Samenvatting tekst 11

Tekst 11: Laatmoderniteit en de zorg voor welzijn
1ste vaststelling: De tijd waarin we leven is er één van snelle, fundamentele en alles-omvattende sociale
transformaties (postmoderniteit)
2de vaststelling: De sector van de welzijnszorg kan de groeiende vraag niet meer volgen
 Is er tussen deze 2 vaststellingen een relatie? Dat wordt hier onderzocht.
! 2 opmerkingen:
1. Begrip Zorg is hier omschreven zoals deze geinstitutionaliseerd is via de welzijnszorg.
2. Meer dan het aanduiden van verbanden zal niet in deze paper gebeuren.
1. Van het moderne naar het laatmoderne gezin
1.1 Das ganz normale chaos der liebe.
Gezinnen evolueren van het burgerlijk relatietype naar partnersschapsrelatietype, van
bevelshuishouding naar onderhandelingshuishouding. Evolutie van een gemeenschap
bijeengehouden door behoefte naar één gebaseerd op effectieve affiniteit. Men gaat steeds
verder weg van het patriarchale gezin
o Kwatitatieve indicatoren:
 Dalend aantal huwelijken
 Groeiend aantal echtscheidingen
 Lagere fertiliteitsgraad
 Hoger aantal kinderen geboren buiten het huwelijk
 Stijgend aantal ongehuwd samenwonenden
 Stijgend aandeel éénoudergezinnen
o Kwalitatieve indicatoren
 Gezin is optelsom van verschillende en potentieel met elkaar in conflict staande
levensplannen
 Op vrijwel alle punten (familie , huwelijk en seksualiteit) is er keuzedwang en
keuzemogelijkheid opgetreden, wat leid tot grotere pluralisering van
gezinsvormen
 Het gezin democratiseert
 Gezin verdwijnt niet, het diversifeert
1.2 Gezinnen in verandering en zorg
Andere eisen tegenover het huwelijk, de verwachtingen gesteld aan het huwelijk zijn gestegen
→ meer scheidingen
Gescheiden mensen hebben vaker meer fysieke en psychologische problemen, waardoor zij
meer beroep doen op hulpverlening
Hogere kans voor nieuw samengestelde gezinnen om in een precaire situatie terecht te komen.
Een tekort aan stabiliteit in de gezinssituatie zorgt voor problemen bij de identiteits-ontwikkeling
van de kinderen, waarbij stabiliteit noodzakelijk is.
 Al deze zaken zorgen voor een grotere nood aan zorg
2. De genderrevolutie
2.1 De la societé des hommes à la societé des femmes
Gendergelijkheid gestegen op de arbeidsmarkt, genderkloof is gedicht op onderwijs-niveau, is
aan het minderen in politieke organen, ...
 Evolutie van mannen- naar vrouwenmaatschappij
2.2 Genderrevolutie en de (in)formele zorg
1
-
Vrouwelijke activiteitsgraad zorgt voor problemen in de opvangmogelijkheden van kinderen. Er
is een tekort en een probleem omtrent de flexibiliteit van de opvang
Ook een probleem voor opvangmogelijkheden voor gehandicapten en ouderen
3. Vergrijzing
3.1 Vergrijzing: kwantitatieve en kwalitatieve aspecten
Tegen 2050 zal 25% van de bevolking 65+ zijn
Mentaliteitsverandering bij de ouderen: zorg door de kinderen mag geen verplichting zijn. De
kwalititeitseisen zijn gestegen en er is een veel grotere diversiteit bij de ouderengroep
3.2 Vergrijzing: een dubbele zorgkloof
In de periode 2000-2020 zal de zorgkloof met 40-50 procent toenemen. Dit leidt tot grote
tekorten aan verzorgend personeel
Care-sectror is toe aan meer professionaliteit, er is een uitdaging van institutionele vormgeving,
er zijn toenemende eisen aan de zorgsector
Proces van ontgroening is aan het afzwakken, wat voor tekorten bij de kinderopvang zal zorgen
4. Van een mono-naar een multiculturele maatschappij
4.1 Diversiteit
Vijf trends:
o Toenemende immigratie sinds jaren 1980
o Globalisering van de migratie
o Feminisering van de migratie
o Grotere heterogeniteit in de migrantenpopulatie
o Toenemende politisering van de migratie
 We evolueren naar een societé des identités, waar recht op verschil in de gelijkheid, diversiteit,
diversiteitsbeleid de ordewoorden zijn geworden. Erkenning van verschil wordt steeds meer een
dwingende eis
4.2 Diversiteit en zorg
Meer allochtonen cliënten bij de zorgverlening tegenover vroeger
Welzijnsvoorzieningen krijgen meer en meer te maken met de problematiek verbonden mer
discriminatie
5. Individualisering
5.1 Van een standaard-naar een keuzebiografie
De standaardbiografie wordt vervangen door een DIY-biografie
Individualisering houdt in
o Detraditionalisering
o Desinstitutionalisering
o Privatisering
5.2 Individualisering en zorg
Het leven heeft zijn zelfevident karakter verloren, wat voor psychologische problemen kan
zorgen. Bv anorexia nervosa en identiteitsstoornissen worden hieraan gelinkt
De keuzedwang zorgt voor een nieuwe breuklijn tussen degenen die erin slagen de
keuzevrijheid te benutten en degenen die daar niet in slagen.
