1 Controle en audit

INHOUDSOPGAVE
INLEIDING ............................................................................................................................. 3
1
CONTROLE EN AUDIT........................................................................................ 4
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
Het begrip controle ........................................................................................... 4
Het begrip audit .................................................................................................. 4
Het begrip intern/extern ................................................................................ 4
Het begrip accounting ...................................................................................... 5
Financiële audit en operationele audit ..................................................... 5
Verschillen tussen financiële en operationele audit ........................... 6
2
INTERNE CONTROLESYSTEMEN ................................................................... 7
2.1
2.2
Interne controle volgens het IIA ................................................................ 7
Interne controle volgens COSO.................................................................... 7
3
DE ECONOMISCHE ROL VAN AUDITING ................................................... 8
3.1
3.2
Het aanbod van auditdiensten + de grote aanbieders....................... 8
Structuur van het aanbod ............................................................................... 8
4
HET INSTITUTIONEEL KADER VAN DE EXTERNE AUDIT ................... 9
4.1
4.2
4.3
1)
2)
4.4
4.5
Beroepsorganisatie ........................................................................................... 9
Opdracht leden van de beroepsorganisaties ........................................ 12
In de praktijk ..................................................................................................... 13
Verslag van de Commissaris ....................................................................................13
Verklaringen revisor .....................................................................................................14
Controlenormen ................................................................................................ 15
Enkele begrippen.............................................................................................. 15
5
INSTITUTIONEEL KADER VAN INTERNE AUDIT (IIA) ...................... 16
5.1
5.2
5.3
Hoe word je lid van het IIA? ....................................................................... 16
De rol ..................................................................................................................... 16
Opdrachten van de erkende interne auditors ...................................... 16
BESLUIT…. ........................................................................................................................... 17
LITERATUURLIJST ............................................................................................................ 18
3
INLEIDING
In deze bundel geven we een inleiding tot controleleer of auditing. Auditing is een
activiteit die regelmatig wordt uitgevoerd. Door middel van auditing is iemand in staat
naar zijn eigen bestaan te kijken en om hem te laten inzien wat hij is en waar hij is. De
controle of audit van ondernemingen wordt uitgevoerd door een auditor, iemand die
getraind en gekwalificeerd is om mensen te helpen door middel van auditing.
In hoofdstuk 1 worden de begrippen controle, audit, interne en externe audit en
accounting uitgelegd. De verschillen en definities van financiële en operationele audit
worden ook opgeklaard.
De interne controle volgens het IIA en COSO verduidelijkt men in hoofdstuk 2.
In hoofdstuk 3 beschrijft men de economische rol van auditing waardoor het aanbod
van de auditdiensten heel belangrijk is. De structuur van het aanbod is ook een
belangrijk element in deze economische rol.
De beroepsorganisaties en de opdrachten van de leden van deze organisaties in het
kader van de financiële audit worden uitgelegd in hoofdstuk 4. Er zullen enkele
praktijkvoorbeelden zijn en de controlenormen opgesteld door het I.B.R en enkele
begrippen zal men in dit hoofdstuk terugvinden.
In het laatste hoofdstuk geeft men meer uitleg over het Institutioneel kader van de
interne audit (IIA).
4
1
CONTROLE EN AUDIT
1.1
Het begrip controle
Het begrip controle kan verschillende betekenissen hebben, afhankelijk in welke
context het gebruikt wordt.
Controleprocessen zijn van groot belang in de menselijke activiteiten, ze worden vanuit
verschillende standpunten benaderd (individueel, organisatorisch of maatschappelijk).
We kunnen twee belangrijke aspecten van controle onderscheiden:

het verzamelen van informatie om activiteiten ordelijk te doen verlopen en/of bij
te sturen om het doel te kunnen bereiken.

