zeven noten - Liebrecht Vanbeckevoort

Op de eerste rij voor pianist Liebrecht Vanbeckevoort
Ziel
in
zeven noten
Liebrecht Vanbeckevoort kreeg zeven muzikale termen
voorgelegd, de dag van de première van zijn tournee met
het Symfonieorkest Vlaanderen. Zeven woorden, één voor
elke muzieknoot. De Ambiorix-ambassadeur maakte er een
impromptu mee. Over de man achter de pianist. En de pianist
achter de man.
38
39
Piano
is mijn eigen instrument,
mijn vriend van alledag. Het is belangrijk dat je je
vrienden goed weet te kiezen. Sinds twee maanden heb ik een nieuwe piano. Als ‘Steinway Artist’
ben ik officieel ambassadeur van Steinway & Sons
piano’s. In Hamburg, de hoofdzetel van het bedrijf,
koos ik uit zeven modellen de piano die me als
een handschoen past. Vergelijk dat met kiezen uit
zeven verschillende exemplaren van hetzelfde model auto. Het grote verschil is dat piano’s van hout
zijn gemaakt en onderling van mekaar erg kunnen
verschillen omdat hout een levende materie is. Ik
selecteerde een aantal muziekfragmenten waarmee
ik persoonlijk verbonden ben en waarvan ik wens
dat ze goed klinken op een piano. Je kan daar heel
technisch in te werk gaan maar ik ben een gevoelsmens. Voor mij moet de muziek die ik het liefste
speel zeer goed klinken op de piano die ik kies. Piano leert mij dat het heel belangrijk is dat je metgezel
in het leven, of dat nu op professioneel of privévlak
is, zeer goed bij je past. Ik was een hele dag bezig
met het vinden van de perfecte match. Aan het eind
van de dag had ik een ongelooflijke piano gevonden.
Natuurlijk ben ik dankbaar en blij dat die perfecte
piano een Steinway is. Als je de vergelijking met
auto’s wil doortrekken, is Steinway voor piano’s wat
Rolls-Royce voor wagens is.
Kwartet
is de muzikale benaming voor
vier mensen die samen musiceren. Kamermuziek is zeer belangrijk in mijn leven. Ik speel het zeer graag. Men spreekt van kamermuziek bij bezettingen van twee tot tien personen. Ik speel niet
in een kwartet maar maak wel deel uit van het Roeland Hendrikx
Ensemble. Dat is genoemd naar klarinettist Roeland Hendrikx,
klarinet-solo van het Nationaal Orkest en een zeer goede vriend.
Roeland is trouwens een van mijn weinige vrienden in de artistieke wereld. We zijn allebei afkomstig van Herent, hij van Veltem,
ik van Winksele en we leerden mekaar kennen na mijn deelname
aan de Koningin Elisabethwedstrijd. De andere leden van het ensemble zijn een strijkkwartet en ikzelf als pianist. We maakten
ons officiële debuut op 31 januari 2015 op Klara in De Singel.
Tempo
40
is relatief. Het is niet zomaar
een metronoomcijfer. Een muzikant moet zich daar altijd
van bewust zijn. Geluid heeft tijd nodig om te klinken maar
ook om weer weg te gaan. Ik kan een tempo in mijn hoofd
hebben en tijdens een uitvoering merken dat het, gegeven de omstandigheden, te traag of te snel is. Het tempo
is altijd gebonden aan de akoestiek van een plaats of het
instrument dat je bespeelt. Tempo kan ook onderhevig zijn
aan je eigen humeur of stemmingswisselingen. Ik leef in
het algemeen aan een hoog tempo. Professioneel is alles
voor mij heel snel gegaan. Privé is dat niet anders: volgende
maand verwachten mijn vrouw en ik ons derde kindje. Er is
een juist tempo voor alles. Dat geldt zowel in de muziek als
in het leven. Dat tempo is voor iedereen anders. Voor mij is
dat tempo tot dusver allegro vivace.
Maestro
is een woord dat me doet denken aan mensen die zich bewijzen als expert. Als grote tennisfan denk ik daarbij spontaan
aan Roger Federer. Hij is voor mij de maestro van het tennis. In de muziek
wordt de term vaak gebruikt voor de dirigent, de chef van het orkest. Soms
wordt met ‘maestro’ ook verwezen naar de solist. Het ligt niet in mijn natuur
om zo over mezelf te praten. (lacht) Mensen die mij op die manier aanspreken
zijn meestal heel close met me. Ze bevestigen me graag in wie ik ben door me
wat schertsend zo te noemen. Maestro is eveneens de naam van een radioprogramma. Het wordt gepresenteerd door Mark Janssens, een radiomaker
naar mijn hart. Ik luister er graag naar onderweg naar een concert.
