe winputten
De Wijk-24
1 nieuwe locatie
2 nieuwe injectieputten
De Wijk-16
2 bestaande winputten
2 nieuwe winputten
De Wijk-100
1 nieuwe locatie
2 nieuwe winputten
De Wijk-6
3 bestaande winputten
De Wijk-20
1 bestaande injectieput
+ LSI locatie
De Wijk-15
2 bestaande injectieputten
Luchtscheidings Installatie 3 februari 2015
15
Luchtscheidingsinstallatie
De Wijk EGR - Extern
Productie-/ injectie-eenheid
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
Terugblik project
Start communicatie 2009
MER gerealiseerd 2010
Augustus 2011 investeringsbesluit NAM
November 2012 start van constructie
Juli 2013 start injectie van stikstof
Officiële opening 4 oktober 2013 – positieve media-aandacht (De Telegraaf / RTL)
Nu1,5 jaar in productie; eerste resultaten
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
Spanningsveld waarin we acteren
Aardbevingen in Groningen
Wereldwijde discussie over schalie/Fracking
Weerstand tegen CO2 opslag
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
Stakeholder management
Rechtstreekse buren van de locaties
Gemeente- en provincie bestuur
Dorpsbelangen Koekange, Koekangerveld, Echten
Ministerie van Economische zaken
SodM (Staatstoezicht op de Mijnen)
Gasunie
GasTerra
Waterschap
Grondeigenaren en grondgebruikers
Lokale campings
Mer commissie
Natuur en Milieufederatie Drenthe
NAM aannemers
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
Initiële resultaten
Stilgevallen putten weer producerend
Uitgewaterd reservoir weer tot leven gekomen…..
gas+some water
NERG
N2
Creation 2ndary gascap
Bevestigd in
De Wijk
iGWC
Active aquifer
3 februari 2015
De Wijk EGR - Extern
3 februari 2015