European Commission

EUROPESE COMMISSIE
MEMO
Brussel, 21 augustus 2013
Betrekkingen EU-Egypte
Politiek
De EU en Egypte onderhouden sinds 1966 diplomatieke betrekkingen. Beide partijen zijn
gebonden door de Associatieovereenkomst die in 2004 in werking is getreden. De EU
streeft naar nauwe banden met Egypte, als naburig land en als belangrijke partner in een
strategische regio. De agenda voor de relaties is vastgelegd in het Actieplan voor de EU en
Egypte in het kader van het Europees nabuurschapsbeleid (ENP).
Sinds de opstand van 25 januari 2011 is de EU de Egyptische bevolking blijven steunen in
haar legitieme streven naar burgerlijke, politieke en sociaaleconomische rechten. Zij was
verheugd dat er voor het eerst democratische presidentsverkiezingen werden gehouden in
Egypte, waarbij Mohamed Morsi van de Partij voor Vrijheid en Gerechtigheid werd
verkozen. Bij Morsi's bezoek aan Brussel in september 2012 werd overeengekomen om
een Taskforce EU-Egypte op te richten onder voorzitterschap van hoge vertegenwoordiger
Catherine Ashton. Deze taskforce op hoog niveau is een nieuwe vorm van Europese
diplomatie. Door alle EU-middelen in te zetten en zowel openbare als particuliere partners
aan te spreken, wil de EU landen in een overgangsfase beter ondersteunen.
Na de constitutionele verklaring van november 2012 en de overhaaste invoering van de
grondwet door de door islamisten gedomineerde senaat, is de Egyptische politiek verdeeld
tussen enerzijds de aanhangers van Morsi en anderzijds de seculiere en liberale oppositie,
hoofdzakelijk vertegenwoordigd door het Nationale Reddingsfront. De EU heeft zich
ingespannen om beide partijen aan tafel te krijgen, maar na de toenemende polarisering
in het voorjaar van 2013 en het landelijke protest tegen de regering werd president Morsi
op 3 juli 2013 afgezet.
De laatste weken heeft de EU bij alle partijen aangedrongen op meer dialoog en een
vreedzame oplossing voor de Egyptische crisis, onder andere tijdens de bezoeken van
hoge vertegenwoordiger Ashton op 17 en 29-30 juli, en door het optreden van de speciale
EU-gezant voor het zuidelijke Middellandse Zeegebied Bernardino Leon. Beiden bleven
erop hameren dat alle partijen moeten worden betrokken bij de overgang naar vrije en
eerlijke verkiezingen en een civiel bestuur. Dit zijn essentiële voorwaarden voor een
stabiel, welvarend en democratisch Egypte.
In augustus namen de gebeurtenissen helaas een tragische wending met een dramatisch
verlies aan mensenlevens en vele gewonden tot gevolg. De EU maakt zich grote zorgen en
dringt er bij alle partijen op aan om het geweld te beëindigen. Op 21 augustus werd een
buitengewone Raad Buitenlandse zaken bijeengeroepen om de situatie in Egypte te
bespreken.
MEMO/13/751
Financiële steun
1) Taskforce EU-Egypte, november 2012: 5 miljard euro aan toezeggingen van
EU
In november 2012 beloofden de EU en enkele Europese financiële instellingen (EIB en de
EBWO) via de Taskforce EU-Egypte bijna 5 miljard euro aan langetermijnsteun voor
Egypte.
• Van de Europese Commissie kreeg Egypte extra financiële steun toegezegd voor een
totaal bedrag van bijna 800 miljoen euro in de vorm van subsidie en leningen:
¾ 303 miljoen euro subsidie (90 miljoen in het kader van het SPRINGprogramma, 50 miljoen in het kader van de macrofinanciële bijstand, en 163
miljoen uit de investeringsfaciliteit voor het nabuurschapsbeleid)
¾ 450 miljoen euro aan leningen (macrofinanciële bijstand gekoppeld aan een
lening van het IMF aan Egypte, die overigens nog niet rond is)
• De Europese Investeringsbank (EIB) heeft aangekondigd dat Egypte maximaal één
miljard euro per jaar zou kunnen lenen, d.w.z. 2 miljard voor 2012-2013.