Vaak wordt een afname van solidariteit als effect van individualisering gezien. Onderzoek
spreekt dit tegen. De vorm van inzet is wel veranderd:
o Vrijwilligers nemen nu vaker dan vroeger een gericht engagement op
o Attitude van vrijwilligers is kritscher
2
o
-
Wijze van betrokkenheid op de organisatie is veranderd. Nu meer identificatie met het
eigen project dan met hele organisatie
Behoeften zijn minder voorspelbaar geworden
Gebruikers willen ook hun zeg hebben bij de welzijnsvoorzieningen. Voorzieningen worden
gezien als een recht, niet meer als een gunst
6. Vermaatschappelijking van de natuur
Levensomstandigheden zijn drastisch verbeterd, maar dit heeft ook perverse gevolgen met zich
meegebracht (door bv technologie). Bv: zure regen, gat in ozonlaag, nucleare rampen,..
6.1 De risicomaatschappij
Grensmarkeringen tussen natuur en maatschappij zijn meerduidig en problematisch geworden.
Bv. Begin van het leven: invitro-fertilisatie, abortus, stamcelonderzoek
6.2 Risicomaatschappij en de zorg
Ontwikellingen in de moderne geneeskunde plaatsen het individu voor existentiële vragen: in
leven houden van premature babys, levensreddende behandelingen maar blijvende handicap?,
...
7. Economie en arbeidsbestel
7.1 Ontwikkelingen
Een nieuwe economie
Kenmerken:
o Toenemend globaal karakter, toenemend belang van financiële markten
o Hoe langer hoe meer informationeel, minder industrieel
o Organisatorsche veranderingen: desintegratie van de verticale bureaucratie en de
vernetwerking van de bedrijfswereld
o We zitten in een consumptiemaatschappij
Van een fordistisch naar een postfordistisch arbeidsbestel
Van voltijdse arbeidsovereenkomsten naar flexibele contracten van onbepaalde duur
Van werknemer als object van rationalisering naar werkondernemersmodel met eigen
autonomie
7.2 Ontwikkelingen in de economie en arbeid en hun impact op de zorg
Steeds meer nood aan hooggeschoolde werknemers door toenemende informatie-technologie
De nieuwe sociale kwestie
o Destabilisering van de stabielen
o Installatie van de precariteit
o Toenemende sociale ongelijkheid en armoede
Er is een samenhang te vinden tussen verschillen in gezondheid en levensstijl, gebruik van de
gezondheidszorg enerzijds en socio-economische situatie anderzijds.
Schuldenproblematiek is een steeds groter probleem
Drie ontwikkelingen in het aanbod van de zorg
o Atypische arbeid is typisch aan het worden → problemen in de kinderopvang
o Natiestaten steeds minder autonoom in zorgbeleid
o De netwerkstructuur word alomtegenwoordig, wat posittief kan zijn voor snelle
hulpverlening
BESLUIT: relatie tussen de 2 eerste vaststellingen is bij deze uiteenzetting overduidelijk
3