Ledenblad van Davidsfonds-Vuurtoren

Belgie-Belgique
P.B.
8400 Oostende 1
BC 6653
de belleboeie
Ledenblad van Davidsfonds-Vuurtoren - nr. 194 – februari 2010
Verschijnt maandelijks – niet in augustus – Afgiftekantoor 8400 Oostende 1
Erkenninsgsnummer P409118
Afzendadres en V.U. Leo Coulier, Loodsenstraat 18, 8400 Oostende
[email protected]
www.vuurtoren.davidsfonds.be
Rekening 001-2058321-57 Davidsfonds-Vuurtoren
07.02.2010 – De Tempeliers
09.02.2010 – Het militaire verleden
11.02.2010- Fred Vandenbussche
17.02.2010 – Spectacular acrobatics
28.02.2010 – Vlaams Zangfeest
02.03.2010 – De Oostendse kapers
04.03.2010 - Marktzangers
09.03.2010 – De Oostendse haven
17.03.2010 – Bezoek De Oesterbank
23.03.2010 – De IJslandvaarders van De Panne
.
Tempeliers, geschiedenis en betekenis
Zondag 7 februari 2010 – 10.30u
Zaal Ter Zelte, Slijpe
D
e Tempeliers spreken al eeuwen tot de verbeelding, vooral door de vele flauwekul die in tal
van publicaties wordt opgedist over hun verdwijnen en de schat die ze zouden hebben
nagelaten. De orde van de tempelridders was een religieuze ridderorde die in 1120 te
Jeruzalem gesticht werd door hoge edelen om de pelgrims op hun tocht naar Jeruzalem te
beschermen. Maar al vlug evolueerde dit naar het beveiligen van het hele Heilige Land. Om deze
opdracht te kunnen uitvoeren werden versterkte plaatsen opgericht en werden er diplomatieke relaties
verzorgd. Als strijdende orde waren de tempeliers ook heel belangrijk in andere militaire
ondernemingen, die als kruistocht werden voorgesteld zoals de reconquista van het Iberische
schiereiland.
Tempeliers mochten wel bezittingen hebben, maar deze vervielen na hun dood aan de orde. De
tempelorde werd actief ondersteund door de hoge Europese adel en verwierf zo tal van bezittingen en
inkomsten. Ze waren ook economisch erg belangrijk: door hun ondersteuning van kruistochten naar
het oosten, hun militaire slagkracht (bescherming van geldtransporten) en hun organisatie die in het
huidige West-Europa een heel netwerk van commanderijen omvatte, namen ze al vlug een cruciale
plaats in in de geldtransferten die in de marge van de kruistochten plaatsgrepen. De tempelorde heeft
zo een centrale rol gespeeld in de uitbouw van technieken van geldoverdrachten (van west naar oost),
waardoor ze op een bepaald ogenblik in het vizier kwamen
van op rijkdom beluste vorsten, zoals de Franse koning
Filips IV, met voor de orde de gekende fatale gevolgen. Op
13 oktober 1307 veroverde Filips IV onverwacht het
hoofdkwartier van de tempeliers te Parijs. Hij liet alle
tempeliers in Frankrijk arresteren en beschuldigde hen
openlijk van ketterij. Alle bezittingen werden in beslag
genomen. Paus Clemens V liet op het Concilie van Vienne
in 1311-1312 de orde opheffen.
De bezittingen van de orde van de tempelridders in WestEuropa waren georganiseerd in de vorm van
commanderijen met een aantal bijhuizen. Het doel van een
commanderij was in de eerste plaats zo veel mogelijk
inkomsten, vooral uit landbouw, te verzamelen om de
‘werking’ in het oosten te financieren. Om dit doel te
bereiken werd er gestreefd naar het verzamelen van uitgestrekte bezittingen die van meet af aan
commercieel geëxploiteerd werden en duidelijk marktgericht waren. Commanderijen
waren dan ook
Tempelier
in de eerste plaats agrarische bedrijfscentra. Daarnaast werden in de commanderijen bijvoorbeeld ook
paarden gefokt, die werden verdeeld onder de ridders en de andere troepen. In commanderijen werd
ook in beperkte mate aandacht besteed aan werken van barmhartigheid (uitdelen van aalmoezen en het
organiseren van een gastenverblijf). De hoeve Groot-Tempelhof te Slijpe gaat meer dan waarschijnlijk
terug op de oudste én belangrijkste commanderij van de tempelridders in het graafschap Vlaanderen,
en om één van de eerste commanderijen van de orde in het geheel. Ze had dan ook een vrij groot
belang voor de orde en werd tot aan het opheffen van de orde de Commanderie de Flandres genoemd,
wat wijst op een meer dan lokaal belang.