41
Impromptu
komt van ‘impromptus’. Dat is Latijn voor op het moment zelf iets creëren. Een impromptu is een stuk dat
een groot improvisatorisch karakter heeft. Een lichtje
dat plots gaat branden. Een inzicht dat komt. Improvisatie en creativiteit associeer ik daar ook mee. In
de muziek zijn de impromptu’s van Schubert legendarisch. Ik speel ze erg graag. Er zijn mensen die
ze bijna voorgeprogrammeerd spelen. Dat is niet te
verzoenen met het idee achter een impromptu. Het
moet telkens opnieuw als een improvisatie klinken,
waarbij elke wending in het stuk als een verrassing
klinkt. Hoewel het voor een luisteraar zeer aangenaam kan zijn om te weten wat er komt, lijkt het me
boeiender om het improvisatorische karakter van
een impromptu op je af te zien komen. Een artiest
boeit wanneer hij de aandacht weet vast te houden
en de luisteraar begeleidt naar waar het stuk heen
gaat. Ik beweeg me met gevoel in een klankenwereld. In het leven ben ik altijd heel erg betrokken bij
wat zich afspeelt rondom mij. Het is nodig om dat
te zijn, al ben ik soms in het leven té empathisch.
Uiteindelijk draagt een musicus muziek voor op een
podium, zoals een dichter of een schrijver een tekst
voordraagt. Muziek uitvoeren mag niet klinken alsof
het ingestudeerd is. Hoe eigenaardig dat ook klinkt.
Want uiteraard moet je muziek je eerst eigen maken.
Leidmotief
associeer ik met Richard Wagner. Hij werkte in zijn
opera’s met de bekende leitmotivs. Door de jaren heen
ben ik steeds meer fan geworden van Wagner. Brahms
is nog zo’n componist die vaak pas door iets meer mature artiesten en luisteraars wordt begrepen. Het is volgens mij de gelaagdheid van de muziek die maakt dat
men dat ‘moeilijke’ muziek noemt. Hoewel ik heel erg
fan ben van de opera’s van Wagner, maakte ik er nog
nooit een mee. Een opera van Wagner zien in Bayreuth
staat zeker op mijn verlanglijstje. Een leitmotiv is als een
rode draad. Er zijn een aantal rode draden waar ik aan
vasthoud omdat het belangrijke thema’s voor me zijn.
Bijvoorbeeld: in alles wat ik in het leven doe, probeer ik
oprecht te zijn. Integriteit vind ik heel belangrijk. Ik pro-
Temperament
bepaalt een stemming, een kleur in het vertolken
van een muziekstuk. Dat is niet alleen eigen aan
het stuk zelf. Temperament maakt deel uit van de
persoonlijkheid van wie de muziek speelt. Het is
essentieel voor een artiest. Niemand wil in een concertzaal een bloemzak op een podium zien. Het werk
dat ik bij me thuis doe, is achter de rug wanneer ik
op een podium stap. Dan wil ik daar staan voor het
publiek met mijn temperament en een zeer grote
communicatieve vaardigheid. Ik heb als opdracht de
muziek van een componist te vertolken, die tot leven
te brengen. Temperament is een van de ingrediënten die nodig zijn om dat met de nodige panache te
verwezenlijken. Artistieke persoonlijkheid is, zou ik
denken, deel van je karakter. De ene persoon is al
‘vulkanischer’ dan de andere. Er zijn ook zeer doordachte, ‘eerst denken, dan doen’-temperamenten. Ik
ben van nature eerder blij, opgewekt. Nochtans zoek
ik de melancholie soms bijna op. Omdat mijn creativiteit in die stemming goed tot uiting komt. Dan zet
ik mij achter het klavier, begin ik te improviseren. Of
begin ik te werken op eerder melancholische delen
uit stukken die ik voorbereid voor concerten. Die ge-
42
beer iemand uit één stuk te zijn. Dat houdt in dat je bepaalde mensen aantrekt en andere afstoot. En dat vind
ik oké. Ik heb geen behoefte aan veel vrienden. En dat
klinkt erger dan het is. De diepte van de vriendschappen
primeert voor mij op het aantal. Ik ben heel kieskeurig
met wie ik me omring. Van vrienden verwacht ik dat ze
een open boek en integer zijn. Ik probeer iemand te zijn
op wie je kan bouwen. Zo ben ik ook opgevoed. Ook probeer ik alles te doen met passie, met liefde. Dat kan de
passie en de liefde voor muziek zijn. Maar dat kan ook
de passie en de liefde zijn voor wie je genegen is. Als
je aan dat laatste het woord integriteit koppelt, spreek
je over trouw. Die eigenschappen zijn zeldzaam in het
leven. En ik vind ze stuk voor stuk belangrijk.
Katrien Bruyland ■
moedstoestand is niet negatief. Het lijkt dan alsof
een geestelijke wereld opengaat. Ik voel dat mijn ziel
dat nodig heeft. Er zijn anderzijds mensen die veel
opgewekter zijn dan ik. Mijn vrouw, bijvoorbeeld. Ik
heb vaak het gevoel dat mijn gevoelswereld automatisch afstemt op de muziek die ik aan het spelen
ben. Het is dan alsof ik me gevoelsmatig afstem op
dezelfde frequentie als die van het stuk. Ik voel me
op dat moment verbonden met het stuk, speel het
zoals de emotie in het stuk het vraagt. Of stem me af
op wat het uitbeeldt, voorstelt of oproept. Een stuk
moet naar best vermogen gespeeld worden, ook als
je op dat moment niet op hetzelfde gevoel zit als dat
stuk. Qua gymnastiek is het een pak moeilijker om
in een melancholische bui een happy stuk te spelen
dan omgekeerd.
43