Admiraal Burggraaf Horatio Nelson (1758

Admiraal Burggraaf Horatio Nelson (1758-1805) Anna Schooneveld
Een kort overzicht van de tijd waarin dit alles speelt
Het tijdsgebied waar we het hier over hebben bestrijkt vooral het eind van de 18e en het begin van de 19e eeuw.
Engeland en Frankrijk zijn al eeuwen lang aartsvijanden. Ze willen allebei de machtigste staat van de wereld zijn.
De positie van machtigste land had Frankrijk tijdens de regering van Louis XIV (1643- 1715) verkregen. De
Fransen van Napoleon hadden het sterkste landleger, maar de Britten waren, sinds de achttiende eeuw toen
Nederland steeds minder machtig werd, heer en meester over de zee. In de tijd van de Franse Revolutie werden
zeeoorlogen uitgevochten zoals dat al bijna honderd jaar gebeurde, volgens de linietactiek (line of battle).Dit hield
in dat de schepen in een rechte lijn allen achter elkaar aan voeren en zo elkaar konden beschieten en elkaar niet
konden raken, marineschepen in die tijd konden immers alleen zijwaarts vuren omdat daar de kanonnen stonden
opgesteld. Gemiddeld had elk zeeschip 70 tot 100 kannonen aan boord en ongeveer 800 man (het vlaggenschip
de HMS Victory had er 850). Het waren allemaal zeilschepen die dus alleen konden varen als ze wind mee
hadden. Door die tactiek was een juiste positionering cruciaal.
Het leven van Horatio Nelson
Horatio Nelson was geboren in 1758. Hij kwam uit een aristocratisch milieu. Op zijn twaalfde ging hij bij de Royal
Navy en hij klom langzaam op in rang.Tijdens zijn carriere werd hij blind aan zijn rechteroog en zijn rechterarm
werd verbrijzeld. Hij werd admiraal van de Royal Navy in 1797.
Nelson was een zeer goede admiraal die zich nooit snel liet verslaan. Hij deed het vaak anders dan werd gezegd
of gebruikelijk was maar vaak was hij hierdoor juist succesvol.
Twee voorbeelden van zijn standvastigheid en zijn wil om nooit op te geven zijn de slag bij Kopenhagen (waar hij
een bevel tot terugtrekken negeerde door de kijker aan zijn blinde oog te houden) en de slag bij de Nijl (waar hij
de zandbank waar de Fransen achter lagen wel over durfde te steken). Bij die laatste slag vernietigde hij de
Franse vloot waardoor die voor de komende jaren verzwakt was.
De slag bij Trafalgar
Het beroemdst werd Nelson in de slag bij Trafalgar. Napoleon wilde Europa veroveren en had zijn plannen om
Engeland te veroveren na de nederlaag bij de Nijl nog niet uit zijn hoofd gezet. De Engelsen hadden Frankrijk
over zee geblokkeerd en Engeland had samen met Rusland, Oostenrijk en Zweden een coalitie gevormd en
Napoleon de oorlog verklaard.
Frankrijk wilde Engeland dus binnenvallen maar omdat Groot-Brittannië een eiland is moest er eerst met de vloot
afgerekend worden. Napoleon probeerde de Britse vloot af te leiden maar bij Kaap Trafalgar, nabij Cádiz
(Zuidwest Spanje), kwam het echter twee dagen later tot een treffen met de Britse vloot onder bevel van Admiraal
Nelson. Zeeslagen in die tijd waren een tactisch steekspel dat meestal een aantal uren in beslag nam. De
Engelse vloot bestond uit 27 linieschepen, de Frans-Spaanse uit 33. Door de manier van oorlog voeren in die tijd
was het zeer belangrijk de schepen in de goede formatie te manoeuvreren. Nelson was van plan van de klassieke
linietactiek af te wijken door zijn schepen op te delen in twee rijen. De twee rijen stonden in een rechte hoek met
de vijandelijke lijn. Zo kon hij zijn hele strijdmacht inzetten tegen tweederde van die van de tegenstander. Daarbij
gaf hij aan iedere kapitein volledige verantwoordelijkheid voor eigen handelen en liet de schepen met de grootste
vuurkracht vooraan varen om snel veel schade aan te richten. De Engelse vloot had ook de wind in de zeilen,
waardoor zij konden varen en de Franse vloot niet.
Tijdens het gevecht voeren de Engelse linies geleid door Nelson`s vlaggenschip de HMS Victory en de andere
linie geleid door de Royal Sovereign van Collingwood door de vijandelijke linie heen. Zo doorbrak hij de
vijandelijke linie. Daarna draaiden de schepen zodat ze parallel met de vijand stonden. De Britten wonnen elk
schip-tegen-schip gevecht en elk Brits schip overleefde het gevecht. De Frans-Spaanse vloot leed grote
verliezen. Helaas ging admiraal Nelson dood in de slag door het schot van een Franse scherpschutter. Na het
schot leefde hij nog een paar uur, net lang genoeg om te horen dat Engeland gewonnen had.
Een zeer duidelijk bewegend overzicht van de zeeslag krijg je op
http://www.nmm.ac.uk/searchbin/searchs.pl?flashy=et1740z&flash=true
Deze zeeslag was beslissend voor de Napoleontische oorlogen en voor de toekomst van Groot-Brittannië als
grootmacht. Napoleon zette zijn plannen om Engeland te veroveren uit zijn hoofd. Ook was dit voor de Engelsen
een goede gelegenheid om Napoleon en zijn arrogante Fransen weer terug op hun plaats te zetten en van hun te
winnen. In Engeland was hij na zijn dood dan ook mateloos populair. Door zijn tactisch vernuft en zijn kwaliteit om
het beste in de manschappen en hoge officieren naar boven te halen wordt hij soms gezien als de beste
(Engelse) generaal ooit. Sommigen gaan zelfs zover zijn invloed als de Nelson touch te bestempelen. Voor
Nelson werd op Trafalgar square (vernoemd naar de beroemde zeeslag) een zuil waarop een beeld van Nelson
staat opgericht. Ook voor de werdeldgeschiedenis was deze slag belangrijk. Engeland kon nu zonder competitie
van Frankrijk een zeer groot wereldrijk opbouwen. Dit wereldrijk zal nog vele andere consequenties hebben (zie
een artikel in tijdvak 8), waaronder Imperialisme wat zijn uitwerking zal hebben op de hele geschiedenis.
Nelson staat op plaats 9 in de top 100 van grootste Britten ooit.
De HMS Victory leidt de linie van Engelse schepen met admiraal Nelson aan boord
Vurende schepen tijdens de zeeslag bij Trafalgar