Rijksarchivaris Michiel Nuyttens publiceerde onlangs bij het Davidsfonds een boek waarin hij deze
middeleeuwse ridderorde in zijn ware context plaatst. Over zijn bevindingen komt hij op
zondagvoormiddag 7 februari praten in Slijpe. Wie deze lezing wil bijwonen, kan inschrijven op het
DF-secretariaat, Loodsenstraat 18 ([email protected] -0494/31 86 49).
De Belleboeie - februari 2010
pagina 2
Vertelavond ‘Het militaire verleden’
Dinsdag 9 februari 2010 – 19.30u
Fort Napoleon
H
et Fort Napoleon, de bunkers van de Hundius Batterij en het voormalige Militair Hospitaal
zijn duidelijke relicten die ons herinneren aan het militaire verleden van Oostende. Maar
ook de ligging van de haven is een gevolg van krijgsverrichtingen: om de stad te behoeden
van verovering, beslisten de toenmalige bezetters van de stad op het einde van de 16de eeuw
de duinen door te steken. Zo ontstond er een nieuwe ‘geule’ aan de oostzijde van de stad, waar later de
huidige haven tot ontwikkeling kwam. De oorspronkelijke haven ten westen van Oostende raakte
daardoor in onbruik.
Later kwam Napoleon die besliste van Oostende ‘een
pistool gericht op het hart van Engeland’ te maken. Zijn
nederlaag in Waterloo kwam roet in het eten gooien,
maar het Fort Napoleon pronkt nu nog altijd in onze
duinen. Daar treffen we ook Duitse bunkers uit de beide
wereldoorlogen aan. En het voormalige Militair
Hospitaal, waar de slachtoffers van het krijgsgeweld
verzorgd konden worden. Maar ook de Spuikom speelde
ooit een militaire rol, als landingsplaats voor
watervliegtuigen. En tijdens de ‘Koude Oorlog’ in de
jaren 50 en 60 bevond zich onder Lange Nelle een
noodtelefooncentrale voor “mocht de atoombom vallen
op Brussel”.
Tijdens onze derde vertelavond op 9 februari geven we het woord aan enkele mensen die van dit
militair verleden van Oostende heel wat afweten: Piet Daman, gewezen marine-officier bij de
Logistiek; Roland Geldhof, onderofficier verbindingen tijdens de Koude Oorlog, en Freddy
Hubrechtsen, de laatste plaats-commandant van het Militair Hospitaal. Ook de toekomstplannen voor
het Fort Napoleon worden uiteengezet. Deze vertelavond vindt plaats in het Fort Napoleon. De
toegang is gratis, het eerste drankje ook.
Fred Vandenbussche, oorlogsjournalist
Donderdag 11 februari 2010 – 20.00u
Bib, Middelkerke
A
ls journalist van de krant Het Volk bracht Fred Vandenbussche verslag uit van over de situatie
in tal van oorlogsgebieden. Zo was hij als oorlogscorrespondent actief in brandhaarden als
Angola, Joegoslavië, Irak, Somalië, Rwanda. En toen twintig jaar geleden de muur viel in
Berlijn stond hij ook weer op de eerste rij.
Hij komt over zijn belevenissen als oorlogscorrespondent vertellen op 11 februari te 20.00u in de bib
van Middelkerke. De inkom bedraagt 5 euro. Wie met ons mee wil, kan reserveren op het DFsecretariaat, Loodsenstraat 18 ([email protected] -0494/31 86 49).
De Belleboeie – februari 2010
pagina 3
.
Vlaams zangfeest
Vlaanderen aan zet!
Zondag 28 februari 2010 – 14.30u
Lotto Arena Antwerpen
H
et 73ste Vlaams Nationaal Zangfeest vindt plaats op zondag 28 februari 2010 om 14.30 uur
in de Antwerpse Lotto Arena. Na het succes van het vorige zangfeest gaat het ANZ
vastberaden op de ingeslagen weg verder. Met het thema ‘Vlaanderen aan zet!’ wijst het ANZ
er op dat Vlaanderen stilaan maar zeker zijn positie als Europese topregio verliest. “Het Belgisch
failliet heeft nefaste gevolgen voor onze welvaart en ons welzijn en het Belgisch immobilisme dreigt
ons voor lange tijd schaakmat te zetten. Vlaanderen mag niet lijdzaam toezien, maar moet nu, voor het
te laat is, de patstelling doorbreken en het heft in eigen handen nemen. Vlaanderen is aan zet en moet
maximaal inzetten op de eigen toekomst.”
