geheel

Denk vooruit!
Gevaarlijke stoffen
Intro
In een kerncentrale, in het zwembad en in het
keukenkastje: gevaarlijke stoffen heb je overal.
Valt de fles met bleekmiddel in de keuken om,
dan heb je een probleem. Als de tankauto die
de chloortank bij het zwembad vult ontploft,
heb je een ramp. Daarom treffen we allerlei
maatregelen om ongelukken te voorkomen.
het toch een keer misgaat.
Een ramp
In deze les leer je hoe je met gevaarlijke
stoffen om moet gaan. En wat je moet doen als
Ongelukken met gevaarlijke stoffen kunnen gebeuren waar met deze stoffen gewerkt wordt,
waar ze zijn opgeslagen of tijdens het vervoer.
Op 4 mei 2013 ontspoorde de goederentrein in Wetteren, België. Wat vervoerde de
trein?
In 2009 ontspoorde er een trein in Viareggio, Italië. Door een lek, de schok en de vonken
ontploften de wagons.
Wat vervoerde de trein die de ramp veroorzaakte? Kijk hier.
Wat gebeurt er met deze stof als het gemengd wordt met lucht? Kijk hier.
Gevaarlijke stoffen?
noemen we een gevaarlijke stof.
Gevaarlijke stoffen zijn stoffen die bijvoorbeeld giftig zijn, kunnen ontploffen of makkelijk
branden.
Welke van deze stoffen zijn gevaarlijke stoffen?
chloor
benzine
hout
vuurwerk
katoen
alcohol
Gevaarlijke stoffen zijn dichterbij dan je misschien denkt. Ze zitten in de tank van je
scooter, in de batterij van je telefoon en ze staan in het scheikundelokaal. Je moet er altijd
voorzichtig mee omgaan. Kijk maar.
Volg de volgende link om het beeldfragment te bekijken
Waarom was het picrinezuur gevaarlijk?
Gevaarlijke stoffen dichtbij
Jouw omgeving
Grote rampen met gevaarlijke stoffen komen in Nederland niet vaak voor. Maar het kan
natuurlijk altijd gebeuren. Eens kijken hoe groot het risico is bij jou in de omgeving.







Ga naar de risicokaart.
Klik op jouw provincie en dan onderaan op klik hier. Soms komt er nog een extra
scherm. Klik dan daar nog een keer op de link voor de risicokaart.
Wacht tot de kaart is geladen.
Kies rechtsboven voor ongevallen gevaarlijke stoffen.
Op de kaart zie je rode symbolen en streepjes. Rechts zie je wat ze betekenen.
Zoom in op je eigen woonplaats.
Klik linksboven op de i en ga met de muis langs de rode plekjes in jouw buurt. Houd
het pijltje boven een symbooltje en wacht tot er informatie verschijnt.
Noem drie plekken in jouw omgeving met gevaarlijke stoffen. Klik daarna op
opslaan onderaan de pagina.
Schrijf op wat het gevaar is van...
Tip
Gevaarlijke stoffen dichtbij
Thuis
Eigenlijk is de risicokaart niet volledig. Jullie keukenkastje staat er vast niet op. Toch staat
het ook daar vol met gevaarlijke stoffen.
Op de verpakking van deze producten staan symbolen om het gevaar aan te geven. Op
oude verpakkingen staan ze nog in oranje. Binnenkort worden overal de symbolen hieronder
gebruikt.
Wat betekenen deze symbolen?
giftig
giftig
giftig
giftig
giftig
schadelijk
schadelijk
schadelijk
schadelijk
schadelijk
explosief
explosief
explosief
explosief
explosief
bijtend
bijtend
bijtend
bijtend
bijtend
brandgevaarlijk
brandgevaarlijk
brandgevaarlijk
brandgevaarlijk
brandgevaarlijk
Maar wat moet je doen als iemand gevaarlijke stoffen binnenkrijgt? Bekijk het filmpje.
Bij welke stof is braken goed?
een bijtende stof
een niet bijtende stof
een gif met dampen
Bij welke stof juist niet?
een bijtende stof
een niet bijtende stof
een gif met dampen
Bij welke stof is water goed?
een bijtende stof
een niet bijtende stof
een gif met dampen
Bij welke stof juist niet?
een bijtende stof
een niet bijtende stof
een gif met dampen
Gevaarlijke stoffen dichtbij
Experimenteren
Als je zelf op school of thuis experimenteert, moet je natuulijk ook voorzichtig zijn. Hier zijn
wat regels waar je je aan moet houden. Lees ze en bekijk daarna het filmpje.
Welke regels worden in het filmpje overtreden?
Zoek op internet een proefje dat je veilig thuis kunt uitvoeren. Kijk bijvoorbeeld op
experimenten.nl. Kopieer de link van het proefje hieronder.
Leg uit waarom deze proef veilig is.
Zoek ook een proefje dat je niet veilig thuis kunt uitvoeren. Kopieer de link van het
proefje hieronder.
Leg uit waarom deze proef gevaarlijk is.
Rampen
Tijdens vervoer
Gevaarlijke stoffen worden vervoerd over de weg, per trein, per schip en via ondergrondse
leidingen.
Soms gaat het mis.
Lees dit stukje uit een krantenbericht over een ramp met een gevaarlijke stof:
Getuigen waren onder de indruk van de uitgebrande wagens, de verwoeste bedrijfspanden,
de enorme krater met een diameter van 10 meter en een diepte van 3 tot 4 meter, en het
gevoel "te wandelen op gebakken aarde". Het ontbrekende stuk gasleiding werd 250 m
verder teruggevonden. (...) Uiteindelijk vielen 24 doden en raakten 132 personen gewond.
Hoe werd dit gas vervoerd?
over de weg
per trein
per schip
door een ondergrondse leiding
Lees meer over de ramp op Wikipedia.
Hoe kunnen dit soort rampen voorkomen worden?
Gevaarlijke stoffen worden ook over water vervoerd.
- Lees de eerste drie alinea's van dit artikel.
- Ga naar Scribblemaps en zoek daar de polder uit het artikel op.
Stel: De boot in brand staat en giftige dampen komen vrij.
Op een dag met normale weersomstandigheden zullen de giftige dampen in een straal
van 10km komen. Maar omdat het waait verspreiden de giftige dampen zich verder.
- Teken een straal van 10 km in de richting van Antwerpen.
- Teken in een andere kleur een straal van 50 km in de richting van Antwerpen.
Bereiken de giftige dampen Antwerpen?
Ja
Nee
Uit welke richting kwam de wind?
noordwest
noordoost
zuidwest
zuidoost
Rampen - Ter plaatse
Wat ging er mis na de ontdekking van het lek? Noem twee dingen.
Het volgende filmpje gaat over de vuurwerkramp in Enschede. Dit was in het jaar
2000.
(Bekijk het volgende filmpje tot 1.29)
Hoe begint deze ramp?
met een explosie
met een kleine brand
met een gaslek
Wat je moet doen
Ramptoerisme
Het kan levensgevaarlijk zijn om bij een brand of ongeluk te gaan kijken. Dat zag je wel bij
de vuurwerkramp. Maar veel kijkers wisten niet dat er vuurwerk lag.
Ben jij wel eens wezen kijken bij een brand?
ja
nee
Wat doe je als politie of brandweer zegt dat je weg moet gaan?
zo snel mogelijk weg gaan
langzaam weglopen
afwachten wat de rest doet
Lees Ramptoerisme.
Ramptoeristen brengen niet alleen zichzelf in gevaar. Leg uit.

