Overgewicht: een `dik` probleem in Nederland

Wet- en regelgeving
Overgewicht: een ‘dik’
probleem in Nederland
De werknemer is verantwoordelijk voor goed
werknemerschap. Vitaliteit is daarvan een
onderdeel. Wat kan en mag een werkgever doen
als een werknemer daar geen gehoor aan geeft en
bijvoorbeeld te zwaarlijvig is?
In Nederland, maar ook in andere landen, is een stijgende trend te
zien van overgewicht en obesitas bij kinderen en volwassenen. De
helft van de bevolking lijdt aan overgewicht en circa 10 procent
aan obesitas, een ernstige vorm van overgewicht.
Body Mass Index
De Dikke van Dale definieert overgewicht als een te hoog
lichaamsgewicht en obesitas als vetzucht, zwaarlijvigheid.
Overgewicht wordt vastgesteld aan de hand van de Body Mass
Index (BMI), dat wil zeggen het gewicht in kilo’s gedeeld door het
kwadraat van de lengte in meters. Bij een BMI van 25 tot 30 is
sprake van overgewicht, bij 30 of meer van obesitas. Bij een BMI
van 35-40 is sprake van ernstige obesitas en bij 40 of meer van
extreme of morbide obesitas. Hiervan is
ook sprake bij een BMI van meer dan
Praktijkwijzer van vnO-nCw
35 kg/m2, indien er zich samenhangende problemen voordoen als
gewrichts-, hart- of longklachten,
suikerziekte of hoge bloeddruk. onderzoek onder het ambulancepersoneel in de Regio Rijnmond
bleek dat bij 49 procent sprake was van overgewicht en
23 procent had obesitas. De gemiddelde verzuimduur bij de groep
met obesitas bleek 35 dagen langer dan de groep met een normaal
gewicht of een gering overgewicht.
‘Dik is duur’
De vraag is in hoeverre een werkgever zich mag bemoeien met
de eet- en beweeggewoontes van zijn (potentiële) werknemers
en in hoeverre die werknemers zich die bemoeienis moeten
laten welgevallen. Het langere verzuim komt voor rekening van
de werkgever, die nu eenmaal bij ziekte het salaris gedurende
twee jaar moet doorbetalen. Voor de werkgeversorganisatie VNO/
NCW was dit aanleiding om een brochure uit te geven met de
pakkende titel ‘Dik is duur’ met daarin concrete maatregelen die
werkgevers kunnen nemen in de strijd tegen te dikke werknemers.
Die maatregelen variëren van instructies aan de cateraar in het
bedrijfsrestaurant, zoals ‘zet de salades vooraan en de kroketten
zover mogelijk achteraan’, tot het stimuleren van het gebruik van
de trap, desnoods door de lift tijdelijk buiten werking te stellen
onder het mom van onderhoud of een tijdelijk defect.
Verzuimduur
Werkgevers betalen de prijs van de
allengs toenemende omvang van hun
personeel. De gemiddelde verzuimduur
bij arbeidsongeschiktheid is aanzienlijk
langer bij dikke mensen dan bij mensen
met een normaal gewicht. Uit een
Uit cijfers blijkt dat een werknemer met
overgewicht gemiddeld 2,5 dagen per jaar meer
verzuimt dan zijn collega’s met een normaal
gewicht. Werknemers met obesitas verzuimen
zelfs 11,7 dagen per jaar meer. Daarnaast
zijn medewerkers met overgewicht soms
minder productief en is de kans op vervroegde
uittreding groter door arbeidsongeschiktheid
of zelfs sterfte. Op de site www.vno-ncw.nl is de
brochure Dik is duur te downloaden.
24
Dik is duur
Wat werkgevers kunnen doen aan overgewicht
Zwaarlijvige sollicitant
De werkgever heeft er belang bij dat
zijn werknemers niet te dik zijn. De
vraag is dan of een te dikke sollicitant
mag worden afgewezen. Nederland
kent, in tegenstelling tot bijvoorbeeld
Amerika, geen wetgeving die discriminatie op grond van gewicht verbiedt.
Wel zou een werkgever die bij de
poort selecteert op gewicht, in strijd
kunnen handelen met de Wet gelijke
behandeling bij de arbeid op grond van
handicap op chronische ziekte. Wat
moet worden verstaan onder handicap
of chronische ziekte is in de wet niet
vastgelegd.