het installeren van processen waardoor een systeem zijn intern gedrag aanpast
als reactie op veranderingen in de externe omgeving.
1.2
Het begrip audit
In het algemeen kunnen we zeggen dat ‘auditing’ een synoniem is van controle, en we
kunnen dus ook vaststellen dan auditeren gelijk is aan controleren. Auditing heeft een
tal van betekenissen, afhankelijk van wat het voorwerp van de audit of de controle is.
Een van de meest algemene definities, geformuleerd door het Commitee on Basic
Auditing van de American Accouting Association (AAA):
Auditing is een stelselmatige procedure. De controle moet dus volgens een logische
gestructureerde manier verlopen. Als eerste gaat men het bewijsmateriaal op een
objectieve manier verzamelen en bestuderen. En dit gebeurt natuurlijk m.b.t.
beweringen en feiten die gemaakt worden. Ook zal men de gelijkenissen tussen de
geobserveerde realiteit en de vastgestelde criteria nagaan. Het doel van elke
auditopdracht is dus het meedelen van de resultaten aan de belanghebbende.
1.3
Het begrip intern/extern
Interne audit
Interne audit behoort tot het internecontrolesysteem van de onderneming, d.w.z.
controle door interne auditors die in dienst zijn in de onderneming.
De interneauditfunctie is een onafhankelijke beoordelingsfunctie, opgericht om
activiteiten van de onderneming te bestuderen en te evalueren als dienstverlening aan
de gehele onderneming. Het doelstelling hiervan is dus het bijstaan van medewerkers
van de onderneming bij de doeltreffende uitvoering van hun verantwoordelijkheden. Er
wordt dus gebruik gemaakt van onderzoeken, analyses, evaluatiesn aanbevelingen,
advies en informatieverstrekkingen.
De interneauditfunctie evalueert of het internecontrolesysteem van de onderneming
voldoende adequaat georganiseerd is. Door te controleren of de activa en de informatie
voldoende beveiligd is. Doordat de wetten, andere regelgevingen en afgesloten
contracten worden nageleefd. Dat de doelstellingen van de onderneming bereikt
worden en dat het informatiesysteem voldoende betrouwbare, volledige en tijdige
5
financiële en beleidsinformatie aflevert. En ook natuurlijk dat de toevertrouwde
middelen zo efficiënt mogelijk worden benut.
Externe audit
De externe audit behoort niet tot het internecontrolesysteem van de onderneming,
d.w.z. controle door iemand die niet verbonden is met de onderneming.
De doelstelling is het geven van een onafhankelijke deskundig oordeel over de
betrouwbaarheid van de financiële staten en de naleving voor de bedrijfsleiding van het
Wetboek van Vennootschappen en van de statuten.
1.4
Het begrip accounting
Onder accounting wordt verstaan het proces waarbij economische informatie wordt
verzameld, gerangschikt en samengevat met als doel financiële informatie te kunnen
verlenen zodat deze gebruikt kunnen worden om beslissingen te kunnen nemen.
Men maakt een onderscheid tussen:

Financial accounting (algemeen boekhouden)
Het algemeen boekhouden is vooral gefixeerd op het verstrekken van financiële
informatie naar externe belanghebbende.

Management accounting (beleidsboekhouden)
Integenstelling tot het algemeen boekhouden, heeft het beleidsboekhouden tot doel
financiële informatie te verstrekken voor intern gebruik door de ondernemingsleiding.

Cost accounting (kostencalculatie)
Kostencalculatie heeft als doel een inzicht te verkrijgen in de kosten van activiteiten en
producten van de onderneming en dus ook zo de kostprijs van de voorraden te kunnen
bepalen.
Een meer verfijnde definitie van accounting of algemeen boekhouden:
Het regelmatig en systematisch noteren van de gevolgen van genomen beslissingen en
activiteiten, overeenkomstig boekhoudprincipes en boekhoudrecht. Periodiek leidt deze
registratie tot een synthese, de jaarrekening genoemd.
1.5
Financiële audit en operationele audit
Als men een financiële audit uitvoert, zal de auditor de jaarrekening verklaren. De
ondernemingen die hun jaarrekening en commissarisverslag openbaar moeten maken,
zullen de ondernemingen onderhevig zijn aan een financiële audit.
De auditor zal de balans, de resultatenrekening en de toelichting beoordelen. Ten
eerste zal hij nagaan of alle bezittingen, tegoeden en verhaalrechten voorkomen in de
balans en nakijken of deze op een correcte manier werden ingedeeld en werden
gewaardeerd. Hij zal ook beoordelen of alle schulden en verbintenissen voorkomen voor
hun nog te betalen bedrag en tenslotte controleren of alle voorzieningen werden
geboekt die de dekking van voorzienbare risico’s en van eventuele verliezen tot stand
brengt. Ten tweede zal hij checken of alle te registreren verrichtingen van het boekjaar
volledig, juist en op tijd zijn opgenomen in de resultatenrekening. Tenslotte zal men
een kijkje nemen in de toelichting om te besluiten dat de vereiste informatie hierin is
genoteerd.
6
Het doel van de financiële audit is om ervoor te zorgen dat men de resultaten van de
jaarrekening kan vertrouwen zodat er een behoorlijke zekerheid bestaat.
Als men een operationele audit uitvoert, zal de auditor beoordelen in welke graad het
management zijn ondernemingsdoelstellingen heeft bereikt en in welke graad het
management zijn verantwoordelijkheden is nagekomen.
Het doel van de operationele audit is het geven van een kritische evaluatie voor de
administratieve en accountingprocedures. Deze procedures worden gecontroleerd op
basis van hun efficiënte en effectiviteit. De auditor zal eventuele aanbevelingen geven
zodat de doelstellingen van de ondernemingen gerealiseerd worden tegen de laagste
mogelijke kosten.
1.6
Verschillen tussen financiële en operationele audit
(R. Dries, 2004)
Verschillen
Taak auditor
Doel
Financiële audit
Operationele audit
Verklaring jaarrekening +
beoordelen van de balans,
resultatenrekening en de
toelichting
Beoordeling graad van het
bereiken van de doelstellingen
+ van het nakomen van de
verantwoordelijkheden
Het vertrouwen van de
jaarrekening
Het kritisch evalueren van de
administratieve en
accountingprocedures
7
2
INTERNE CONTROLESYSTEMEN
2.1
Interne controle volgens het IIA
De interne controle omvat het organisatieplan om alle maatregelen en methodes die
door een onderneming genomen worden om:
de juistheid en betrouwbaarheid van de financiële en operationele informatie te
vrijwaren;
haar activa te beveiligen en fraude te voorkomen;
de naleving van de ondernemingsdoelstellingen, procedures, wetgeving,
reglementen en afgesloten contracten te bewerkstelligen;
de efficiëntie van haar operaties te verzekeren;
de vastgestelde ondernemingsdoelstellingen te bereiken en de opvolging van de
beleidsbeslissingen te verzekeren.





