Voeding bij Gastric Bypass inhoud Voorwoord ...................................................... 2 Opstart voeding .............................................. 3 Week 1 en 2 na de ingreep ............................. 4 Week 3 en 4 na de ingreep ............................. 6 Vanaf week 5 na de ingreep ........................... 8 De actieve voedingsdriehoek.......................... 9 Algemene richtlijnen .................................... 12 Dumping syndroom na gastric bypass ......... 15 Verdere voedingsbegeleiding is geen overbodige luxe.Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1 Voeding bij Gastric Bypass Voorwoord U hebt een bariatrische ingreep ondergaan (een operatie om te vermageren) en met name een Gastric Bypass. Meer informatie betreffende de ingreep vindt u terug op www.dillemans.be In deze brochure geven we u: - - een opstart voeding voor de eerste maand na uw bariatrische ingreep. Na de opstart mag uw voeding verder uitgebreid worden naar een algemene gezonde voeding. Een verdere voedingsbegeleiding bij een diëtist(e) is aangewezen. algemene richtlijnen die steeds noodzakelijk blijven. 2 Voeding bij Gastric Bypass Opstart voeding Onderstaande richtlijnen zijn bedoeld om duidelijk te maken hoe de voeding dient veranderd te worden na een bariatrische ingreep. Het is belangrijk uw eetpatroon te wijzigen om: • Gewichtsverlies te bereiken en te behouden • Ongewenste complicaties te voorkomen • Afsluiten van de maagingang te vermijden • Pijn en braken te voorkomen • Tekorten in de voeding te vermijden Een gezonde voeding blijft ook na een maagverkleining noodzakelijk. Variatie in de voeding is van groot belang. Door de operatie kunt u slechts kleine hoeveelheden eten. Bij deze kleine hoeveelheden levert de voeding niet alle benodigde voedingsstoffen die u dagelijks nodig heeft. Daarom kan het gebruik van een multivitamine- en mineralensupplement aangeraden worden. 3 Voeding bij Gastric Bypass Week 1 en 2 na de ingreep Ontbijt: • beschuit (bij voorkeur ronde beschuiten) Na 1 week licht geroosterd brood (wit of licht bruin) minarine (= halvarine) smeerbaar beleg: vb. confituur, magere smeerkaas, verse kaas, kwark na 30 minuten: ongesuikerde koffie of ongesuikerde thee of halfvolle melk of karnemelk (ongezoet) of water Voormiddag: melkproduct (vb. yoghurt, pudding, melk, karnemelk) of calciumverrijkte sojadessert of gemixt fruit of 1 glas (150 – 200 ml) ongezoet sinaasappelsap of ongezoet multivitaminesap 11 uur: indien gewenst gemixte soep Middagmaal: gemixt vlees of gemixte vis of roerei aardappelpuree gemixte lichtverteerbare groenten: vb. witloof, spinazie, wortelen, prinsessenboontjes, bloemkool, broccoliroosjes, … (geen zwaar verteerbare groeten zoals: witte kool, rode kool, groene kool, spruitjes, paprika, champignons, schorseneren, ajuin, rauwkost,…) 4 Voeding bij Gastric Bypass • ter afwisseling kan maximum 1x per week appelmoes (ongezoet) ingeschakeld worden 1 eetlepel bereidingsvet bij de bereiding van de warme maaltijden geen sterke kruiden gebruiken zoals kerrie, tabasco, pili-pili, … na 30 minuten: water (geen koolzuurhoudende, suikerrijke dranken) Namiddag: gemixt rijp fruit of 1 glas (150-200 ml) multivitaminensap of melkproduct vb. yoghurt, pudding, melk, karnemelk) of calciumverrijkte sojadessert Avondmaal: beschuit (bij voorkeur ronde beschuiten) Na 1 week licht geroosterd brood (wit of licht