Chronische ziekte
Dat obesitas moet worden aangemerkt
als een chronische ziekte volgt uit een
richtlijn die eind 2008 is opgesteld
door het Kwaliteitsbureau voor de
Gezondheidszorg over de diagnostiek
en behandeling van obesitas.
Mr. H.E. Meerman
advocate arbeidsrecht bij Ten Holter Advocaten
Neemt uw chauffeur zelf gesmeerde
boterhammen mee naar het werk,
of gaat hij voor zijn lunch naar een
eetgelegenheid?
obesitas in de weg staat aan het
op een veilige wijze uitoefenen
van de functie. Een sportleraar met een ernstige vorm
van overgewicht is niet goed
denkbaar. Ook de identiteit van
de onderneming kan een rol
spelen. Een onderneming die
afslankprogramma’s aanbiedt,
heeft er belang bij dat haar afvalcoaches niet zelf veel te dik zijn.
Een legitiem doel kan ook zijn
het voorkomen van schade, die
het gevolg kan zijn van ziekteverzuim door overgewicht, maar dergelijke regels zullen al
gauw tot een te grote inbreuk op de privacy leiden.
Ook de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) is van mening
dat obesitas gezien moet worden als een chronische ziekte. Een
vrouwelijke kandidaat solliciteerde via de
Gerechtvaardigde
website van TNT Post naar de functie van
Ontslag door overgewicht
postbezorger. Nadat zij de vragen kennelijk
Strenge regels ten aanzien van het
inbreuk op de privacy
tot tevredenheid van TNT Post had beantgewicht zal de werkgever wel kunnen
woord, werd zij uitgenodigd voor een gesprek. Na het gesprek
stellen wanneer het gewicht van belang is voor de goede
bij TNT Post werd zij telefonisch afgewezen, omdat zij fysiek
uitvoering van de werkzaamheden. Een scheepskok werd op
niet geschikt zou zijn voor de functie vanwege haar overgewicht.
7 november 2005 afgekeurd, omdat hij niet aan de keuringseisen
Schriftelijk wordt bevestigd dat haar profiel niet overeenkomt met
voldeed wat betreft zijn gewicht. Van zijn werkgever krijgt hij
de specifieke functie-eisen.
twee maanden de tijd om de 12 kilo die hij teveel weegt, af te
De vrouw in kwestie heeft morbide
vallen. Dit lukt en hij wordt in juni
obesitas, hetgeen volgens TNT Post
2006 goedgekeurd. De scheepskok
met zich meebrengt dat zij niet in
slaagt erin het verloren gewicht terug
staat is om de post rond te brengen per
te krijgen en wordt in januari 2007
fiets, zoals van de postbezorger wordt
opnieuw afgekeurd. Zijn werkgever
verwacht. TNT Post slaagt er niet in dit
vraagt ontbinding van de arbeidsoveraannemelijk te maken, en de commissie
eenkomst en verwijt de kok met name
oordeelt dat de vrouw ten onrechte is
dat hij niet de discipline heeft kunnen
afgewezen.
opbrengen om een nieuwe afkeuring te
voorkomen. De arbeidsovereenkomst
wordt ontbonden, zonder toekenning
Privacy
van een vergoeding, omdat de rechter
Een werkgever die ter voorkoming van
oordeelt dat het uitsluitend aan de kok
obesitas regels opstelt met betrekking
te wijten is, dat hij zijn gewicht niet
tot het voedingspatroon van de
onder controle heeft gehouden.
werknemers begeeft zich hoe dan ook
in de persoonlijke levenssfeer van de
werknemer en maakt daarmee inbraak
Werkgevers zullen in het algemeen
op zijn privacy. Bekeken dient dan
niet te strenge regels kunnen stellen
te worden in hoeverre een dergelijke
ten aanzien van het gewicht van
inbreuk gerechtvaardigd is.
hun werknemers. Daar staat echter
tegenover dat van een werknemer
Daarvan kan sprake zijn wanneer
wel mag worden verlangd dat hij zijn
gewicht in de gaten houdt, indien dat
Medewerkers met overgewicht kunnen
voor zijn werk gewenst is.
eerder vermoeid zijn of kortademig.
25