Tot deze maatregelen en methodes behoren:
de
de
de
de




rechtstreekse supervisie door de hiërarchische meerderen;
administratieve organisatie en de interne procedures;
budgettering en de interne financiële en managementrapportering;
interneauditfunctie.
Dit geheel wordt het “interne controlesysteem van de onderneming (ICS) genoemd.
2.2
Interne controle volgens COSO
Het COSO-rapport onderscheidt binnen het interne controlesysteem 5 componenten die
nauw met elkaar verbonden zijn, maar ook in directe relatie met de interne
controledoelstellingen staan. Deze zijn:
-
de controleomgeving
de risicobeoordeling
de controleprocedures
informatie en communicatie
controlebewaking
(R. Dries, 2004)
8
3
DE ECONOMISCHE ROL VAN AUDITING
3.1
Het aanbod van auditdiensten + de grote aanbieders
Interne auditdiensten worden uitgevoerd door interne auditoren die werknemers zijn
van de onderneming.
Het aanbod van de externe auditdiensten gebeurt in België zowel door grote
internationale auditkantoren (= big 4) als door middelgrote (nationale) auditkantoren
en eenmansrevisorenkantoren.
Studies van het auditaanbod in België tonen aan dat het marktaandeel van de big 4
kantoren zeker 50% bedraagt.
Het aanbod en de productie van externe auditdiensten is gereguleerd. Een wettelijke
controle van de jaarrekening moet verplicht uitgevoerd worden door een commissaris
die lid is van het Instituut der bedrijfsrevisoren. Bij de uitvoering van de externe audit
moet de bedrijfsrevisor de controlenormen naleven. Revisoren zijn verplicht om
voortgezette opleidingen te volgen en zijn onderworpen aan een deontologische code.
Ze zijn ook burgerlijk aansprakelijk voor de schade die geleden is door gebruikers van
geauditeerde jaarrekeningen.
3.2
Structuur van het aanbod
Het aanbod van de auditdiensten gebeurt in België zowel door de grote internationalen
( Big Four) auditkantoren, als door middelgrote ( nationale ) auditkantoren en
eenmansrevisorenkantoren.
Studies van het auditaanbod in België tonen aan dat het marktaandeel van de big
fourkantoren zeker 50% bedraagt. In andere landen is deze concentratie veel groter . (
bv in Amerika, 90%).
De lagere concentratie van het auditaanbod in België kan onder meer verklaard worden
door de grootte van de Belgische bedrijven die bij wet verplicht worden een externe
auditor aan te stellen.
Verder is het zo dat de auditmarkt een gesegmenteerde markt is, wat wil zeggen dat de
grootste auditkantoren de grootste ondernemingen auditeren en de kleinste kantoren
de kleinere klanten voor hun rekening nemen. Omdat er in België heel wat kleinere
“grote ondernemingen “ zijn , is bijgevolg de concentratieratio aanzienlijk kleiner dan in
andere landen.
(R. Dries, 2004)
9
4
HET INSTITUTIONEEL KADER VAN DE EXTERNE
AUDIT
4.1
Beroepsorganisatie
Er bestaan drie beroepsorganisaties in België m.b.t. het accountantsberoep:
1) Het Instituut der Bedrijfsrevisoren (IBR)
2) Instituut der Accountants en Belastingconsulenten (IAB)
3) Beroepsinstituut voor Boekhouders en Fiscalisten (BIBF)
De taak en het nut van elk van deze organisaties:
1)
Het Instituut der Bedrijfsrevisoren
De hoofdtaak van de bedrijfsrevisor is het uitvoeren van alle opdrachten die bij of
krachtens de wet aan de bedrijfsrevisor uitsluitend zijn toevertrouwd en op algemene
wijze alle controleopdrachten te vervullen m.b.t. boekhoudkundige staten van
ondernemingen verricht met toepassingen en krachtens de wet. De meest voor de hand
liggende opdracht is die van commissaris.
Bedrijfsrevisoren mogen naast de wettelijke opdrachten ook nog andere taken
uitoefenen zoals non-auditdiensten verenigbaar met de onafhankelijkheid van de
commissaris en non-auditdiensten onverenigbaar met de onafhankelijkheid van de
commissaris.
Heeft ten doel te waken over de opleiding en te voorzien in de bestendige organisatie
van een corps specialisten die bekwaam zijn de functie van bedrijfsrevisor te vervullen
met alle vereiste waarborgen inzake bevoegdheid, onafhankelijkheid en
beroepseerlijkheid.
2)
Instituut der Accountants en Belastingconsulenten
De bevoegdheden van de accountant:
1) het controleren en verbeteren van alle boekhoudstukken;
2) expertise op vlak van de boekhoudkundige organisatie van ondernemingen,
evenals de analyse volgens boekhoudmethodes van de toestand en de
werking van ondernemingen vanuit het oogpunt van kun kredietwaardigheid,
hun rendabiliteit en risico’s;
3) de organisatie van de boekhoudingsdiensten en van de administratieve
diensten van ondernemingen, evenals het adviseren over boekhoudkundige
en administratieve organisatie van ondernemingen;
4) de organisatie en het voeren van de boekhouding van derden;
5) het verstrekken van advies in belastingszaken voor zover dit niet geschiedt
als hoofdwerkzaamheid.
De accountant is alsook bevoegd om een vennoot te vertegenwoordigen in zijn
individueel controlerecht. Verder is hij ook bevoegd om bepaalde zaken uit te oefenen
