PowerPoint-presentatie

De rol van de huisarts bij kinderen met
overgewicht/obesitas
Hans Budde, kinderarts
23-01-2015 LOVAH
Wat moet er dit uur besproken worden om aan
het einde te concluderen dat je blij bent dat je
voor deze workshop hebt gekozen?
Stelling:
 Als huisarts ben je, als je heel eerlijk bent,
eigenlijk machteloos bij de aanpak van
overgewicht/obesitas
Mohammed (7 jaar) komt op het
inloopspreekuur vanwege keelklachten.
Er is sprake van een tonsillitis.
Hij maakt een wat adipeuze indruk.
Doe je hier wat mee?
Gewicht: 34 kg
Lengte: 125 cm
BMI: 22
Dat valt dus toch nog mee, namelijk
onder de BMI grens van 25.
Aantal kinderen met overgewicht
Percentage 5-jarigen met
overgewicht per stadsdeel 2010
Stadsdeel
overgewicht
obesitas
Osdorp
19,8
7,9
Geuzenveld/Sloter
meer
18,8
8,5
Bos en Lommer
16,4
7,4
Noord
15,8
7,4
Zuidoost
14,4
7,7
Slotervaart/Overt.
Veld
15,9
5,3
De Baarsjes
14,2
6,9
Zeeburg
14,8
3,9
Zuideramstel
12,2
4,0
Oud-West
11,5
3,8
Oost/Watergraafsm
eer
11,8
3,4
7,3
6,5
10,8
2,2
8,8
1,3
14,1
5,4
Westerpark
Amsterdam OudZuid
Centrum
Amsterdam
Risicogroepen:
Turkse en Marokkaanse kinderen
Lage SES
Dikke ouders (nature en nurture)
Niet-borstgevoede kinderen
TNO onderzoek :
allochtone kinderen en obesitas
Meer tv op de slaapkamer.
Minder fietsen en meer gebruik openbaar vervoer.
Beloningssysteem met zoetigheid.
Culinaire gastvrijheid
Opvoedingsstijl met andere manier/tijdstip van grenzen
stellen.
Stelling:
In 10% van de gevallen is er sprake van
een hormonale of syndromale oorzaak voor
overgewicht/obesitas
Oorzaak:
Endogene obesitas (< 5%)
Hormonaal
Chromosomaal
Syndromaal
Exogene obesitas
Endogene oorzaak
Normaal uiterlijk
Normale groeicurve
Normale intelligentie
Dan endogene oorzaak
onwaarschijnlijk
Exogene oorzaken
Energie-inname
Veranderde voedingsgewoontes
Meer (vetrijke) tussendoortjes, minder fruit en groente, minder
vaak ontbijt, vaker frisdrank en vruchtensappen
Energie-verbruik
Minder lichamelijke activiteit m.n. door toename tvVideo-kijken en computerspelletjes
Slaap
Evolutionair gezien is het niet vreemd dat
we steeds dikker worden
Health risks
in (pediatric)
obesity
Psycho-sociale gevolgen
Discriminatie
Stigmatisering
Pesten
Lage zelfwaardering
Minder hechte vriendschappen, isolatie
Emotionele en gedragsproblemen
Stelling:
Obesitas is geen medisch, maar een
maatschappelijk probleem
Gewichtsvermindering
Kwaliteit van leven verbetert !!!
5%
Kans op type 2 diabetes 50% gereduceerd
Verbetering van suikerhuishouding
Verbetering van triglyceriden
10%
Daling van cholesterol
Vele protocollen/adviezen
Signalerings protocol JGZ
CBO richtlijn obesitas bij volwassenen en kinderen
NHG standaard obesitas
Partnerschap Overgewicht Nederland
JOGG
Lokale initiatieven zoals Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht
JGZ-protocol
BMI boven afkapwaarde
overgewicht maar
onder afkapwaarde obesitas
BMI hoger dan
afkappunt voor obesitas
Conclusie
OBESITAS
Klinische blik
Nieuw consult
Conclusie normaal
gewicht of
OVERGEWICHT
Bij geen positieve verandering
Verwijzing naar
huisarts
NHG-Standaard Obesitas
RICHTLIJNEN DIAGNOSTIEK
De huisarts verricht diagnostiek bij:
Kinderen
die zelf (of bij wie ouders/verzorgers) ondersteuning vragen bij gewichtsvermindering
die in verband met obesitas verwezen zijn door de jeugdgezondheidszorg of een andere
eerstelijnsvoorziening
waarbij pathologie/risicofactoren zijn vastgesteld waarbij een hoog lichaamsgewicht een
rol kan spelen
die obees ogen, ongeacht waarvoor ze op het spreekuur komen
Behandeling van kinderen met obesitas in
de huisartsenpraktijk
De behandeling van kinderen met obesitas kan in de huisartsenpraktijk
plaatsvinden, mits voldaan is aan een aantal randvoorwaarden.
