Waar komt je muzikaliteit vandaan

Waar komt je muzikaliteit vandaan?
Ton Snijders (Lisse, 18 juli 1960): Mijn moeder speelde piano – bescheiden klassiek –
en mijn vader piano en gitaar; hij was autodidact en deed alles uit het hoofd.
Wat was je eerste muzikale sensatie?
Songs in the key of life van Stevie Wonder. Die plaat maakte een diepe indruk op me,
onuitwisbaar. Het was ook de eerste plaat die ik kocht. Ik was vijftien. Tamelijk laat
misschien, maar eerder hadden we thuis geen installatie. De muziek die er voordien
klonk, maakten we zelf. Want net als mijn ouders speelden ook mijn beide zussen en
ik piano.
Wie waren na Stevie Wonder jouw muzikale helden?
Genesis en later Russell Ferrante, de pianist van de Amerikaanse groep The
Yellowjackets. Nu heb ik eigenlijk geen helden meer.
Op Zwaluw 22 kom ik intrigerende titels tegen als Jeugd, Oma’s zwijgen, Nacht,
Schaduw, Raam, Grenzen... Waarom heb je ze gekozen?
Ze verwijzen veelal naar vroeger, naar mijn kinderjaren. Zwaluw 22 bijvoorbeeld was
de naam van het houten omkleedhuisje op het strand van Egmond aan Zee, waar we
jaren achtereen de zomervakanties doorbrachten. En Jeugd is min of meer
voortgekomen uit een persoonlijke crisis die ik doormaakte en waarvoor ik een
psycholoog bezocht. Voor ik het wist, ging het over mijn jeugd, over de dood van
mijn moeder, om wie wij, de kinderen, nooit hebben mogen rouwen, want ze was nu
in de hemel en waar kon je gelukkiger zijn? Al haar sporen werden rigoureus gewist,
foto’s opgeruimd, met als gevolg dat ik me geen voorstelling meer van haar kon
maken. De psycholoog gaf mij toen de opdracht muziek te componeren bij een enkele
oude gezinsfoto die ik nog had, in de hoop dat er toch nog herinneringen aan haar
zouden loskomen. Dat is niet gebeurd, maar het gevoel dat er voor mij bij hoort, ligt
wel in die muziek besloten.
Na de dood van mijn moeder ging ik vaak naar mijn oma. Oma heb ik geschreven bij
haar overlijden, als requiem. En Oma’s zwijgen slaat op de talloze gesprekken die ik
met haar heb gevoerd en waarin veel werd gezegd, maar de essentie werd verzwegen.
Grenzen vindt zijn oorsprong in een gospel traditional, Daar zijn geen grenzen aan
Jezus’ macht. Op een enkele uitzondering na waren het stuk voor stuk werktitels,
maar op een zeker ogenblik dacht ik: waarom maak ik ze niet definitief? Je eerste cd
is de meest persoonlijke, heb ik menig artiest horen beweren, en ik denk dat het waar
is. Dus laat het dan ook daarin maar terugkomen. Het is wat het is.
Het geloof heeft zo te horen een niet onbelangrijke rol gespeeld in je jeugd. In
hoeverre heeft de kerkmuziek invloed gehad op je ontwikkeling?
Als ik black gospel hoor – want aan die hoek moet je denken – schiet ik nog altijd vol.
Maar ik geloof dat de invloed daarvan op de muziek die ik maak, toch wel te
verwaarlozen is.
Nou ja, op het toch wel dramatische en wat weemoedig stemmende Klaar na dan,
waarin op de achtergrond zelfs de dominee is te horen die de rouwdienst voor jouw
moeder leidde, toch?
Als iets bepalend is geweest in mijn leven, dan is het die gebeurtenis wel. Het is een
breekpunt geweest. De dagen nadien waren toch ‘wat grijzer’, zoals Karin Bloemen
het zo mooi verwoordt in een van haar liedjes. De echte uitbundigheid was uit mijn
leven verdwenen en ik denk dat je dat kunt horen in mijn muziek.
Dus toen ik aan dit album werkte dat zo sterk door die jaren is geïnspireerd, en uit een
oude koffer ineens deze bandopname opdook – want zo is het gegaan – ja, toen moest
ik daar iets mee doen, dat was duidelijk.
Ik had overigens eerst een uitroepteken achter Klaar gezet, misschien wel om het lot
een handje te helpen. Maar echt klaar ben ik er nog niet mee, dus heb ik het maar
weer weggehaald.
Gaat wat geweest is, ooit voorbij?
Nee, het gaat nooit voorbij.
Wat hoop je met Zwaluw 22 teweeg te brengen bij de luisteraar?
Emotie, in welke vorm dan ook.
En wat brengt de cd bij jou teweeg?
Er is altijd twijfel. Zo ik al trots heb gevoeld over iets wat ik als pianist of als
componist heb gedaan of bereikt, dan is die nooit blijvend gebleken. Maar hoewel het
album nog moet uitkomen, heb ik wel het idee dat ik als schrijvend muzikant nu wat
serieuzer word genomen. Dat is winst. Ik voel me iets zekerder dan ik was toen ik nog
aan Zwaluw 22 moest beginnen.
Terwijl je nota bene kunt bogen op een rijke samenwerking met mensen als Frank
Boeijen, Liesbeth List, Mathilde Santing, Youp van ’t Hek... Hoe beleef je trouwens
het verschil tussen het uitvoeren van eigen composities of werk van anderen?
Het hangt van de muziek af. Frank en Liesbeth staan erg dicht bij mij; hun werk raakt
zowel muzikaal als tekstueel zo aan het mijne, dat het niet al te veel uitmaakt.
Maar ik moet bekennen dat het wel een bijzonder gevoel is als je ineens alles zelf in
handen hebt. Om je liedjes te zien groeien, om jóuw liedjes ineens ingevuld te zien
worden door geweldige muzikanten.
Natuurlijk word ik, nu de release dichterbij komt, af en toe gekweld door vragen als:
is het wel genoeg? Wie zit er nou op mij te wachten? Wat zullen de recensenten
schrijven? Zúllen ze er wel over schrijven? Maar goed, dit ben ik. Deze cd was mijn
droomwens en die gaat nu in vervulling. Luister, en je weet wie ik ben.