die gewoonlijk voorbehouden zijn aan de bedrijfsrevisor. Hiermee bedoelen ze dus in
10
vennootschappen waarin geen commissaris werd aangewezen is de accountant bevoegd
een verslag opstellen in geval van bepaalde zaken.
3)
Beroepsinstituut voor Boekhouders en Fiscalisten
Een belangrijke taak is dat de Hoge Raad het maatschappelijk verkeer
vertegenwoordigt. Onder meer heeft hij als taak adviezen of aanbevelingen te verlenen
aan de regering, het IBR of het IAB om er dus toe bij te dragen dat het algemeen
belang in acht wordt genomen bij de uitoefening van de wettelijke controleopdrachten
door bedrijfsrevisoren of accountants.
Hoe lid worden van deze organisaties?
1) Het Instituut der Bedrijfsrevisoren
Iedere natuurlijke persoon die erom verzoekt en aan de volgende eisen voldoet kan lid
worden van het Instituut der Bedrijfsrevisoren:
1) Belg zijn of zijn woonplaats hebben in België.
2) Tenminste 25 jaar en ten hoogste 65 jaar oud zijn.
3) Niet beroofd geweest zijn van de burgerlijke en politieke rechten, niet in
staat van faillissement verklaard geweest zijn zonder eerherstel te hebben
bekomen en zelfs geen voorwaardelijke gevangenisstraf van ten minste drie
maanden hebben opgelopen…
4) In het bezit zijn van een Belgisch Universitair diploma of van een Belgische
Diploma van hoger onderwijs van universitair niveau, afgegeven na minstens
vier studiejaren, met betrekking tot door de koning te bepalen disciplines…
De in het buitenland afgegeven diploma’s in dezelfde disciplines worden
aanvaard mits hun gelijkwaardigheid vooraf door de bevoegde Belgische
overheid werd erkend…
5) De bij het stagereglement ingerichte stage te hebben beëindigd en geslaagd
te zijn voor een bekwaamheidsexamen waarvoor de koning het programma
en de voorwaarden bepaalt. De personen die de hoedanigheid bezitten van
accountant, evenals de personen met vreemde nationaliteit die in het
buitenland een hoedanigheid beziiten die gelijkwaardig is met deze
bedrijfsrevisor, worden de door de koning vastgestelde voorwaarden geheel
of gedeeltelijk vrijgesteld van stage.
6) Bij de inschrijving op de lijst van het Instituut voor de rechtband van
koophandel van zijn woonplaats de volgende eed afleggen: “Ik zweer trouw
aan de koning, gehoorzaamheid aan de Grondwet en aan de wetten van het
Belgisch volk, en ik zweer de opdrachten die mij als bedrijfsrevisor zullen
worden toevertrouwd, in eer en geweten getrouw te vervullen…”
2) Instituut der Accountants en Belastingconsulenten
Om lid te kunnen worden gelden dezelfde vereisten als bij het Instituut der
Bedrijfsrevisoren.
(R. Dries, 2004)
3) Beroepsinstituut voor Boekhouders en Fiscalisten
Om lid te kunnen worden moeten ze voldoen aan volgende voorwaarden:
1) deelnemen aan het toelatingsexamen rekening houdend met eventuele
vrijstellingen op basis van het diploma (art. 3, § 6 van het KB van 8 april
2003);
11
2) de verplichtingen bepaald in art. 36 tot 39 van het KB van 8 april 2003
naleven (het reglement van het IAB respecteren, 1000 uur permanente
vorming per jaar volgen, aanwezig zijn op seminaries, deelnemen aan de
tussentijdse proeven, stagedagboek bijhouden);
3) een scriptie einde stage indienen binnen de toegekende termijn en
deelnemen aan het bekwaamheidsexamen.
(Al lid van het BIBF?)
De gelijkenissen en de verschillen tussen de organisaties:
Naar gelijkaardigheid van de werkstructuren van het Instituut der Bedrijfsrevisoren,
omvatten de werkstructuren van het Instituut der Accountants en
Belastingsconsulenten een Algemene Vergadering, een Raad en een uitvoerend comité,
een stagecommissie, een orgaan dat toezicht uitoefent op de beroepsuitoefening van de
leden en tuchtorganen.
Ook de niet-permanente wettelijk opdrachten zijn voor het Instituut der
Bedrijfsrevisoren en voor het Instituut der Accountants en Belastingsconsulenten zijn
bijna allemaal gelijkaardig. Volgende opdrachten zijn voor beide instituten gelijkaardig:
Fusies en splitsingen, omzetting, vereffening, opheffing of beperking voorkeurrecht,
uitgifte onder fractiewaarde, enz. Enkel de inbreng in natura en quasi-inbreng is van
toepassing voor het Instituut der Bedrijfsrevisoren.
Het Instituut der Bedrijfsrevisoren voert voornamelijk alle opdrachten uit die uitsluitend
aan hen toevertrouwd zijn. Het Instituut der Accountants en Belastingsconsulenten
houden zich vooral bezig met de controle van de organisatie en het bijsturen ervan. Het
Beroepsinstituut voor Boekhouders en Fiscalisten geeft adviezen of aanbevelingen.
(R. Dries, 2004)
12
4.2
Opdracht leden van de beroepsorganisaties
(R. Dries, 2004)
Opdrachten
IBR
IAB
BIBF
(Beroepsinstituut
voor boekhouders en
fiscalisten)
(Instituut der
Bedrijfsrevisoren)
(Instituut der
Accountants en
Belastingconsulenten)
De audit van de
jaarrekening
Het verifiëren en
corrigeren van alle
boekhoudstukken
Het nader uitwerken,
