Vergoeding geregeld, redelijkheid ontslag niet

NRC Handelsblad
1 september 2007
Door: Gerrard Boot
Vergoeding geregeld, redelijkheid ontslag niet
Minister Donner wil de toets op ontslag schrappen. De vakbonden vegen het voorstel van
tafel. "De werkgever kan de ontslagen werknemer dreigen kapot te procederen."
Van de 54.213 aanvragen voor ontslag vorig jaar ging de kantonrechter in 98 procent van de
gevallen akkoord. Van de 48.610 aanvragen bij het CWI, het voormalige arbeidsbureau, werd 85
procent toegekend.
De toets op 'redelijkheid van ontslag' lijkt werknemers weinig bescherming te bieden. Werkgevers
lijken bijna altijd hard te kunnen maken dat de werknemer slecht presteert of dat zij wel mensen
móéten ontslaan.
Minister Donner (Sociale Zaken, CDA) wil de ontslagtoets inruilen voor een standaard
vergoeding voor iedereen die op basis van zijn prestaties ontslagen wordt. Dat zou een hoop
rompslomp rond ontslag schelen. Rechters kunnen zich dan op nuttiger zaken richten. Een
werknemer kan wel achteraf zijn ontslag aanvechten.
De vakbonden zijn fel tegen. Zij zijn bang dat werknemers dan "op lichtvaardige gronden" zijn te
ontslaan. Zij veegden deze week het voorstel van Donner van tafel. "De werkgever lapt een
aantal maandsalarissen en hij is klaar", was de boze reactie van Agnes Jongerius, voorzitter van
vakbond FNV.
Drie vragen aan Gerrard Boot, advocaat bij advocatenkantoor Kennedy Van der Laan, over de
bescherming tegen onredelijk ontslag. Boot is net gepromoveerd op een studie naar de
arbeidsrechtelijke positie van werknemers en zelfstandigen.
Biedt de toets vooraf wel bescherming tegen onredelijk ontslag?
"Ja. Werkgevers houden zeker rekening met de kans op afwijzing van het ontslag. Dat betekent
zo'n groot gezichtsverlies dat ze dat absoluut willen voorkomen. Die kans is niet zo klein als het
lijkt. Neem de zaken bij de kantonrechter. Het grootste deel is een formaliteit waar de rechter
'zijn stempel op moet zetten'. Een klein deel, zeg 5.500 zaken, is inhoudelijk. Om die zaken gaat
het. Als ontslag in zo'n 1.100 gevallen afgewezen wordt, dan is de kans op afwijzing 20 procent.
Dat kan voor een werkgever genoeg zijn om van een mogelijk 'onredelijk ontslag' af te zien."
Hoe zit het met deze bescherming in Donners voorstel?
"Het is niet duidelijk in hoeverre een werknemer in Donners voorstel nog beschermd is tegen
evident onredelijk ontslag. In het voorstel staat dat een werknemer bij een gebleken onterecht
ontslag een dubbele ontslagvergoeding krijgt. Maar of het ontslag ook is terug te draaien, is niet
duidelijk. De vergoeding is geregeld, maar de bescherming tegen onredelijk ontslag niet.
Daarnaast kan de werkgever dreigen de werknemer 'kapot te procederen'. Nu valt de nota voor
de kosten van een advocaat vaak samen met het toekennen van de ontslagvergoeding.
Ik denk dat procedures achteraf langer gaan duren, ook omdat hoger beroep mogelijk is. De
kosten voor rekening van de werknemer kunnen dan hoog oplopen."
Maar is een vergoeding voor alle 'persoonsgebonden ontslagen' geen mooie compensatie
voor het schrappen van de ontslagtoets?
"De standaard vergoeding is geen verbetering als een werknemer niet beschermd is tegen
onredelijk ontslag. Bovendien zullen veel ontslagen werknemers buiten de boot vallen. Een
vergoeding voor ontslag 'op bedrijfseconomische gronden' (faillissement, reorganisatie) is in
Donners voorstel niet nodig. Maar het begrip bedrijfseconomische gronden wordt erg ruim
gedefinieerd.
"Ook voor kleine werkgevers is het voorstel niet ideaal. Neem een kleine winkel die na vijf jaar
van een bediende afwil. In Donners voorstel krijgt de bediende vijf maandsalarissen mee. Voor
een klein bedrijf is dat veel geld. In het huidige systeem kan zo'n kleine werkgever - wanneer de
ontslagaanvraag voldoende onderbouwd is - via het CWI een ontslagvergunning krijgen zonder
een vergoeding te hoeven betalen.