Davidsfonds leden genieten een korting van 2 euro op de tickets van Rang 1 en Rang 2.
De ticketprijzen zijn inclusief mobiliteitsbijdrage. Hierdoor kan iedereen met een toegangskaart gratis
gebruik maken van trammen en bussen van De Lijn in Antwerpen (verplichte bijdrage van 0,50 €).
Lezing Willy Versluys
De Oostendse kapers
Dinsdag 2 maart 2010 – 20.00u
Zaal Vuurtoren
l die willen te kap’ren varen, moeten mannen met baarden zijn…” In tegenstelling met Piet,
Joris en Corneel had Jean Bart geen baard, maar toch wordt hij beschouwd als de grootste
Vlaamse kaper. Hoewel geboren en gestorven in Duinkerke, kan hij toch niet geheel onterecht
ook een beetje als een Oostendse kaper beschouwd worden. Als jong zeeman deed hij immers hier zijn
eerste ervaring op.
A
Andere Oostendse kapers waren Jacob Besage,
Nicolaas De Rudder, Jan Diericksen, Jan Jacobsen,
Michel Mansveld, Van Hemden, waaraan op onze
Vuurtorenwijk enkele straten hun naam ontleenden. De
meest befaamde van hen is beslist Jacob Besage die op
26 augustus 1629 de strijd aanbond met Piet Heyn “zijn
naam is klein, zijn daden bennen groot: Die heeft
gewonnen de Zilvervloot!” De onoverwinnelijk geachte
Hollandse admiraal Piet Heyn veroverde dan wel de
Spaanse zilvervloot, in het zeegevecht tegen onze
Besage trok hij toch aan het kortste eind en hij
overleefde de zeeslag niet. Maar ook Jacob Besage kon
niet lang nagenieten van zijn overwinning, want hij
bezweek dezelfde dag nog aan zijn verwondingen.
Willy Versluys, die geïnteresseerd is in alles wat met de
Standbeeld van Jean Bart in Duinkerke
zee te maken heeft, verzamelde heel wat materiaal over
de Oostendse kapers en komt er ons graag over vertellen op dinsdag 2 maart te 20 uur in zaal
Vuurtoren, Thomas Van Loostraat 32. De toegangsprijs bedraagt 3 euro voor Davidsfondsleden, 5
euro voor wie geen lid is.
De Belleboeie - februari 2010
pagina 4
Marktzangers, nieuwsbrengers van het volk
Donderdag 4 maart 2010 – 20.00u
Bib, Middelkerke
O
oit moeten er honderden geweest zijn in West-Europa, marktzangers die hun bezigheid tot een
vorm van kunst wisten te verheffen. Allen hadden met elkaar gemeen dat zij nieuws
verspreidden onder de massa in een tijd dat weinig mensen konden lezen en kranten een
onbetaalbare luxe waren. Marktzangers bezongen gebeurtenissen die een dorp, stad of streek
beroerden, maar verhaalden ook over rampen en mirakels elders in de wereld. De luisteraars werden
op hun wenken bediend met gruwelijke details over moorden, ongelukken en pikante liefdesavonturen
Zo zong marktzanger Jacob Hendrik Arens in 1827 over een walvis die strandde in Oostende:
”Als zijn bakhuys open stond,
Twintig ellen in het rond
't Was een overgroot beslag,
Als een zeeschip dat daer lag.”
Groot nieuws in die tijd, nu ligt het kadaver
wat vergeten in het zoologisch museum in
Leningrad.
De Vlaamse traditionele folkgroep ‘Groep
Erik Wille’ heeft een programma met
dergelijke marktliederen. Zij brengen dat op
donderdag 4 maart te 20 uur in de bib van
Middelkerke. De inkom bedraagt 5 euro.
Wie met ons dit concertje wil bijwonen, kan
reserveren op het Davidsfonds-secretariaat,
Loodsenstraat 18 (0494/31 86 49 – e-mail:
[email protected]).
Er
wordt een oplossing gezocht voor wie niet
over eigen vervoer geschikt.
De walvis van Oostende (1827)
.