aanpassen en
vervolledigen van de
voorschriften inzake
plichtenleer
De onderneming
met raad en daad
bijstaan: het
analyseren van het
interne
beheerssysteem van
de vennootschap,
oog hebben voor
een adequaat
budgetterings- en
rapporteringssystee
m.
De organisatie van de
boekhoudingsdiensten en
administratieve diensten
van ondernemingen +
adviseren over
boekhoudkundige en
administratieve organisatie
Erop toezien dat de
voorwaarden inzake de
toegang tot het beroep
gerespecteerd worden
en zonodig
overtredingen bij de
gerechtelijke overheid
aanklagen
De milieu-audit,
begeleiding bij het
ontwikkelen van
geautomatiseerde
informatiesystemen,
…
De organisatie en het
voeren van de
boekhouding van derden
Maatregelen nemen
inzake
beroepsvervolmaking en
bijscholing van de leden
De verstrekking van advies
in belastingzaken
De lijst van de
stagemeesters opmaken
en bijhouden
De voorwaarden
bepalen om de titel van
“erkend boekhouder” te
mogen dragen
Het opstellen van het
stagereglement
13
4.3
1)
In de praktijk
Verslag van de Commissaris
Over het boekjaar afgesloten op 31 december 2008 gericht tot de algemene
vergadering van aandeelhouders
Aan de aandeelhouders
Overeenkomstig de wettelijke en statutaire bepalingen brengen wij u verslag uit in het
kader van het mandaat van commissaris dat ons werd toevertrouwd. Dit verslag omvat
ons oordeel over de jaarrekening evenals de vereiste bijkomende vermeldingen en
inlichtingen.
Verklaring over de jaarrekening zonder voorbehoud
Wij hebben de controle uitgevoerd van de jaarrekening van Solvac NV over het
boekjaar afgesloten op 31 december 2008, opgesteld op basis van het in België van
toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel, met een balanstotaal van
2.224.883 (000) EUR en waarvan de resultatenrekening afsluit met een winst van het
boekjaar
van 141.504 (000) EUR.
Het opstellen van de jaarrekening valt onder de verantwoordelijkheid van de raad van
bestuur. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, implementeren
en in stand houden van een interne controle met betrekking tot het opstellen en de
getrouwe weergave van de jaarrekening zodat deze geen afwijkingen van materieel
belang, als gevolg van fraude of van fouten, bevat; het kiezen en toepassen van
geschikte waarderingsregels; en het maken van boekhoudkundige ramingen die onder
de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel over deze jaarrekening tot uitdrukking te
brengen op basis van onze controle.
Wij hebben onze controle uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke bepalingen en
volgens de in België geldende controlenormen, zoals uitgevaardigd door het Instituut
der Bedrijfsrevisoren. Deze controlenormen vereisen dat onze controle zo wordt
georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat
de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Overeenkomstig deze controlenormen, hebben wij controlewerkzaamheden uitgevoerd
ter verkrijging van controle-informatie over de in de jaarrekening opgenomen bedragen
en toelichtingen. De selectie van deze controlewerkzaamheden is afhankelijk van onze
beoordeling welke een inschatting omvat van het risico dat de jaarrekening afwijkingen
van materieel belang bevat als gevolg van fraude of van fouten. Bij het maken van
onze risico-inschatting houden wij rekening met de bestaande interne controle van de
vennootschap met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de
jaarrekening ten einde in de gegeven omstandigheden de gepaste werkzaamheden te
bepalen maar niet om een oordeel over de effectiviteit van de interne controle van de
vennootschap te geven. Wij hebben tevens de gegrondheid van de waarderingsregels,
de redelijkheid van de boekhoudkundige ramingen gemaakt door de vennootschap,
alsook de voorstelling van de jaarrekening als geheel beoordeeld. Ten slotte, hebben
wij van de raad van bestuur en van de verantwoordelijken van de vennootschap de
14
voor onze controlewerkzaamheden vereiste ophelderingen en inlichtingen verkregen.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie een redelijke basis
vormt voor het uitbrengen van ons oordeel.
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening afgesloten op 31 december 2008 een getrouw
beeld van het vermogen, de financiële toestand en de resultaten van de vennootschap,
in overeenstemming met het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig
referentiestelsel.
Bijkomende opmerkingen en inlichtingen
Het opstellen en de inhoud van het jaarverslag, alsook het naleven door de
vennootschap van het Wetboek van Vennootschappen en van de statuten, vallen onder
de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur.
Het is onze verantwoordelijkheid om in ons verslag de volgende bijkomende
vermeldingen en inlichtingen op te nemen die niet van aard zijn om de draagwijdte van
onze verklaring over de jaarrekening te wijzigen:





Het jaarverslag behandelt de door de wet vereiste inlichtingen en stemt overeen
met de jaarrekening. Wij kunnen ons echter niet uitspreken over de beschrijving
van de voornaamste risico’s en onzekerheden waarmee de vennootschap wordt
geconfronteerd, alsook van haar positie, haar voorzienbare evolutie of de
aanmerkelijke invloed van bepaalde feiten op haar toekomstige ontwikkeling.
Wij kunnen evenwel bevestigen dat de verstrekte gegevens geen onmiskenbare
inconsistenties vertonen met de informatie waarover wij beschikken in het kader
van ons mandaat.
Onverminderd formele aspecten van ondergeschikt belang, werd de
boekhouding gevoerd overeenkomstig de in België van toepassing zijnde
wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften.
Wij dienen u geen verrichtingen of beslissingen mede te delen die in overtreding
met de statuten of het Wetboek van vennootschappen zijn gedaan of genomen.
De verwerking van het resultaat die aan de algemene vergadering wordt
voorgesteld, stemt overeen met de wettelijke en statutaire bepalingen.
Tijdens het boekjaar werden twee interim dividenden uitgekeerd waarover wij
de hierbijgaande verslagen hebben opgesteld, overeenkomstig de wettelijke
vereisten.
(Verslag van de commissaris, 6 maart 2009)
2)
Verklaringen revisor
Traditioneel onderscheidde men vier soorten verklaringen over de statutaire en de
geconsolideerde jaarrekening: de verklaring zonder voorbehoud, de verklaring met
voorbehoud, de afkeurende en de onthoudende verklaring. Sinds december 1997 laten
de algemene controlenormen ook toe dat de bedrijfsrevisor zijn verklaring zonder
voorbehoud en zijn verklaring met voorbehoud aanvult met een toelichtende paragraaf.
(Verklaring over jaarrekening, sd)
15
4.4
Controlenormen
Wat zijn de controlenormen opgesteld door het IBR?