• Ook de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBWO) is van plan de
kredieten op te trekken tot 1 miljard euro per jaar, zodat Egypte voor 2012-2013
nog eens 2 miljard euro zou kunnen lenen.
Deze 5 miljard euro komt bovenop de bijstand in het kader van de reguliere
samenwerking, die wordt beheerd door de Europese Commissie.
2) Reguliere samenwerking
In de financieringsperiode 2007-2013 stelt de EU meer dan 1 miljard euro beschikbaar
voor
Egypte
in
het
kader
van
het
Europees
nabuurschapsen
partnerschapsinstrument (ENPI), het belangrijkste financiële instrument voor steun
aan de regio. De programma's die momenteel lopen zijn samen goed voor zo'n 892
miljoen euro. Helaas wordt dat geld steeds minder gebruikt: zo is in 2013 nog maar 16
miljoen euro uitbetaald door de aanhoudende instabiliteit in het land en de niet-naleving
van de overeengekomen voorwaarden.
De belangrijkste vorm van steun is sectorale begrotingssteun (steun die de regering
ontvangt voor hervormingen in een specifieke sector). Meer dan de helft van de lopende
programma’s wordt zo gefinancierd. De rest gebeurt in de vorm van projecten. Sinds 2012
zijn er geen nieuwe programma’s met begrotingssteun meer goedgekeurd voor Egypte
door het uitblijven van de nodige hervormingen.
Naast het ENPI gebruikt de EU voor financiële steun de investeringsfaciliteit voor het
nabuurschapsbeleid (NIF), het Europees instrument voor democratie en mensenrechten
(EIDHR) of thematische programma’s in het kader van het financieringsinstrument voor
ontwikkelingssamenwerking (DCI). De totale steun aan maatschappelijke organisaties en
niet-overheidsactoren bedraagt zo (los van de steun via het ENPI) ongeveer 23 miljoen
euro.
2
Voorbeelden van projecten
Dankzij de steun van de Europese Commissie, en dan vooral de sectorale begrotingssteun,
krijgen inmiddels ook de armste en meest kwetsbare bevolkingsgroepen meer en betere
elementaire dienstverlening (gezondheidszorg, onderwijs, enz.). Zo heeft EU-steun het
onderwijs toegankelijker gemaakt door meer remediëring, aangepaste opleiding en
infrastructuur voor leerlingen met een handicap, en een grotere betrokkenheid van de
plaatselijke gemeenschap.
Er gaat ook meer geld naar vrouwenrechten, ongeveer 25% van alle lopende steun voor
het maatschappelijk middenveld in Egypte. Zo lopen er projecten voor een actievere
deelname van vrouwen aan verkiezingscampagnes en tegen seksueel misbruik.
Handel
De EU en Egypte zijn belangrijke handelspartners in het zuidelijke Middellandse
Zeegebied. De associatieovereenkomst uit 2004 zorgde voor een veel gunstiger
handelsklimaat voor beide partijen. Sindsdien is de bilaterale handel meer dan verdubbeld
tot een recordniveau in 2012 (van 11,5 miljard euro in 2004 tot 23,8 miljard in 2012).
De EU importeert vanuit Egypte hoofdzakelijk energie, chemische producten, textiel en
kleding. Omgekeerd importeert Egypte voornamelijk machines en chemische producten uit
de EU.
Wat de dienstensector betreft, verlenen EU-bedrijven in Egypte vooral zakelijke diensten,
terwijl Egyptische bedrijven aan Europese klanten voornamelijk toeristische en
vervoersdiensten verlenen.
Meer informatie
Betrekkingen EU-Egypte
Financiële steun aan Egypte
Handelsbetrekkingen EU-Egypte
3