bruin) minarine ( = halvarine) smeerbaar beleg: vb. magere smeerkaas, verse kaas, kwark, filet américain natuur, zelfbereide vissla, vetarme paté, … na 30 minuten: ongesuikerde koffie of ongesuikerde thee of halfvolle melk of karnemelk (ongezoet) of water Later op de avond: melkdessert of calciumverrijkte sojadessert of gemixte soep 5 Voeding bij Gastric Bypass Week 3 en 4 na de ingreep Ontbijt: • oudbakken (licht) bruin brood of geroosterd (licht) bruin brood minarine (= halvarine) beleg: vb. confituur, magere smeerkaas, sneetje magere kaas, sneetje magere vleeswaren na 30 minuten: ongesuikerde koffie of ongesuikerde thee of halfvolle melk of karnemelk (ongezoet) of water Voormiddag: melkproduct (vb. yoghurt of pudding of melk) of calciumverrijkte sojadessert of zacht en rijp fruit (indien hard fruit vb. appel eventueel raspen of appel in de oven) of 1 glas (150 – 200 ml) ongezoet sinaasappelsap of ongezoet multivitaminesap 11 uur: indien gewenst gemixte soep Middagmaal: zacht vlees (opgelet met draderig vlees zoals kip, kalkoen, stoverij) of vis of ei (roerei, omelet) aardappelpuree of gekookte aardappelen, nog geen rijst of pasta zachte gekookte groenten. Geen rauwkost, wat wel kan is een ontvelde en ontpitte tomaat. 1 eetlepel bereidingsvet na 30 minuten: drank (geen koolzuurhoudende en suikerrijke dranken) 6 Voeding bij Gastric Bypass Namiddag melkproduct (vb. yoghurt of pudding of melk) of calciumverrijkte sojadessert of zacht en rijp fruit (indien hard fruit vb. appel eventueel raspen of appel in de oven) of 1 glas (150 – 200 ml) ongezoet sinaasappelsap of ongezoet multivitaminesap Avondmaal oudbakken (licht) bruin brood of geroosterd (licht) bruin brood minarine (= halvarine) beleg: vb. magere smeerkaas, sneetjes magere kaas, sneetjes magere vleeswaren na 30 minuten: ongesuikerde koffie of ongesuikerde thee of halfvolle melk of karnemelk (ongezoet) of water Later op de avond: melknagerecht of calciumverrijkte sojadessert of gemixte soep 7 Voeding bij Gastric Bypass Vanaf week 5 na de ingreep Vanaf de vijfde week mag het dagschema verder uitgebreid worden naar een algemene gezonde voeding. Voldoende vocht, voldoende voedingsvezels, voldoende eiwitinname, beperkte suiker- en vetinname zijn hierbij zeer belangrijk. 8 Voeding bij Gastric Bypass De actieve voedingsdriehoek De actieve voedingdriehoek bestaat uit verschillende groepen voedingsmiddelen die nodig zijn voor een optimale voeding. De hoeveelheden worden door de grootte van de vakken aangegeven. Hoe meer het lichaam van een groep nodig heeft, hoe groter het vak. In het bovenste vakje komen extra’s (zoals koekjes, snoep, alcohol, …) terecht, die het lichaam niet nodig heeft en die dus in de dagelijkse voeding beperkt moeten worden. In het laagste vakje zijn fysische activiteiten opgenoemd die voor een gezond lichaam van groot belang zijn. 9 Voeding bij Gastric Bypass Wat zit er in elke groep? Lichaamsbeweging Om gezond te zijn en te blijven moet u elke dag minstens een halfuur bewegen. Voor wie jonger is dan 18 is dat een uur. Bij een goede vorm van dagelijkse beweging gaat u iets sneller en iets dieper ademen dan normaal. Dat kan fietsen zijn, stevig doorstappen, de trap opgaan, zwemmen, dansen, voetballen,…. Allemaal dingen die u elke dag kan doen! Water of vocht Het menselijk lichaam bestaat voor 65% uit water. Water is dus het belangrijkste onderdeel van ons lichaam, en we kunnen