Elke verklaring van de bedrijfsrevisor vloeit voort uit de mening die hij zich
gevormd heeft op grond van doelgericht en nauwgezet uitgevoerde
controlewerkzaamheden.

De bedrijfsrevisor brengt zijn beroepsmatige beoordeling uit in een geest van
volledige onafhankelijkheid. Hij zal zich onthouden van alles wat aan deze
onafhankelijkheid enige afbreuk kan doen.

Het doel van de controle is het tot uitdrukking brengen van een deskundig
oordeel (verklaring) over de financiële staten van een onderneming. Wanneer deze
controle door de wet wordt opgelegd zal de verklaring van de bedrijfsrevisor betrekking
hebben op de door de wet vereiste elementen.

De bedrijfsrevisor bepaalt de omvang van de controle met inachtneming van de
doeleinden vastgelegd in de wet of de reglementen. In principe zal de controle
volkomen zijn, d.w.z. dat zij alle belangrijke aspecten van de jaarrekening zal belichten
die van belang zijn voor het opstellen van de financiële staten. Wanneer het echter om
een andere boekhoudtoestand gaat, die niet overeenkomstig de wet moet onderworpen
worden aan een volkomen controle met het oog op een verklaring over het getrouwe
beeld, kan een beperkt nazicht aanvaardbaar zijn op voorwaarde dat dit duidelijk in het
verslag vermeld wordt.
(R. Dries, 2004)
4.5

Enkele begrippen
Inbreng in natura en Quasi-inbreng
Wanneer bij oprichting van een vennootschap het kapitaal gevormd wordt op een
andere manier dan door geld, spreekt men van een inbreng in natura.
Wanneer er onmiddellijk na oprichting (door geld) een aankoop gebeurt van goederen
(andere dan loutere handelsgoederen) bij de oprichters, vennoten of zaakvoerders,
spreekt men van een quasi-inbreng.

Interimdividend
Dit is een dividend dat wordt uitgekeerd tijdens het lopende jaar vóór de goedkeuring
van de balans. Het is een soort voorsschot op het defitieve dividend.

Ondernemingsraad
De ondernemingsraad is een overlegorgaan op ondernemingsvlak. Hij wordt
samengesteld uit evenveel werkgevers- als werknemersafgevaardigden. De
ondernemingsraad moet worden betrokken bij het sociaal, economisch en financieel
beleid van de onderneming. Hunbevoegdheden vind men terug in wetsartikel (Wet OR,
art. 15).
(R. Dries, 2004)
16
5
INSTITUTIONEEL KADER VAN INTERNE AUDIT (IIA)
5.1
Hoe word je lid van het IIA?
Men kan lid worden door jaarlijks een bijdrage te betalen. Gewone leden kunnen voor
een levenslang lidmaatschap aan te vragen 15 x de bijdrage voor het gewone
lidmaatschap betalen.
Van elk lid wordt verwacht dat hij de “ Standars for the Professional Practice of Internal
Auditing”, de “ Statement of Responsibilities of Internal Auditing” en de “Code of Ethics”
naleeft.
Men kan ook een bekwaamheidsexamen afleggen, na vervulling van enkele
voorwaarden krijg men dan het cerfiticaat van “Certified Internal Auditor”.
Jaarlijks wordt er ook een CIA-examen georganiseerd. Het bestaat uit 4 delen en elk
deel bestaat uit 80 meerkeuzevragen ( in het engels)
5.2
De rol
De IIA ondersteund de professionele ontwikkeling van de auditors en van het beroep
Ondermeer door:







