Het nieuwe vervolgingsbeleid inzake drugs

Het nieuwe vervolgingsbeleid
inzake drugs
Steven Vandromme
(Onderzoeker FWO – Universiteit
Antwerpen)
Inleiding

Beleidsnota federale regering:
– Preventie voor niet-gebruikers en nietproblematische gebruikers
– Zorgverlening, risicobeperking en herintegratie
van problematische gebruikers
– Bestraffing van producenten en handelaars
Inleiding (II)

Regelgeving:
– Drugwet, gewijzigd door de wetten van 4 april
en 3 mei 2003
– Uitvoerings-K.B.’s
– Ministeriële richtlijn betreffende het
vervolgingsbeleid inzake het bezit van en de
detailhandel in illegale verdovende middelen
(Belgisch Staatsblad 2 juni 2003)
Hoofdindeling
Cannabis
 Andere illegale drugs

» Cannabis blijft een illegale drug !!!
» Het bezit en de kweek van cannabis blijven strafbaar
(weliswaar lichtere straffen)
» Er is enkel voorzien in een aangepast
vervolgingsbeleid (gericht op hulpverlening) !!!
Straffen cannabis




Geldboete 15 tot 25 EUR (x 5,5)
Geldboete 26 tot 20 EUR(herhaling binnen 1 jaar
na eerste veroordeling)
Gevangenisstraf 8 dagen tot 1 maand en geldboete
50 tot 100 EUR (nieuwe herhaling binnen 1 jaar
na tweede veroordeling)
Gevangenisstraf 3 maanden tot één jaar en
geldboete 1000 tot 100.000 EUR (openbare
overlast)
Cannabis (I)





Bezit, invoer,
vervaardiging,
vervoer, verwerving
Voor persoonlijk
gebruik
Niet-problematisch
gebruik
Zonder openbare
overlast
Door volwassene


Politiële registratie
(geen pv)
Maandelijks
samenvattend pv naar
procureur des Konings
Bezit voor persoonlijk gebruik
Bezit van een hoeveelheid cannabis die in
een enkele keer of binnen maximum 24 uur
kan worden gebruikt
 Bezit van een hoeveelheid die 3 gram niet te
boven gaat, wordt beschouwd als bezit voor
persoonlijk gebruik, tenzij bij aanwijzingen
van verkoop of smokkel
 Quid bij bezit van een grotere hoeveelheid?

Kweek voor persoonlijk gebruik
Teelt van cannabisplanten voor persoonlijk
gebruik is het bezit van een hoeveelheid
vrouwelijke cannabisplanten die niet kan
worden gebruikt voor louter een productie
die de behoeften voor persoonlijk gebruik
overstijgt, te weten maximum één plant
(niet 1 plant om te kweken en 1 om te
oogsten en nog wat zaadjes!!)
 Wel pv (volgens circulaire)

Bezit cannabis in andere vorm

Bezit van cannabis in andere vorm (olie,
snoep…) kan niet worden beschouwd als
bezit voor persoonlijk gebruik, ongeacht de
hoeveelheid die wordt ontdekt.
Politiële registratie
Geen proces-verbaal als aan de
voorwaarden is voldaan: tussenkomst
politie volstaat als herinnering aan de norm.
 Let op: wel pv als

– Geen verblijfplaats in België
– Misdrijf m.b.t. vrouwelijke cannabisplanten
– Misdrijf in arrondissement waar dader niet
gedomicilieerd is
Politiële registratie (2)
Politie registreert de vaststelling van bezit
van cannabis.
 Maandelijks niet-nominatief pv aan parket
(met oog op statistieken) met vermelding v.

» Plaats
» Datum en tijdstip
» Aard van het gebruik en beschrijving van de
goederen

Politie vraagt wel identiteit betrokkene
Wel proces-verbaal
Bij aanwijzingen van problematisch gebruik
 Bij openbare overlast
 Bij verzwarende omstandigheden,
waaronder gebruik in aanwezigheid van
minderjarigen
 Bij bezit door minderjarigen

» Procureur (parket) geeft gepast gevolg aan PV.
Inbeslagname


Er bestaat discussie over de mogelijkheid tot
inbeslagname van de drugs bij niet-problematisch
persoonlijk gebruik dat geen overlast veroorzaakt!
De parketten moeten richtlijnen uitvaardigen
teneinde te voorzien in een stelsel voor de
neerlegging ter griffie van de producten die
worden aangetroffen in het bezit van
gecontroleerde personen en die eventueel in beslag
zijn genomen of waarvan de betrokkene zich
vrijwillig heeft ontdaan.
Problematisch gebruik


Gebruik dat gepaard gaat met een graad van
verslaving die de gebruiker niet langer de
mogelijkheid biedt zijn gebruik te controleren en
dat zich uit door psychische en lichamelijke
symptomen (= medisch criterium, subjectief).
Volgens K.B. wordt dit vastgesteld op grond van
de resultaten van de testbatterij bedoeld in de
Wegverkeerswet.
» Is slechte indicator voor politiediensten!