Wat doe jij als je een brandweerwagen voorbij hoort rijden en rook boven de wijk
ziet?



Dan loop ik de wijk in en ga kijken.
Dan sluit ik deuren en ramen.
Dan ga ik gewoon door met waarmee ik bezig was.
Wat je moet doen
Als de sirene gaat
Weet jij nog wat je moet doen als de sirene gaat? Kijk zo nodig op Denkvooruit.nl
1.
2.
3.
Bij het tweede punt hoort ook: Ga in iedere ruimte na waar buitenlucht naar binnen komt
en sluit die openingen af.
Noem minstens drie openingen die je af moet sluiten.
Wat kun je het beste gebruiken bij een ramp met gevaarlijke stoffen om
openingen in huis af te sluiten?
Wat je moet doen
Vluchten
Maar wat als je dicht bij het ongeluk bent? Kijk op risicokaart.nl.
Welke drie tips vind jij het belangrijkst om te onthouden?
Kijk naar de "brand" op deze kaart.
In welke richting kun je het beste vluchten?
oost of west
noordoost of zuidwest
noordwest of zuidoost
noord of zuid
Actie - Kies je opdracht
Je gaat in groepjes praktische opdrachten maken over gevaarlijke stoffen. Kies uit de
volgende opdrachten:
Rampenfilm
je maakt je eigen rampenfilm.
Interview
je gaat mensen interviewen over de risico's van gevaarlijke stoffen.
Rampenfilm
Maak je eigen rampenfilm over een ramp met gevaarlijke stoffen vlakbij jullie school. Laat
zien hoe sommige mensen goed reageren en andere niet. Toon hoe deze mensen proberen
te overleven. Zorg voor een happy end: de goed voorbeide helden overleven en redden de
anderen.
Stappenplan:
1. Schrijf een eenvoudig scenario.
2. Verdeel de rollen in de film.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Knip je scenario op in scènes.
Wijs een cameraman (m/v) aan.
Verzamel rekwisieten: noodpakket, klustape...
Zoek een goede achtergrond.
Neem de scènes op.
Monteer de film.
Tips:
- Hou de film kort. Anders wordt het algauw te veel werk.
- Maak special effects met behulp van speelgoed vrachtauto's, treinen of schepen.
- Knip materiaal uit online films om het nog echter te laten lijken.
- Gebruik een foto of film van rook of brand op het digibord als achtergrond.
Interview






Ga weer naar de risicokaart.
Zoek jullie school op.
Kijk in de omgeving welke bedrijven met gevaarlijke stoffen werken. Dat kan
bijvoorbeeld ook een tankstation of zwembad zijn.
Ga naar het bedrijf toe en interview klanten en werknemers. Vraag klanten hoe ze
denken over de risico's van gevaarlijke stoffen. Vraag werknemers over de
veiligheidsmaatregelen.
Neem de interviews op met je flipcam. Film ook stickers en instructies die wijzen op
veiligheidsmaatregelen.
Zet je film op Young Reporters. Hoe? Kijk hier.