De werkgroep heeft in overleg met de Nederlandse Vereniging voor
Kindergeneeskunde (NVK) gekozen het beleid bij kinderen met obesitas alleen te
laten plaatsvinden in huisartsenpraktijken waar een aantal gestructureerde
praktijkvoeringaspecten aanwezig is en multidisciplinaire afspraken zijn. Tevens
vereist de aanpak van obese kinderen een specifieke deskundigheid, zoals het
interpreteren van groeicurven om onderliggende aandoeningen te diagnosticeren.
De rol van de huisarts
Signaleren
Triage / risico inschatting
Behandelplan
Slotervaartziekenhuis
De rol van de huisarts
Signaleren
Triage / risico inschatting
Behandelplan
De rol van de huisarts
Signaleren
Triage / risico inschatting
Behandelplan
Wat is er nodig om obese kinderen in de
huisartsenpraktijk te behandelen?
Wat is er nodig om obese kinderen in de
huisartsenpraktijk te behandelen?
Enthousiasme
Kennis van zaken
Interventie strategieën
Multidisciplinair team
Ketenzorg
Geduld
Financiële compensatie
Het kind en zijn 3 domeinen
 Familie
 School
 Buurt
Gedragsverandering is moeilijk.
Wees reëel!
DOE, WAT JE TOCH MOET DOEN,
ZO GEZOND MOGELIJK!
Dingen die effect hebben (I)
Alleen borstvoeding tot 6 maanden
Maximaal 1 glas vruchtensap of ander gezoete drank
Minimaal 3 porties groente of fruit per dag
Verdeling op bord: ½ groente, ¼ rijst, pasta etc en ¼ vlees, vis
Maximaal 1 keer per week fast-food
Dingen die effect hebben (II)
Structuur in eetpatroon: 3 hoofdmaaltijden en 2 tussendoortjes
Gezamenlijk aan tafel eten, pas na 20 minuten weer opnieuw op
scheppen
Minder grote porties, geen pannen op tafel
Dingen die effect hebben (III)
Lopend of met fiets naar school
Minimaal 1 uur bewegen per dag
Dingen die effect hebben (IV)
Minder TV kijken
 voor tweede jaar geen TV
 na tweede jaar maximaal 2 uur
 geen TV op de slaapkamer
Afspraken over smartphone en computer
Afspraken over slaaptijd
Opvoedingsstylen:
 Duidelijk, maar warm
 Autoritair
 Verwaarlozend
3.4%
17.9%
9.8%
Leeftijd
Hoeveel uur slaap
0 - 2 maanden
12 - 18 uur
3 - 11 maanden
14 - 15 uur
1 - 3 jaar
12 - 14 uur
3 - 5 jaar
11 - 13 uur
5 - 10 jaar
11 - 9¾ uur
10 - 13 jaar
9¾ - 9¼ uur
14 - 15 jaar
9¼ - 9¾ uur
15 - 16 jaar
8¾ - 9¾ uur
16 - 18 jaar
8½ - 9½ uur
volwassenen
7 - 9 uur
p
s
y
c
h
o
l
o
o
G
Z
sthe
r
d
e
W
o
l
f
,
Inco
m
p
a
n
y
c
u
r
s
u
s
S
l
o
t
e
r
v
a
a
r
t
Z
i
e
k
e
n
h
u
i
s
,
a
f
d
e
li
n
g
K
i
n
d
e
r
g
e
n
e
e
s
k
u
n
d
e
,
A
m
s
t
e
r
d
a
m
Als je een schip wilt bouwen
trommel dan geen mensen op om hout te verzamelen
Ga geen werk verdelen en geef geen orders
Leer hen in plaats daarvan te verlangen naar de eindeloze zee
ove
m
b
e
r
/
d
e
c
e
m
b
e
r
2
0
1
0
–
j
a
n
u
a
r
i
–
a
p
r
il
2
0
1
1
Oplossingsgerichte Gespreksvoering
Construeren van de situatie
Cijfers geven
Wat is er nodig om obese kinderen in de
huisartsenpraktijk te behandelen?
Enthousiasme
Kennis van zaken
Interventie strategieën
Multidisciplinair team
Ketenzorg
Geduld
Financiële compensatie
Conclusies
Onder allochtonen komt obesitas meer voor
Een hoog opleidingsniveau werkt beschermend
Obesitas gaat vaak gepaard met comorbiditeit
De richtlijnen over de rol van de huisarts bij obesitas behandeling zijn
niet eenduidig
Je bezig houden met obesitas vereist veel enthousiasme, inzet,
samenwerking en geduld
Ketenzorg is essentieel bij de GLI-behandeling van obesitas
Oplossingsgerichte therapie lijkt een succesvolle behandelings-optie
Stelling:
Als huisarts ben je, als je heel eerlijk
bent, eigenlijk machteloos bij de aanpak
van overgewicht/obesitas