Nadruk op doorverwijzing naar hulpverlening
Openbare overlast


Elke vorm van verstoring van de openbare orde in
de zin van art. 135, § 2, 7° van de nieuwe
gemeentewet (bevat echter geen definitie)
Bezit van cannabis in een strafinrichting, in een
school, in de gebouwen van een sociale dienst,
alsmede in de onmiddellijke omgeving ervan, of in
andere plaatsen die door minderjarigen worden
bezocht met het oog op schoolse, sportieve en
sociale doeleinden (cf. muziekfestivals,
voetbalstadions…)
Gevolg openbare overlast

Mogelijkheid therapeutisch advies in te winnen en
– Seponering met eventueel waarschuwing of
doorverwijzing naar hulpverlening
– Pretoriaanse probatie (seponering onder voorwaarden:
gedrag verbeteren, geen recidive, wegblijven uit
drugmilieu, ontwenning…)
– Verval strafvordering mits betaling van een geldsom (=
minnelijke schikking)
– Bemiddeling in strafzaken
– Dagvaarding indien voorwaarden niet nageleefd
Verzwarende omstandigheden
Bij aanwezigheid van verzwarende
omstandigheden, in principe steeds
dagvaarding voor de strafrechter!
 Verzwarende omstandigheden zijn:

– Misdrijven gepleegd t.a.v. minderjarigen
– Lid of leider van vereniging die drugs levert
– Druggebruik leidt tot ongeneeslijk lijkende
ziekte, blijvende ongeschiktheid, verlies van
een orgaan, verminking, dood.
Feiten gepleegd door
minderjarigen



Het soepele regime m.b.t. persoonlijk cannabis
gebruik dat niet-problematisch is en geen
openbare overlast veroorzaakt, geldt slechts t.a.v.
meerderjarige daders.
Wat minderjarigen betreft, moet steeds procesverbaal worden opgemaakt, omdat
cannabisgebruik voor minderjarigen veel
schadelijker is.
Jeugdparket geeft passend (strafrechtelijk)
gevolg…
Andere illegale drugs
Steeds gewoon proces-verbaal, omwille van
onaanvaardbare risico’s voor de gezondheid
die andere slaapmiddelen, verdovende
middelen en psychotrope stoffen teweeg
brengen
 Parket moet beslissen over verder gevolg
dat aan de zaak wordt gegeven…

Beslissing parket andere drugs
Inbeslagneming
 Bij eenmalig of occasioneel persoonlijk
gebruik:

– Seponering met waarschuwing en verwijzing
naar hulpverlening
– Minnelijke schikking
– + betaling van de kosten
– Dagvaarding voor de strafrechter
Beslissing parket andere drugs (2)

Bij openbare overlast of problematisch
gebruik:
– Seponering na doorverwijzing naar
hulpverlening
– Pretoriaanse probatie
– Minnelijke schikking

Verzwarende omstandigheden:
– Steeds strafvervolging voor strafrechter
Detailhandel

Onderscheid:
– Verkoop om persoonlijk gebruik te financieren
» Gewoon proces-verbaal.
» Parket kan seponeren, pretoriaanse probatie of
minnelijke schikking toepassen of dagvaarden,
afhankelijk van aard van de verkoop, de
hoeveelheden…
– Verkoop enkel met het oog op winstbejag
» Dagvaarding (aanhouding, inbeslagneming
voertuigen en vermogensvoordelen…)
Druggerelateerde criminaliteit
Verslaving is geen excuus voor crimineel
gedrag.
 Steeds gewoon pv
 Afhandeling bij voorkeur via bemiddeling
in strafzaken
 Inwinnen therapeutisch advies

Besluit
Gewijzigde Drugwet bevat vaak vage en
onduidelijke begrippen
 Verschillende interpretaties op het terrein
met ongelijke behandeling tot gevolg
 Veel verwarring bij de bevolking
 Voor minderjarigen veranderde niets!!!

Addendum


Op 20 oktober 2004 vernietigde het Arbitragehof
het artikel van de Drugwet inzake de anonieme
politieregistratie omdat de begrippen
“gebruikershoeveelheid”, “problematisch gebruik”
en “openbare overlast” te vaag zijn en de burger
dus niet in staat stellen te weten wat mag en wat
niet mag, hetgeen een schending opleverde van het
legaliteitsbeginsel in strafzaken!!!
Zie http://www.arbitrage.be.