5.3
Het samenstellen van een gedragscode de zogenaamde code of ethics
Het organiseren van programma’s en seminaries voor de permanente vorming
Ze zorgen ook voor een tijdschrift en boeken voor auditors
Een norm vastleggen voor de algemene kennis van het auditberoep
De organisatie van een bekwaamheidsexamen
Ontwikkeling van auditnormen
Controle op de kwaliteit van auditwerk
Opdrachten van de erkende interne auditors
Voor 1998 was de interne auditfunctie een onafhankelijke beoordelingsfunctie, met als
opdracht de studie en evaluatie van de internecontrolesystemen. Na 1998 werd de
klemtoon van hun opdrachten verlegt van enkel studie en evaluatie naar consulting
voor het management , evaluatie van risk management en de controle op dit alles.
Omdat men vond dat interne audit dynamisch en innovatief moet kunnen inspelen op
de wijzigende omgeving.
17
BESLUIT….
We zouden in het kort kunnen samenvatten dan het begrip controle gelijk is aan
audit. Bij het bespreken van het begrip audit, was er ook sprake interne en externe
audit. Interne audit houdt in dat de onderneming gecontroleerd wordt door interne
auditors die in dienst zijn in de onderneming zelf. Externe audit daarentegen betekent
dat de controle gebeurt door iemand die geen enkel verband heeft met de
onderneming.
Ook het begrip accounting hebben we besproken en merkten we dat er drie vormen
van accounting bestaan. De eerste vorm is de financial accounting beter gekend als het
algemeen boekhouden. Een tweede vorm is het management accounting en de laatste
vorm is cost accounting.
De audit kan zowel financieel als operationeel uitgevoerd worden. Er is duidelijk een
verschil tussen deze twee vormen. Men spreekt van een financiële audit als de auditor
de jaarrekening gaat herzien. Bij de operationele audit, zal de auditor beoordelen welke
graad de onderneming heeft bereik in het management en gaat ook na of de
onderneming zijn doelstellingen heeft gerealiseerd.
De interne controlesystemen kunnen benaderd worden volgens het IIA of volgens het
COSO.
Auditing kan ook benaderd worden vanuit economisch perspectief. We kunnen
vaststellen dat het auditaanbod in België aantonen dat het marktaandeel van de
auditkantoren 50% bedraagt. De lagere concentratie ten opzichte van andere landen is
te wijten aan de wet dat de bedrijven verplicht om ook een externe auditor aan te
stellen.
Er bestaan drie soorten externeautitberoep in België: Het Instituut der
Bedrijfsrevisoren, het Instituut der Accountants en Belastingconculenten en het
Beroepsinstituut voor Boekhouders en Fiscalisten. Elk van deze organisaties hebben
hun eigen taak en nut. Men kan niet zomaar lid worden, men moet hiervoor wel
degelijk aan enkele vereisten voldoen.
We hebben ook de controlenormen opgesteld door het Instituut der Bedrijfsrevisoren
besproken en nog enkele andere begrippen zoals inbreng in natura, quasi-inbreng,
interimdividend en ondernemingsgraad.
Bij het institutioneel kader van interne audit hebben we ook besproken hoe je lid kan
worden van het Institute of International Auditors en de rol ervan. Als laatste hebben
we ook nog de opdrachten van erkende auditors besproken.
18
LITERATUURLIJST
Al lid van het BIBF? (sd). Opgeroepen op 21 februari 2011, van iec-iab: http://www.ieciab.be/nl/het-beroep/toegang-beroep/lid-IBR/Pages/lid-bibf.aspx
R. Dries, L. V. (2004). Handboek auditing. Antwerpen-New York-Oxford: Intersentia.
Verklaring over jaarrekening. (sd). Opgeroepen op 19 februari 2011, van ibr-ire: http://www.ibrire.be/ned/periodiekeberichten/berichten98073.aspx
Verslag van de commissaris. (6 maart 2009). Opgeroepen op 19 februari 2011, van Solvac:
http://www.solvac.be/rapportsannuels/rapportcommissairesolvac/0,,36546-3-0,00.htm