Vertelavond ‘De Oostendse haven’
Dinsdag 9 maart 2010 – 19.30u
Kantine Vismijn
N
iet alleen de visser verdiende en verdient zijn brood op zee. Ook tal van andere beroepen zijn
te danken aan de zilte plas voor onze deur. Op de sofa maken we dankzij Jan Seys (Vlaams
Instituut voor de Zee) kennis met het verhaal van maritieme wetenschappers die al sinds het
midden van de 19de eeuw aan de slag waren op zee én op de Oosteroever. Ook kapitein ter lange
omvaart Jacques Loncke doet zijn boekje open. Tot slot onthult een medewerker van de kustwacht wat
er in de 101-centrale van de zee plaats vindt. De Oosteroever en het zeetje zoals je ze wellicht nog
nooit zag!
Deze vertelavond vindt plaats in de Kantine van de Vismijn. De toegang is gratis, evenals het eerste
drankje.
De Belleboeie - februari 2010
pagina 5
Bezoek beschutte werkplaats ‘Oesterbank’
Woensdag 17 maart 2010 – 14.00u
Vaartblekersstraat 15
O
esterbank is een beschutte werkplaats die zich sinds 1966 toespitst op de toelevering van
afgewerkte en halfafgewerkte producten voor verschillende industrieën. Het personeel vervult
de meest buitengewone opdrachten. Bijna niets is voor hen onmogelijk, vooral als het om
seriewerk of een continue opdracht gaat.
Oesterbank beschikt over een uitgebreid machinepark – automaten en halfautomaten – met
polyvalente mogelijkheden. In functie van de opdracht bestaat de mogelijkheid bestaande machines
aan te passen, of te investeren in nieuwe machines wanneer een klant zich engageert voor een
langdurige samenwerking. Dankzij hun grote flexibiliteit komen de machines bovendien goed van pas
voor het maken van staaltjes in hout of polyester voor de meest uiteenlopende bedrijven.
Zowel afgewerkte als halfafgewerkte producten dienen zorgvuldig verpakt te worden voor transport.
Voor de afhandeling zijn er verpakkingsmachines ter beschikking. Waar extra omzichtigheid bij
transport geboden is – bij delicate producten – kan gekozen worden voor een manuele
verpakking of speciale inwikkeling. Een extra troef is de grote opslagruimte waar goederen veilig
opgeslagen kunnen worden in afwachting van verzending.
Een team van hooggeschoold onderhoudspersoneel staat in voor het professioneel onderhoud van de
machines. Zijhet zijn ook die eventuele aanpassingen aan bestaande machines uitvoeren in functie van
de specifieke eisen van de klant.
Wie dit bedrijf wil ontdekken is welkom op woensdagnamiddag 17 maart te 14.00 uur. Inschrijven
kan tot 10 maart bij één van de bestuursleden. Davidsfondsleden betalen 3 euro, niet-leden 5 euro.
Lezing Jan Decreton
De IJslandvaarders van De Panne
Dinsdag 23 maart 2010 – 20.00u
Zaal Vuurtoren
D
e IJslandvaarders van De Panne liggen mee aan de basis van de huidige Oostendse visserij.
Heel wat van onze vissers, en van de bewoners van de Vuurtorenwijk, stammen immers af van
‘Pannenaars’, vissers van de westkust die na de eerste wereldoorlog hun steven naar Oostende
wendden.
Jan Decreton is directeur van de kunstacademie in Halle, en een bekend fotograaf. Maar in zijn vrije
uren is hij vooral begeesterd door de IJslandvaart. Het bloed kruipt immers waar het niet gaan kan:
Decreton is de kleinzoon van Pier Kloefe, een IJslandvaarder die enkele jaren geleden in De Panne een
standbeeld kreeg als eerbetoon aan al die mannen die ter Yslandvaert trokken om hun gezin in leven te
houden. Zeven van de acht betovergrootvaders van Decreton zijn trouwens IJslandvaarder geweest.
Zo begon hij de geschiedenis van de IJslandvaart uit te pluizen… en raakte zelfs betrokken bij een
project dat een encyclopedie moet opleveren over de IJslandvaart.
Jan Decreton is bij ons te gast naar aanleiding van de ‘nacht van de geschiedenis’ op 23 maart te
20.00u in zaal Vuurtoren, Thomas Van Loostraat 32. De toegangsprijs voor leden van het
Davidsfonds bedraagt 3 euro, niet-leden betalen 5 euro.
De Belleboeie - februari 2010
pagina 6