niet zonder. U hebt elke dag 1,5 liter vocht (bij voorkeur water) nodig bovenop het vocht dat al in uw eten zit. Graanproducten en aardappelen Graanproducten en aardappelen zijn onze basisvoeding. Ze zijn de belangrijkste bron van meervoudige koolhydraten en voedingsvezels. Graanproducten en aardappelen zorgen ook voor een hele reeks vitaminen en mineralen. Groenten Groenten zijn een belangrijke bron van water, meervoudige koolhydraten, voedingsvezels, mineralen en vitaminen. Volgens de voedingsaanbevelingen moet u elke dag groenten eten. Verse groenten, diepvriesgroenten, blikgroenten, groenten in bokaal, groentesap, groentesoep: keuze genoeg! 10 Voeding bij Gastric Bypass Fruit Elke dag zeker 1 stuk fruit, dat is wat u uit deze groep nodig hebt. Met fruit bedoelen we niet alleen vers fruit, maar ook fruit uit de diepvries, blikfruit, fruitmoes, ongezoet fruitsap. Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten Melkproducten zijn een erg belangrijke bron van calcium, eiwit en vitaminen van de B-groep. De calcium die in melk zit zorgt voor sterke botten. Vlees, vis, eieren en vervangproducten In de groep vlees, vis, eieren en vervangproducten zit vers vlees, vleeswaren, alle soorten vis, schaal- en schelpdieren, eieren en vervangproducten zoals tofu, tempeh, seitan, Quorn, peulvruchten, noten en zaden. Smeer- en bereidingsvet Uw lichaam heeft deze vetten nodig, maar u moet wel oppassen dat u niet teveel vet eet. Omdat er in vele voedingsmiddelen ook al vet zit hoeft u niet veel smeer- en bereidingsvet meer te gebruiken. Restgroep Wie gezond wil eten hoeft daarvoor niet alle lekkers te laten. Alles waar veel suiker, veel vet of alcohol inzit, is niet nodig in een evenwichtige voeding. Maar het mag natuurlijk wel af en toe, zo lang u er maar niet teveel van eet. 11 Voeding bij Gastric Bypass Algemene richtlijnen 1. Gebruik verschillende kleine maaltijden per dag Geef de voorkeur aan het gebruik van 3 maaltijden (ontbijt, middag- en avondmaal) aangevuld met 3 gezonde tussendoortjes. 2. Respecteer het beperkte maagvolume Pas uw eetgedrag aan, zodanig dat u inzicht krijgt in het volume dat u zonder problemen kan innemen. Veel personen “overeten” zich door het negeren van het verzadigingsgevoel. Stop met eten en drinken zodra er een “vol” gevoel optreedt. Overeten kan braken veroorzaken. 3. Kauw steeds zeer goed en eet zeer langzaam Neem voldoende tijd om te eten, niet enkel voor uw maaltijd maar ook voor uw tussendoortjes. Eet rustig en vermijd stress en onaangename discussies aan tafel. Combineer de maaltijd niet met andere activiteiten zoals lezen of televisie kijken. Neem een goede houding aan bij het eten. 12 Voeding bij Gastric Bypass 4. Drink niet tijdens de maaltijd en mijd het gebruik van koolzuurhoudende dranken Probeer een half uur voor en na de maaltijd niet te drinken. Drink ook niet tijdens de maaltijd. Neem soep als tussendoortje en niet rechtstreeks bij de maaltijd. Beperk het gebruik van bruisende dranken en mijd frisdranken. Met de tijd kunt u stilaan overschakelen naar bruisende dranken. Let er echter wel op dat u gedurende de dag gemiddeld 1,5 l vocht inneemt, bijvoorbeeld onder de vorm van water, koffie (ongesuikerd), thee (ongesuikerd), soep, melk, calciumverrijkte sojadrank (natuur), enz… 5. Kies steeds voor zacht en rijp fruit Gebruik elke dag een stuk fruit, maar kies steeds voor zacht en rijp fruit. Er wordt aanbevolen om het fruit te schillen en het steeds goed te kauwen om passagestoornissen te vermijden. 