Naar aanleiding van

Het zendstation te Middelkerke
In een uniek, ongerept duinengebied van 3,6ha, langs de Hector Verhaeghelaan, bevindt zich
het radiozendstation van Middelkerke. De 65m hoge zendmasten zijn nog steeds als een
baken kilometers ver zichtbaar.
Na meer dan 85 jaar zenden de masten in Middelkerke geen radiosignalen meer uit.
In december 2015 werden de laatste maritieme radioberichten voor de scheepvaart er
uitgezonden.
Deze bewuste antennes maken deel uit van RCS, de 'Radio Communications Services’ van
Defensie. De installaties waren in eerste instantie eigendom van de RTT, later Belgacom,
maar in april 1997 werd het geheel overgeheveld naar het BIPT en in 2001 naar Defensie.
Het zendstation Middelkerke, samen met het zendstation in Ruiselede/Wingene en het
ontvangstation in Oudenburg, maken deel uit van de vroegere Radio Maritieme Diensten,
beter bekend als Oostende-Radio.
Na de Eerste Wereldoorlog was het kuststation Oostende-Radio, met roepletters OST,
gevestigd in houten barakken nabij de Oostendse watertoren, die als antennemast werd
gebruikt. Bij het in dienst nemen van radiotelefonie werd de ontvangst gestoord door de
telegrafiezender en door de telefoniezender bij duplex verkeer. In 1932 werden de operatoren
en de telefonie-ontvangpost uit de watertoren overgebracht naar een gebouwtje van de
luchtvaartdienst, op de Torhoutsesteenweg nabij het vliegveld, grondgebied Stene. De
zenders en de telegrafieontvanger bleven in de watertoren.
In 1928 is het zendgebouw in Middelkerke gebouwd in opdracht van SBR als
communicatiestation voor het vliegveld te Stene (Oostende). Het station verzorgde de
radioverbindingen met de vliegtuigen op de lijn Brussel-Oostende-Londen.
Door de technische evoluties had men het station niet langer nodig en in 1937-38 verwierf de
RTT de gebouwen en het terrein in Middelkerke. In 1939 werden 2 pylonen van 65 meter
opgericht en een door de Regie van TT zelfgebouwde telegrafiezender werd in dienst
genomen. Het volgende jaar werd de uitrusting uitgebreid met een telefoniezender, een
telegrafiezender en een kortegolfzender met afstandsbediening vanuit Stene. In mei 1940
werden alle installaties door het RTT personeel vernield.
De Duitse bezetter nam er zijn intrek en het station werd verder gebruikt tijdens de oorlog. De
twee pylonen bleven staan tot in 1944 en werden dan afgebroken.
Na de Tweede Wereldoorlog bleef er in de stations te Middelkerke en Stene niets meer over
dat bruikbaar was. Op 16 augustus 1945 kon Oostende-Radio de telefoniedienst met de
loodsboten hervatten met een Philipszender, vanuit de watertorenbarak. De twee 65 meter
hoge zendmasten van Middelkerke werden in 1946 weer opgebouwd.
Een origineel, door de Regie uitgekiend systeem van afstandsbediening tussen Stene en
Middelkerke, maakte het mogelijk om de zenders van frequentie te laten veranderen. In het
jaar 1948 kreeg Middelkerke twee bijkomende middengolf-telefoniezenders die te Brussel
werden gebouwd en een derde zendmast.
In de volgende jaren, met een steeds drukker wordend radioverkeer, werden te Middelkerke
VHF-kanalen in dienst gesteld en kwamen er regelmatig nieuwe zenders bij.
In een latere periode werden voor de scheepvaart verscheidene bijkomende mogelijkheden
gecreëerd, namelijk TOR (Teleprinting Over Radio), Navtex (Navigational warnings),
Autolink RT-Systeem (automatische radiotelefonieverbinding richting schip-wal) en de DSC
(Digital Selective Calling).
Tot 1970 had de Middelkerkse Goldstar zijn voetbalveld op de terreinen maar ze moesten
noodgedwongen verhuizen om plaats te maken voor drie bijkomende zendmasten. Een
blijvende getuige hiervan zijn de kleedkamers die nu in gebruik zijn als kippenhok van de
huisbewaarder.
Eind 1976 werd de nieuwe conciërgewoning in gebruik genomen.
De functies van het zendstation zijn weinig gekend bij de inwoners van Middelkerke maar de
opeenvolgende conciërges des te beter. Van 1938 tot 1974 woonde en werkte Gerard
Verbeke, gekend aquarelschilder, in het gebouw, en van 1974 tot 1998 was Florent Ghillebert
er technieker-huisbewaarder.
Slechts twee maal in de geschiedenis van het radiostation werden de deuren opengezet om het
publiek de installaties te laten bezoeken. In september 2006 was dat in het kader van
‘Middelkerke achter de schermen’ en in september 2013 ter gelegenheid van ‘Open
monumentendag’ met medewerking van de dienst erfgoed van de gemeente Middelkerke. Dit
was dan ook de meest succesvolle editie met meer dan 1200 bezoekers.
Meerdere malen per dag worden er door het kuststation Oostende-Radio weerberichten en
Navtex berichten uitgestuurd, en er wordt permanent geluisterd naar noodoproepen van
schepen op de Noordzee.
De taken van het zendstation te Middelkerke worden nu overgenomen door de zenders van
het station te Ruiselede/Wingene.
De ‘pylonen’ bepaalden heel lang de skyline van Middelkerke en waren voor velen een
welkom baken op hun weg naar zon, zee en zand.
Met het afbreken van de zendmasten, het Casino en de watertoren verdwijnen de meest
opvallende merkpunten van de gemeente.