6. Wees matig met vetten en geef de voorkeur aan onverzadigde vetten Zeer vettige gerechten zijn uiteraard ook zwaarder om te verteren en dus te mijden. Hou er echter rekening mee dat uw lichaam dagelijks een bepaalde hoeveelheid vetten nodig heeft. Ban dus niet alle vetstof uit uw voeding maar wees er matig mee en kies voor vetten rijk aan onverzadigde vetzuren. 13 Voeding bij Gastric Bypass 7. Calcium en ijzer zijn belangrijke mineralen. Let op voor tekorten! Goede ijzerbronnen zijn: rood vlees, sojaproducten, eidooier… Goede calciumbronnen zijn: melk- en melkproducten, kaas, calciumverrijkte sojaproducten… 8. Maak een onderscheid tussen honger en trek in zoetigheden Zoetigheden mogen de maaltijden niet vervangen. Hou er tevens rekening mee dat het gebruik van kauwgom veel lucht in de maag kan brengen 9. Uit eten gaan U kan nog uit eten, maar geniet met mate! 10. Vitaminen- en mineralensupplementen Raadpleeg uw arts voor eventuele bijkomende vitaminen- en mineralensupplementen. 14 Voeding bij Gastric Bypass Dumping syndroom na gastric bypass Na de operatie kan de voeding vanuit de maag te snel in de dunnedarm komen. Hierdoor kan het dumping syndroom optreden. Het dumping syndroom kan optreden door het eten van suikers, vette voeding. Zodra deze voedingsmiddelen in de dunne darm komen onttrekken ze vocht uit het bloed. De volgende klachten kunnen optreden: misselijkheid kramp zweten versnelde hartslag diarree duizeligheid We kunnen het dumping dyndroom vermijden door: het eten van suikers en vette voeding te vermijden 6 kleine maaltijden per dag te gebruiken tijdens de maaltijden niet te drinken rustig te eten Wanneer het dumping syndroom ontstaat dan zullen de klachten na ongeveer 15-20 minuten na het eten van de maaltijd verschijnen. In dat geval kunt u het beste veel kleine slokjes (niet bruisend) water drinken, en rustig wachten tot de klachten voorbij zijn. 15 Voeding bij Gastric Bypass Fysische activiteit Sporten mag, bewegen MOET! Bewegen heeft een gunstig effect op uw gezondheid. Om die belangrijke gezondheidswinst te boeken hoeft u niet intensief te sporten. Dertig minuten per dag matig intensief bewegen is voldoende. Dit kan door meer lichaamsbeweging in te bouwen in uw dagelijkse activiteiten: korte afstanden te voet of met de fiets afleggen, een avondwandeling maken, de trap nemen in plaatst van de lift, kiezen voor een actieve vakantie,…. Naast het meer uitbouwen van lichaamsbeweging in de dagelijkse activiteiten kan u ook kiezen om te sporten. Deze sportactiviteit mag eenvoudig blijven zoals o.a. joggen, zwemmen, …. 16 Voeding bij Gastric Bypass Verdere voedingsbegeleiding is geen overbodige luxe. Voor verdere voedingsbegeleiding of bij vragen en eventuele problemen kunt u terecht bij de volgende contactpersonen: Declercq Hannelore – diëtiste 050 45 28 71 De Vriese Annick– diëtiste 050 45 28 76 Goussey Julie – diëtiste 050 45 99 16 Of op het onderstaande emailadres: [email protected] Voor het vastleggen van operatiedata kunt u terecht bij Ruth Trioen – coördinatrice, op volgend telefoonnummer en/of emailadres 050 45 25 53 [email protected] Voor het vastleggen van doktersafspraken kunt u terecht op het onderstaande telefoonnummer en/of emailadres: Secretariaat Algemene, Vaat- en Kinderheelkunde 050 45 25 60 [email protected] 17